پایان نامه کارشناسی ارشد فلسفه
گرایش فلسفه غرب
346 صفحه
چکیده:
واژۀ " اراده " به عنوان نقطۀ تلاقی عمل و نظر، ارتباط دهندۀ جهان درونی و عقلی انسان با جهان خارجی و طبیعت است. به عبارت دیگر معلومات ذهنی انسان تنها با گذر از مجرای توانمندی ارادۀ اوست که در جهان خارج امکان ظهور می یابد . کانت به عنوان فیلسوفی خرد انگار ، خواهان حکومت عقل و قوانین آن بر تمامی ابعاد وجودی انسان از جمله اراده است . این قانون در عقل عملی به صورت امر مطلق و خود آیینی عقل عملی نمایان می گردد . کانت با تمایز میان دو واژۀ willkur و wille Der آشکار می سازد که چگونه ارادۀ انسانی به عنوان یک نیروی صرفا کور و گزینش گر (willkur) این توانایی و قابلیت را دارد تا صرفا از طریق خود انگیختگی مطلق و خارج از ضرورت حاکم بر طبیعت و غرایز انسانی و از طریق خود آیینی عقل عملی موجب گردد . به این نحو وی عقل عملی و اراده را یکی می داند . فیشته با توجه به نقد دوم کانت ، هستی را در عمل خود انگیخته ی خود می یابد . به این نحو وی با گذر از خود به غیر- خود و در هم آمیختگی این دو در خود ناب اذعان می دارد که هستی مساوی با عمل است . پس از وی شوپنهاور اذعان می دارد که جهان صرفا همچون تجلیات ارادۀ شرّی است که حاکم بر آن است و تنها راه رهایی و رسیدن به آزادی از یک سوی توسل به هنر و از سوی دیگر توسل به زهد و عدم اراده و خواست است . نیچه با انتقاد از هر گونه نگرش عقل انگارانه ، معتقد است که حاکمیت عقل و عنصر آپولونی ابر تمامی شئون بشری سبب نابودی عنصر دینوسیوسی گشته. او با آموزۀ مرگ خدا و توسل به ایدۀ ابر انسان و بازگشت جاودان ، آشکار می سازد که چگونه وجود انسانی چیزی نیست مگر اراده یا خواستی که در آنات زمانی می زید و رو به سوی بالندگی و قدرت نمایی دارد . نیچه به جای اراده از pathos سخن می گوید . معانیِ متضادی نظیر مناسبت ، حالت ، شور و شوق ، رنجوری و دلسوزی و سرنوشت و تقدیر در این واژه نهفته است و این گونه نیچه اراده را تنها حالتی از وجود انسانی می داند که هر انسانی از این نظرگاه به جهان هستی می نگرد و به تفسیر آن می پردازد . چنین اراده ای بیشتر به willkur شباهت دارد تا wille Der . به این نحو در این نوشتار آشکار می گردد که چگونه عقل انگاری کانتی که خواهان استقلال کامل عقل بود در نهایت به اراده انگاری نیچه می انجامد .
سیر تحول معنای «اراده » از کانت تا نیچه با تاکید بر فیشته و شوپنهاور
