دانلود مقاله اصول بنیادی طراحی باغ

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله اصول بنیادی طراحی باغ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

اصول بنیادی طراحی باغ
در تمام رشته‌های طراحی (طراحی منزل، طراحی باغ، طراحی ساختمان و ....) هم‌آهنگ بودن اجزاء طرح اهمیت بسیار دارد. برای هم‌آهنگ کردن طرح‌ها، طراحان روش‌ها و اصولی خاص برای استفاده از خط، فرم، بافت، رنگ، مقیاس، تکرار، تنوع و تعادل وضع نمودند. رعایت این اصول در طرح تمام آثار هنری ضروری است. طراحی منظره و باغ‌سازی خاصیتی منحصر به فرد دارد و آن چند بعدی بودن فضای طراحی شده است.
یک تابلوی نقاشی را بر سطح صاف یک بوم خلق می‌کنند و یک مجسمه را بر پایه‌ای قرار داده و از دور نظاره می‌کنند. برای دیدن اغلب آثار هنری، تماشاگر باید تمام حواس خود را در زیبایی‌هایی که در فضایی محدود و کوچک خلق شده، جمع و نظاره کند. حال آنکه طراح باغ فضایی سه بعدی را می‌آراید و نتیجه کار او از جهات مختلف و از داخل و زیر و رو قابل دید و لمس کردن است. در ضمن مقیاس اجسام شناخته شده با مقیاس خود نظاره کننده همگام است. به علاوه در ساعات مختلف روز و در فصل‌های مختلف سال، ترکیب طرح منظره تغییر می‌کند. مثلاً تغییر مکان سایه روشن‌ها در طول روز و حرکت ابرها، مناظر مختلف قابل دید از زوایای مختلف‌، تاثیر تغییر فصول در گیاهان در هر زمان حالتی خاص دارند. این خاصیت منحصر به فرد، کار پردیس‌سازان را مشکل‌تر می‌سازد.
حال به طور اختصار، خواص و معنی خط و فرم و بافت، مقیاس، رنگ، توالی و تنوع و تعادل بیان می‌گردد.
1. خط یا محور:
محور خط و الگویی برای کنترل طرح است. طراح برای کنترل حرکت بصری و کنترل فیزیکی از خطوط استفاده می‌کند. به این معنی که طراح توسط خط می‌تواند دید ناظر را به جسم یا مکانی خاص هدایت نماید. به علاوه مسیر و سرعت حرکت بازدیدکنندگان از باغ نیز به کمک خطوط یا محور مشخص می‌شود. مثلاً پیاده‌روهای وسیع و مستقیم و بلامانع برای حرکت سریع بکار می‌رود و بر پیاده‌روهای مارپیچ و خطوط منحنی حرکت آهسته‌تر است. اغلب در پارک‌های جنگلی و پارک‌هایی که به سبک انگلیسی ساخته می‌شود، خطوط منحنی استفاده می‌شود. پرچین‌ها، دیوارها، لبه و حاشیه پیاده‌روها و حاشیه خود گیاهان خطوط و محورهای بارز طرح به شمار می‌آیند.
2. فرم:
شکل نهایی توده هر جسم را فرم آن جسم می‌نامند. مثلاً فرم گیاهان از مجموع شکل و فرم تنه و شاخه‌ها و برگ‌ها بوجود می‌آیند. فرم اجسام بلند و باریک را فرم عمودی می‌نامند و شکل توده نهایی اجسام کوتاه و پهن را فرم افقی نامیده و فرم اجسام مثلثی را فرم مخروطی می‌دانند.
برخی از گیاهان (درختان و درختچه‌هایی) را که شاخ و برگ انبوه دارند؛ می‌توان به کمک هرس کردن به شکل‌ها و فرم‌های مختلف درآورد. در قرن هفدهم در هلند و انگلستان، توجه خاصی به درختان و درختچه‌های هرس شده به فرم‌های گوناگون می‌شد. خلق و نگاه‌دار این فرم‌های گیاهی به دقت و وقت و هزینه‌ای گزاف نیاز دارد. امروزه ایجاد و نگاهداری گیاهان هرس شده مقرون به صرفه نیست.
3. بافت:
رابطه و هم‌بستگی بین مجموعه بخش‌های مختلف هر جسم، بافت آن جسم نامیده می‌شود. در طراحی باغ کاربرد بافت‌های مختلف گیاهان و سایر اجسام مانند سطح پیاده‌روها، دیوارها و غیره تنوع به طرح می‌بخشند.
به طور کلی، گیاهان را به سه دسته گیاهان ظریف، متوسط و خشن تقسیم می‌کنند. می‌توان گفت که بافت یک گیاه بستگی به طول دمبرگ، درخشندگی و روشنی برگ‌ها، اندازه برگ‌ها، شکل برگ‌ها و فاصله مابین برگ‌ها دارد. در گونه‌ای که دم برگ‌ها بلند و سطح رویی یا زیرین برگ‌ها روشن و یا سفید و برگ‌ها جدا از همدیگر و فاصله‌دار می‌باشند، بافت آن ظریف کم‌پشت و نرم جلوه می‌کند و برعکس، اگر برگ‌ها تیره‌ دم‌برگ‌ها کوتاه و برگ‌ها به هم چسبیده باشند، بافت خشن، سنگین و یا پرپشت است. بنابراین می‌توانیم بگوییم که سونی‌برگان تیره مثل کاج‌هایی که به صورت توده انبوهی بر روی زمین رشد و نمو می‌کنند، دارای بافت بسیار خشن می‌باشد. برعکس، یک درخت ابریشم با شاخه‌های باز و برگ‌های مرکب و دم برگ‌های بلند دارای بافت ظریف می‌باشد.
بکار بردن گیاهانی با بافت مشابه، باعث یک نواختی طرح می‌شود، حال آنکه استفاده صحیح از سه ترکیب ذکر شده به فضای سبز تنوع بخشیده و ناظر را زود خسته نمی‌کند.
4. رنگ:
افراد مختلف نسبت به رنگ‌های گوناگون واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. عده‌ای از مردم «کوررنگ» هستند، یعنی قدرت تشخیص بعضی از رنگ‌ها را ندارند (مثلاً رنگ‌های سبز را آبی می‌بینند و عده‌ای صورتی را قرمز تشخیص می‌دهند).
به طور کلی رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد جزو رنگ‌های گرم محسوب می‌شوند. طراح باغ برای شاد جلوه دادن محیط و ایجاد تنوع در فصول مختلف سال، بیشتر از رنگ‌های ذکر شده استفاده می‌کند. حال آنکه رنگ‌های سبز و آبی از رنگ‌های سرد به شمار می‌روند. از این رنگ‌ها برای بزرگتر نمایاندن باغ استفاده می‌شود. بعضی از درختانی که برگ‌های دودی و سبز روشن و آبی دارند، در حدود باغ (نزدیک دیوارها) استفاده می‌شود تا عمق بیشتری به باغ بخشد.
هر جسمی در پارک رنگ دارد. این رنگ‌ها، اغلب یکنواخت نیستند. مثلاً‌ تنوع رنگ‌های سبز بی‌شمار است، حتی در یک گونه گیاهی رنگ سبز برگ تغییرات فراوانی می‌کند (در بهار برگ تازه روئیده به رنگ سبز روشن است، در تابستان سبز تیره شده و در پاییز به رنگ‌های قرمز و نارنجی درمی‌آید) گل‌ها و میوه‌های درختان نیز رنگ‌های بی‌شماری عرضه می‌دارند.
رنگ‌های طبیعی همیشه بر رنگ‌های ساخته انسان برتری دارند. یک طراح موفق، رنگ‌ها را می‌شناسد و به موقع آنها را بکار برده و رنگ را یکی از متغیرهای مهم طرح خود قرار می‌دهد.
کاربرد رنگ در باغ
طراحی باغ کاری بیش از قرار دادن گیاهان یکساله و دائمی و درختان و درختچه‌ها در کنار یکدیگر است. طراح باغ درست مثل یک نقاش یا دکوراتور در طرح پروژه، رنگ به کار می‌برد. با انواع مختلف و جدید گیاهانی که در سال‌های اخیر به بازار عرضه شده است، تقریباً می‌توان تمام رنگ‌های چرخ رنگین را در اختیار داشت.
چرخه رنگین
رنگ‌های مختلف طیف نور را می‌توان به ترتیب بر چرخه‌ای منطبق ساخت. رنگ‌هایی که در چرخه رنگ مقابل یکدیگر قرار دارند، مانند قرمز و سبز را «رنگ‌های مکمل»‌ یکدیگر می‌نامند. در نقاشی وقتی رنگ‌های مکمل را با یکدیکر مخلوط می‌کنند، رنگ‌ها خنثی می‌شوند یا مکمل یکدیگر شده و سایه‌ای و رنگی و خاکستری بوجود می‌آورند. اما در باغ‌سازی وقتی دو رنگ مکمل را کنار یکدیگر قرار می‌دهند، باعث زیباتر و بارزتر جلوه‌گر شدن یکدیگر می‌گردند. مثلاً گل‌های قرمز بر زمینه سبز چمن جلوه‌ای خاص می‌یابد.
رنگ‌هایی که بین سه رنگ اصلی، قرمز و آبی و زرد قرار گرفته‌اند، بر طبق محل آن‌ها بر چرخه‌ مخلوط‌های تدریجی از رنگ‌های اصلی دو طرف هستند. به این ترتیب رنگ‌هایی که مجاور یکدیگر قرار دارند، به هم مربوط بوده و آنها را رنگ‌های هم‌آهنگ می‌نامند. هرچه آنها نزدیکتر باشند، تفاوت رنگ آنها نیز کمتر است.
با توجه به رنگ‌های سرد و رنگ‌های گرم، چرخه رنگین بخش‌های گرم و سرد دارد. مرکز رنگ‌های گرم نارنجی و مرکز رنگ‌های سرد، رنگ آبی است.
رنگ‌های گوناگون چرخه رنگین سایه‌های تیره و روشن نیز دارد. رنگ‌های حقیقی در مرکز قرار گرفته و به تدریج هرچه بیشتر با رنگ سفید مخلوط گردد، روشن‌تر و هرچه با رنگ سیاه مخوط گردد، تیره‌تر می‌شود.
زیبایی مناظر ساخته انسان به کاربرد صحیح رنگ در طرح بستگی دارد. در هر باغچه‌ای برای ایجاد تنوع و زیبایی از چند رنگ کامل برای ایجاد تباین استفاده می‌شود. گل‌ها و گیاهان با رنگ‌های مکمل را می‌توان به صورت مخلوط بکار برد. برای مثال، رنگ‌های زرد و آبی (بنفش آبی و لاله زرد) یا آبی و قرمز (ابری و شمعدانی) و یا به صورت توده‌های همجوار (حاشیه‌ای از ایرزین به دور توده‌ای از لواندر) زیبایی بخش محیط هستند. برای انتخاب رنگ‌های مکمل به منظور ایجاد تباین می‌توان از چرخه رنگین استفاده کرد (رنگ‌هایی که در چرخه رنگ در مقابل یکدیگر قرار دارند، رنگ‌های مکمل هستند).
زیاده‌روی در ایجاد تنوع و تباین جایز نیست. در این گونه باغ‌ها آرامش از بین رفته و باعث شلوغی و سردرگمی می‌شود. در ضمن حتماً لازم نیست که همیشه برای بکار بردن رنگ‌های متباین از رنگ‌های تند استفاده شود، بلکه رنگ‌های ملایم نیز مناسب این کار هستند.
با وجود انواع واریته‌های جدید گل‌های فصلی و درختچه‌ها و درختان که در سال‌های اخیر به بازار آمده‌اند، می‌توان در تمام طول سال از رنگ‌های متنوع و هم‌آهنگ در باغچه استفاده کرد. مثلاً گل‌های ستاره دائمی و بنفشه و اطلسی و جونی پروس برگ آبی و پیسه آبی و غیره سایه‌های مختلف آبی را به باغچه آورده، رنگ‌های قرمز و زرد و سبز و بنفش نیز در واریته‌های مختلف گیاهان به وفور پیدا می‌شود. پس بهتر است در موقع انتخاب گیاه،‌ واریته‌ خاص موردنظر ذکر گردد.
در رنگ‌های مختلف باغچه، معمولاً یک رنگ اصلی و مرکزی وجود داشته، به طوری که بقیه رنگ‌های بکار رفته با توجه به رنگ مرکزی انتخاب می‌شوند. در اغلب باغ‌ها رنگ سبز بیش از سایر رنگ‌ها مرکز بوده و در بهار رنگ زرد بیشتر به چشم می‌خورد و در پاییز رنگ‌های گرم نارنجی بیش از سایر رنگ‌ها جلب توجه می‌کند.
5. مقیاس:
در طراحی باغ، شناخت و کاربرد مقیاس و اندازه‌ها اهمیت به سزایی دارد. بدین منظور که اندازه صحیح فواصل و ابعاد بکار رفته در باغ،‌ باعث ایجاد توازن و ترتیب در باغ می‌شود. در جایی که مقیاس کوچک است (مثل حیاط‌های منازل مسکونی کوچک) فاصله یا دامنه دید کم است. پس قوه ادراک و بینش مقدار زیادی تغییر می‌کند. لذا در مقیاس‌های کوچک جزئیات بیشتر گیاهان تک تک دیده می‌شود و کوچکترین دگرگونی در رنگ و گل و یا برگ زود به چشم می‌خورد. در چنین مقیاس‌هایی، هر گیاه بطور انفرادی توده‌ای را تشکیل می‌دهد. زیاده‌روی در بکار بستن آنها باعث ایجاد یکنواختی می‌شود. در صورتی که تکرار گیاهان و کشت توده‌های همگن آنها در محیط‌های وسیع هم‌آهنگی می‌آفریند.
در فضای کم و کوچک از درختان بزرگ و بلند که تاج آنها بالاتر از سطح دید است، به خوبی برای ایجاد سایبان استفاده می‌شود، ولی درختچه‌های بزرگ و پرشاخ و برگ بیشتر سطح را گرفته و محیط را کوچک‌تر نشان می‌دهند.
عطر گیاهان در مقیاس‌های کوچک مهمتر از مقیاس‌های بزرگ هستند، چون تماس مردم با گیاهان بیشتر بوده و لذت‌بخش‌تر است.
6. تنوع:
هم‌آمیزی بافت‌ها و فر م‌ها و رنگ‌های مختلف تنوع ایجاد می‌کند. تنوع کم باعث ایجاد یکنواختی شده و تنوع زیاد سردرگمی پیش می‌آورد. برای ایجاد فضایی دل‌نشین باید تنوع در حد اعتدال باشد. زیاده‌روی در بکار بردن اجسام مختلف نیز ناخوشایند است.
7. توالی:
توالی به عناصر متنوع، معنی و مفهوم می‌بخشد. با تکرار گیاهان و اجسام مختلف در طرح از پیچیدگی احتمالی ناشی از تنوع بسیار، کاسته و نظم و ترتیبی به منظره می‌بخشد. در پروژه‌های بسیار وسیع، طراح می‌تواند به دلخواه خود یک انبوه‌کاری یا گروه‌کاری را تکرار کرده و ایجاد توالی نماید. بدین‌سان باغ تکه تکه و جدا از هم جلوه نخواهد کرد.
8. تعادل:
معمولاً در یک منظره می‌توان به سهولت یک محور پیدا کرد. اگر اجسام دو سوی محور کاملاً یکسان باشند، طرح را قرینه و اگر اجسام دو سوی طرح یکسان نباشد، طرح نامتقارن خوانده می‌شود. در هر صورت ضروری است تعادلی بین اجسام دو طرف محور وجود داشته باشد.
مناظر زیبای طبیعت هرگز متقارن نیستند، ولی توازنی بین دو سوی محور برقرار است. در اصطلاح این توازن را «تقارن نظری» نامند. برای ایجاد فضایی طبیعی و زیبا همیشه باید توازن را درنظر داشت و تقارن نظری کامل بوجود آورد.
طراح با شناخت عناصر فوق و اختصاصات آنها و بکار بردن صحیح عناصر فوق، قادر به هم‌آهنگ کردن طرح باغ‌ها و پارک‌ها خواهد بود. آشنایی با خط و فرم و بافت و مقیاس و رنگ و توالی و تنوع و تعادل گیاهان و اجسام گوناگون که در پارک بکار می‌رود، اهمیت بسزایی دارد. بی‌توجهی به آنها ممکن است باعث بروز خسارت فراوان گشته و طراحی ناموفق ارائه گردد.
مراحل باغسازی
از انتخاب زمین تا احداث باغ
پردیس‌سازی و ایجاد فضای سبز حرفه‌ای حساس و دقیق است. مراحل اولیه شروع کار پردیس‌سازان به دقت و مطالعه بیشتر نیاز دارد. با مشخص نمودن هدف از باغسازی و با برنامه‌ریزی دقیق، کار طرح به سهولت پیش رفته و امکان موفقیت بیشتر خواهد بود.
پارک‌ها و باغ‌ها برای مردم و برای بهسازی محیط زیست آنان احداث می‌گردد. به این دلیل هر پروژه با درنظر گرفتن نیازهای روانی و جسمی افراد آن منطقه خاص برنامه‌ریزی شده و طراحی می‌شود. طرح با ایجاد فضایی مناسب، آسایش بیشتر مردم را فراهم آورده و پناهگاهی دلپذیر برای آنان بوجود می‌آورد. همه مردم به خصوص ساکنان شهرهای بزرگ و پرجمعیت احتیاج به مکانی دارند که پس از کشمکش‌های روزانه بتوانند به آن مکان پناه برده و آرامش یابند.
کار طراح باغ در چند مرحله انجام می‌گیرد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:
• مرحله انتخاب مکان مناسب؛
• بازدید از زمین و نقشه‌برداری؛
• تجزیه و تحلیل یا ارزیابی مکان؛
• تجزیه و تحلیل احتیاجات افرادی که بیشتر از آن محل استفاده می‌کنند؛
• انتخاب قسمت‌های مختلف مجموعه باغ؛
• مربوط ساختن قسمت‌های انتخاب شده به یکدیگر؛
• انتخاب گیاه؛
• زیباسازی.
1. انتخاب مکان مناسب
شکل زمین و اندازه مکان زیربنا در طراحی باغ اهمیت بسیار دارد. در اکثر ممالک، انتخاب مکان مناسب به کمک طراحان باغ صورت می‌گیرد. مثلاً طراح باغ منطقه‌ای را مناسب باغ گیاهشناسی و باغ تفریحی و ناحیه‌ای را مناسب منطقه مسکومی تشخیص داده و انتخاب می‌کند. اهمیت فضای سبز و رابطه آن با محیط زیست، به تازگی در ایران مورد توجه قرار گرفته است. کوشش کنونی مسوولان در این است که در مناطق پرجمعیت کاسته و به بهسازی محیط زیست منطقه کمک کرده باشند. برای اجرای این منظور قوانینی نیز در امور شهرسازی و شهرداری وضع شده است که طبق این قوانین نسبت فضای سبز به ساختمان‌ها کنترل می‌شود، یعنی در هر منطقه مشخص نموده‌اند که چند درصد از زمین زیربنا و چند درصد آن به فضای سبز و محوطه‌سازی اختصاص می‌یابد. مقدار فضای سبز و پارک در شهرک‌ها نیز قوانین خاص خود را دارد. چنین لوایح و قوانینی به بهسازی محیط زیست کمک فراوان می‌کند.
اکثر اوقات،‌ باغساز ایرانی با مکانی انتخاب شده روبروست، لذا برای ایجاد فضایی قابل استفاده و زیربنا به مشکلات و مسائل پچیده‌تری برخورد می‌کند. امید است که در آینده بتوان مانند سایر ممالک مترقی انتخاب مکان مناسب احداث پارک را بر عهده طراحان باغ گذاشت.
2. بازدید از زمین و نقشه‌برداری
پس از انتخاب مکان مناسب، طرح به محل رفته و شخصاً مکان را بررسی می‌نماید. در این مرحله به کمک نقشه‌برداران، نقشه کامل و دقیق مکان مثل پستی و بلندی حدود باغ و بالاخره تمام موقعیت‌های فیزیکی موجود در زمین را بر کاغذ رسم می‌نماید. معمولاً طراح تمام مشخصات مورد احتیاج خود را آماده کرده و نقشه‌بردار نتایج بدست آمده را محاسبه و ترسیم می‌نماید.

اطلاعات و مشخصات مورد نیاز عبارتند از:
• عنوان نقشه‌برداری، محل زمین، مقیاس، جهت شمال نقشه و زمین و تاریخ؛
• حدود زمین باغ و خیابان‌ها و جاده‌های مجاور (با ذکر فاصله)؛
• خطوط ساختمان‌ها؛
• نام صاحبان زمین‌های مجاور؛
• محل دقیق تمام دیوارها، پرچین‌ها، خیابان‌ها، مجاری فاضلاب، پله‌ها، با ذکر نوع مصالح بکار رفته یا نمای بکار رفته در این اماکن؛
• محل پل‌ها و چاه‌ها و مستحدثاتی از این قبیل که اطراف زمین موردنظر وجود دارند؛
• محل و نوع و جهت جریان تمام مجاری اصلی فاضلاب در زمین یا زمین‌های مجاور زه‌کشی. محل وقوع و اندازه تمام خطوط آب و گاز و پیچ‌های آب و محل کنتور و همچنین محل تیرهای برق و تلفن و مسیر سیم‌های برق و تلفن؛
• محل و اندازه باتلاق‌ها، مسیر سیلاب یا آب‌گیرهای موجود در زمین؛
• حدود نواحی جنگلی، محل درختان موجود که قطر آنها از 20 سانتیمت تجاوز می‌نماید، بر نقشه مشخص گشته و نوع و ارتفاع و قطر تنه آنها ذکر گردد.
مطالب ذکر شده بوسیله نقشه‌برداران تهیه شده و بر کاغذ رسم می‌گردد، ولی تنها این نقشه برای شروع طراحی کافی نیست، بلکه طراح باید خود به محل رفته و تمام جوانب را با چشم تیزبین خود بنگرد و به اصطلاح طراحان، محل را لمس کند.
3. تجزیه و تحلیل مکان
در این مرحله طراح به محل باغ رفته و تمام جوانب محل را سنجیده و بر نقشه‌ای که نقشه‌بردار به او داده، اطلاعات زیر را رسم می‌نماید:
• جهت بهترین و بدترین مناظر؛
• از درختانی که توسط نقشه‌بردار اندازه‌گیری شده، کدام یک حذف و کدام یک حفظ گردد.
• اجسام و ساختمان‌ها‌ی نازیبا در زمین‌های مجاور (با ذکر فاصله تقریبی)؛
• محل مناسب احداث ساختمان‌های جدید در پارک؛
• جهت حرکت خورشید؛
• جهت وزش باد؛
• تجزیه و تحلیل اقلیم خرد منطقه باغ؛
• عوامل طبیعی دیگر از قبیل: سرچشمه‌ها، درختچه‌های کمیاب، کف‌پوش‌های گیاهی (علف‌های موجود در زمین)، وجود خاک سطح‌الارض و عمق آن، زمین و خاک فرسوده و غیره.
• مشخصات تمام عوامل مهم دیگر که مربوط به زمین خاص می‌گردد.
حال، طراح از مجموع دانسته‌ها و اطلاعاتی که خود و نقشه‌بردار کسب کرده، نقشه‌ای رسم می‌نماید.
4. تجزیه و تحلیل نیازهای افرادی که بیشتر از آن مکان استفاده می‌نماید
در اینجا طراح عوامل اجتماعی و نیازها و نوع زندگی افراد آن منطقه خاص را به ترتیب زیر تجزیه و تحلیل می‌نماید:
• سنجیدن نسبت تعداد افراد به وسعت آن ناحیه (جمعیت نسبی منطقه پارک)؛
• مقدار فضای سبز موجود در آن ناحیه؛
• نسبت تقریبی تعداد کودکان به تعدا بزرگسالان آن منطقه؛
• درآمد سرانه (به طور تقریب)؛
• نیازهای فردی (جسمی و روحی)؛
• نیازهای اجتماعی.
جمع‌آوری چنین اطلاعاتی به صرف وقت و دقت زیاد نیاز دارد. سهل‌انگاری در اولین مرحله طرح را گاهی با شکست کلی طرح روبرو ساخته است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 23   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نیروی محرکه در بالابرها

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله نیروی محرکه در بالابرها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

با توجه به عوامل مهم طراحی از جمله وزن، سروصدا، کنترل، اندازه و ابعاد، حجم و .... پیشنهاد می‌شود که از موتورهای برقی برای نیروی محرکه در بالابرها استفاده شود و با توجه به تحقیقات به عمل آمده تقریباً بیش از 95درصد نیروی محرکه کرین‌ها از الکتروموتورها استفاده می‌شود.
نکات قابل توجه در انتخاب موتورهای کرین
1. باید ممان ابتدای حرکت بزرگی باشد تا بتواند وزن سنگین بار یا وزن سنگین خود کرین را به حرکت درآورده و در کوتاهترین زمان سرعت کرین را به سرعت ماکزیمم برساند.
2. بایستی برای روشن و خاموش کردن زیاد مناسب باشند.
3. تغییر جهت دوران موتور را به آسانی انجام دهد.
4. باید دور موتور مستقلاً و بدون درنظر گرفتن بار قابل تنظیم باشد.
پارامترهای اساسی در طراحی ریل‌های طولی و عرضی
در طراحی عرضی و طولی به ظرفیت باربری و سرعت حرکت آن نیاز داریم. جراثقال‌ها و بالابرها بر حسب این پارامترها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
1. جراثقال‌های سنگین موتوری که ظرفیت آنها بیش از سه تن است.
2. جراثقال‌های کندرو که سرعت حرکت آنها کمتر از m/s5/1 است.
3. جراثقال‌های تندرو که سرعت حرکت آنها بیش از m/s5/1 است.
4. سبک شامل جراثقال‌های دستی و موتوری کوچک که ظرفیت آنها سه تن و یا کمتر است.
برای طراحی ریل‌های طولی و عرضی، نیروهای زیر بر سیستم وارد می‌شود:
الف) نیروی قائم شامل وزن کالسکه و وزن بار؛
ب)‌ نیروی افقی جانبی برابر 10%‌ مجموع ظرفیت جراثقال‌ها و وزن کالسکه متحرک
ج) نیروی افقی طولی (موازی ریل طولی) برابر 15% عکس‌العمل انتهای تیر عرضی که بر ریل طولی ما وارد می‌شود.
تیر را در شرایطی طراحی می‌کنیم که ارتعاش و ضربه عادی در سیستم موجود باشد که در این حالت باید اثرات آن را با اعمال ضریب ضربه مناسبی درنظر بگیریم که ضرایب ضربه با توجه به جدول زیر تعیین می‌گردد:
با توجه به ظرفیت باربری حداکثر 5 تن و سرعت حداکثر کمتر از 5/1 متر در ثانیه جراثقال‌ از نوع سنگین و کندرو است. ضریب ضربه آن را با توجه به جدول زیر بدست می‌آوریم.
نوع جراثقال ضریب ضربه سربار
(الف) ضریب ضربه سربار
(ب) ضریب ضربه سربار
(ج)
سبک و کندرو 2/1 1/1 1
سبک و تندرو 4/1 2/1 1
سنگین و کندرو 6/1 1/1 1
سنگین و تندرو 9/1 2/1 1

رسم دیاگرام خمشی تیر عرضی
p نیروی قائم است که به تیر عرضی وارد شده و ممان MH را بر تیر عرضی وارد می‌کند.

ممان خمشی در اثر نیروی وزن بر روی تیر عرضی در صفحه افقی وسط تیر .

خمش در اثر نیروی 1 در صفحه قائم

Q: نیروی افقی حاصل از رانش است که از تغییرات سرعت دستگاه جراثقال به ریل‌های عرضی وارد می‌شود و ممان My را ایجاد می‌کند. چون در صفحه افقی نقطه نیروی Q وجود دارد. بر اثر این نیرو خیز در صفحه قائم مطرح نمی‌شود.
برای محاسبه تنش در دو صفحه از فرمول استفاده می‌شود.
چون بنابراین تیرآهن IPE30 برای خمش مناسب است.
ب) طراحی بر اساس خیز ماکزیمم
تبدیل آحاد:

طراحی ریل‌های عرضی
نیروهای موثر بر ریل‌های عرضی:
نیروی قائم نیروی افقی
وزن کل بار:

وزن کالسکه:

نیروی وارد بر هر تیر:

ضریب ضربه افقی: 1/1 ضریب ضربه قائم: 6/1 معادله ریل عرضی: m16

نیروی قائم:

نیروی افقی جانبی:

الف) طراحی بر اساس ممان خمشی ماکزیمم:

برای تیرآهن‌های ساختمانی داریم:

با توجه به مقدار w=1.2*10-3 از جدول پیوست تیرآهن IPEB28 را انتخاب می‌کنیم.


بر اثر وزن

بر اثر نیروی خارجی

نیروی خارجی


پس باید تیرآهن شماره بزرگتری انتخاب کنیم (تیرآهن IPE30).

وزن تیر

نیروی خارجی

برای اثر نیروی خارجی

الف)
از کتاب بالابرها و نقاله‌ها جلد دوم داریم:

بنابراین مقدار ماکزیمم خیز مجاز 2 سانتیمتر می‌باشد:
در اثر بار گسترده

این تیر برای خیز مناسب نیست. تیر IPE50 را انتخاب می‌نماییم که مشخصات آن بصورت زیر می‌باشد:

با توجه به جواب می‌توان گفت که تیرآهن IPE50 برای خیز جواب می‌دهد.

ج) طراحی تیر عرضی بر اثر برش
با توجه به دیاگرام، بدترین حالت زمانی است که کالسکه به تکیه‌گاه A (تیر طولی) نزدیک شود که در این حالت فاصله آن 9/0 متر باشد.

برای اینکه می‌باشد. پس بنابراین تیرآهن مذکور برای تنش برشی جواب می‌دهد.
طراحی تیر طولی:‌ فاصله بین دو ستون 6 متر.
نیروی قائم بر تیر طولی

عکس العمل در صفحه قائم بر اثر P

نیروی افقی بر تیر
Q=0.16*54795=8767.2N
عکس العمل در صفحه افقی بر اثر Q

مدول مقطع

با داشتن مدول مقطع تیرآهن را انتخاب می‌کنیم:

بر اثر وزن تیر
بر اثر نیروهای خارجی

چون است، این تیر برای خمش جواب می‌دهد.

با توجه باینکه می‌باشد، بنابراین باید تیرآهن دیگری انتخاب کرده که مشخصات آن به صورت زیر است:

جواب نمی‌دهد. بنابراین تیرآهن دیگری انتخاب می‌کنیم:

چون است، این تیر با این شماره برای خمش جواب می‌دهد.

طراحی تیر طولی بر اساس خیز ماکزیمم

چون است، این تیر برای خمش جواب می‌دهد.

طراحی تیر اثر برش

چون است، پس تیرآهن در برابر برش جواب می‌دهد.

محاسبه شاسی کالسکه

با توجه به پیچیدن طناب روی وینچ، بار روی آن متغیر می‌باشد. از آنجایی که کل بار 5 تن می‌باشد، باید برای طراحی تیرهای طولی و عرضی بدترین حالت را درنظر بگیریم.
بدترین حالت تیرهای عرضی کالسکه زمانی است که بار نزدیک یکی از تکیه‌گاه‌های M یا N باشد. فرض بتواند 10 سانتیمتر از یکی از تکیه‌گاه‌ها فاصله داشته باشد.

پس تیر عرضی کالسکه باید برای این نیرو طراحی شود. ضمناً تیرهای عرضی CD و EF مشابه هم، AB, GH مشابه هم، AG, BH نیز مشابه هم می‌باشند. در این حالت چون با توجه به بار وارده روی تیرهای EF, CD حالت بدتری دارند،‌ برای طراحی تیرهای عرضی آنها را مدنظر قرار می‌دهیم و با تقریب معقول کلاً تیرهای عرضی را مشابه به هم فرض می‌کنیم.

انتخاب تیر بر اساس خمشی
در این مرحله لازم است ضریب اطمینان 5/2 را درنظر بگیریم:

بنابراین با توجه به مدول مقطع بدست آمد، تیر را بر اساس خمش طراحی می‌کنیم که تیرآهن با شماره IPE14 را انتخاب کرده که مشخصات آن به صورت زیر می‌باشد:

انتخاب تیرآهن با توجه به برش

بنابراین تیرآهن انتخابی برای برش جواب می‌دهد.

طراحی تیر کالسکه

از روی دیاگرام برشی داریم:

انتخاب تیرآهن با توجه به خمش

با توجه به جدول کوچکترین تیرآهن با شماره IPE10 دارای مدول مقطعی برابر 90cm3 می‌باشد که از مدول مقطع بدست آمده در محاسبات بزرگتر است. پس این تیرآهن برای خمش جواب می‌دهد که مشخصات آن به صورت زیر می‌باشد:

حال می‌بینیم که تیرآهن انتخاب شده برای برش جواب می‌دهد یا خیر؟

با توجه به مقدار بدست آمده F.S تیرآهن فوق F.S=6.3 برش جواب می‌دهد.

انتخاب قطر محور برای چرخ های هرزگرد کالسکه
از آنجایی که کالسکه باید روی ریل عرض حرکت کند، با توجه به بار وارده روی کالسکه انتخاب قطر چرخ حائز اهمیت است. برای این کار بحرانی‌ترین نیرویی که ممکن است روی این شافت از طریق چرخ (عکس‌العمل) وارد شود، موقعی است که بار به یکی از نقاط M یا N نزدیک شود. با توجه به این مفروضات نیروی وارده بر وسط شافت (عکس‌العمل چرخ) را به صورت زیر محاسبه می‌کنیم:

چون نیروی بحرانی R1 به 2 شافت که بر روی ریل عرضی قرار دارند وارد می‌شود، بنابراین نیروی وارده بر هر شافت برابر است با . با کمی تقریب نیروی وارده به شافت 1800kg درنظر گرفته می‌شود.

نیروی وارده بر یک شافت
شکل ظاهری چهار محور برای چهار چرخ تقریباً به صورت شکل بالا می‌باشد. همانطور که مشاهده می‌شود در وسط یک جا خار جهت اتصال به چرخ و ایجاد حرکت دورانی همراه آن و دو شیار مقابل آن که روی محیط پیش‌بینی شده است. جهت جا زدن خارهای فلزی و کار آنها جلوگیری از حرکت طولی چرخ روی محور می‌باشد. با توجه به توصیه کتاب طراحی اجزاء Spotts. اگر در مقطع مورد محاسبه وجود داشته باشد مقدار تنش مجاز 75% مقدار تنش اصلی فرض می‌شود که این کاهش هم شامل تمرکز تنش و هم شامل تغییر سطح مقطع خواهد بود و در انتهای محور که قطر آن کوچکتر درنظر گرفته شده دو عدد بلبرینگ و یا بلبرینگ جا می‌خورد که خود آنها روی ناودانی قرار می‌گیرند.
برای طراحی شافت گردان از آیین‌نامه ASME استفاده می‌کنیم که رابطه زیر را معرفی می‌کند. Ct, Cm ضریب ثابت پیشنهادی ASME برای نحوه بارگذاری محورها می‌باشد.
Cm: ضریب عددی و خستگی که در هر حالت در ممان خمشی ضرب می‌شود.
Ct: ضریب عددی و خستگی که در گشتاو محاسبه شده ضرب می‌شود.

که k ضریب تمرکز تنش است.

جنس شافت از فولاد 20 انتخاب می‌کنیم. با توجه به جدول 3 پیوست داریم:

برای انتخاب ضرایب ثابت Cm, Ct فرض می‌کنیم که نحوه بارگذاری به صورت اعمال تدریجی بار یا بار ثابت باشد. بنابراین با توجه به جدول 1-3 از کتاب Spotts داریم:

باید در نقاط مختلف ضریب تمرکز تنش و ممان را بدست آوریم تا ببینیم مقطع خطرناک کدام نقطه است. لذا قطر شافت را بر اساس آن نقطه انتخاب می‌کنیم.


چون قطر محور معلوم نیست، باید برای محاسبه K فرضیاتی درنظر بگیریم.
فرض اول:

فرض دوم:

حال در هر مقطع قطر مجاور محور را بدست می‌آوریم:

در مقطع 1 داریم:

در مقطع 2 داریم:

در مقطع 3 داریم:

با توجه به توصیه کتاب طراحی ماشین Spoots چون در مقطع 3 وسط محور -- وجود دارد، تنش ماکزیمم در 75/0 ضرب می‌شود.

پس مقطع خطرناک وسط محور است و قطر انتخابی برای شافت را d=5cm درنظر می‌گیریم.

انتخاب بلبرینگ برای محور عرضی کالسکه
با توجه به اینکه می‌دانیم ضخامت نشیمن‌گاه بلبرینگ در ناودانی ساخته شده 20 میلی‌متر می‌باشد، پس -- پارامتر موجود در طراحی بلبرینگ پهنا آن می‌باشد. یعنی b=20mm. حال با توجه به جداول پیوست داریم:

تعداد ساچمه No=10
قطر ساچمه D=1/2
بلبرینگ‌های یکطرف Pst=4450
حال با توجه به اطلاعات فوق می‌توانیم بلبرینگ را حساب کنیم.

ke که یک ضریب کار برای بیمه کردن یاتاقان در مقابل شرایط ظربه‌ای می‌باشد که برای بار ضربه‌‌ای سبک مقدار آن برابر با V1, k¬e=1.5 که در فاکتور گردش رینگ‌ها می‌باشد و چون در این بلبرینگ، رینگ داخلی می‌گردد، V1=1 می‌باشد. پس داریم:

طول عمر انتظاری

اگر سرعت خطی کالسکه را 15m/min و شعاع موثر - کالسکه را 10- بگیریم، سرعت دورانی محور به صورت زیر محاسبه می‌گردد:

عمر انتظاری:

طول عمر متوسط انتظاری:

سرعت دورانی شافت MN

مقدار کوپل وارده بر شافت MN

R در رابطه بالا شعاع قرقره وینچ می‌باشد.

راندمان مکانیکی تغییر سرعت و یاتاقان‌ها را 8/0 فرض می‌کنیم. داریم:
قدرت مفید =قدرت لازم قدرت مفید =راندمان
قدرت لازم

= قدرت لازم
بنابراین طبق محاسبات انجام شده باید قدرت الکتروموتور محرک وینچ 8.25hp باشد و با توجه به آن الکتروموتور مناسب را انتخاب می‌کنیم.

قسمتی از محور MN که وینچ روی آن سوار می‌شود به صورت هزار خار بوده و برای جلوگیری از حرکت طولی وینچ روی محور MN دو انتهای محور را بوسیله دو مهره قفلی از دو طرف محکم می‌کنیم.
جنس این محور را با توجه به اهمیت کار و نیروهای اعمالی از فولاد 1045 انتخاب می‌کنیم که است.

از طرفی محور گردان بوده و باید ضریب Ct, C¬m را درنظر بگیریم. با فرض اینکه نحوه بارگذاری تدریجی یا ثابت باشد، در اینصورت Cm=1.5 و Ct=1 است و از قضیه ASME داریم:

برای قطر محور شافت محرک وینچ d = 10cm درنظر می‌گیریم.
کوپلینگ‌ها

کوپلینگی برای محورها به چند دلیل زیر استفاده می‌شود:
1. برای اتصال واحدهای جداگانه که بوسیله دو کارخانه مختلف ساخته می‌شوند.
2. برای کم کردن بارهای ضربه‌ای که از یک محور به محور دیگر انتقال می‌یابد.
3. ایجاد ایمنی در مقابل بارهای بیشتر از ظرفیت بوسیله طراحی قسمت‌های دوپلینگ
4. تغییر دادن مشخصات ارتعاشی واحدهای چرخشی تا سرعت بحرانی معینی بدست آید.
با توجه به موارد ذکر شده، کوپلینگ نوع فلانچی را انتخاب می‌کنیم، مستلزم این است که محورها کاملاً در امتداد یکدیگر باشند و از قرار دادن بار خمشی زیاد باید امتناع گردد، ولی این کوپلینگ قدرت پیچشی زیادی را می‌تواند انتقال دهد.
محاسبات مربوط به کوپلینگ الکتروموتور و گیربکس وینچ
برای محاسبات مربوط به کوپلینگ‌ها ابتدا فرض می‌کنیم قطر شافت الکتروموتور 50 میلیمتر باشد. در عمل ممکن است قطر شافت کمتر باشد که این باعث می‌شود ضریب اطمینان سیستم بالا رود. نقطه قابل ذکر این است که وینچ گیربکس مستقیماً به هم وصل می‌شوند.
قدرت 5/8 = H.P
سرعت دورانی الکتروموتور rpm 750 = n

F نیروی مماس روی محور می‌باشد.

ابعاد خار مربعی روی کوپلینگ

ابعاد خار مربعی

سطح لهیدگی خار

تنش لهیدگی

با توجه به F.S بدست آمده خار از نظر لهیدگی مناسب می‌باشد.

سطح تحت برشی خار

با توجه به F.S بدست آمده، خار انتخابی از نظر برش نیز مناسب می‌باشد.
تعداد پیچ‌ها: 4 عدد
سطح تحت برش در پیچ‌ها

نیروی موثر بر پیچ‌ها

سطح لهیدگی پیچ‌ها

سطح تحت برش در لبه‌های -

نیروهای وارده در لبه‌ -

تذکر: در کوپلینگ‌ها معمولاً ضریب اطمینان بالایی.

ناودانی زیر کالسکه
از آنجایی که پهنای بلبرینگ انتخاب شده 20mm می‌باشد، بهتر است ناودانی را از ورقی بسازیم که ضخامت آن 20mm باشد. لازم به ذکر است که این ضخامت برای نشیمن‌گاه لایه خارجی بلبرینگ در نظر گرفته می‌شود. جنس آنها از ورق معمولی آهنی با می‌باشد و از طریق جوشکاری به شاسی کالسکه وصل می‌شود. ضمناً ناودانی از طریق جوشکاری ساخته می‌شود، زیرا نادوانی است -===== با ابعاد ذکر شده وجود ندارد. برای جا زدن بلبرینگ روی ناودانی دو سوراخ به قطر 110mm ایجاد می‌شود تا محور چرخ کالسکه توسط دو بلبرینگ در آن قرار گیرد.

از اینکه ضخامت ناودانی 20mm انتخاب شده، ضریب اطمینان بزرگی بدست آمده است. برای کاهش ضریب اطمینان می‌توان ضخامت ورق برای درست کردن ناودانی 10mm درنظر گرفت. در این هنگام باید برای نشیمن‌گاه بلبرینگ برش‌های مخصوص درست می‌کنیم و در آن جوش دهیم. برای ورق 10mm محاسبات به صورت زیر است:

محاسبات قدرت محور کالسکه
از آنجایی که یکی از محورهای کالسکه - می‌باشد، -- آن محور چرخ دنده‌ای نصب می‌شود تا با -- خروجی گیربکس درگیر شود و باعث به حرکت درآوردن کالسکه روی ریل عرضی گردد. نیروی محرکه کالسکه باید قادر باشد. برای به حرکت درآوردن کالسکه به نیروی اصطکاک حاصل از وزن بار و وزن کالسکه غلبه کند. در این حالت وزن بار و وزن کالسکه مجموعاً 6 تن درنظر گرفته می‌شود.
ضریب اصطکاک برای فولاد روی فولاد از جدول ضریب اصطکاک ایستایی مریام انتخاب می‌شود.

اگر راندمان مکانیکی انتقال قدرت برابر 8/0 باشد، داریم:

قدرت لازم برای به حرکت درآوردن کالسکه Hp=10 اسب بخار می‌باشد.

محاسبات مربوط به چرخ دنده‌های کالسکه
برای محاسبات طراحی، چرخ دنده‌ها را به طور تجاری به سه دسته تقسیم کرده‌اند که دارای حد سرعتی نیز می‌باشند.
1. چرخ دنده‌های تجاری دسته 1:
این چرخ دنده‌ها بوسیله تیغه فرز یا روش‌های دیگر ساخته شده‌اند که سرعت آنها کمتر از بوده و نیروی دینامیکی آنها برابر است با:

چرخ دنده‌های تجاری دسته 2:
دارای سرعت گام کمتر از می‌باشند که Fd برابر است با:

چرخ دنده‌های تجاری دسته 3:
که اینگونه چرخ دنده‌ها دقیق و سنگزده *********
همچنین با توجه به چرخ دنده‌های استاندارد، چرخ دنده‌ها را از نوع ساده محاسبه می‌کنیم که دارای دنده‌های موازی محور می‌باشد و از میان دو چرخ دنده، چرخ دنده کوچکتر و بزرگتر را چرخ می‌نامند.
با توجه به ازدیاد تعداد دندانه در چرخ دنده‌های ساده اینولوت دنده به طرف خط مستقیم نزدیک می‌شود و با درنظر گرفتن استاندارد دندانه‌ها، چرخ دنده را از نوع اینولوت 20o تمام عمیق درنظر می‌گیریم که از ذکر سایر موارد صرف‌نظر می‌گردد. این چرخ دنده‌ها دارای زاویه فشار است. البته --Fd نیروی دینامیکی تولید شده در اثر خطا که در حال گردش در اثر اینرسی دندانه و شتاب بوجود می‌آید. بنابراین استقامت دندانه باید طوری باشد تا بتواند نیروی دینامیکی را تحمل کند.
سپس باید رابطه برقرار باشد که Fb مقدار نیروی خمش در چرخ دندانه می‌‌باشد. بدین ترتیب برای اینکه چرخ دندانه بطور دائم و بدون آسیب بماند، از لحاظ نیروی خمشی باید همیشه رابطه زیر صادق باشد:

که Ft مقدار نیرویی که مماس بر دایره گام بوده و بر اثر عمل انتقال قدرت به چرخ دنده وارد می‌آید. غیر از گسیختگی دندانه‌های چرخ دنده در اثر نیروی خمشی که باید جلوگیری شود حد دیگری که در اثر خستگی فشار در سطوح دندانه‌ها و به صورت خوردگی یا سائیدگی پدید می‌آید که به آن حد بار سائیدگی گویند و با Fw نشان می‌دهند. هرچند که مقدار تنش مماسی خیلی زیاد است، ولی به علت موضعی بودن تنش یا کمی دور شدن از محل مقدارش بسیار کمتر خواهد شد و بدین ترتیب جاری شدن اتفاق نمی‌افتد و با توجه به توصیه کتاب طراحی مقدار مجاز نیروی سائیدگی Fw باید بیشتر یا مساوی نیروی دینامیکی Fd باشد، یعنی:

با توجه به توضیحات ارائه شده مشخصات زیر مفروض است:
چرخ دنده از نوع تمام عمق ساده با زاویه فشار 20o
قطر دایره گام چرخ
قطر دایره گام پینیون
سرعت دورانی چرخ A
گام دنده
گام قطری

بنابراین مقدار V=0.32m/s می‌باشد که سرعت مماسی دایره گام می‌باشد.

بنابراین مقدار Vb=0.298m/s می‌باشد که سرعت مماسی دایره پایه (مبنا) است.
محاسبه نیروی وارده بر دنده که عمود بر سطح دنده و مماس بر دایره مبنا می‌باشد:
توان Fn=
سرعت
توان = 10hp = 7457 W

نیروی مماسی بر دایره گام (مولفه مماسی Fn)

مولفه شعاعی F¬n

تعداد دندانه چرخ A

تعداد دندانه چرخ B

چون سرعت کمتر از 10.16m/s است و با توجه به موارد ذکر شده در ابتدای بحث برای محاسبه نیروی دینامیکی Fd از رابطه زیر استفاده می‌کنیم:

حد بار سائیدگی

چون مقدار مجاز باید باشد، داریم:

اگر جنس چرخ دنده و پینیوم هر دو از فولاد با سختی BHN=400 باشد، با توجه به جدول 4-11 از کتاب طراحی خورزاد داریم:

F¬b: قدرت خمشی چرخ دنده‌ها

اگر جنس انتخابی از فولاد مخصوص چرخ دنده‌ها باشد، تنش مجاز آن برابر است با تنش خمشی مجاز برای فولاد کربونیزه شده مخصوص چرخ دنده که مساوی است با:

از جدول 2-11 کتاب خورزاد با توجه به تعداد دندانه NB=30 فاکتور لوئیس را بدست می‌آوریم:

با توجه به محاسبات انجام شده داریم:

از جمله پارامترهای مهم و اساسی در طراحی چرخ دنده درستی روابط زیر است:
1. باید باشد. این شرط درست است. چون با برقرار کردن FW=F¬d پهنای چرخه دنده را محاسبه کرده‌ایم.
2. باید باشد که این شرط برقرار نیست.
3. باید باشد که این شرط هم برقرار است. پس باید Fb را تغییر دهیم تا شرط دوم برقرار باشد. چرخ و پینیون را از جنس با سختی BHN=300 درنظر می‌گیریم، پس داریم:

بنابراین داریم که:

چون شرط اساسی طراحی چرخ دنده‌ها برقرار است، پس مشخصات چرخ دنده و پینیون به صورت زیر درنظر گرفته می‌شود:

محاسبه قطر محور محرکت کالسکه
اولاً به علت اینکه محور، محور محرک می‌باشد و چرخ دنده‌ها روی آن سوار می‌شوند، طولش قدری از محورهای متحرک کالسکه بزرگتر می‌باشد. از طرفی با توجه به نیروهای وارده بر چرخ دنده نصب شده روی محور، نیروها و کوپل موثر بر آن در دو صفحه افق و قائم اثر می‌کنند که نیروی Ft در صفحه افق و نیروی Fr در صفحه قائم موثر است.

بررسی محور در صفحه قائم

و کوپل حاصل از نیروی اصطکاک روی محور T=2348.5N.m است.
محاسبه عکس‌العمل


نیروی برشی در طول محور

ممان خمشی

بررسی محور در صفحه افق

نیروی برشی در طول محور

ممان خمشی

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  65  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله هویت

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله هویت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده:

دراین متن سعی خواهد شد پیرامون هویت ، تعاریف مختلف آن ، لایه های مختلف هویتی ،

عوامل اساسی خلق هویت وبنیان های هویتی ، اهمیت هویت درزندگی بشری و سیر تحولات

هویتی به شکل کلی بحث گردیده پیرامون مقوله بحران هویت وریشه ها ودلایل داخلی و

خارجی بحران در کشور بحث گردیده وراهکارهایی متفاوت ( ازآنچه تا کنون ارائه داده شده

وصد البته که نتیجه نداده ) به امید حل این بحران یا مدیریت صحیح آن ارائه شود.

مقدمه:

زندگی اجتماعی بدون هویت وشناسه غیرممکن وبی معنی است چرا که اگرمن دارای هویت

فردی معین به خود نباشم که با آن شناخته شوم ودیگران را بشناسم وخود را بشناسانم ،

هرگزنخواهم توانست ارتباط وتعاملی صحیح و معنی دار با پیرامون خود برقرار کنم و بدون

وجود چهارچوبی برای مشخص ساختن هویت اجتماعی و هویتهای فردی، من همان بودم که

دیگری هست وهیچ یک از ما قادر نخواهد بود که نسبت معناداری بین خود وغیرخود یا

دیگری برقرارکند. درواقع ، بدون هویت ، جامعه ای درکار نیست.

از طرف دیگر در صورت عدم وجود شباهت و وجوه اشتراک در میان افراد یک مجموعه

وگروه یا جامعه اتحاد آنان وحفظ یکپارچگی شان سختتر بوده وامکان فروپاشی جامعه بالا

خواهد بود وازاین روست که امروزه درجامعه بحران زده ایران نخبگان سیاسی و فکری

کشور از ایجاد بحران هویت در کشور به شدت ابراز نگرانی کرده و درپی ارائه راهکارهایی

جهت حل این معضل می باشند.

آنچه که معلوم است نسخه های ارائه شده جهت حل این معضل جامعه تا کنون به جواب

مطلوبی نرسیده و مسائلی از قبیل از خود بیگانگی و مد گرایی و ارزش گریزی وهنجار

شکنی های افراطی و جامعه ستیزی و قانون گریزی و سستی بنیانهای خا نوادگی و گسترش

فساد و بی بندوباری در کشور ، از جهاتی به مسئله بحران هویت در ایران و عدم درمان این

معضل در کشور باز میگردد.

تعریف هویت :

جهت ورود به بحث اصلی ابتدا به ساکن باید مفهوم هویت بررسی و تعریف گردد. ساده ترین

تعریفی که قابل ارائه است،چنین است:"هویت وجه تمایز من با غیر من است"به عبارتی

هویت آن چیزی است که مرا از دیگران باز می شناساند وبه من در زند گی اجتماعی ام معنی

ومفهوم می بخشد.

با رجوع به فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد درمی یابیم که واژه هویت یا Identity ریشه در

زبان لا تین داشته که از لغت Idemبه معنی "مشابه و یکسان "ریشه میگیرد ودارای دو

معنی اصلی است اول به مفهوم تشابه مطلق و دوم به معنای تمایز که با مرور زمان سازگاری

و تداوم را فرض می گیرد.

به عبارتی هویت شامل شباهت با خودی ها و تفاوت و تمایز با غیر خودی ها و دیگران است.

در باب هویت اجتماعی مفاهیمی مطرح ا ند که به واسطه آنها افراد و جماعتها در روابط

اجتماعی خود از افراد و جماعات دیگر متمایز شده و امکان ایجاد ساختار نظام مند نسبت های

شباهت و تفاوت میان آنها حاصل می آید.

به عبارتی هویت اجتماعی درک ما ازاین مطلب است که "ما"چه کسی هستیم و "دیگران"که

هستند و از آن سو ، درک دیگران از خودشان وافراد دیگر ( از جمله خود ما) چیست.

طبیعی است که بدون درک این وجوه اشتراک و افتراق امکان ایجاد روابط متقابل صحیح و

منطقی میان جوامع و افراد غیرممکن خواهد بود.

از طرف دیگر وجود هویت واحد و مشترک که ریشه در تاریخ و زبان و فرهنگ یک جامعه

داشته وبه شکل طبیعی در طی زمان شکل یافته باشد و حالتی جعلی و دروغین و فرمالیته

نداشته باشد ، پارامتری بسیار اساسی و مهم در حفظ انسجام جامعه خواهد بود وعاملی حقیقی

در وحدت بخشی به افراد جامعه در مقابل تهاجمات نرم افزاری و سخت افزاری از خارج می

تواند باشد.

فرایند شکل گیری هویت:

مکان وزمان به عنوان منا بع ساخته شدن هویت در صحنه اجتما ع،اهمیت کانونی دارند.چرا

که هویت های اجتماعی جمعی درچهارچوب سرزمین طی یک فرایند اجتماعی تداوم می یابد

و تداوم اجتماعی مستلزم فرض کردن یک گذشته معنی دار است.

گذشته به طور فردی خاطره و به طور جمعی تاریخ است.

در باب مسئله سرزمین ممکن است حتی حالتی ذهنی داشته باشد که باید طبق اسطوره به آن

بازگشت ، یا آنکه یک ساختار سازمانی باشد که نمودار آن مطابق با یک الگوی جایگاهی

است.

به عبارت دیگر یک مجموعه انسانی خاص که ابتدا به شکل خونی و فامیلی باهم پیوند داشتند،

در طول زمان دریک منطقه یا سرزمین معین(درصورت یکجانشینی)ویا سرزمین های معین

( درحالت کوچگری ) درتعامل با همدیگره ، کم کم روابط وتعاملات وابزار ایجاد روابط که

مهمترین آنها زبان است را یاد می گیرند و شکل یک مجموعه انسانی با فرهنگ و زبان معین

و مشخص به خود پیدا می کنند.

به مرور زمان برای خود و سرزمینشان نام وعنوان یافته وبه دلیل تعاملات گسترده درونی

احساس تعلق نبست به همدیگر و به گروه که ممکن است حالت عشیره، طایفه یا قوم ودر

نهایت با ادغام در هم شکل ملت به خود بگیرد،پیدا می کنند وبدین طریق دارای شناسنامه

وهویت جمعی وگروهی می گردند.

در این بین با توسعه جامعه مورد نظر مسئله تقسیم کار،طبقه اجتماعی و اقتصادی و . . . پیش

می آید و تحت تاثیر این روابط در داخل هویت بزرگ قومی-ملی هویت های طبقاتی ، صنفی

، خانوادگی وفامیلی ، شهری و . . . شکل میگیرد.

بدین ترتیب لایه های مختلف هویتی شکل یافته و فرد طی تولد و رشد در خانواده و اجتماع این

لایه ها را درک و درونی کرده و امکان تعریف خود با کمک این لا یه های هویتی در

اجتماعات و مجموعه های انسانی را پیدا می کند و امکان ایجاد تعامل صحیح با دیگران

برایش فراهم می گردد.

حال اگراین هویت فردی و لایه های هویتی جمعی به شکل صحیح فرم نیابند و یا تحت تاثیر

عوامل خارجی یا داخلی مخدوش گردند ، این امکان برای تعیین موقعیت خود در جامعه از

بین رفته و فرد دچار آوارگی و سردرگمی می گردد پیرامون این مقوله در بحث بحران هویت

صحبت خواهیم کرد.

ابعاد هویت:

هویت دارای ابعاد مختلف 1- فلسفی2- فرهنگی 3 اجتماعی - 4- سیاسی و . . . بوده که در

این جا به بحث کلی پیرامونشان می پردازیم.

بعد فلسفی هویت:

همواره در ذهن انسان سوالاتی از قبیل :من کیستم ، از کجا آمده ام ، به کجا خواهم رفت ،

هدف از آفرینش من چیست و . . . مطرح است ، نمونه آن شعر پر محتوای مولانا است که می

فرماید:

روزها فکر من این است وهمه شب سخنم که چرا غافل از احوال دل خویشتنم

از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود به کجا می روم آخر ننمایی وطنم

پاسخ دهی به کیستی و چیستی انسان و جایگاه او در جهان هستی و یافتن دلیل زیستن او به

عنوان یک انسان ، بدون درک هویت وهستی معنوی و فرهنگی فرد و درک موقعیت او در

جامعه ونسبت او با پیرامونش کاری تقریبا غیر ممکن است.

این مسئله چنان مهم است که در مکتب اگزیستانسیالیسم یا اصالت وجود ابتدا موقعیت فرد

وهویت او در جامعه شناخته شده وسپس بر اساس هویت وجودی آن فرد و کیستی او درک

شرائط او اهداف مطلوب برای او توسط خود او تعریف می گردد.

بعد فرهنگی:

شاید بشود فرهنگ را مجموعه آداب و سنن و زبان و. . . یک جامعه تعریف کرد.

طبیعتا جوامع مختلف اعم از ملی یا قومی تا حدود زیادی تحت تاثیر همین مقوله فرهنگی و

وجود مرزهای فرهنگی شان از هم متمایز گشته اند.

به عنوان مثال جامعه ایران مجموعه ای است از فرهنگهای ملل واقوام ترک وکرد وفارس و

عرب و بلوچ و . . . و نیز خرده فرهنگهای لر و گیلک و مازنی و طالشی و . . .

به عبارتی جامعه ای است متکثر ومولتی کالچرال ( چند فرهنگی ) ومردمان هر مجموعه با

عضویت در جامعه فرهنگی خود از دیگران متمایز گشته و هویت قومی – ملی خود را دارا

می باشند.

بعد اجتماعی:

تفاوت در هویت افراد وگروهها تاثیر بسزایی در تعاملات اجتماعی آنان دارد به گونه ای که

در صورت حذف پارامترهویت اصلا امکان شناسایی وجود نخواهد داشت و اجتماع

وساختارهای جامعه از هم فرو خواهد پاشید.

نظام ارزشی ما ،هنجارهای ما ،اصول اخلاقی ما و قوانین عرفی ما که با پیروی از آنان قوام

اجتماعی میسر و زندگی فرد در جامعه مقدور می گردد،همه و همه نشات گرفته از لایه های

مختلف هویتی ما از هویت فردی و خانوادگی و طبقاتی گرفته تا هویت شهری و ملی و قومی

ومنطقه ای و حتی جهانی می باشد .

همچنانکه اشاره شد اگر هویت در کار نباشد و به عنوان مثال هویت فردی حذف گردد من

همانی خواهم بود که شما هستید ، در این فضا اصلا امکان ایجاد ارتباط و تعامل پایدار وجود
نخواهد داشت و اجتماع بی معنی می گردد.

خلاصه اینکه وجود جوامع انسانی مستلزم وجود لایه های مختلف هویتی است.

بعد سیاسی:

با نگاه به اتحاد یه های ایجاد شده در جهان از جمله اتحادیه کشورهای عرب زبان ، اتحادیه

اروپا ، اتحادیه کشورهای امریکای لاتین و . . . مشاهده می کنیم که وجود هویت واحد عربی ،

اروپایی یا لاتین ، تاثیر بسزایی در ایجاد این اتحادیه های سیاسی داشته و یکی از مهمترین

پارامترها در روابط و تعاملات سیاسی ملل و کشورهای جهان می باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  33  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله گزارش کارآموزی حسابداری

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله گزارش کارآموزی حسابداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

1-1 مقدمه
منظور از تهیه و تدوین این دستور العمل شناخت کلیه پرداختها اعم از حقوق پایه، فوق العاده ها مزایا و پاداش کارمندان ایرانی و خارجی می باشد.
1-2 اهداف و مزایای سیستم
1-2-الف: اهداف: اهداف این مجموعه را به شرح ذیل می توان مشخص نمود :
1- مکانیزه نمودن نحوه محاسبه کلیه پرداختهای کارمندان
2- ساده بودن روشهای عملیاتی
1-2- ب: مزایا: مزایای این روش عبارتند از:
1- استفاده از سیستم مکانیزه به منظور تغییر و یا حذف کلیه پردختها
2- حذف محاسبات دستی و غیره ماشینی تا حد امکان
1-3 خلاصه
1-3-الف: خلاصه به طور کلی مجموعه پرداخت به کارمندان ایرانی و کارمندان خارجی که حقوق آنان به ریال پرداخت می کرد عبارتنداز:
1- حقوق پایه 2- فوق العاده ها 3- حق الزحمه و باز پرداخت هزینه ها 4- پاداشها
1-4- روش عملیات:
ایجاد و محاسبه هر نوع فوق العاده در سیستم به 2 شکل زیر انجام می گیرد.
- به طور مکانیزه و خودکار- به طور دستی
پرونده پارامتر مربوط به سیستم حقوق کارمندان محتوی کلیه اطلاعات لازم مربوط به فوق العاده به شرح زیر می باشد:
- شماره رمز انواع پرداختها- تاریخ اجراء- نوع محاسبه اعم از اینکه پرداخت بصورت درصدی، مبلغی، ساعتی روزانه کمتر از یک ماه و یا اینکه روزانه بیش از یک ماه باشد.
- حداکثر پرداخت اعم از اینکه پرداخت به صورت بصورت درصدی باشد و یا ادینکه به صورت مبلغ باشد.
- شرایط پرداخت با توجه به وضعیت پرسنلی کارمند اعم از وضعیت تاهل یا تجرد- وضضعیت رتبه شخصی و چگونگی وضعیت استخدامی و غیره.
1-4-1: روش مکانیزه فوق العاده ها:
ایجاد، حذف و یا هر نوع اصلاح مربوط به هر یک از فوق العاده های تعبیه شده در سیستم با استفاده از اطلاعات پایه ای و ثابت حقوق کارمندان انجام پذیر است.
1-4-2- فوق العاده هایی که بصورت دستی عمل می گیرند:
به منظور احتساب فوق العاده هائیکه بصورت دستی عمل می گردند از برگ ورودی – کامپیوتر بنام در برگ اعلام پرداخت، استفاده می گرددکه طی آن شماره کارمندی شخصی که استحقاق دریافت فوق العاده را دارد به کامپیوتر اعلام می گردد.
1-4-3: فوق العاده های ثابت و متغیر:
اصولاً متغیرها از نظر پرداخت 2 صورت دارند:
الف: پرداختهای ثابت ب: پرداختهای متغیر
فوق العاده های متغیر به طور کلی 2 حالت دارند:
1- فوق العاده هایی که دارای فرمول محاسبه بوده و عمدتاً بر اساس روزهای کارکرد و یا ساعات کارکرد محاسبه و به کارمند پرداخت می گردند. مانند: فوق العاده نوبتکاری، فوق العاده کار در سکو دریا، فوق العاده غواص، فوق العاده اضافه کاری.
2- فوق العاده هایی که با توجه به مقررات و بر حسب مورد ممکن است به کارمند پرداخت نشود. مانند: کمک هزینه زایمان، فوق العاده مأموریت
الف: پرداختهای ثابت: پرداختهای ثابت بر آن گروه از فوق العاده هایی اتلاق می گردد که با توجه به مقررات و شرایط استخدامی کارمند همه ماهه به کارمند پرداخت می شود.
فوق العاده های ثابت ممکن است به طرق ذیل در سیستم ایجاد گردند:
1- در بدو استخدام کارمند و از طریق برگ اقدامات پرسنلی مانند: فوق العاده ها بدی آب و هوا، فوق العاده محرومیت ازتسهیلات زندگی، محرومیت از مطب پزشکان.
فوق العاده های ثابت عمدتاً 2 حالت دارند:
1- درصدی از حقوق پایه را تشکیل میدهند. مانند: بدی آب و هوا و غیره
2- مبلغی بصورت ثابت پرداخت می شود مانند: کمک هزینه مسکن
ب: پرداختهای متغیر: پرداختهای متغیر به آن گروه از فوق العاده هایی اتلاق می گردد که با توجه به شرایط کار و بر حسب مورد ممکن است به کارمند پرداخت گردد.

1-4-4: فواصل زمانی پرداخت فوق العاده ها
1- سالیانه: فوق العاده هائی ستند که فقط یکبار در سال قابل پرداخت می باشند. مانند: پاداش نوروزی.
2- سه ماهه: فوق العاده هایی هستند که هر سه ماه یکبار پرداخت می شود. مانند: فوق العاده مسافرت در خارک.
3- ماهیانه: پرداخت اینگونه از فوق العاده ها بر اساس ماهیانه صورت می گیرد. مانند: فوق العاده بدی آب و هوا
4- روزانه: فوق العاده هایی که پرداخت آن به کارمندان بر اساس روزمحاسبه می شود. مثل: فوق العاده نوبتکاری. فرمول:
5- ساعتی: فوق العاده هایی که پرداخت آن به کارمندان بر اساس ساعت محاسبه می گردد. مانند: فوق العاده غواص. تعداد ساعت * ( بدی آب و هوا+ حقوق پایه*درصد فوق العاده= فرمول

1-5- انتقال اطلاعات:
1-5-1 اطلاعات ورودی: منظور از اطلاعات ورودی این است که به هنگام استخدام کارمند در شرکت از آن استفاده می شود. اطلاعات ورودی توسط برگ اعلام پرداخت انجام می گیرد. که در این برگ تمامی مشخصات فردی شخص و چگونگی دریافت حقوق آن می باشد. برای حذف و یا اصلاح و با تغییر فوق العاده ای ثابت که به کارمند پرداخت می شود از برگ اعلام پرداخت کارمند ( سند 32- ح) استفاده می شود.
الف) حذف و قطع پرداخت: برای حذف و یا قطع پرداخت فوق العاده ثابت زیر بایستی در سند 32 –ح قید گردد: رمز واحد، شماره شناسایی، تاریخ اجرا: بایستی دقیقاً ذکر شود که از چه تاریخ کامپیوتر نسبت به قطع پرداخت آن فوق العاده اقدام نماید.
ستون ثابت متغیر بودن مبلغ فوق العاده همواره بایستی 1 نوشته شود.
ملاک محاسبه: اگر فوق العاده مورد نظر درصدی است در ستون ملاک محاسبه بایستی صفر نوشته شود. و ستون مبلغ خالی بماند.
مبلغ: اگر فوق العاده مورد نظر مبلغ دار است در ستون مبلغ بایستی صفر نوشته شود و در نتیجه در ستون ملاک محاسبه رقمی نوشته نمی شود.
ب: تغییر و یا اصلاح نرخ فوق العاده: برای این کار بایستی در سند برگ اعلام پرداخت( 32-ح) اطلاعات زیر نوشته می شود: رمز واحد، شماره شناسایی کارمند، شماره رمز پرداخت می شود مربوطه.
ستون ثابت و متغیر: در مورد فوق العاده ثابت بایستی عدد 1 نوشته شود، تاریخ اجرا، ملاک محاسبه.
در ستون ملاک محاسبه بایستی نرخئ جدید فوق العاده نوشته شود. مثلاً: کارمندی در اصفهان خدمت نموده است و 15 درصد فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی دریافت نموده است. حال به محل دیگری منتقل شده و فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی در محل جدید 20 درصد می باشد. در این جا بایستی در ستون ملاک محاسبه نرخ 20 درصد نوشته شود.
1-5-2- انتقال اطلاعات – محاسبه و نگهداری اطلاعات
در این بخش به طور دقیق و روشن از نشخصات عمومی مورد نیاز جهت پرداخت یک فوق العاده بیان گردیده است . برای هر یک از فوق العاده ها یک برگ مشخصات پرداخت فوق العاده تهیه شده است.
بدیهی است هر نوع تغییر و اصلاحیه جدید در مورد هر یک از فوق العاده که می بایستی در برگ مزبور ثبت شود.
مندرجات برگ مشخصات پرداخت فوق العاده به طو رتفکیک عنوان گردیده است.
1- نام فوق العاده 2- علت پرداخت فوق العاده 3- شرایط پرداخت فوق العاده 4- نحوه محاسبه فوق العاده و مبلغ فوق العاده 5- شماره فرم پرداخت 6- مشمولیت یا عدم مشمولیت مالیاتی .
1-6- ضمایم( حقوق پایه )
1-6-الف: برگ اعلام پرداخت کارمندان: این برگ همان طور که قبلاً توضیح داده شده کاملاً برای دادن فوق العاده ها به کارمندان تهیه می شود که این برگ شامل اطلاعاتی مثل: به ترتیب برگ: نوع سند، رمز عمل، رمز واحد، شماره حساب، شماره سند و شرح فقط برای رمز متفرقه : که این فوق العاده بابت چه کاری پرداخت می شود. که قسمت پایین این برگ اعلام مشخصات بررسی کننده در حسابداری – تصویب کننده، تأیید کننده، تهیه کننده به ترتیب اسم و امضاهای آن ضروری است.
1-6-ب: برگ مشخصات فوق قالعاده ها : 1- بخش حقوق پایه . این برگ شامل :
- علت پرداخت: تسلیم نیروی کار کارمندان بابت اشتغال در وزارت نفت
- شرایط پرداخت: حقوق پایه در قبال تسلیم نیروی کار کارمند بابت اشتغال در شرکت پرداخت می شود. و با توجه به ضرورت های عملیاتی و شرایط کار، مطلق است علاوه بر حقوق پایه، فوق العاده و مزایای دیگری پرداخت شود.
- شماره رمز پرداخت
- نحوه محاسبه: حقوق پایه هر کارمند با توجه به مدارج تحصیلی، سوابق خدمت و سایر مقررات و قوانین از طرف امور اداری تعیین می شود.
- حقوق پایه مشمول کسور مالیات و پس انداز بازنشستگی می باشد.
- نوع فوق العاده مثلاً ثابت
1-6-فوق العاده بدی آب و هوا
علت پرداخت: اشتغال کارمندان در مناطقی که طبق تقسیم بندیها و مقررات جاری شرکت مناطق گرمسیر شناخته می شوند.
شرایط پرداخت: این فوق العاده به کارمنددانی که محل دائمی اشتغال آنها در یکی از مناطق گرمسیر کشور می باشد قابل پرداخت است.
شماره رمز پرداخت: 102 می باشد.
نحوه محاسبه: معادل 25درصد حقوق پایه .
فوق العاده فوق مشمول کسور پس انداز و بازنشستگی یا بیمه می باشد.
نوع فوق العاده : ثابت.
فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی
نحوه محاسبه: این گونه فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی با توجه به جداولی که در آن نام شهرستان و شماره شهرستان و درصد حقوق پایه پرداخت می گردد.
اینگونه فوق العاده ها به منظور جبران ناراحتی های ناشی از خدمت در نقاط دور از مراکز این فوق العاده در نظر گرفته می شود و به کارمندانی که خارج از تهران اشتغال دارند پرداخت می گردد.
حال به دیگر فوق العاده هایی می پردازیم که امکان توضیح بیشتر وجود ندارد و همچنین نحوه محاسبه فوق العاده آنها.
محرومیت از مطب
دور ی از خانواده اقماری
نحوه محاسبه: معادل 15 درصد ( حقوق پایه + بدی آب و هوا ) برای تمامی ماه این فوق العاده در زمان مرخصی سالیانه ومرخصی استعلاجی قابل پرداخت می باشد و مشمول کسر کالیات و حق بیمه می باشد. و نوع این فوق العاده ثابت می باشد.

فوق العاده مأمور پرداخت دستمزد کارگران:
شرایط پرداخت: به آن دسته از کارمندانی قابل پرداخت خواهد بود که مسئولیت مستقیم پرداخت دستمزد کارگران را در هر نیمه ماه به عهده دارند.
نحوه محاسبه: تا 100 پاکت با پرداخت 000/5000 ریال در هر نوبت 2000 ریال از 101 پاکت تا 2000 پاکت با پرداخت 000/000/10 ریال در هر نوبت 4000 ریال حداکثر مبلغ قابل پرداخت تا میزان 8000 ریال خواهد بود.
فوق العاده 2 نوبتکاری صبح و عصر
شرایط پرداخت: فوق العاده نوبتکاری صبح و عصر صرفاً به آن دسته از کارمندان پرداخت می شود که در طول هفته 42 ساعت کار نوبتکاری صبح و عصر انجام می شود.
نحوه محاسبه : 10% حقوق پایه به کارمندانی که در شمال انجام وظیفه می نمایند.
10% ( حقوق پایه + فوق العاده بدی آب و هوا ) برای کارمندانی که طبق مقررات جاری به آنها تعلق میگیرد.
فوق العاده نوبتکاری مشمول کسر مالیات و بیمه بوده ولی مشمول کسور بازنشستگی و پس انداز نمی باشد. و نوع فوق العاده متغیر می باشد.

فوق العاده اضافه کاری کارمندان:
شرایط پرداخت: به کارمندانی پرداخت می شود که علاوه بر ساعات کار روزانه و معمول خود بعد از اوقات اداری نیز به ضرورت و تصمیم شرکت ساعاتی را نیز به انجام وظیفه اداری مبادرت می ورزند.
نحوه محاسبه: پنج هزار ( حقوق پایه + بدی آب و هوا + ویژه ) منهای 7500 ریال در ازاء هر ساعت کار اضافی و مشمول کسر مالیات و حق بیمه است. و نوع آن متغیر می باشد.
بازخرید مرخصی: ممکن است بنا به ضرورت، نیاز به بازخرید تعداد روز مرخصی کارمند گردد. حال مبلغ باز خرید مرخصی بر اساس فرمول زیر محاسبه می گردد.

مبلغ باز خرید مرخصی :

تعداد روز های مرخصی × 12 × ( حقوق پایه + فوق العاده های مرتبط با حقوق )
365

فرض کنیم کارمندی با حقوق خالص 000/90 ریال در ماه به استخدام شرکت درآمده باشد برای پیدا کردن ناخالص حقوق به قرار زیر عمل می کنیم.
حقوق ماهیانه درصد مالیات متعلقه خالص درآمد
000/40 - - 00/40
000/50 6% 600 400/49
000/60 8% 1400 400/558
000/70 12% 2600 400/67
000/80 20% 4600 400/75
000/90 20% 6600 400/83
000/100 30% 9600 400/90
000/110 30% 12600 400/97
000/120 30% 15600 600/104

حال چنانچه به ستون خالص درآمد توجه نماییم مشاهده می شود که 000/90 ریال در جدول فوق بین 83400 ریال را از 83400 ریال کسر نماییم تا به مبلغ به التفاوت برسیم پس خالص ما به التفاوت 83400-90000 پس این 6600 ریال پس از کسر 30% مالیات متعلقه به دست آمده است .
بنابراین ناخالص ما به التفاوت 9428=100×6600
70
نا خالص ما به التفاوت = 100× خالص ما به التفاوت 9428= 100 ×6600
70 70

جمع مبلغ ناخالص حقوق خالص+ ناخالص ما به التفاوت
99428 =90000+9428
حال اگر مبلغ ناخالص بدست آمده از محاسبه فوق را در جدول مالیاتی قرار دهیم به مبلغ خالص 000/90 ریال خواهیم رسید.
اکنون طی 2 سال است که این مالیاتها تغییر کرده اند و محاسبه آن طی یک روش ساده تری می باشد که برای منطقه جنوب مأموریت اداری - حقوق × 10%
برای مناطقی که مثل گچساران محروم می باشد حال اگر مأموریت دفتر باشند و از تسهیلات و همه امکانات استفاده کرده باشد این هزینه مأموریت از آنها کم نمی شود که طبق فرمول زیر عمل می شود.
منطقه گچساران حقوق × 50%
مقررات مربوط به مرخصی کارمندان
1- مدت مرخصی اعطایی به هرکارمند تمدید نمی شود مگر اینکه اجازه کتبی از اداره مربوطه و با اداره پرسنل کسب شده باشد. تقاضای تمدید یا به ادارات نامبرده در تاریخی تسلیم یا فرستاده شود که فرصت کافی برای دادن پاسخ باشد.
1- کارمند باید در برگشت از مرخصی بلافاصله مراجعت خود را به اداره مربوطه گزارش داده و نسبت به حل و فصل قطعی و نهایی امور مربوطه به مرخصی خود از طریق اداره مربوط اقدام نماید. در صورتیکه کارمندان بدون اجازه و اطلاع قبلی شرکت، در مراجعت از مرخصی تأخیر کند، در روز بیست و دوم غیبت مداوم ( از تاریخ شروع غیبت) از خدمت شرکت برکنار خواهد گردید.
2- کارمندانیکه به معالجه پزشکی نیاز پیدا می کنند باید شخصاً در این مورد اقدام نمایند. در نقاطی که بهداری شرکت ملی نفت ایران دارای تسهیلات بهداری می باشد. بهداری آماده است فقط در موارد حاد و یا سوانح و حوادث خدمات درمانی را دراختیار کارمندان و خانواده بلا فصل آنان در حین مرخصی قرار دهد. شرکت بیماری کارمندان در ایام مرخصی را در صورتی عذر موجه برای تأخیر یا تمدید مرخصی محسوب می دارد که شرایط زیر عیناً رعایت شده باشد.
3- الف- در صورت ابتلاء به بیماری در تهران، بهداری شرکت ملی نفت ایران در تهران، کارمندان بیمار را که طبق گواهی پزشک معالج خصوصی نتوانند پس از پایان مدت مرخصی در محل خدمت خود حاضر شوند، مورد معاینه قرار خواهد داد، دراین صورت کارمند باید گواهی پزشک معالج را که به تأیید بهداری شرکت ملی نفت ایران نیز رسیده باشد در مراجعت همراه داشته باشد. ب: در مواردی که کارمندان بیمار دردوران مرخصی در محلی خارج از تهران اقامت داشته باشند گواهی پزشک معالج مربوطه باید از طرف رئیس اداره بخش شرکت ملی نفت در نزدیکترین نقطه ممکنه مورد تأیید قرار گیرد. ج: چنانچه کارمندی به علت بیماری در موعد مقرر نتواند سر خدمت حاضر شود باید مراتب را ضمن تعیین تقریبی تاریخ برگشت خود تلگرافاً به اداره مربوطه خود اطلاع دهد. د: در مواردیکه کارمند ضمن استفاده از مرخصی بیمار شود و بیماری وی به مدت هفت روز یا بیشتر در بیمارستان بستری گردیده و این امر توسط مقامات بهداری شرکت تأیید گردد مدت بستری بودن و مدتی که به تجویز پزشک شرکت برای گذراندن دوره نقاهت صرف گردیده به مدت مرخصی وی اضافه می گردد و چنانچه پس از خاتمه مرخصی تنظیمی شرکت، خدمت کارمند مورد لزوم باشد به موافقت شرکت مدت بیماری، در سال بعد به مرخصی وی اضافه می گردد. و: همچنین به کلیه کارمندان توصیه می شود که در مدت مرخصی شناسنامه عکس دار وکارت شناسایی خود را همراه داشته باشند.

بخش 1-2 : وام ها
مقدمه:
وامها را میتوان به دو نوع زیر تقسیم نمود:
الف: وامهائیکه پس از تصویب امور صندوقهای بازنشستگی و پس انداز و رفاه کارکنان قابل پرداخت می باشد. مانند: وام مسکن- وامتملک مسکن- وام تعمیرات مسکن – وام پس انداز- وام اضطراری
ب: وامهائیکه پس از تصویب امور اداری قابل پرداخت می باشد. مانند: وام خرید اثاثیه منزل- وام خرید اتومبیل- وام سربازی و سایر وامهائیکه ممکن است بنا به ضرورت و تشخیص مقامات ذیصلاح پرداخت گردد.
ج: برای کسر اقساط انواع وامها از سند 23 ح استفاده می شود.

مزایای وامها:
از میان برداشتن مشکلات عیده ای که در سیستم های فعلی وجود دارد. 2- از میان برداشتن محدودیت تعداد وام کارمندان در سیستم.

تبادل اطلاعات:
نحوه تکمیل اطلاعات ورودی: برگ درخواست وام بر حسب نوع وام درخواستی به شرح زیر تکمیل میگردد.
قسمت درخواست وام: این قسمت توسط کارمند متقاضی وام تکمیل و امضاء می گردد.
قسمت تضمین وام: در مورد وام اضطراری تگر نیاز به ضمانت کارمند دیگری باشد این قسمت توسط کارمند ضامن تکمیل و امضاء می شود.
قسمت تأیید امور اداری: امور اداری واحد زی ربط شاغل بودن کارمند، سنوات خدمت و حقوق ومزایای کارمند و ضامن را در این قسمت از فرم درج نموده و با مهر و امضاء خود آنرا مورد تأیید قرار می دهد.
قسمت اطلاعات مربوط به وام: این قسمت بر حسب مورد توسط امور اداری واحد زیربط یا حسابداری وام تکمیل می شود.
قسمت دستور پرداخت: در صورتیکه پرداخت بایستی بصورت نقد یا از طریق صدور چک صورت گیرد.
قسمت برگ اعلام وام کارمندان: این قسمت شامل کلیه اطلاعات مورد نیاز سیستم حقوق کارمندان بوده و بایستی برای کلیه وامها
وامها
خلاصه:
برای پرداخت انواع وامها مراحل کلی زیر بایستی انجام پذیرد: 1- تقاضای کتبی کارمند 2- نامه امور اداری 3- دستور پرداخت: از طریق امور صندوقهای بازنشستگی و پس انداز و رفاه کارکنان و یا از طریق امور اداری به امور مالی/ حسابداری واحدهای زیربط و از طریق تکمیل قسمت مربوطه برگ درخواست وام صورت می گیرد. 4- پرداخت وام: از طریق صدور چک و اگر مبلغ اندک باشد ممکن است به طور نقد پرداخت شود. 5- کسر اقساط وام از کارمندان
بخش 1-3 : فصل استخدام
محاسبه فوق العاده بدی آب و هوا:
فوق العاده بدی آب و هوا برای یکماه کامل- درصد فوق العاده بدی آب و هوا * حقوق پایه
فوق العاده بدی آب و هوا از تاریخ انتقال تا آخر ماهی که در آن انتقال صورت گرفته است.
تعداد روز از تاریخ شروع انتقال تا آخر همان ماه 12 درصد فوق العاده بدی آب و هوا × حقوق پایه
365
محاسبه فوق العاده محرومیت ازتسهیلات زندگی برای یکماه :
درصد فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی × ( فوق العاده بدی آب و هوا + حقوق پایه)
فوق العاده محرومیت از تسهیلات از تاریخ انتقال تا آخر ماهی که در آن انتقال صورت گرفته است.
تعداد روزاز تاریخ شروع انتقال تا آخر همان ماه 12درصد فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی ×( بدی آب و هوا + حقوق پایه)

365

فوق العاده محرومیت از مطب:
درصد فوق العاده محرومیت از مطب از تاریخ انتقال تا آخر ماهی که در آن انتقال صورت گرفته است.
( تعداد روز از تاریخ شروع انتقال تا آخر همان ماه× 12× هـ ) = 9

365
محاسبه فوق العاده ویژه:
= 7500+ درصد فوق العاده ویژه× ( فوق العاده بدی آب و هوا + حقوق پایه)

توضیح:
1- حقوق پایه + فوق العاده ویژه + فوق العاده کمک هزینه مسکن نباید از 200000 ریال در ماه تجاوز کند. در صورتیکه از 000/200 ریال تجاوز نماید مازاد آن ابتدا از فوق العاده کمک هزینه مسکن و پس از فوق العاده ویژه کسر می گردد.
2- فوق العاده بدی اب و هوا هر گاه به کارمند تعلق گیرد ودر حال حاضر مبلغ این فوق العاده نمی تواند از 000/50 ریال تجاوز نماید.
3- در صورتیکه انتقال کارمند از جنوب به شمال و یا شمال به شمال باشد محاسبات گفته شده به شرح زیر انجامم می گیرد.
الف: فوق العاده بدی آب و هوا تعلق نمی گیرد.
ب: فوق العاده محرومیت از تسهیلات زندگی :(درصد فوق العاده محرومیت از مطب*حقوق پایه )
ج: فوق العاده محرومیت= ( درصد فوق العاده محرومیت از مطب + فوق العاده ویژه +حقوق پایه )
د: فوق العاده ویژه: 7500+ ( درصد فوق العاده ویژه * حقوق پایه)
به طور کلی برای محاسبه تعدیلات حقوق و فوق العاده خا و کسور ثابت چنانچه تاریخ اجرا اول ماه نباشد از فرمولهای زیر بر حسب مورد استفاده می شود.

12× فوق العاده پایان ماه= مبلغ فوق العاده برای چند روز ازتاریخ اجرا تا پایان ماه :
الف تعداد روز اول ماه تا تاریخ اجرا
365

ب تعداد روز از تارریخ اجرتا پایان ماه × 12 × مبلغ فوقالعاده ماهانه
365
ج تعداد روز از اول ماه تا تاریخ اجرا * 12* مبلغ فوق العاده ماهانه

365
بخش 2
2-1 خالص حقوق
خلاصه: به طور کلی هدف از تدوین این فصل عبارت است از بیان چگونگی و نحوه پرداخت خالص حقوق کارمندان و گزارشات نهایی سیستم حقوق کارمندان. این فصل اطلاعاتی در رابطه با خالص حقوق برای استفاده آینده نگهداری می نماید.
اطلاعات پایه سیستم حقوق:
2-2 محاسبه حقوق و فوق العاده ها
1- محاسبه باز نشستگی و بیمه
2- محاسبه پس انداز
3- محاسبه مالیات بر درآمد حقوق
4- محاسبه خالص حقوق
2-3 نحوه محاسبه بازنشستگی و بیمه :
- بازنشستگی سهم کارمند: طبق مقررات جاری کارمندان ایرانی که به صورت رسمی دراستخدام شرکت می باشند. همه ماهه مبلغیا معادل 6% حقوق مشمول بازنشستگی خود را به صندوق بازنشستگی شرکت ملی نفت پرداخت می نماید. منظور از حقوق مشمول بازنشستگی در مناطقی که به نرخ شمال حقوق دریافت می دارند عبارتند از: پایه حقوق و در مناطقی که حقوق خود را به نرخ جنوب دریافت می دارند عبارتند از: حقوق پایه+ فوق العاده بدی آب و هوا.
- باز نشستگی سهم کارفرما: کارفرمای کارمند همه ماهه مبلغی معادل 19% حقوق پایه برای کارمندان ایرانی که بصورت رسمی در استخدام شرکت هستند و در مناطق شمال انجام وظیفه مینمایند و 19% حقوق پایه بعلاوه فوق العاده بدی آب و هوا برای کارمندان که در مناطق جنوب بخدمت اشتغال دارند به صندوق بازنشستگی و پس انداز شرکت پرداخت می نماید.
3 -نحوه محاسبه پس انداز:
پس انداز سهم کارمند: عضویت کارمند در طرح صندوق پس انداز کارکنان بر اساس مصوبه 4204 جلد 326 هیئت مدیره مورخ 20/9/1362 الزامی بوده و بایستی همه ماهه معادل 6% از حقوق پایه کلیه کارمندان کسر و به حساب صندوق پس انداز منظور گردد.
ملاک محاسبه برای کارمندان مناطق جنوب = حقوق پایه+فوق العاده بدی آب و هوا
- پس انداز سهم کارفرما: سهم پس انداز کارفرما از اول معادل 50% مبلغ پرداختی توسط کارمند تعیین گردیده است.
3) عوارض برق: در صورتیکه به کارمند منزل سازمانی اختصاص داده شود، همه ماهه مبلغی تحت عنوان عوارض برق منازل سازمانی از حقوق ناخالص مشار الیه کسر خواهد شد. کسر عوارض برق منازل سازمانی همراه با کسر هزینه تعمیر و نگهداشت منازل سازمانی به طور همزمان صورت خواهد گرفت. چنانچه کارمند قسمتی از ماه را در منزل سکونت نماید، ( مثلاً 15 روز ) عوارض برق نیز بر اساس تعداد روزهائیکه کارمند درمنزل سازمانی سکونت داشته محاسبه خواهد شد.
مادامی که کارمند منزل سازمانی را در اختیار دارد و آنرا تخلیه ننموده است هزینه نگهداشت و تعمیر و همچنین عوارض برق توأماً و همه ماهه ا زحقوق ناخالص او کسر می گردد. بمحض اینکه کارمند منزل سازمانی را تخلیه و مراتب به سیستم واگذاری منازل سازمانی اطلاع داده شود، از همان تاریخ که هزینه های فوق از حقوق ناخالص کارمند متوقف خواهد شد. .
مالیات بر درآمد:
تعریف درآمد مشمول مالیات حقوق به موجب مواد 1و2 لایحه قانون مالیات بر درآمد حقوق مصوب 21 تیر ماه 1358 شورای انقلاب با اصلاحات بعدی به شرح زیر می باشد:
ماده 1- درآمد حقوق : درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر ة اعم از حقیقی یا حقوقی ) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته بطور نقد یا غیر ند تحصیل می کند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.
ماده2- درآمد مشمول مالیات حقوق: درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق ( مقرری یا فرد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل از مستمر یا غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیت های مقرر در این لایحه قانونی.
- معافیتهای مالیاتی درآمد حقوق: شامل موارد زیر می باشد:
- حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و وظیفه پرداختی به وارث و خسارت اخراج و باز خرید خدمت.
- هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل و فوق العاده بدی آب و هوا و فوق العاده محرومیت از تسهیلات و زندگی.
- فوق العاده کسر صندوق و فوق العاده تضمین صاحب
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال تا میزان 50000 ریال.
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارمندان خود با افراد تحت تکفل آنها مستقیماً یا بوسیله کارمند به پزشک یا بیمارستان باستناد اسناد و مدارک پرداخت می کند.
نسبت به مازاد 6000000 ریال درآمد مشمول مالیات سالانه مبلغ 90%
با توجه به جدول مالیاتی حقوق:
1- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه 480000 ریال یا کمتر باشد از پرداخت مالیات معاف است.
2- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر مازاد بر 480000 ریال تا 600000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
6% *(480000- جمع در آمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
3- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 600000 ریال تا 720000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
7200+8%*(600000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه )
4- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 720000 ریال تا840000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
16800+12%× ( 720000- جمع در آمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
5- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 840000 ریال تا1080000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
31200+20%×(840000-جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
6- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 1080000 ریال تا1800000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
79200+30%×(1080000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
7- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 1800000 ریال تا2400000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
295200+40× (1800000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
8- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 2400000 ریال تا3000000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
535200+50× (2400000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
9- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 3000000 ریال تا3600000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
835200+60%× ( 000/3000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
10- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 3600000 ریال تا4800000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
1195200+70%× ( 000/3600- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
11- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 4800000 ریال تا000/6000 ریال یا کمتر باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
200/035/2+80%× ( 4800000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
12- اگر جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه مازاد بر 000/6000 ریال به بالا باشد طبق فرمول زیر محاسبه می شود:
2995200+90%× (000/6000- جمع درآمد مستمر و غیر مستمر سالانه)
2-4 : نحوه محاسبه مالیات بردرآمد حقوق:
درآمد مشمول مالیات یک کارمند از فروردین لغایت پایان تیر ماه بقرار زیر است:
فروردین 000/70 خرداد 000/65
اردیبهشت000/75 تیر ماه 000/75
برای محاسبه مالیات از فروردین لغایت تیر ماه با توجه به روزهای مالیات بترتیب زیر عمل می کنیم:
محاسبه مالیات فروردین

1- درآمد سال به ریال = 824170 = 365× 70000
31 روز

2- مالیات فروردین – 2488 ریال = 31×29300
365
3- مالیات سال29300 ریال = 16800+12%(000/720-824170 )
محاسبه مالیات اردیبهشت:
1- درآمد سال به ریال = 853630=365×75000+70000
62 روز
2- مالیات سال –ریال= 33926=31200+20%× (840000- 853630)
3- مالیات 2 ماهه فروردین / اردیبهشت-ریال= 5762=62×33926
365
4- مالیات اردیبهشت-ریال= 3274=2488-5762
5- مالیات تیر ماه-ریال 2763 =(جمع مالیات پرداختی ماههای قبل 7466 )- 10229
با توجه به محاسبات قبلی میتوان جدول زیر را تهیه نمود:
ماه جمع روزهای مالیاتی درآمد مشمول مالیات ماه جاری جمع درآمد مشمول مالیات مالیات ماه طبق محاسبات بالا جمع مالیات تا پایان هر ماه
فروردین 31 70000 70000 2488 2488
اردیبهشت 62 75000 145000 3274 5762

محاسبه مالیات در صورتیکه استخدام بین سال باشد:
روش محاسبه مالیات کارمندانی که در ضمن سال به استخدام شرکت درآمد و یا خدمت شرکت را ترک می نمایند عیناً مانند روش محاسبه مالیات در صفحات قبل می باشد.
کارمندی از تاریخ 6/2 به استخدام شرکت درآمده است و در تیر ماه همانسال حسابداری حقوق می بایستی حقوق را پرداخت نماید.
درآمد مشمول ملایات 26 روز اردیبهشت 60000
درآمد مشمول مالیات خرداد 80000
درآمد مالیات تیر ماه 80000
ماه جمع روزهای مالیاتی درآمد مشمول مالیات ماه جاری(ریال) جمع درآمد مشمول مالیات تا پایان ماه جاری مالیات ماه جاری جمع مالیات تا پایان هر ماه
اردیبهشت 26 60000 60000 2255 2255
خرداد 57 80000 140000 4382 6636
تیر 88 80000 220000 4382 11019
220000 11019

مالیات 220000 ریال درآمد در مدت 88 روز نیز طبق جدل مالیاتی به شرح زیر معادل 11019 ریال می باشد.
درآمد سال – ریال = 912500 = 365× 220000
88

درآمد تا 480000 ریال معاف
نسبت به مازاد 120000 نرخ 6%
نسبت به مازاد 12000 نرخ 8%
نسبت به مازاد 12000 نرخ 12%
نسبت به مازاد ریال نرخ 20% 7200
9600
14400

2-5 : محاسبه خالص حقوق :
خالص حقوق کارمندان بزبان ساده عبارتست از نتیجه و حاصل بدهکاریها و بستانکاریهائیکه کارمند در طی یکماه کارکرد . پس :
جمع اقلام بدهکار کارمند یک ماه – جمع اقلام بستانکار = خالص قابل پر داخت بکارمند
وقتی در اینجا صحبت از اقلام بستانکار می شود منظور حقوق پایه کارمند و سایر فوق العاده ها و مزایایی است که طبق مقررات می بایستی در طول یکماه بکارمند پرداخت گردد و هنگامی که صحبت از بدهکاریها می نمائیم منظور کسوری هستند که یا طبق درخواست کارمند همه ماهه از حقوق ناخالص او کسر می شود مانند حق عضویت باشگاهها.
- صورت خلاصه پرداخت حقوق کارمندان به بانک ، این گزارش در پایان هذ ماه و بر اساس صورتهای بانکی و به طور خودکار از طریق کامپیوتر در سیستم حقوق تهیه می گردد .
گزارش مزبور به این منظور تهیه می گردد تا بر اساس آن به هر یک از شعبات مرکزی بانکها در هر یک از مناطق اطلاع داده شود که به هریک از شعبات تابعه انها چه مبلغی بابت حقوق کارمندان قابل پرداخت خواهد بود : این گزارش شامل : عنوان گزارش ، متن گزارش ، شعبه ، شرح شعبه بانک مانده به ریال ، جمع متون مبلغ.
-صورت بانکی کارمندان = این گزارش به طور خودکار نیز در 3 نسخه از طریق کامپیوتر در سیستم حقوق کارمندان تهیه می گردد . هدف از این گزارش تهیه صورتی است ازمانده بستانکاری صورتحساب کارمندان که به حسابهای بانکی مربوطه واریز می گردد .
لازم به توضیح است که هر یک از شعب بانکی که کارمندان در آن شعبه حساب بانکی جهت واریز مانده بستانکاری حقوق خود را دارند دارای یک شماره رمز می باشد . بدین ترتیب برای هر یک از شعب بانک به طور جداگانه گزارش تهیه می شود .
- صورت خلاصه عملیات حقوق : در پایان هر ماه گزارش خلاصه از آمار و کلیه اقلام عملیاتی حقوق کارمند در طول ماه مربوطه بطور خودکار توسط مستقیم حقوق کارمندان در 3 نسخه تهیه و در اختیار و در اختیار حسابداریهای حقوق قرار می گیرد . این گزارش دارای سه قسمت و بشرح زیر می باشد . از عنوان گزارش 2 : متن گزارش 3: جمع ستونهای جمع در گزارش .
-گزارش صورت اصلی حقوق کارمندان : این گزارش در 3 نسخه و در پایان هر ماه توسط کامپیوتر هر ماه توسط کامپیوتر تهیه و در اختیار حسابداریهای حقوق قرار می گیرد . منظور اصلی از تهیه این گزارش ارائه اطلاعات موارد نیاز حسابداری حقوق در جزئیات کلیه اقلام بدهکاری بستانکاری کارمند می باشد .
-صورتحساب حقوق کارمندان : در پایان هر ماه توسط کامپیوتر گزارش تحت عنوان صورتحساب حقوق برای هر کارمند تهیه می گردد . که در یک صفحه خواهد بود . صورتحساب مزبور در یک نسخه تهیه شده و از طریق حسابداری حقوق مربوطه کارمند به آدرس اداره ایکه کارمند در آنجا مشغول در انجا مشغول بکار است ارسال خواهد شد . هدف اصلی از تهیه این صورتحساب و ارائه آن به کارمند این است که کارمند از جزئیات اقلام پرداختن و دریافتی خود در طی یکماه آگاهی پیدا نماید .
صورت حساب حقوق شامل :
عنوان : عنوان این گزارش ، صورتحساب حقوق کارمندان می باشد که از قبل روی فرم چاپ شده است .
-شماره گزارش : شماره 11 برای این گزارش در نظر گرفته شده است .
-شماره صفحه – شماره شناسایی کارمند – نام و نام خانوادگی – آدرس : آدرس کارمند در قسمت بالای صوتحساب چاپ نشده است .
سطر اول – عنوان اداره کارمند . سطر دوم – نام ناصر محل کار کارمند
سطر سوم – نام شرکت / واحد
تاریخ : در قسمت بالای صوت حساب تاریخ ماه و سال مربوطه درج می شود .
-شماره رمز بانک – شماره رمز پرداخت / کسور .
-مأخذ : به منظور اطلاع و آگاهی از اینکه هر یک از اقلام پرداخت کسور از طریق چه منبعی و طی چه شماره سندی وارد سیستم گردیده است . از شماره مأخذ استفاده می گردد .
شرح : در صورتحساب حوق کارمندان یک ستون جهت شرح کلیه اقلام بدهکاری و بستانکاری کارمند در نظر گرفته شده است.
بدهکار / بستانکار : کلیه مبالغی که به کارمند سطحی یکماه پرداخت : (بستانکار) و کلیه مبالغی که می بایستی از حقوق ناخالص کارمند در طی یکماه کسر گردد در ستون (بدهکار) عکس خواهد شد .
- جمع ستونها : در صوتحساب ماهانه هر کارمند جمع ستون کسور ، ستون پرداختها به طور جداگانه نشان داده خواهد شد .
- جمع ستونها : در صورتحساب ماهانه هر کارمند جمع ستون کسور و ستون پرداختها به طور جداگانه نشان داده خواهد شد .
- مانده صورتحساب : این مانده بر حسب مورد می تواند بدهکار و یا بستانکار باشد . مانده مزبور از ما به متفاوت جمع ستون اقلام بدهکار و بستانکار حاصل می گردد که می تواند دارای حالات سه گانه ذیل باشد .
1-چنانچه جمع ستون بدهکار کمتر از جمع ستون بستانکار باشد در این صورت مانده حاصله خالص قابل پرداخت به کارمند را در آن ماه نشان می دهد .
2-چنانچه جمع ستون بدهکار بیشتر از جمع ستون بستانکار باشد در این صورت مانده حاصله خالص بدهی کارمند را در پایان ماه نشان می دهد .
3- چنانچه جمع ستون بدهکار با جمع ستون بستانکار با هم برابر باشد صورتحساب کارمند در آن ماه چگودنه مانده را نشان نخواهد داد . بعبارت دیگر کارمند در آن ماه بخصوص نه مبلغی طلبکار و نه مبلغی بدهکار می باشد .
تذکر : چنانچه مانده صورتحساب یک کارمند در پایان یکماه بصورت بستانکار باشد مبلغ خالص قابل پرداخت به کارمند یا در لیست بانکی و یا در لیست نقدی گروه بانکی 99 منعکس می گردد .
چنانچه مانده صورتحساب یک کارمند در پایان یک ماه بصورتحساب ماه بعد کارمند تحت عنوان مانده از ماه قبل منعکس می گردد و در ستون بدهکار صورتحساب کارمند نشان داده خواهد شد.
-صورت کسور بازنشستگی و پس انداز (سهم کارمند و کارفرما) و کسور :
اقساط وام ضروری کارمندان : این گزارش بصورت خودکار در پایان هر ماه بوسیله کامپیوتر در 4 نسخه تهیه می گردد که امور صندوقهای بازنشستگی و پس انداز ، امور اداری و حسابداریهای حقوق جهت اقدامات و مراجعات بعدی از آن استفاده خواهند کرد . گزارش فوق الذکر حاوی اطلاعات زیر خواهد بود:
1-بازنشستگی سم کارمند .
2-بازنشستگی سهم کارفرما
3-پس انداز سهم کارمند
4-پس انداز سهم کارمند
5-اقساط پرداختی کارمندان در مقابل وام پس انداز .
گزارش صورت مالیات بر در آمد حقوق کارمندان :
گزارش فوق حاوی اطلاعات مربوط به احوال مشخصیه کارمند ، حقوق و در آمد مستمر و غیر مستمر و مالسات کسر شده مربوط به ماه جاری همچنین حقوق و درآمد مستمر و غیر مستمر و مالیات کسر شده تا کنون می باشد که صرفاً توسط کامپیوتر تهیه و در اختیار حسابداریهای حقوق قرار می گیرد . گزارش مزبور به منظور ارسال به ادارات امور اقتصادی و دارائی مناطق مربوطه تهیه می گردد . گزارش صورت و حقوق پرداختی و مالیات بر درآمد حقوق بر حسب شرکت / واحد (کارفرما) شماره شناسایی و نام خانوادگی و نام هر یک از کارمندان تهیه می گردد گزارش فوق شامل :
1-عنوان گزارش
2-متن گزارش
شامل ، شماره کارمندی – نام و نام خانوادگی – شماره گذرنامه / شناسنامه – حقوق و درآمد مستمر این ماه - درآمد غیرمستمر این ماه – حقوق و درآمد مستمر تا کنون – در آمد غیر مستمر تا کنون – مالیات کسر شده تا کنون – تعداد روز .
3-جمع ستونهای منابع .
گزارش صورت حق بیمه سازمان تامین – کارمندان قرار دادی / پیمانی :
گزارش مزبورحاوی اطلاعات مربوط به احوال شخصیه کارمند، در آمد مشمول کسر حق بیمه ماه جاری، 7 درصد حق بیمه سهم کارمند و 20 درصد حق بیمه سهم کارفرما می باشد که همه ماهه توسط کامپیوتر تهیه و در اختیار حسابداریهای حقوق قرار می گیرد. گزارش فوق بر حسب واحد و شماره شناسایی تهیه می گرددو متشکل است از:
1- عنوان گزارش 2- متن گزارش شامل: شماره شناسایی کارمند – نام نام خانوادگی – شماره شناسایی – عمل صدور – درآمد مشمول کسر حق بیمه- 7- درصد حق بیمه سهم کارمند 2- درصد حق بیمه سهم کارفرما 3- جمع ستونهای مربوط به درآمد مشمول کسر حق بیمه ، 7 درصد حق بیمیه سهم مارمند و 20 درصد حق بیمه سهم کارفرما.

حسابداری حقوق:
مقدمه: منظور از تهیه و تدوین این فصل بررسی، چگونگی ثبت و منظور نمودن کلیه پر داختها و کسور مربوط به حقوق کارمندان در حسابهای متعلقه در پایان هر ماه خواهد بودو به منظور اعمال کنترلهای لازم در ثبت حسابهای کلیه پرداختها و کسور از حسابهای کنترل استفاده گردیده است. با استفاده از پرونده پارامتر حقوق کارمندان تخصیص اقلام پرداخت و کسور به حسابهای مربوطه هر ماهه انجام می پذیرد. ثبت ارقام حسابداری حقوق در این سیستم همه ماهه بطور پیوسته پس از انجام عملیات محاسبات حقوق و فوق العاده ها و کسور در دفاتر مالی صورت می گیرد.

اهداف و مزایا:
الف اهداف: تخصیص پرداختها و کسور حسابهای مربوطه بطور خودکار و بنا به ضرورت با توجه به: 1- تأمین تسهیلات مورد نیاز و ایجاد زمینه مناسب در نحوه تخصیص حسابها و تهیه گزارشات 2- بررسی،تجدید نظر و ایجاد تسهیلات بمنظور تهیه و نگهداری شماره و رمزهای پرداخت، برداشت و شماره حسابهای کنترل در سیستم پارامتر حقوق کارمندان.
ب مزایا: بمنظور کارائی بیشتر سیستم و هماهنگی آن با اهداف آتی سعی گردیده است پرونده پارامتر حقوق کارمندان تا حد امکان با روش ساده تهیه گردد که در آن شرایط به روز آوری پارامتر مقدور باشد. هر نوع تغییری در جهت کابرد بیشتر پارامتر توسط کارمندان امکان پذیر خواهد بود که بدین صورت اتلاف وقت تا سرحد ممکن صرفه جویی گردیده است.
– روش ایجاد ذخایر ماهانه و پایان سال بوسیله سیستم امکان پذیر خواهد بود.
الف: خلاصه: عملیات ثبت حسابداری سیستم حقوقو بطور خودی و توسط برنامه تخصیص حقوق به مراکز هزینه در 2 مرحله انجام می پذیرد:
1- تهیه سند روزنامه از طریق پارامتر ( رمز کسور پرداخت ) که با توجه به حسابهای کنترل موجود در پارامتر و شماره حساب درمقابل رمز کسور و پرداخت در پارامتر انجام می پذیرد.
2- تخصیص به مراکز هزینه حقوق کارمند که با توجه به محاسبه مبالغ قابل تخصیص ونحوه تخصیص که شماره حساب مرکز هزینه دائم، ثانوی و متغیر ( تخصیص مجدد) خواهد بود انجام می پذیرد.
روش عملیات حسابداری حقوق: قبل از انجام عملیات ثبت حسابهای حقوق در ماه گزارشات متعددی توسط سیستم حقوق بر حسب احتیاجات و نیاز هر واحد تهیه و دراختیار حسابداری حقوق واحدی قرار می گیرد . این گزارشات بگونه ای تهیه و تنظیم گردیده که برای ثبتت عملیات حسابداری محاسبات حقوق بطور خودکار نواری بصورت سند روزنامه تهیه و بر سیستم حسابداری مالی منتقل خواهد شد. تا دفاتر حسابداری مالی دفاتر هزینه ثبت گردد.
- در مواردی که کل هزینه حقوق به حساب اداره اصلی کارمند منظور می شود در سند 26ح و در مقابل رمز اقدام (1) تعداد روزهای کارکرد بایستی 30 روز قید شود.

فرض شود هزینه حقوق کارمند شماره 2284 در ماه فروردین 63 به شرح زیر باشد.
عنصر هزینه شرح هزینه مبلغ-ریال
101 حقوق پایه 50000
102 فوق العاده ویژه 15000
103 اضافه کاری 4000
104 بازنشستگی وپس انداز سهم کارفرما 770000
جمع 80000

فرض شود هزینه حقوق کارمند شماره 58522 در ماه فروردین به شرح زیر بوده است:
عنصر هزینه 101 60000 ریال
عنصر هزینه 102 18000 ریال
عنصر 104 13200 ریال جمع = 91200
محاسبه نرخ روزنامه:= 80000 محاسبه نرخ روزنامه = 3040= 91200
30 30
- محاسبه مبلغی که باید به حساب مرکز هزینه اداره سرویس گرنده منظور شود:
21= نرخ روزانه × تعداد روزهای کارکرد
- محاسبه مبلغی که باید به حساب مرکز هزینه اداره سرویس گرنده منظور شود:
ریال 63840= 3040 ×21
عملیات حسابداری:
شماره شناسایی مرکز هزینه شرح روز عنصر هزینه بدهکار(ریال) بستانکار(ریال)
58822 02105484 مرکز هزینه سرویس گیرنده 21 109 63840
58822 02101224 مرکز هزینه اداره سرویس دهنده 21 109 63840

چنانچه برای کارمند ایرانی جدید الاستخدام برگ اعلام شماره مرکز هزینه حقوق 26 ح به کامپیوتر تغذیه نگردیده باشد، حقوق و مزایای پرداخت شده به کارمند می بایست به حساب بدهکار حقوق تسهیم نشده به مرکز هزینه – کارمند ایرانی ***-8690-66-** و . . . کارمند خارجی باشد به حساب بدهکار حقوق تسهیم نشده به مرکز به مرکز هزینه – کارمندان – خارجی *** 668691 ** ممنظور گردد. مثال: کارمند شماره 52254 در ماه تیر استخدام گردیده عملیات ثبت حسابداری به شرح زیر می باشد.
حقوق پایه 100000 ریال ویژه و سایر فوق العاده ها 37500 ریال بازنشستگی و پس انداز سهم کارفرما 22000 ریال

شماره شناسایی مرکز هزینه روز عنصر هزینه بدهکار بستانکار
52254 02668690 30 101 100000
52254 02668690 30 102 37500
52254 02668690 30 104 22000
09668609 159500

5-4-3- ذخیره های سالیانه: در سیستم حقوق پیش بینی لازم جهت ایجاد ذخائر در پایان سال مالی به منظور تعادل و کنترل هزینه ها در نظر گرفته شده است. اینگونه ذخیره ها عبارتند از:
- ذخیره مرخصی استفاده نشده کارمندان ایرانی تا پایان سال مالی.
- ذخیره مرخصی استفاده نشده کارمندان خارجی تا پایان سال مالی
- ذخیره هزینه سفر کارمندان خار

دانلود مقاله پرورش مهارتهای سرپرستی

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله پرورش مهارتهای سرپرستی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
مدیران در تمامی سطوح سازمانی و در کلیة سازمانها وظیفة بنیادی طراحی و پویا نگهداشتن محیطی را بر عهده دارند که در آن ، افراد با همکاری همدیگر ، بتوانند مأموریت ها و هدفهای معنی را به اجرا درآورند .
اجرای این مهم ، نیاز به توانایی ها ، مهارتها و دانشهایی دارد . هدف از تهیه این جزوه تلاش به منظور اشنایی هر چه بیشتر اینجانب با اصول سرپرستی می باشد لذا با راهنمایی استاد ارجمند جناب آقای افشار تلاش گردیده تا با مفهوم رشد و رهبری از دیدگاه اسلام آشنا شده و بر اهمیت جلب همکاری روانها و حرکت درآوردن آنها به سوی هدفی مقدس و عالی تأکید گردد .

رشد و رهبری در اسلام

هنگامی که صحبت از جامعه است و اجتماع انسانی ، به دلیل ماهیت موجوی انسان که مخلوقی است جامعه زی ، مباحثی به میان می آید که به چگونگی ادارة اجتماع انسانی مربوط می شود . اسلام دینی است جاودانی و فراگیر و برای همة شئون زندگی مردم ، در مورد رهبری و مسئولیت هایش سرشار از ایات و احادیث است و سیره زندگی پیامبر (ص) و معصومین (ع) نیز خود ،‌نمونه هایی (الگوهایی) در این زمینه خواهند بود . اسلام همة توجه خود را به رهبران معطوف ننموده ، بلکه فرد فرد مسلمانان را نیز مسئول می داند و با این نگرش وسیع و عمیق ، نه گرفتار اصالت فرد شده ونه اصالت اجتماع ، بلکه به هر دو وجه امعان نظر داشته است ولی مسئولیت رهبران را بیش از شهروندان می داند . روایتی از پیامبران (ص) نقل شده که فرمودند : « دو گروه هستند که هر گاه صالح باشند ، امت نیز صالح خواهد بود و اگر فاسد شوند ، امت فاسد خواهد شد و آن دو گروه علما و امیران جامعه اند . » از این روایط چنین استنباط می شود که مسئولیت کسانی که رهبری فکری مردم را به عهده دارند (علما و دانشمندان ) و نیز افرادی که مسئولیت های نظام ، اعم از اجرایی و غیر آن را پذیرا شده اند ، بسیار سنگین و در چگونگی ادارة جامعه و حتی روش زندگی مردم تعیین کننده است .
شاید این سوال پیش بیاید که در اسلام چرا ، هم «افراد» مسئول هستند و هم «گردانندگاه حکومت»؟ در پاسخ باید خلقت انسان را یاد آور شد که گونه ای است که «اختیار و اراده» از خصوصیات بارز او و یکی از شاخه های تعیین کنندة تفاوت این مخلوق برتر عالم خلقت و حیوانات خواهد بود . بنابراین خداوند آفریننده ، با افزایش چنین موجودی هرگز او را عبث نیافریده و او را رها نکرده تا از این خصلت خود ، یعن اختیار اراده ، هر طور که مایل است استفاده کند . در مقابل از او مسئولیت خواسته است ، مسئولیت در قبال خود و مسئولیت در قبال جامعه که در آن زندگی می کند و حتی جامعه جهانی . در اسلام هیچ کس حق ندارد حتی به خودش ضرر بزند . مسئولیت تا به این حد است و اینچنین ، اختیار او مهار و در مسیر بهبود ، رشد و تکامل جهت دار شده است . خداوند برای این صیرورت و این شدن و به سوی تعالی رفتن ، مجموعه دستورهایی را در کتابی جاودانی به نام قرآن بر مردم عرضه نموده و خود می فرماید : «ولیکن افرادی ربانی باشید به واسطه آنکه کتاب خدا را پیوسته آموزش می دهید و به واسطه آنکه پیوسته انس و رجوع دایمی به قرآن دارید . » (آیه 79 ، سوره آل عمران) خداوند با بیان این آیه به مسلمانان می فرماید که به این کتاب باید همچون یک کتاب درسی نگاه کرد . باید از آن چیز یاد گرفت و آن را آموزش داد و از طریق انس دایمی با ان ، به انسانهایی ربانی – کمال یافته در روح و روان شخصیت – تبدیل شد .
اسلام با وجود همة تأکیدها برفرد و مسئولیت های او ، مدیران نظام اسلامی را نیز مسئول ایجاد جامعه ای می داند که در آن زمینه های رشد شعور و آگاهی مردم فراهم باشد . در چنین فضایی مردم بصیرت و بهره گیری از خرد ، اختیار و اراده خویش ، در جهت بهبود و رفاه مادی و معنوی خود استفاده خواهند برد . در قرآن کریم چنین آمده :
1- خداوند آگاه و بصیر است . (آیه 1 ، سوره مجادله)
2- نظام طبیعت بر اساس آگاهی خلق شده و بر همین اساس نیز اداره می گردد (آیه 41،سوره نور)
3- قرآن و سایر کتابهای آسمانی بر اساس تنظیم شده اند که بصیرت آور و آگاه کننده اند . (آیه 104 ، سوره انعام )
4- بصیرت و آگاهی ، از صفات بارز انسانی و جدا کنندة او از حیوان است .
تأمل در ایم واقعیات ، مسئولیت افراد را در جهت رشد و تکامل فردی و همچنین مسئولیتهای رهبری و مدیریت ، در ایجاد جامعه ای آگاه و بصیر مشخص می سازد .
با ذکر این مقدمه تلخیصی از گفتار استاد شهید مطهری با عنوان «رشد و رهبری در اسلام» ارائه گردد .

رشد و رهبری
استاد شهید مطهری
الف- رشد (قدرت میریت)
رشد ، کلمه ای است که از قرآن مجید گرفته شده است . قرآن مجید در مورد کودکان بی سرپرست که دارای ثروت هستند این اصزلاح را به کار برده است . در مورد یتیمان می فرماید : یتیمانی که سرپرست خود را از دست داده اند و مملوک و ثروتی دارند تا زمانی بلوغ بر آنها قیمومت کنید و ثروتشان را در اختیارشان قرار ندهید . البته بلوغ ، شرط لازم لازم است ولی کافی نیست زیرا علاوه بر بلوغ ، «رشد» لازم است . به تغییر قرآن : برای آنکه ثروتشان را در اختیارشان قرار دهید ، رسیدن به حد بلوف طبیعی یعنی بلوغ جنسی کافی نیست ، زمانی که رشد در آنها احساس شد ، می توان ثروت را در اختیارشان قرار دارد . در فقه و سنت اسلامی نظیر همین مطلب در مورد ازدواج آمده است . در فقه اسلامی محرز و مسلم است که برای ازدواج ، تنها عقل و بلوغ ، کافی نیست یعنی یک پسر به صرف اینکه عاقل و بالغ است نمی تواند با دختری ازدواج کند. چنانکه برای دختر نیز عاقله بودن و رسیدن به سن بلوغ دلیل کافی برای ازدواج نیست ، علاوه بر بلوغ و علاوه بر عقل ، رشد لازم است . عقل غیر از رشد است و مسئله دیگری است . افراد یا عاقل اند یا مجنون . عاقل ها به دو دسته تقسیم می شوند : یا رشیدنده یا غیر رشیدنده . یعنی انسان عاقل و بالغ ممکن است رشید باشد و ممکن است غیر رشید باشد .
قبل از توضیح این اصطلاح لازم است برای رفع اشتباه به یک اصطلاح شایع امروز خودمان در زبان فارسی اشاره کنم .
در اصطلاح متداول فارسی امروز به کسی رشید می گوییم که اندام خیلی موزون و برازنده ای داشته باشد . عرب این را رشیق می گویند نه رشید . رشد در اصطلاح فقهی مربوط به اندام نیست ، یک نوع کمال روحی است . مثلاً‌در مورد پسری که می خواهد ازدواج کند باید معنی و هدف و ارزش نتایج ازدواج را درک نموده ، قدرت تشخیص ، انتخاب و اراده داشته باشد . به صرف تلقین این و آن ، شخصی را به عنوان همسر انتخاب نکرده باشد چنانکه دختر نیز برای انتخاب همسر باید رشد داشته باشد .
به یاد دارم که در قباله های ازدواج ، در مقابل اسم زوج می نوشتند : العاقل و البالغ الرشید و در باره زوجه می نوشتند : العاقله البالغه الرشیده . یعنی این مرد که ازدواج کرده مرد عاقل ، بالغ و رشید است و این زن هم زنی عاقله ، بالغه و رشید است . یعنی علاوه بر عقل و بلوغ ، دارای رشد است . اینها که در قباله های قدیمی نوشته می شد به معنی این بود که عاقدهای می خواستند مدعی شوند که ما رعایت همه جوانب فقهی را کرده ایم ، اما آیا واقعاً و عملاً این امر مهم رعایت می شده است ؟ اینکه آیا واقعاً به رشد پسران و دختران بر طبق فقه اسلامی عمل می شد یا خیر مطلب دیگری است و تا حدی شرم آور است .

تعریف رشد
اگر بخواهیم کل‚ه رشد را به مفهوم عام آن که شامل عنواع رشدها در همه موارد بشود ، تعریف کنیم ، باید بگوییم : «رشد یعنی اینکخ انسان شایستگی و لیاقت اداره و نگهداری و بهره برداری از سرمایه ها و امکانات مادی و یا معنوی که به او سپرده می شود ، داشته باشد » ، یعنی اگر انسان در هر ناحیه از نواحی زندگی که حکم یک شأن وسیله ای را دارد ، شایستگی اداره و نگهداری و بهره برداری از ان را داشته باشد ، چنین شخصی در آن کار و آن موضوع رشید است . حال آن چیز هر چه می خواهد باشد . همه آن چیزها و اشیاء ، وسایل و سرمایه های زندگی هستند . سرمایه به مال و ثروت انحصار ندارد . مردی که ازدواج می کند خود ازدواج و زن و فرزند و و کانون خانوادگی ، وسایل و به تعبیر دیگر ، سرمایه های زندگی او هستند و یا شوهر و برای زن و زن برای شوهر حکم سرمایه را دارد .

رشد ملی
رشد فقط منحصر به فرد نیست و در مورد ملت ها نیز سرمایه های طبیعی ، فرهنگی و انسانی و امثال آن سرمایه هایی است که در اختیار ملتها قرار دارد و رشد ملی عبارت است از لیاقت و شایستگی یک ملت برای نگداری و بهره برداری و سود بردن از سرمایه ها و امکانات طبیعی و انسانی خود . به هر اندازه که لیاقت و شایستگی اداره و بهره برداری از آنها را دارد ، به همان اندازه رشید است .
رهبری و مدیریت که مضوع اصلی بحث است خود مستلزم نوعی رشد ارزش شده است ، زیرا رهبری در حقیقت عبارت است از بسیج کردن نیروی انسانی و بهرا برداری صحیح از نیروهای انسانی .
من برای توضیح بیشتر مقدمتاً دو مثال از رشد فردی و شخصی می آورم ، سپس وارد مسئله رهبری می شوم . عرض کردم رشد یعنی قدرت اداره و قدرت بهره برداری از امکانات‌و سرمایه‌ها.
رشد فردی و اخلاقی
اولین رشدی که انسان باید از آن بهره مند باشد ، رشد فردی ، شخصی و اخلاقی است . این سوال پیش می آیدکه ایا بیشتر افراد می توانند این سرمایه را اداره و از آن بهره برداری کنند ؟ باور کنید کمتر کسی است که چنانکه باید ؤ از سرمایه های فردی و شخصی خود بهره برداری کند . به مناسبت اینکه مجمع نا مجمع علمی است و همانطوری که در آغاز سخن عرض کردم مجمع ما دو بعدی است ، یکی از دو مثال ، متناسب است با بعد علمی مجمع ما و دیگری با بعد دینی آن . مثال اول متناسب با بعد علمی مجمع ماست ، مربوط است به قوای هوشی و قوای ادراکی انسان .

مدیریت حافظه
افراد از نظر هوش ، فهم ، استعداد و حافظه ، با یکدیگر اختلاف دارند . انسانهای رشید از حافظة خود بهره برداری صحیح می کنند ولی افراد غیر رشید ممکن است حافظه بسیار نیرومندی نیز داشته باشند ، اما نتوانند از آن استفاده کنند . انسان غیر رشید ، تصور کند حافظه یک انبار است . انباری که باید مدام آن را پر کند . هر چخ پیدا کند ، آنجا پرت کند . عیناً مانند انبار یک خانه که وقتی احیاناً وارد می شوی می بینی یک تکه حلبی ، یک قطعه فلز ، یک میز شکسته ، یک صندلی شکسته در آنجا افتاه است ، اما انسانی که رشید باشد ، در بهره برداری از حافظه خود را مقدس می شمارد و حاضر نیست هر چه شد ، در آن سرازیر کند . حساب می کند که دانستن چه چیزهایی برای او مفید و چه جیزهایی برای او بی فایده است . مفیدها را درجه بندی می کند و مفیدتر ها را انتخاب می کند سپس آنها را به حافظه خویش می سپارد . چنانچه که امانتی را به امینی می سپارد ، در خود «سپردن» دقت می کند ، یعنی واقعاً و به طور دقیق و روشن آن را وارد ذهن می کند و سپس تحویل حافظه می دهد .
مثلاً کتابس را مطالعه می کنند ، یک بار می خواند . انسان کتاب را بار اول به قصد لذت می خواند در این صورت نمی تواند در مورد کتاب ، حساب و قضاوت کند ، دور دوم می خواند . حتی قوی ترین حافظه های نیازمند است که یک کتاب مفید را لااقل دوبار پشت سر هم بخواند ، پس از آن مطالب را تجزیه و تحلیل و دسته بندی می کند و هر مطلبی را با توجهه به اینکه از چه دسته مطالبی است به حافظه می سپارد ، به جد کوشش می کند و کتاب دیگری را در دستور مطالعه قرار دهد که در موضوع کتاب پیشین است و تا حد امکان تا از موضوعی فارغ نشده و در حافظه به صورت روشن و منظم نسپرده است ، وارد موضوع دیگری نشود . اشتباه است اگر انسان یک کتاب را مانند سرگرمی مطالعه کند و قبل از آنکه مطالب کتاب ، درست جذب ذهن شده باشد و ذهن فرصت تجزیه و تحلیل پیدا کرده باشد به کتاب دیگر و موضوع دیگر بپردازد . امروز کتب تاریخی ، فردا روانشناسی و پس فردا مثلاً کتب مذهبی مطالعه کند ، همه مخلوط می شود و حکم انباری بی نظم را پیدا می کند .
انسان رشید کتابها و مطالبی را که برای خود لازم می داند ، جمع آوری می کند ، انها را مکرراً مطالعه و دسته بندی و سپس خلاصه می نماید ، خلاصه را یاد داشت می کند و به حافظه خود می سپارد و بعد به موضوع دیگر می پردازد . چنین فردی اگر حافظه اش ضعیف هم باشد ، از آن حداکثر استفاده را می کند و مثل کسی می شود که کتابخانه منظمی با قفسه های مرتب دارد ، کتابخانه ای که هر قفسه اش به کتابهای معینی در رشته خاص مربوط می شود ، به طوری که هر کتابی را که بخواهد فوراً دست می گذارد روی آن و آن را می یابد . اما اگر غیر از این باشد همانند فردی است که کتابخانه ای با هزار کتاب داشته باشد اما کتابها روی یکدیگر ریخته است . هر وقت کتابی را بخواهد ، دو ساعت باید دنبالش بگرددد تا پیدا کند . این بود مثالی از مدیریت صحیح و نا صحیح در مورد بهره برداری از یکی از قوای هوشی و عقلانی انسان .

رشد در عبادت
مثال دوم از مدیریت فردی که با بعد دینی و مذهبی مجمع ما مناسبت دارد ، مسئله عبادت است . باید اعتراف کنیم که ما راه عبادت را نیز نمی دانیم . یعنی ما از نظر عبادت نیز قادر به ادارة خود به نحو صحیح نیستیم . غالباً خیال می کنند که چون عبادت خوب است پس هر چه بیشتر بهتر . فکر نمی که عبادت انگاه اثر خود را می بخشد که جذب روح شود و روح از ان به طور صحیح تغذیه نماید . همانطور که معنی استفاده از غذای خوب این نیست که هر چه بیشتر بهتر ، معنی استفاده از عبادت نیز ان نیست . عبادت باید با نشاط روح توأم باشد . مقصودم این نیست که قبلاً باید نشاطی وجود داشته باشد تا عبادت شروع شود . بسا افرادی که هیچ وقت نشاط پیدا نکنند ، خود نشاط تدریجاً با عبادت و انس ذکر خا اگر روی اصول صورت گیرد ، پیدا می شود . انس و علاقه و نشاط پیددا می شود . مقصود این است که ظرفیت انسان برای عبادت ، یک ظرفیت محدود است . فرضاً انسان عبادت را با نشاط آغاز کند پس از مدتی که بدن خسته شد ، نشاط هم از بین می رود و و عبادت جنبه تحمیلی پیدا می کند و در حکم خوردنی نا مطبوع و مهوعی می‌گردد که عکس العمل بدن این است که آن را بوسیلة استفراغ یا وسیلة دیگر دفع نماید ، نه حکم غذای مطبوع را که عکس العمل بدن این است که آن را جذب نماید .
پیغمبر اکرم (ص) خطاب به جابربن عبدالله انصاری فرمود : «دین اسلام دینی است متین و محکم و منطقی و مبتنی بر ملاحظات دقیق روانی و اجتماعی ، علی هذا با مدارا و عبادت ، خود را منقوض و منفور نفس خود قرار مده .» یعنی طوری عمل نکن که نفست عبادت را دشمن بدارد بلکه طوریعمل کن که نفس ، عبادت را دوست بدارد و به آن با میل و رغبت اقبال نماید و در خود جذب کند . بعد اضافه فر مود « فان المنبت لا ارضاقطع و لا ظهرا ابقی » یعنی اینکه چند منزل را یکی می راند نه مسافت را طی می کند و نه پشت سالم برای مرکب خود باقی می گذارد . سوره ای که میزان توانایی مرکب را در نظرر نمی گیرد و تنها شلاق را می شناسد و شلاقکش دو منزل یکی و سه منزل یکی می تازد ، یک وقت می بیند که حیوان در حالی که پشتش ذخم شده زانو بر زمین زد و خوابید و قدم از قدم بر نمی دارد زیرا نمی تواند قدم بردارد .
پیغمبر اکرم در حدیث دیگر فرمود : «خوشا به حال افرادی که به عبادت عشق می ورزند و آن را در آغوش می گیرند . » در این حدیث ، رسول اکرم می خواهد بفرمایدد تنها کسانی از ثمرات و نتایج عالی عبادت بهره مند می گردند که عبادت را طوری انجام دهند که قلب آنها عاشقانه عبادت را انتخاب کند و بپذیرد .
«خوب عبادت کردن» و ار مواهب ان بهره مند شدن ، حساب و قاعده و به اصطلاح ، مکانیسمی دارد و مربوط به حسن مدیریت خود ، یعنی خود را ، احساسات خود را ، غرایز خود را و بالاخره قلب و دل خود را خوب اداره کند . دل و احساس و عاطفه از هر چیز دیگر بیشتر نیازمند به مدیریت صحیح است . اکنون بر می گردیم به مدیریت اجتماعی .

ب)امامت و رهبری امت
گفتم رشد یعنی مدیریت . وقتی که انسان می خواهد انسانهای دیگر را اداره کند ، یعنی وقتی که موضوع رشد ، اداره انسانهای دیگر باشد آن را هدایت و رهبری می نامیم . این نوع از رشد در اصطلاح اسلاممی «هدایت» و به تعبیر رساتر «امامت» نامیده می شود .
دقیق ترین کلمه ای که بر کلمه امامت منطبق می شود ، همین کلمه رهبری است . فرق نبوت و امامت در این است که نبوت ، راهنمایی و امات ، رهبری است . نبوت ، «ابلاغ» اخبار ، اطلاع دادن ، اتمام حجت و راهنمایی است . راهنمایی چه می کند ؟ راه را نشان می دهد . وظیفه اش بیش از این نیست که راه را نشان دهد . ولی بشر علاوه بر راهنمایی ، به رهبری نیاز دارد ، یعنی نیازمند به افراد یا گروه و یا دستگاهی است که قوا و نیروهای وی را بسیج کنند ، حرکت دهند ، سامان و سازمان بخشند ، نبوت راهنمایی است و یک منصب است اما امات ، رهبری است و منصب دیگری است . پیغمبران بزرگ ، هم نبی و هم اما هستند . امامت ، رهبری است و منصب دیگری است . پیغمبران بزرگ ، هم نبی و هم امام هستند ، پیغمبران کوچک نبی بودند و امام نبودند ، راهنما بودند ولی رهبر نبودند . اما پیغمبران بزرگ هر دو منصب و هر دو شأن را داشته اند . هم شأن راهنمایی و هم شأن رهبری . ابراهیم ، موسی ، عیسی هر کدام راهنما و رهبرند . خاتم الانبیا رهنمای رهبر است . قرآن مجید بر این اصل بسیار تکیه می کند و در معارف شیعه این اصل قرآنی جای شایستة خود را دارد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  38  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید