فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:38
فهرست مطالب:
عنوان صفحه
چکیده 1
واژگان کلیدی 2
مقدمه 2
گفتار اول : تغلیظ دیه نسبت به بیت المال 4
بخش نخست : ارزیابی ادله موافقین و مخالفین پرداخت دیه مغلظه از بیت المال 5
ارزیابی ادله موافقین 5
ارزیابی ادله مخالفین 9
بخش دوم : دیدگاه قانونگذار 11
گفتار دوم : مسئولیت بیت المال نسبت به پرداخت فاضل دیه 14
بخش نخست : ولی دم بودن ولی امرو پرداخت فاضل دیه از بیت المال 15
بخش دوم : اعسار اولیای دم و پرداخت فاضل دیه از بیت المال 18
دیدگاه اول : عدم جواز پرداخت دیه 19
دیدگاه دوم : جواز پرداخت فاضل دیه 21
دیدگاه سوم : پرداخت فاضل دیه در صورت وجود مصلحت 23
گفتار سوم : مسئولیت بیت المال در دیه جراحات 24
بخش نخست : روایات 26
بخش دوم : آرای فقیهان 28
بخش سوم : دیدگاه قانونگذار 30
گفتار چهارم: مسئولیت بیت المال نسبت به ارش جنایات و خسارت افزون بر دیه 31
بخش نخست : ارش جنایت و مسئولیت بیت المال 32
بخش دوم : خسارات افزون بر دیه و مسئولیت بیت المال 34
نتیجه گیری 36
منابع 38
چکیده :
اصل شخصی بودن مسئولیت اقتضا می کند که در صورت وقوع جنایتی بر نفس یا مادون نفس مسئول پرداخت دیه شخص جانی باشد. این اصل در مواردی استثنا شده است مثل ضمان عقل و اقارب. یکی از موارد استثنا بیت المال است که در مواردی مسئول پرداخت دیه جنایتی است که دیگری انجام داده است. گر چه درباره مبانی مسئولیت بیت المال اختلاف نظر وجود دارد، اما در این مقاله با مسلم دانستن این مسئولیت، به بررسی قلمرو آن پرداخت شده است و در این رهگذر مسئولیت بیت المال نسبت به دیه مغلظه، فاضل دیه،دیه جراحات(مادون نفس)، ارش و خسارات افزون بر دیه، مورد بحث و بررسی واقع شده است.
واژگان کلیدی: بیت المال ،دیه جراحت، ارش جنایت، فاضل دیه ،دیه مغلظه
،خسارت افزون بر دیه
مقدمه :
در متون فقهی موارد متعددی را می توان یافت که پرداخت خون بها بر عهدۀ بیت المال یا امام مسلمین نهاده شده است. بخش قابل توجهی از این موارد که در مواد58، 313،312،260،255،244،236،332قانون مجازات اسلامی و برخی قوانین دیگر انعکاس یافته است عبارتند از :
خون بهای شخصی که در اثر خطای قاضی در تشخیص حکم یا موضوع، به نا حق کشته شده است.
خون بهای شخصی که در اثر تیر اندازی مأمورانی که در حین انجام وظیفه بوده اند،به قتل رسیده است.
دیه شخصی که در اثر اردحام جمعیت کشته شده است.
دیه مقتولی که قاتل شناسایی نشده،یا پس از شناسایی متواری شده است و تا هنگام مردن نیز دور از دسترس مانده است.
دیه شخصی که توسط مسلمانان بی وراث(فاقد عاقله)به صورت خطا به قتل رسیده است.
خون بهای شخسی که اولیای دم او حاضر به اجرای قسامه نشده اند و... .
نوشته حاضر با مفروض دانستن مسئولیت بیت المال در موارد فوق و برخی موارد دیگر،در صدد پاسخ به این سؤال اساسی است که گسترده مسئولیت بیت المال تا چه میزان است؟ آیا همانگونه که بیت المال نسبت به دیه نفس مسئولیت دارد،نسبت به پرداخت دیه جراحات،ارش جنایات و خسارت افزون بر دیه نیز مسئولیت دارد؟ آیا امکان پرداخت فاضل دیه از بیت المال وجود دارد؟ در مواردی که دیه تغلیظ می شود؛اگر بیت المال مسئول پرداخت دیه باشد،آیا خون بها را باید به صورت مغلظه بپردازد یا این که پرداخت اصل دیه کافی است؟
مقاله حاضر تلاش دارد با مفروض دانستن مسئولیت بیت المال در موارد خود گسترده این مسئولیت را بررسی کند.
کار تحقیقی مسئولیت بیت المال در پرداخت دیه
