تحقیق صائب تبریزی

اختصاصی از نیک فایل تحقیق صائب تبریزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:19

میرزا محمدعلی فرزندمیرزا عبدالرحیم معروف به صائبا در سال 999 درتبریز متولد شد . پدرش بازرگانی معتبر بود و خاندان او از اعقاب شمس الدین محمد شیرین مغربی تبریزی شاعر مشهور قرن هشتم ونهم بوده است .

صائب از خاک پاک تبریز است هست سعدی گرازگل شیراز

شاه عباس کبیر درسال 1000 اصفهان را به جای قزوین پایتخت ایران قرار داد و برای رونق پایتخت خود در سال 1012، هزار ودویست خانوار از صنعتگران وبازرگانان را از آذربایجان به اصفهان منتقل کرد .خانواده ی صائب هم یکی از آنها بود که در اصفهان درمحله ی عباس آباد سکنی گزید . صائب در اصفهان نشو و نما یافت و دانش های ادبی ، عقلی و نقلی را  نزد استادان همان شهر آموخت .

زندگینامه

سفر صائب به هند

وفات صائب

مذهب صائب

خلق و خوی صائب

ممدوحان صائب

آثار صائب

سبک هندی یا اصفهانی

وضعیت اجتماعی و سیاسی و ادبی عصر صائب

ویژگی های شعر صائب

منابع تمثیل در اشعار صائب

طفل و کودک

• صور خیال در شعر صائب

محتوای شعر صائب:

معائب شعر صائب

• بی توجهی به دستور زبان
• کاربرد کلمات واصطلاحات ناخوشایند
• استفاده از قوافی شایگان به حد وفور

رمانتیسم وسبک هندی

مکتب رمانتیسم

منابع و مآخذ :

بررسی دیدگاه جامعه¬شناختی آثار عبدالرحیم طالبوف تبریزی

اختصاصی از نیک فایل بررسی دیدگاه جامعه¬شناختی آثار عبدالرحیم طالبوف تبریزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه: 9

تحول تاریخی جامعه‌شناسی.. 12

جدا ماندگی فرهنگی و سکون ذهنی: 13

روش کار. 16

فصل اول: زندگینامه و آثار طالبوف... 19

طالبوف کیست؟. 19

آثار. 22

شرحی بر تاریخ مشروطه: 46

نقش روحانیت در انقلا مشروطه. 46

انقلاب مشروطیت... 48

مشروطه و پیدایش احزاب در ایران. 53

ادبیات دوران مشروطه. 55

طالبوف و مشروطیت: 57

مقدمه. 66

بررسیهای اجتماعی در آثار طالبوف... 69

روحانیت... 69

زن. 70

جایگاه زن در ادبیات... 72

حرفهها و صنایع. 74

تعلیم و تربیت... 79

بازی و سرگرمی.. 80

پوشاک.. 82

مراسم و اعیاد. 84

خرافه های ژاپن.. 87

مذهب و ادیان. 88

انتقاد اجتماعی.. 89

ریشه تفکرات طالبوف... 100

تفکرات سیاسی طالبوف... 105

تفکرات اقتصادی: 108

در انتقاد بر اقتصاد نظام سرمایه داری گوید: 109

تفکر انتقاد اجتماعی.. 110

نتیجهگیری.. 111

منابع: 114

رساله، نقشه ها و پوسترهای مجموعه گردشگری تفریحی شمس تبریزی در 130 صفحه با فرمت WORD

اختصاصی از نیک فایل رساله، نقشه ها و پوسترهای مجموعه گردشگری تفریحی شمس تبریزی در 130 صفحه با فرمت WORD دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فهرست  

                                                                                                                   صفحه

        

 مقدمه 1                                                                                       

فصل اول: تعاریف عملیاتی                                                                          

   1-1- فرهنگ                                                                                                 8

           1-1-1- مفهوم شناسی فرهنگ و وی‍گی های آن                                        8

           1-1-2- ویژگیهای فرهنگی                                           10

           1-1-3- نمای شماتیک فرهنگی                                               11

           1-1-4- شاکله بندی فضای شناختی فرهنگ                                 12

           1-1-5- مجموعه فرهنگی                                                       13

   1-2-  شمس تبریزی  

            1-2-1- سخن شمس : آینه شخصیت او                                          19  

            1-2-2- خود پنهان گری و مردم آزمائی                                           21

            1-2-3- پرخاشکری مهربان                                        22

            1-2-4- دشمن تقلید                                                23

            1-2-5- میزبان بزم خدا                                                             23

            1-2-6- آواره ای در جستجوی گمشده                                           24

           1-2-7- سیمای انسان والا در مثنوی مولانا                                               25

   1-3- فضا

           1-3-1- مفهوم فضا                                                29

           1-3-2- طراحی فضای شهری                                 34

           1-3-3- نقش طراحی از دیدگاه ارزشی                                                34

           1-3-4-از نظر اکولو‍ژی                                              35

           1-3-5- از نظر عدالت اجتماعی                                                                35

           1-3-6- ادارک فضا                                                                                 36

1-4- جمع بندی                                                                                                39

فصل دوم : بیان مسئله                                                                                صفحه

1-2-  هویت                                                                                                       42

           2-1-1- هویت و معماری                                                                           42

           2-1-2- هویت پایدار در معماری                                                                43

           2-1-3- هویت ناپایدار در معماری                                                              44

           2-1-4- راه حل بحران                                                                              44

           2-1-5- معماری ، مرگ و جاودانگی                                                             45

   2-2- هنر ، سرچشمه ی فرهنگ                                                                          47

           2-2-1- ارتباط هنر و فرهنگ و تاثیر آن بر زندگی                                         48

           2-2-2- معماری به عنوان بستر فرهنگ                                                       48

           2-2-3- هماهنگی و سازگاری معماری و طبیعت                                            49

           2-2-4- انسان ، طبیعت ، معماری                                                               50

فصل سوم: بیان اهداف و مبانی نظری طرح و بررسی نمونه های موجود

   3-1- بیان اهداف

           3-1-1- هدف کلی                                                                                      54

           3-1-2- هدف کلان                                                                                    54

           3-1-3- اهداف خرد                                                                                   55

           3-1-4- مبانی نظر عام طرح                                                                      55

   3-2- نیازهای فرهنگی و روان انسان در شهرهای جدید                                    

           3-2-1- ضرورت ایجاد مراکز فرهنگی                                                              56

           3-2-2- مراکز فرهنگی در جهان                                                                      57

           3-2-3-  مراکز فرهنگی در ایران                                                                 58

   3-3- بررسی نمونه های مشابه

           3-3-1- مرکز هنرهای زیبا و نمایشی دانشگاه فلوریدا                                    61

           3-3-2- مرکز فرهنگی و لفسبورگ                                                               62

           3-3-3- فرهنگسرای خاوران                                                                          64

           3-3-4- فرهنگسرای نیاوران                                                                      66

   فصل چهارم : بستر طرح                                                                          صفحه

  

   4-1- معرفی استان آذربایجان شرقی                                                              70

           4-1-1-  حدود تبریز                                                                              71

           4-1-2- بررسی ویژکی های طبیعی شهر تبریز                                          72

           4-1-3- آب و هوا و اقلیم                                                                         73

           4-1-4- حرارت                                                                                      73

           4-1-5-- بارش                                                                                     74

           4-1-6- وزش باد                                                                                   75

           4-1-7- فشار هوا                                                                                   76

           4-1-8- تابش نور خورشید                                                                     76

           4-1-9- زمین شناسی                                                                            77

         4-1-10- زمین لرزه های ثبت شده تبریز                                                   78

   4-2- بررسی تاریخی شهر تبریز

           4-2-1- جغرافیای تاریخی و فرهنگی                                                       78

           4-2-2- تبریز در دوره قاجاریه                                                                79

           4-3-2- تبریز در دوره پهلوی                                                                  80

فصل پنجم : سایت آنالیز

        5-1- معرفی سایت                                                                                   83

        5-2-  دلایل انتخاب سایت                                                                         83

        5-3-  همجواریها                                                                                      84

        5-4-  دید و منظر                                                                                     85

    5-5- بررسی آلودگی صوتی                                                                           85

    5-6- یافته های بخش مطالعات زمینه                                                            85

    5-7-بررسی ویژگی‌های طبیعی شهر تبریز                                                     86

فصل ششم : تاسیسات                                                                                صفحه

   6-1- سیستم های گرمایش و سرمایش                                                          91

           6-1-1-سالن های نمایش                                                                     91

           6-1-2- سیستم تهویه صحنه                                                                92

           6-1-3- کتابخانه و موزه ها                                                                    92

           6-1-4- فضاهای آموزش ، اداری و فعالیتهای مشابه                                 92

           6-1-5- غذاخوری و تریا                                                                       92

   6-2- سیستم روشنایی                                                                                  93

   6-3- سیستم آتش نشانی                                                                             93

فصل هفتم : برنامه فیزیکی                                                                 

   7-1- تحلیل                                                                                                 95

   7-2- برنامه های فیزیکی                                                                               96

   7-3- مبانی برنامه ریزی                                                                                100

   7-4- طرح جامع فیزیکی                                                                               110

   7-5- جمع بندی برنامه فیزیکی                                                                      114

فصل هشتم : طرح                                                                                          115

دانلود تحقیق در مورد شمس تبریزی

اختصاصی از نیک فایل دانلود تحقیق در مورد شمس تبریزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بخشی از متن اصلی :

شمس الدین محمد بن ملکداد تبریزی در شهر تبریز بدنیا آمد و از همان دوران کودکی ناآرام بود و رفتاری داشت که موجب اضطراب پدر می شد و او در جواب پدر می گفت: ما از دو جنسیم و مثال آورد که تخم مرغابی را چون در زیر مرغ خانگی بگذارند جوجه ها بزرگ و بزرگتر شده به حکم طبیعت به آب می زنند و مادر که شنا نمی داند در کنار جوی مانده از غرق شدن جوجگان خود به هراس می افتد و متوحش می شود ، نه می تواند مانند جوجه ها در آب رود ، نه دلش آرام میگیرد که آنها را در آب بیند ، حال من و تو بر این منوال است: «تو با من چنانی که خایه بط را زیر مرغ خانگی نهادند ، پرورد و بط بچگان گلان ترک شدند ، با مادر به لب جو آمدند ، در آب در آمدند.

مادرشان مرغ خانگی است. لب جو می رود ، امکان در آمدن در آب نی. اکنون ای پدر! من دریا میبینم مرکب من شده است و وطن و حال من اینست. اگر تو از منی یا من از توام درآ در این دریا و اگرنه برو برمرغان خانگی. »

این سخنان را شمس خود گفته است و در راه شناختن وی موثر و مفید پیدا است که از زمان کودکی ، با دیگر کودکان تفاوتهایی داشته است.

پدرش مردی پاکدل و با ایمان بوده و همینکه سخنی بر زبان میرانده است به گریستن می پرداخته و قطرات اشک بر رخسار و محاسن او روان می گشته است. اما از داشتن شور و عشقی که شمس خواهان و جویای آن می بوده بهره ای نداشته است. از او این سان یاد می کند: «نیک مردی بود و کرمی داشت. دو سخن گفتی ، آبش از محاسن فرو آمدی ، الا عاشق نبود. مرد نیکو کار دیگر است و عاشق ، دیگر »

هیچ بانگ کف زدن آد به در

ازبکی دست توبی دستی دگر؟

تشنه می نالد کوآب گوار؟

آب هم نالد که کو آن آب خوار؟

این فایل به همراه چکیده ، فهرست مطالب ، متن اصلی و منابع تحقیق با فرمت word در اختیار شما قرار می‌گیرد

تعداد صفحات : 41

پایان نامه تصحیح نسخه ی خطی میرزا محمد مجذوب تبریزی

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه تصحیح نسخه ی خطی میرزا محمد مجذوب تبریزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:283

Title:
The corrected manuscript attracted Mirza Mohammad Majzoob Tabrizi

فهرست مطالب:

    چکیده..................................................................................................................................................................1

    فصل اول: کلیات
     مقدمه................................................................................................................................................................. 2
    مجذوب تبریزی............................................................................................................................................... 3
     آثار...................................................................................................................................................................... 4
    سبک شناسی دیوان مجذوب تبریزی.................................................................................................. 5
    تاثیر ازشاعران پیشین................................................................................................................................ 5
     ویژگی های زبانی.......................................................................................................................................... 8
    ویژگی های فکری......................................................................................................................................... 15
    سطح ادبی........................................................................................................................................................ 21
   پیشینه ی تحقیق.......................................................................................................................................... 33
    بررسی یک سرقت ادبی............................................................................................................................ 34
    تصویرنسخ...................................................................................................................................................... 38
   تاریخ کتابت نسخ...........................................................................................................................................41
    غزلیات................................................................................................................................................................42
    مخمس...............................................................................................................................................................196
    ترجیع فی المنقبه........................................................................................................................................198
    و له ایضاً فی مدح صاحب الزمان علیه السلام .............................................................................. 213
    و له ایضاً فی التوحید و النعت و المنقبه.......................................................................................... 221
    فی الترجیع.................................................................................................................................................. 226
     مفردات وابیات پراکنده........................................................................................................................ 236
      ساقی نامه................................................................................................................................................ 237
      حکایت...................................................................................................................................................... 238
       قسمیه...................................................................................................................................................... 244
      تمثیل........................................................................................................................................ 246
      فی التواریخ............................................................................................................................. 249
     رباعیات.........................................................................................................................................251
     تاریخ کتابت دیوان............................................................................................................... 271


     فصل دوم: فهرست  غزلها
     صیقل مرآت دل صهبای گلفام است و بس..……………….......……………….43
     ای پســر ا هـــل  وفــــا را بـشناس......................................  44
     از خــــم  زلف کمـــند ا فکـن مترس……..………….........……………. 45
     ز هر چــه در نظر آید مرا جمـال تو  بس………........………………………. 46
     به فکـــر نرگــست افتــــاده  نرگس………….....…………………….. 47
     بیـــار ساقی از آن آفت خمـار و عبوس…………......…………………….. 48
     دلـــربایی که  به جز لطف نبـاشد کارش……….......………………………. 49
     تـــا دلـــم را کنـــد  سـرای خودش………......………………………. 50
     آن را کـه بــه  میخا نه  دل راه د هندش……….....……………………….. 51
     گویمت پندی همه گوش وتمام ادراک باش….……….....……….…………… 52
     خوشــــا تبریز و  فیض صبـح  و شامش………....……….…………….. 53
     همیشه  طالب عیشی  همیشه عاشق باش..………...…………..….………….54
     با دعـــا  گــر وا گذاری کار خـــویش.………..….….…….…………… 55
     داده ام دل بـه  نگاری که نشان از د هنش………....……….………………. 56
     بلبلی می گفـــت  و گل مـی کرد گـوش…...........……………………………..57
     بسته ام دل بــــه لعــل خنــــدا نش ……...........……………………….. 58
     آمد رسول یـار و شدیــــم از بلا خلاص…............…………………………... 59
    ساقـــی بیا که جـــوش زدار لاله زار فیض……...........……………………… 60
     صبحــــدم چــون شــــود هوا  فیّاض.…………...........……….………… 61
     برگــــرد لالــــه زار جمـالت دمیده خط………….........……….………… 62
     برگ بــنفشه بــه زورق لاله چیـــده خط…………..........……….………… 63
     خوا هـــی  شکفته نوش کنی جام ا خـتلاط…………........……….………… 64
     کاری بـه جــــز گنــــاه نداریم یا حفیظ…………........…….…………… 65
      مـــا حشمت و سپـــــاه نداریم یا حفیظ……..........……………………. 66
     تا شرم درآتش عشقت گدازان همــچو شمع………..........………………….. 67
      عارضـــت را  نقــاب گشــــته شعــاع………...........…………………. 68
     صبحگا هان شمع خاورچون کند شب را وداع……...........……………………. 69
     غزلـــی ســـر کنــــم بــــرای چراغ……..……..……...........………. 70
     ساقیـــا فصل بهار است و هـوای کشت باغ…..........………………….....…. 71
      صبحدم چون خسرو  خاور کشد تیغ از غلاف…….……………........…..….. 72
     سر نپیـــچم دامنش هر چند دیر آید به کف…………….......……..…..... 73
      سرمـــه ای دیده شد از آمد نت گرد طریق…………….......……..……… 74
     خا طـــرت را همـه جا شاد کن از نیت  خیر……………........……..……… 75
     می بنوش ازعقده های عقل بی حاصل چه باک……………………………………… 76
      پــر گذشتم بــه تماشا گــه انسان و ملک……………………………………… 77
      بایــــدم شـــد درآستـــان تـو خـاک……………………………………… 78
     صحیـــفه ایســت به ا نشای کاتبـان ازل………………………………………… 79
      ساقی بیـــار جامــی زان کیمیـای  اقبال……………………………………….. 80
     لطــف لعلــت کــرده بــر جانـها سبیل.……………………………………….. 81
     بنـــوش بــادة عشــرت به دولت واقبال……………………………………….. 82
      ساقــی بده آن ساغـر خورشیــد  شمایل………………..………………….……. 83
      عشـــق ساقی شد می بیـــغش زدیـم………………………………………….. 84
     روزگاری شدکه من دردی کش میخا نـه ام………………………………………….. 85
    یا  از ما جــان و ما از یار ساغر خواستیـم………………………………………..... 86
     به یــــادت صبــح  بر گلشن گذشتـم……..…....……………………………….. 87
     ســـروی به قامت تو در اشرف ندیده ام…………………………………………… 89
     از رقیـبم گر شنیدی تو به از می کرده ام…………………………………………… 90
     جام می بــده که از دل وجانت دعا کنیم…..………………………………………… 91
     قدح زمرّد و می لعل ودست ساقی بستیم…..………………………………………… 92
      بهــــار آمـــد چـــرا بی باده باشیم…..………………………………………. 93
     دارم بـــه سر که خدمت پیرو جوان کنم………………………………………….. 94
     کارخـود را ما به لطــف کار سازانداختیم………………………………………….. 95
     صبــــحست و نمــــوده ای جمــالم……….......…………………………………. 96
    چـــون جـام باده کوی مغانست مسکنم…………………………………………… 97
     کـــی رو دهـــد با تو شبی گفتگو کنم…….……………………………………. 98
     منکه دردی کش وبی ساختـه ی بی باکم…….………………………………………. 99
     ز هر شأن و شـوکت  بس ایـن عــزتم...……………………………………………. 100
     ساغــری کز ز لب لعل تو دریــوزه کنم……………………………………………. 101
     مـن به این در نه پی نعمت و ناز آمـده ام…………………………………………… 102
     زاهد مگو کــه مست شراب دو سـاله ام…………………………………………… 103
     مستیـــم و گنـه کار و به جز آه نداریم…………………….……………………. 104
     ز بحـر این نظر گنج گهر در آستیـن دارم…………………….……………………. 105
     ای ســـراپـــــا نـــاز قربانت شـوم…………………...……………..………. 106
     ما بــه ایـن در ز پـی برگ و نوا آمده ایم………………......……………………… 107
      دارد بــه سر هــوای رخت آفتــاب هم…………….....………………………… 108
     تـوبــه کــردم که دگر توبه ز1 صهبا نکنم………………………...……………… 109
     دل داده ایم1 و تحفـه دردی گرفتـــه ایم…………….....………………………… 110
     ما تـــن به عیش مفت1 و2مسلم نمی دهیم………………………...……….…….. 111
     تا پــای هــمّت می رود از آرزو رم1 می کنم……………...………………..……… 112
     از دامـــن خود دست کشیدیم و1 گذشتیم…………………….....………………. 113
    من ازان کــلاه همت که به طرف سرشکستم……....………………………………. 114
     دگر رفتـــم کـه در میخــــانه باشـــم.....……………………………...……….. 115
     هر زمان از خــــون دل جــام شرابی می زنم……………………………………… 116
    پیمـــانه کش و رنـد و1 خـــراباتی و مستیـم….………………………………….. 117
      به صد آشفتگی چون  موج هر سو بی قرار افتم….………………………………….. 118
      چشم تــــرا آخر به رویش بی نقاب انداختیم….……….…………………………. 119
     از ریا طرفی نبستم تـرک عــادت می کنـــم….……….…………………………. 120
     چـــه غــــــم دارم غــــم دلــدار1 دارم…….……..……………………….. 121
      ای دل بیــــا کــه مــژدة وصلی شنیـده ام…….…….……….……………….. 122
      هر کجــا مستان به آن سرو روان  برخـوده ایم……….…………….…………….. 123
      به خـــون دیـــــده مکتوبــــی نگــارم…………………………………….. 124
      کـــــــو همّــت مــردانه تا از تمنّا رم کنم……………………………………..125
      هرجا ز سر گذشت خـود1 افــســانه بسته ایم…………………………………….. 126
      گـــردیــده ام1 غبـــــارو پناهی گرفته ام..................................................... 127
      خیــز تـــــا بــر1 در میخانه گـذاری بکنیم................................................... 128
      می روم تـا گـریه ای در دامــن هامــون کنم.................................................... 129
      آن شب کـــه با خیال لبـت غنــچه خفته ام..................................................... 130
      مجنــــون تـــرا تا کـی روی دگـری1 دیدن................................................... 131
      میگـــفت لیلــی روزی  بـــــه مجنـــون.................................................. 132
      پیش  بتان مـــــذمّت خـورشید و1 مــاه کن.................................................. 133
     اینــکه1 آیــــد یار یا خورشید تابان است این......................................................... 134
     آن شب کـــز آتش مــی گردد چــراغ1 روشن......................................................... 135
     دوســت یارب چــــه دیــــد بـــاز از من.......................................................... 136
      دشمنی بـــا ما  به حـرف دیگران دیگر مکن............................................................ 137
      یـــار دل را بـی تکلف کـرده1 جای خویشتن............................................................ 138
       بــی طمــع  بـــــاش و1 عافیتهــــا  کن........................................................... 139
      نیست مـــــرا در نظر جــز رخت ای ماه من......................................................... 140
      بـــه اصل و نسل مباهات1 ای پـسر کــم کن........................................................... 141
      ای فلـک بردی زشاهان گرچه تاج از حد برون........................................................... 142
       خـــــویش را تنـــد وتلــخ زود مـکـن........................................................... 143
      خـــویش را رسوای شهر و کوچه و1بازار کـن........................................................... 144
      خوشا  در جستجویت از پــی  رنگ قبا گشتن........................................................... 145
      سرمکــــــش  از ســرای درویـشــــان........................................................... 146
      بـــــــادة نـــاب را تمـــــاشـا  کــن........................................................... 147
     چشمــت که دل از زاهــد صد ساله گرفتــه............................................................ 148
      بازم تـــو غارت خِـرد و هــــوش کرده ای........................................................... 149
     ای روشن از خاک درت چشم جهــان بین همه............................................................150
     زنـّــــار طعنـــــة خوبــی بر آفتـاب زده........................................................... 152
      نه ســـــروت می تـــــوانم گفت نـه1 ماه.......................................................... 153
      شده در شیــــشة ما  بی تو مـــی ناب گره................................................................ 154
      سحـــر چون رخ نماید آفتاب آهسته آهسته................................................................ 155
      روئیســــــت کــــــه عالم از تــو دیده.............................................................. 156
      ماهی که کسب نور کنــــد آفتــــــاب از و............................................................. 157
      روز عیـــدست  روی مهــــــوش تـــو................................................................... 158
      نیـــــم جـــو معتقد طاعت بی گریه مشـو.............................................................. 159
      زاهد چــه ســــازم با چشـــم و ابـــــرو............................................................ 160
      ای سر ســـــرو قامتــان خاک ره نیاز تـو................................................................. 161
      ای فـــــرّعــــزّ و جـاه عیان1 از جبین2 تـو........................................................... 162
      هــــــاتفـم داد مـــــژده ای از نــــو............................................................... 163
     دو عالــــــــم دو چشمست حیران تــو................................................................ 164
      ای کُنــــــتُ کَـــنز آیـة نقش1 نگین تـو............................................................ 165
      ای نه فلک از بحر عطـــای تــــو حبابی................................................................. 166
      ای آستـان قَـدرت لـــبریز پـــادشــاهی..............................................................167
      ای مصحــــف جمال تــــو از رحمت آیتـی......................................................... 169
      منظـور دل سینة1 پـــر نور2 تـــــو بودی.............................................................. 170
      ای از ورق حســــن تو هـــر حرف کتـابی............................................................. 171
      سلامی چـون نسیــــم صبحــــگاهــی.............................................................. 172
        ای پــــــادشاه خوبان سوی گدا نگاهــــی.......................................................... 173
        ز بـس پیچیده ام خود را به فکر نازک انــدامی.......................................................  174
        نه با خورشید و1 مه این4 چرخ بازی گرکنــد بازی....................................................... 175
        بیا ســــــاقی که ســــردی می کنــد دی......................................................... 176
       سرگشتــــــه و1 پریشان تا کو به کو نگــردی....................................................... 177
       یک شیشــه از می  ناب  با یــار سیــم سـاقی........................................................ 178
       بـــاز در آتشـــــــــم ز روی1 کســـــی.......................................................... 179
       ای دل نهفتــــــه نالـــه و افغان چه می کنی........................................................ 180
      گرت هـــواست که در دیدة جـهان بنمـــایـی......................................................... 181
      نیست بـــــا ادا1 فــهمان حاجت در افــشانی......................................................... 182
      تــــا شــــــدم آشنـــــای تنهـــــایی......................................................... 183
      در دلـــــم خون جـــهان جهــــان کردی....................................................... 184
      عــیش عیش ما باشد گر تــو یـار مــا باشـی...................................................... 185
      خـــرّم دلی که در همــه حالــش نظر کــنی....................................................... 186
      لَئـِن جلّــــــت ذُنُــوبـــی فی مَقامِــــی...................................................... 187
      ای شوخ اضطــــــراب بــــرای چه می کنی..................................................... 188
      گرفتـارم به خال پر فریب و چـــشم  جادویـی........................................................ 189
      گر از گــــرد علایق دامـن همـــت برافشانی...................................................... 190
      با غمش عیش دو عالم می توانی کـــرد هـــی....................................................... 191
     ساقی بیار جـــــامی زان آب ارغـــوانـی.............................................................. 192
      بر1 دیــــــر مغان گـــــذر نــــداری............................................................. 193
     گـل رنگ رو1 ببــازد ار در چمـــن در آیـی............................................................. 194
    حاشا که مــاه چارده وشــــمع خـــاوری.............................................................. 195
     نتیجه گیری................................................................................................................ 272
     ضمائم......................................................................................................................... 272
     واژه نامک.................................................................................................................... 273
     فهرست منابع و مآخذ..........................................................................................................282

    چکیده:
تصحیح متون ادبی، نخستین گام و مهمترین راهکار برای شناخت میراث کهن ادب پارسی و کشف ویژگی های یک سبک ادبی است. دوره ی سبک هندی، از پربار ترین دوره های شعر پارسی است. معرفی آثار بزرگان این دوره به منزله ی زدودن زنگ و غبار آیینه ی این سبک است. مجذوب تبریزی، یکی از شاعران توانای سبک هندی است که توجّه به آثار او می تواند، به منزله ی شمعی فروزان فرا راه ادب دوستان باشد. کار اصلی ما در این رساله، تصحیح دیوان مجذوب تبریزی بر اساس پنج نسخه ی خطی کتابخانه ی دانشگاه تهران، کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی، کتابخانه ی ملّی، نسخه ی نفیس کتابخانه ی سینا، نسخه ی خطی مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان در اسلام آباد که نیمی از دیوان ( یعنی از حرف « سین» ) تا پایان غزلیات و ادامه ی دیوان که شامل: مخمس، ترجیع فی المنقبه، مفردات و ابیات پراکنده، ساقی نامه، حکایت، قسمیه، تمثیل، فی التواریخ، رباعیات و تاریخ کتابت دیوان می باشد، در این پایان نامه مورد بررسی و تصحیح قرار گرفته است. تصحیح حاضر حاوی 150 غزل است. یعنی 3 غزل از نسخه ی دانشگاه تهران در نسخه ی نفیس و 14 غزل در نسخه ی کتابخانه مجلس موجود نمی باشد. و در نسخه ی کتابخانه ی ملّی فقط 13 غزل می باشد. همچنین لازم به ذکر است که 16 رباعی از نسخه ی دانشگاه تهران در نسخه ی مجلس موجود نمی باشد.

کلید واژه: مجذوب تبریزی، تصحیح نسخه ی خطی، نسخه ی خطی مجلس، نسخه ی خطی دانشگاه تهران، نسخه ی خطی نفیس


مقدمه :
در قرن یازدهم ، سلاطین صفوی میراث سلطنت ایران کهن را در دست گرفتند. این اتفاق نقطه             عطفی را در مناسبات اجتماعی و فرهنگی به وجود آورد. مذهب شیعه - که آیین رسمی صفویان    بود- به سرعت در میان ادبا و توده مردم گسترش یافت. عصر تجدید حیات فرهنگی واجتماعی آغاز   شده بود ودر این میان ، ایران به رفاه اقتصادی وعظمت باستانی خود نزدیک می شد.
هنر معماری به اوج ظرا فت خود رسید . پیشه ها وهنرهای فراموش شده چون شیشه سازی ، قالی بافی ، خوشنویسی ، تذهیب، نقاشی ، معرّق، سفال گری و....... احیا شدند . هنرمندان ، ارزشی دوباره یا فتند وبه این ترتیب روح تازه ای در بیان اندیشه های انسانی دمیده شد .
شهر اصفهان با تأسیس کارخانه ها ، پل ها ، مدارس ، راه ها ، قصرها ، باغ ها ، و......... گسترش یافت وهم زمان ، شهرهای دیگر ایران چون تبریز وکاشان نیز دستخوش تغییر وتحوّل شدند.
ادبیات وشعر - که در طول تاریخ ایران همواره نمودار وآیینه تحولات اجتماعی بوده است - نیز از ایران دگرگونی در امان نماند .
شاهان شیعی مذهب صفوی ، به شعر مدحی وچاپلوسانه توجهی نداشتند وهمین عامل باعث شد تا شعر وشاعری از دیوارهای بلند قصر پادشاهی خارج شده ودر بین اقشار مختلف مردم گسترش یابد . هم زمان ، تجارت رونق بیشتری گرفت وهمین عوامل باعث ایجاد طبقه جدیدی از فضلا وادبا گردید. بزرگانی که بر خلاف عادت ، تربیتی عامیانه داشتند و از محیط های تربیتی کلاسیک واشرافی بی بهره بودند.
طرزی نو وسبکی جدید متولّدشد که گویندگان آن همان ادبیان ، تازه پرورش یافته از اصناف مختلف بودند. از بنّا وقصّاب گرفته تا بازرگان وقهوه چی.
با کم بها شدن شعر مدحی ، کوچ شاعران پارسی به دربارهای هندوستان آغاز شد. فرهنگ هندوستان ، تحت تأثیر فرهنگ پارسی وایرانی قرار داشت و به این ترتیب شاعران پارسی گوی ایرانی که مورد توجه فضلای هندی بودند ، در دربارهای آن کشور به کسب در آمد می پرداخت واغلب پس از اندوختن ثروت وکسب شهرت ، به موطن خود باز می گشتند. این رفت وآمد بین ایران وهندوستان نیز در ایجاد سبک ادبی جدید ، تأثیر گذار بود.  نمونه ای از ویژگی های سبک هندی که در دیوان مجذوب به چشم می خورد:
از دایرة عشق تو بیرون نتوان یافت                 کز شش جهتم شعلة جوّاله گرفته ( غزل105)
صبر کنم وفا کنم، از ته دل دعا کنم               دور شود ز جان ما، دوری جان گداز تو( غزل 117)
همچنین در تصحیح حاضر، خواستن و بر خواستن، به خاستن و برخاستن اصلاح گردیده است و رسم الخط واژة نشأ به نشئه ای تغییر یافت. در غزل 117 شاعر از تخلص خود استفاده نکرده است
 اما در غزل 118 تخلّص شاعر دو بار آمده است.



  سبک شناسی شعر ص  284


مجذوب تبریزی :

شرح حال میرزا شرف الدین محمّد مجذوب تبریزی دراکثر تذکره های دوره صفوی(وبعدازآن)نقل       شده است . با این حال شرح دقیقی ازجزییات وسوانح زندگی ونیز اسلاف واخلاف اودردست نیست.
نام دقیق اوشرف الدین میرزا محمد فرزند محمد رضا، ملقّب به مجذوب تبریزی است.زادگاه         اوشهرتبریزاست.چنان که دردوغزل بامطلع:

         بـــده ساقی شــراب نــاب تبــریز           کـــه دارد فیض دیگـــرآب تبریز
   ونیز:
         خــوشاتبریــزوفیض صبح وشامش            الهـــی تا ابــد باشـــد نظامــش

     به توصیف موطن خودمی پردازد.
         همچین به نظرمی رسدکه مجذوب به شهرنجف نیزسفرکرده باشد:
         نـــه ازبی دردی ازحـــبّ وطن بــــود              کــــه گشتم درنجف بی تاب تبریز
«او از نیکان و فضلا ودانشمندان و شعرای تبریز بوده است.او صوفی مشرب ودرویش مسلک بود.طلاب تبریزهم روز مرتّباً درحلقه درس اوگردآمده است وازبیانات شیرین وکمالات فضلش استفاده می کردند».  مذهب اوتشیع است.
سرسختانه ازآن دفاع میکندوپروایی ازلعن ونفرین پیروان دیگر مذاهب ندارد .



آثار:
1- دیوان اشعار در حدود پنج هزار بیت است. شامل 338 غزل ، مخمس ، ترجیع ، قصیده ، ساقی نامه ، حکایت، رباعی وتواریخ. مجذوب در ضمن غزلی ، تعداد ادبیات دیوان خود را شش هزار بیت می خواند :
    حیرت مکن زهمّت مجذوب وزورعشق                  گــر شش هزار بیت به یک ماه گفته ام
    نیکو نگر که نسخه دیوان محشر است                  این شش هزار در که به یک ماه سفته ام

نسخ مربوط به دیوان عبارتند از: دانشگاه تهران (3919) . کتابخانه مجلس (9392) ونیز مجلس سنا (649) ، پاکستان لاهور ، پرفسور شیرانی (6295) ، بنگال آسیایی 118 دیوان (136) . کتابخانه ملی (169) . پاکستان اسلام آباد (8811)

2-مثنوی خزائن الفوائد : منظومه ای است در توحید که با این بیت شروع می شود :
بحری ست لبالب از فراید                          شد نام خزائن الفواید

3-شاه راه نجات:مثنوی عرفانی است درحدودسه هزار بیت . احتمالاً در استقبال حدیقه سنایی سروده شده است . با این بیت آغاز می شود :

این کتاب از توجه حضرات                    نشد مسمی به شاه راه نجات

4- مسلک النجات : بحنثی از دیوان او محسوب می شود. با این بیت شروع کرده است :
        صاحب نشوی گر تو زمین را وزمان را           شیرازه که بندد به هم اجزای جهان را

5- تأییدات : منظومه ای است عرفانی در سیصد وچهارده بند هفت مصراعی ، حاوی حقایق ومعارف که برای شاه سلیمان صفوی سروده است . با این بیت شروع می شود :




       این درج پر از جواهر تحقیقات                       باشد نام مبارکش تأییدات

6- منهاج الحقایق: منظومه ای است عرفانی که با این بیت شروع می شود:

       ای شده محبوس دام آرزو                    نیست چیزی جز گره در دام او

*- اثر منتسب به مجذوب :
- اتمام الحجه : در فهرست نسخ خطی (ج3 ص 1892) از آن یاد شده ولی مؤلف الذریعه (ج9 ص963) آن را مربوط به تألیف فرزند مجذوب دانسته است .

*- سبک شناسی دیوان مجذوب تبریزی :
مجذوب - همانند صائب وحکیم وحزین - جزو آن دسته از شاعران سبک اصفهانی (هندی) است که ابیات آنان قابل فهم ، معتدل ، لطیف و دارای یکپارچگی موضوعی در محور عمودی غزل است. زبان این دست از شاعران روان ودور از تعقید های لفظی ومعنایی است  . اینان در واقع ادامه دهندگان سنت غزل سرایی بعد از حافظ وبا با فغانی هستند که ویژگی های سبک اصفهانی (هندی ) در آثارشان به اوج لطا فت خود می رسد .

*- تأثیر از شاعران پیشین :
مجذوب به آثار شاعران پیش از خود توجه داشته است . در این بین حافظ ، خیّام وسعدی بیشترین تأثیر را بر شعر او داشته اند . همچنین عناصری از آثار فردوسی ومولانا نیز در شعر او دیده می شود.


حافظ : تأثیر مجذوب از حافظ بسیار روشن وگهگاه شگفت آور است . می توان گفت مجذوب در لفظ ومعنی ، نزدیک ترین شاعر سبک اصفها نی (هندی) به حافظ است . او در بین ا بیات خود ، سه بار به پیروی از حافظ اشاره می کند.
*- مهم ترین ویژگی سبکی شعر مجذوب ، تأثیر از حافظ است. این تأثیر گاه تا به آن حد آشکار وتکراری است که استفاده از لفظ تقلید ، دور از انصاف نیست . برای نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد :

غزل شماره ( 7 ) تصحیح حاضر به پیروی از غزل حافظ با مطلع:
   فکر بلبل همه آنست که گل شدیارش         گل دراندیشه که چون عشوه کنددرکارش
  (حافظ، 1369: 187)

غزل شماره (11) تصحیح حاضر:
   خوشــا شیراز و وضــع بی مثالش         خداوندا نگهدار از زوالش ( حافظ، 1369: 189)

غزل شماره (25) تصحیح حاضر:
  در وفای عشق تو مشهور خوبانم چو شمع    شب نشین کوی سربازان و رندانم چ شمع ( همان: 199)
غزل شماره ( 56) تصحیح حاضر:
  عاشق و رند و نظر بازم و می گویم فاش        تا بدانی که به چندین هنر آراسته ام ( همان: 212)

غزل شماره (59) تصحیح حاضر:
   ما بدین در نه پی حشمت و جاه آمده ایم      از بد حادثه اینجا به پناه آمـده ایم ( همان: 252)

*- تأثیر پذیری از سعدی:
غزل شماره (16) تصحیح حاضر به اقتفا و تتبّع از غزل سعدی با مطلع زیر سروده شده:
زینهار از دهان خندانش         آتش لعل و آب دندانش ( سعدی، 1362: 532)
غزل شماره (48) تصحیح حاضر:
بر خیز تا به عهد امانت وفا کنیم     تقصیر های رفته به خدمت قضا کنیم ( سعدی، 1362: 801)

غزل شماره ( 124) تصحیح حاضر:
ای از بهشت جزوی و از رحمت آیتی     حق را به روزگار تو با ما عنایتی ( سعدی، 1362: 608)
غزل شماره ( 126) تصحیح حاضر:
ای حسن خط از دفتر اخلاق تو یابی     شیرینی اوصاف تو حرفی ز کتابی ( سعدی، 1362: 603)

خیّام:
فهم اندیشة خیّام ، مقدمه ای برای تأثیر گرفتن از حافظ است. مفاهیمی چون غنیمت دانستن فرصت ، زودگذر بودن دنیا ونیز مضمون هایی چون خاک سبوگشتن کاسه سر ، متأثر از اندیشه های خیّام ، در شعر مجذوب دیده می شود :

     جـهان دامست و غم صیّـــاد و ما صید              بکــش می تا زنــی آتــش به دامش
     به ســر کش جــام و از دوران مکـن یاد              کزو نه جم امان یابد نه جامش ( غزل 11)

    گویمـت مجــذوب تدبیرغم ایام چیست            روزو شب می نوش تا هرگزنباشی بی دماغ
    ( غزل 29)
      مـی چرا درگــرو عمر به ساغر نکـنم               پیش ازآن  روزکـــه پیمانه کنند از خاکم
     ( غزل 56)    
     نـدارم در جهان بـــر خسروی رشک                مگــر شــــکّر لبــــی باشد به کامش
     ( غزل 11)
     بلبلی میگفت و گل مــــی کــرد گوش             فصـل گل دایـــــم نبــاشد می بنوش
     (غزل 15)
     شاد باش از غــم که تـا دنیا بــه جاست             هســــت با غم شادی و با نیـش نوش
     ( غزل 15)
     هم دراین دایره شدتخت سلیـــمان بر باد            جام جـم خواه و نظرکن به سرکیـخسرو
    ( غزل115 )
     دهـر هر روز تو را تازه تـرآیــــد به نظر            چه بــدن ها که نپوسید در این کهنة نو
     ( غزل115)
      می بکـش مــی که می رود بــــــر باد          تخــت جـمشـیــــد وتـاج کیخسرو
     ( غزل 119)



      
       به شادی بگذران با می اجل تا کی رسد از پی       چنین گفتندچنگ ونی به رند دردی آشامی
      (غزل 129)
     ز دستت تا برآید شاد کن از خویش دل ها را         مکــرّر با تو این گفتم بیا ساقی بده جامی
      (غزل 129)
    خرد از هر دو پا لنگ است مــی مخــــور            مگـر بی خـــود کنـــی این  راه را طی
      (غزل 131)
    

فردوسی:
از اشاره های مجذوب به شخصیت ها وداستان های شاهنامه مشخص می گردد که او به اثر جاودا نة حکیم فردوسی توجه ویژه ای داشته است :

        مشو فریفتة این عــــروس شوهـرکش           که کـام از او نــه تهـمتن گرفت و نه کاووس
        بلنـد مرتبـه هرگــز بـــــه مکـر نشد            به آسمـــان نتـــوا نست رفــــت کیکاووس  
        اندیــشه نیست  بیـژن دل را زچاه تن            پـروردة تهمتن عشــــــق اســـت بیـــژنم  
        می بکـــش می که می رود بـر بـــاد            تخت جمشـــــــــید وتــــاج کیخســــرو
        نظر بــــر جـــــام جـم کن تا بـدانی           چـــــه شــد تخـــت قبـــاد و افســـر کی
        هفت خان چرخ را افتادگی طی می کند          این هنر بی رخش رستم می توا نی کرد هی  

الف) ویژگی های زبانی :
زبان شعر مجذوب ساده وروان وبرگرفته از زبان رایج ومرسوم عصر خویش است . درصد کمی از لغات بیگانه در آن به کار رفته و از لغات کهن ومهجور فارسی نیز خبری نیست . بنا به ضرورت محتوایی شعر ، از لغات تخصصی به ویژه در زمینه های مذهبی استفاده شده ودر غیر این صورت همان زبان رایج وعمومی بکار رفته است . در این بین به ویژگی های زیر می توان اشاره کرد:

1- بکار گیری ادبیات عامیانه در سطح لغت ، ترکیب ودستور زبان :
همان گونه که در مقدمه ذکر شده ،در قرن یازدهم ، شعر وشاعری از دربار پادشاهی به میان اقشار مختلف مردم ا نتقال یا فت و شاعرا نی از اصناف گوناگون ، بدون تربیت لازم ، آثار خود را خلق می کردند . همین امر سبب ساز ورود ادبیات عامیا نه به شعر سنّتی فارسی شد.  نمونه ایی از شعر مجذوب تبریزی :
    ساقی بیار جـامی زان کیمیــای اقبال       یا رب همیشه باشی مسکین نواز وخوشحال (غزل38)
*- کاربرد « اسم» به جای «قید»
یقین به جای یقیناً:
    مغرور خود پرست یقین رستگار نیست      منصور از آن نگشت ز دار فنا خلاص (  غزل 17)
مستان به جای مستانه:
    بر درمیخانه و صومعه، مستـان بگـذر        تا بــدانی که چرا از همه باز آمده ام ( غزل 59)
تراب به جای تراب وار:
    تاهوای سلطنت، مجذوب را برسر فتاد        خویش را بر آستان تو تراب انداختیم(غزل 76)

*- حذف مصوّت:
راه ظلمات و لب چشمة حیوان دور است       التماسی ز لــب لعل نگاری بکنیم ( غزل 85)
ظُلُمات     ظُلمات






*- تکرار واژه:
دولت بیدار عاشق جز دل بیدار نیست       چشم خود را پاسبان دولت بیدار کن (غزل 101)
دشمن مشو به دشمن دشمن که دوست است     می دشمن ریاست مکن اجتناب ازو ( غزل 113)
راست گوی و راست باش و راست رو          از دو عالم یک سر ســوزن مترس ( غزل3 )
...و کلّ غزل ( 102)