مسئله اوقات فراغت و چگونگی گذراندن آن از مسائل بسیار مهم برای افراد جامعه بخصوص شهرهای کوچک می باشد و تاثیر زیادی در پرورش افراد جامعه خواهد داشت. به طوریکه اگر در مسیر صحیح قرار بگیرد موجبات پیشرفت آن را فراهم آورده و در غیر این صورت موجب افزایش بزهکاری، اعمال نادرست و در کل زوال و نابودی شهر و مردمانش می شود.
شهر بابل از شهرهای استان مازندران می باشد که دارای جمعیت جوان به نسبت زیاد می باشد و از نظر فرهنگی در سطح بالایی قرار دارد. بنابراین گذراندن اوقات فراغت بسیار مهم می باشد و مکانی که بتوان مورد استفاده جوانان از نظر علمی، فرهنگی، تفریحی قرار بگیرد تقریباً وجود ندارد. یا لااقل در اختیار عموم نیست. بنابراین ایده طراحی چنین مرکزی بر اساس دو اصل استفاده از فرهنگ و طبیعت منطقه پایه گذاری شد. و سعی خواهم کرد که در طراحی مسائل زیر را مد نظر داشته باشم.
-استفاده از فرهنگ بومی منطقه
-استفاده از طبیعت منطقه
-امکانات و پتانسیل های منطقه ! اقلیم، جاذبه های گردشگری و ... دید و منظر
- محدودیت ها و مشکلات ! فقدان مدیریت شهری و .... نبود امکانات مالی، نبودن ضابطه در ساخت ساز شهری و ...
1-2- خلاصه ای از علت انتخاب موضوع:
در طی سالهای اخیر شاهد رشد سریع شهر بوده ایم بدون اینکه رشد چشمگیر در زمینه سرانه فضاهای فرهنگی، ورزشی را شاهد باشیم. جمعیت کثیری بدون در دسترس داشتن محیطی مناسب، در زمانهای آزاد به سمت پارکهای کوچک شهری و حتی فضاهای کنار خیابانهای اصلی رو می آورند و آرامش از دست رفته خود را در آن جا جستجو می کنند. با توجه به شناخت بومی منطقه و آشنایی با مشکلات و معضلات فرهنگی – اجتماعی موجود در شهر در نگاه اول نیاز به طراحی مجموعه فرهنگی – ورزشی – تفریحی که پاسخگوی برخی از مسائل فوق باشد در محدوده ضروری به نظر می رسد. با توجه به اینکه من خود شناخت کاملی از مسائل و معضلات شهری و اجتماعی آنجا دارم طراحی این مجموعه که از مهمترین و ضروری ترین احتیاجات مردم فرهنگ دوست آن منطقه می باشد را به عنوان موضوع پروژه خود برگزیده ام.
این پروژه طراحی مجموعه ای برای عدة کثیری از شهروندان بابلی و بخصوص جوانان که بتوانند اوقات فراغت خود را پربارتر نمایند و هدف آن ایجاد تأسیسات فرهنگی، تفریحی، ورزشی در فضاهای سالم و ایجاد زمینه های آزاد جهت رشد فرهنگی و تقویت قدرتهای اجتماعی و تبادل فرهنگی می باشد.
1-3- روش تحقیق:
انتخاب روش تحقیق بستگی به اهداف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارند بنابراین هنگامی می توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که اهمیت موضوع، اهداف و نیز وسعت آن مشخص باشد. چون موضوع تحقیق این پروژه بررسی، مطالعه و طراحی قسمتی از شهر است تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن بر شهر بخشی از تحقیق است در بخش مبانی نظری پروژه به آن توجه خواهد شد. در بخش مطالعاتی به مطالعات نمونه های موجود داخل و خارجی می پردازم و از فهرست فضاهای مورد نیاز و سایر اطلاعات مورد نیاز برای این طراحی، آگاهی پیدا می کنم. روش تحقیق به این ترتیب است.
کتابخانه ای (اسنادی) ! اهمیت موضوع از جهت موارد مشابه داخلی و خارجی مورد بررسی قرار خواهد گرفت در این بررسی چگونگی فضاها، روابط بین آنها، ساختار، شکل و ... مورد ارزیابی قرار می گیرد.
میدانی ! در این مود سایت مورد نظر، ابعاد آن، شماتیک، دسترسی، اقلیم (که تاثیر زیادی در شکل و عملکرد خواهد داشت) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
که در نتیجه: آشنایی با خصوصیات و نیروهای اقلیمی و جغرافیایی بستر پروژه همچنین سلسله مراتب دسترسی به این مرکز. شناخت خود زمین طرح، جهت گیری بنا، بررسی ایده ها و بررسی هندسه زمین و غیره. کار طراحی را که شامل: الگوی ساختاری شکل گیری، مبانی شکل گیری آن الگو، اصول و معیارهای نظم دهنده به طرح، طرحهای اولیه و سرانجام طرح نهایی و به دنبال آن طراحی جزئیات است را در پی خواهد داشت
*2- شناخت و بررسی ویژگیهای کلی منطقه
2-1- شهر بابل (پیشینه و وجه تسمیه)
شهر بابل در گذشته به نام های دیگری خوانده می شد که قدیمی ترین آن مامطیر است. در باره بنای مامطیر و همچنین نام آن روایات گوناگونی وجود دارد. ابن اسفندیار در تاریخ طبرستان ص 73 درباره بنای مامطیر و نام آن می گوید که چون امام حسن بن علی (ع) در زمان خلافت عمر به مامطیر رسید و مکانی دلگشا با آبگیرهای و مرغان و شکوفه ها بدید گفت: «بقعه طیبه ماء و طیر» از آن تاریخ مختصر عمارتی پدید آمد...[1]»
در مورد تغییر نام شهر به بارفروش، عباس زریاب خویی می نویسد: دقیقاً معلوم نیست که در استیلای مغول بر مامطیر چه گذشته است. ظهیرالدین در تاریخ طبرستان و رویان و مازندران (تهران 1363 ش، ص 264) می گوید که لشگر مغول در استراباد و مازندران قتل به افراط کردند، چنانکه تودة خاک در آمل و ساری و کجور که از خرابکاری آنها پیدا شده بود هنوز (در زمان او) بر جای بوده است. اگر حال شهرهای بزرگ چنین بوده، حال شهرک ها معلوم است و شاید از این رو نام مامطیر برافتاده و در قرن هشتم در زمان حکومت مرعشیان نام بارفروش ده بر آن نهاده شده باشد. در باره این تحول می توان حدس زد که شهرک مامطیر، مانند شهرکهای دیگر مجاور آن از قبیل رودبست و ارم و تریجه و غیر آن، در حمله مغول به کلی ویران شده بود. پس از مدتی چون محل آن استعداد آبادی و استقرار جمعیت را داشته است مردم به تدریج در آن جمع شده اند و این از افسانه ای که دومرگان از قول مردن این شهر در بارة آستانة «کلاج مشهد» یا «کلاج مسجد» ذکر کرده است به خوبی معلوم می شود.[2]
... در کتاب هیأت علمی فرانسه در ایران (تالیف ژاک دومرگان، ترجمه کاظم ودیعی، ج 1، ص 220) در ذیل بارفروش آمده است: «تنها بنای تاریخی شهر مسجد کهنه ای است که در حدود هزار سال است بنا شده .... و مقبره امام ابوالقاسم (کذا) پسر امام موسی (ع) وجود دارد (کذا). مازندرانی ها آن را کلاغ مسجد، ایرانی ها آنرا امازاده ابوالقاسم می نامند.» پس از آن افسانه ای درباره بنای شهر و این محل ذکر می کند و می گوید که: این منطقه قبل از بنای مسجد خالی از سکنه بوده و همه هفته در آنجا بازاری تشکیل می شده است. اهالی متوجه شدند که در محلی که امروز مسجد بنا شده است، کلاغ ها گروه گروه گرد هم جمع می آیند و مردم به همین دلیل زمین را کندند و آثار و بقایای امام را یافتند و در آنجا مسجدی ساختند که به مسجد کلاج یا مسجد کلاغ موسوم شد و شهر پیرامون آن بنا گردید.[3] به موجب این افسانه در آن محل هفته بازاری تشکیل می شده است و این وجه نامگذاری بعدی آن را به بارفروش روشن می سازد.
2-2- رشد شهر: (عمل جایگزینی شهر در مقر فعلی)
رشد شهر به سه صورت قابل بررسی است. وجه عملکردی، وجه جمعیتی و وجه فضایی. در واقع نقش و عملکرد شهر موجب جذب جمعیت و تثبیت آن می شود و به تبع آن شهر مرحله به مرحله در مقر خویش رو به رشد می نهد.
2-2-1- الف) وجه عملکردی: در مورد رشد وجه عملکردی بارفروش، می توان به عملکرد تجاری و بازرگانی این شهر توجه کرد. پیدایش این شهر با ایجاد یک هفته بازار در مقر اولیه شهر همزمان بوده است و محل بارفروش ده بیانگر اهمیت تجاری شهر از بدو تولد بوده است.
2-2-2- ب) وجه جمعیتی: رشد وجه عملکردی شهر که عمدتاً حول محور عملکرد تجاری آن استوار بوده است، موجب جذب جمعیت شده و به این ترتیب زمینه های لازم را برای رشد وجه جمعیتی فراهم کرده است و جمعیت قابل توجهی از تجار مسلمان، یهودی و ارمنی و باکویی و روسی به دلیل اهمیت تجاری شهر، در این شهر زندگی می کردند.
2-2-3- ج) وجه فضایی: رشد فضایی شهر یعنی ملاحظه این نکته که شهر چگونه مرحله به مرحله در مقر خویش رو به رشد می نهد و چگونه این رشد در سیمای بناها انعکاس می یابد.
به طوریکه قبلاً توضیح داده شد در قرن ششم در زمان حکومت مرعشیان نام بارفروش ده بر این مکان نهاده شده است. «در زمان زندیه و هنگام نقل فعالیتهای اقامحمدحسن خان قاجار ذکر بارفروش بسیار به میان می آید و جالب آنکه کلمه «ده» از آخر آن برداشته شده است و این اهمیت روزافزون آن را در اواخر قرن دوازدهم هجری می رساند. [4]»
چنانچه ذکر شد، به نظر فریزر بارفروش در 1238 هـ . ق / 1823 م. به اوج شکوفایی و عظمت خود رسیده بود
ملگونف در سال 1277 هـ . ق / 1860 م در مورد این شهر، به نام 52 محله اشاره می کند.[5] تعدادی از این نام ها که ملگونف به آنها اشاره کرده است، امروز برای شهرواندان این شهر ناشناخته است.
در مورد شکل ظاهری شهر ، ابب در سال 1260 هـ . ق فضای شهر را اینگونه توصیف می کند: تمام شهر پوشیده از درخت است و کمتر منطقه ای از آن در یک نظر دیده می شود. شهر در زمینی صاف و هموار است و خیابانها و کوچه های نامنظمی داد که در زمستان پر از گل و لای است و اسب تا زانو در گل می رود. بازار اینجا خیابانی صاف و مستقیم است، نه فراوانی نعمت دارد و نه زیباست.[6]
در سال 1306 هـ - ش در زمان سلطنت رضاشاه، نام بارفروش به بابل تغییر یافت، این نام ظاهراً از بابلرود گرفته شده است که از کنار این شهر می گذرد.
تا قبل از 1309 فقدان طرح شهری در این شهر کاملاً احساس می شود. بی نظمی در توسعه تدریجی محله های شهر باعث بوجود آمدن کوچه های تنگ و دراز و بن بست پیچ در پیچ شده بود.
نوسازی این شهر از تابستان 1309 آغاز شد و بسیاری از خیابانهای تنگ آن تخریب و خیابانهای اصلی ساخته شد.[7]
بناهای ماندگاری از این دوره به جای مانده است که اغلب با هدف کارکرد اداری و خدماتی احداث شده بودند. بسیاری از این بناها مانند ساختمان شهربانی، ساختمان شهرداری سابق (گنجینه بابل). بیمارستان و بناهای دیگر هنوز مورد استفاده قرار می گیرند. در سالهای اخیر با احداث کمربندی شهر بابل و ایجاد پلهای جدید برروی بابلرود در مسیر جاده آمل، شهر در اطراف کمربندی و همچنین بابلرود در دو طرف جاده آمل گسترش یافته است.
فهرست مندرجات:
1- پیشگفتار 4
1-1- طرح مسئله 4
1-2- خلاصه ای از علت انتخاب موضوع 4
1-3- روش تحقیق 5
*2- شناخت و بررسی ویژگیهای کلی منطقه 7
2-1- پبشینه و وجه تسمیه بابل 7
2-2- رشد شهر (عامل جایگزینی شهر در مقر فعلی) 8
2-2-1- وجه عملکردی 8
2-2-2-وجه جمعیتی 9
2-2-3-وجه فضایی 9
2-3- دین، سواد و آموزش 11
2-4- جمعیت و نیروی انسانی 12
2-5- معماری و مسکن (معماری بومی منطقه) 14
2-6-امکانات ارتباطی 15
2-6-1- راه ها 15
2-7-جاذبه های توریستی 19
2-8- نتیجه گیری 22
*3- خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی 23
3-1- موقعیت شهرستان بابل 23
3-2-شرایط اقلیمی استان 26
3-2-1- بافت شهری 27
3-3-ویژگیهای معماری بومی مناطق معتدل و مرطوب 28
3-4-فرم ساختمان در اقلیم معتدل 29
3-5- تهویه مورد نیاز در اقلیم معتدل و مرطوب 30
3-6-اقلیم بابل 31
3-6-1- درجه حرارت 31
3-6-2- بارندگی 34
3-6-3- رطوبت 35
3-7-پوشش گیاهی 36
3-7-1- جنگل ها 36
3-7-2- مراتع 38
3-8-منابع آب 38
3-8-1- آب های سطحی 38
3-8-2- آب های زیرزمینی 39
3-9- نتیجه گیری 39
*4- برآورد کمبودها و نیازهای عمرانی شهر بابل در زمینه خدمات فرهنگی و وزشی
4-1- کاربری فرهنگی 40
4-2- کاربری ورزشی 41
4-3- برنامه ی فیزیکی پروژه 41
*5- گذران فراغت و فضاهای شهری 43
5-1-مقدمه 43
5-2-ضرورت گذراندن فراغت 44
5-3-تعریف فراغت 44
5-4-محیط گذراندن فراغت 46
* 6- برنامه ریزی اوقات فراغت 47
6-1-پیش فرضهای برنامه ریزی اوقات فراغت 47
6-2-فرآیند و مراحل برنامه ریزی اوقات فراغت 48
6-3-اصول برنامه ریزی اوقات فراغت 48
6-4-عوامل موثر در برنامه ریزی اوقات فراغت 49
*7- بررسی اصول و ضوابط نظری و طراحی فضای فرهنگی 50
7-1-رابطه فرهنگ، معمار و معماری 50
7-2-تاثیر فرهنگ در معماری 51
7-3-تأثیر تکنولوژی در فضاهای معماری 51
7-4-نقش مردم و استفاده کنندگان در ایجاد فرم معماری 51
7-5-معماری فن و هنر 52
7-6-خاستگاه صورت (فرم در معماری) 53
7-7-عوامل فرهنگی 54
7-8-بازتاب فرهنگ در صورت فضای معماری 56
* 8- طراحی 58
8-1- مبانی شکل گیری ایده معماری 58
8-2- زمین طرح 59
شامل 59 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود پروژه طراحی مجتمع فرهنگی , تفریحی , ورزشی شهر بابل
