تحقیق در مورد سلسله قاجاریه

اختصاصی از نیک فایل تحقیق در مورد سلسله قاجاریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحه35

سلسله قاجاریه

 

قلمرو حکومتی قاجاریه در ایران زمین

اویماق ( یا قاجار) با شرکت در اتحادیه قزلباش و دستیابی به برخی مقامات سیاسی و نظامی و چند پاره شدن در عهد شاه عباس اول ، با یورش افغانها در راستای سلطنت خواهی قرار گرفت .

 

طایفه قوانلو با شکل دادن سپاهی منظم ( پس از مرگ کریم خان ) به سرکردگی آقا محمد خان و با از میان برداشتن رقیبان سلطنت " قاجاریه " را بنا نهاد و تهران را به پایتختی برگزید . هنجارهای حکومت ملوک الطوایفی در ایران در این روزگار پایان گرفت . اما ایران در پهنه سیاست جهانی با نفوذ و سلطه طلبی روسیه تزاری و بریتانیای کبیر رو به رو. گردید که طی یک صد سال ، اوضاع جامعه را در تمامی زمینه ها دگرگون کرد و کاستیهایی را در نهاد حکومت و قدرت به بار آورد . کشته شدن آقا محمد خان آشفتگیهایی را در داخل ، و سلطنت فتحعلی شاه مسلط شدن بیگانگان را از خارج ، در پی داشت . حاصل آن ، انعقاد عهد نامه 12 ذیحجه سال 1229 ه.ق. ( 25 نوامبر 1814 م. ) ایران با دولت استعمارگر انگلیس و پیشروی امپراتوری تزاری روس در قفقاز به قصد تسلط بر تمامی ایران زمین تا آبهای خلیج فارس بود . وجود دو رقیب خطرناک در شمال و جنوب ، سیاست اروپایی ناپلئون را با سیاست آسیایی او پیوند زد و ایران کم توان را با دو عهد نامه دیگر ( فین کن اشتاین " Finkenstein  " 1222 ه.ق. / 1807 م. در زمان دشمنی ناپلئون با الکساندر سوم ، تیلسیت " Tilsit " 1222 ه.ق. / 1807 م. پس از آشتی فرانسه و روسیه ) در مسیری قرار داد که با برپایی دو جنگ خانمانسوز و نابرابر ،‌دو قرارداد شوم گلستان ( در 29 شوال 1228 ه.ق. / 12 اکتبر 1813 م. ) و ترکمانچای ( پنجم شعبان 1243 ه.ق. / 22 فوریه 1828 م. ) به ایران تحمیل شد . همچنین ، بخش عمده ای از سرزمینهای ایرانی در ناحیه قفقاز از پیکره حکومتی ایران زمین جدا شد. با جلوس محمد شاه نوه فتحعلی شاه به سلطنت ( به یاری روسها بر پایه معاهد ترکمانچای و همراهی انگلیسیها )‌، با محاصر هرات توسط محمد شاه ، دست اندازی استعماری بریتانیا به ایران شدت یافت ( 1253 ه.ق. / 1838 م. ) . و سفیر انگلیس و همراهان و ایادی آن کشور در کابل در یک هماهنگی با قوای مسلحی از افغانها ، رویاروی قوای ایران قرار گرفتند و ضمن خصومت آمیز شمردن اقدام ایران ، مانع از تصرف هرات شدند و با ارسال کشتی جنگی به خلیج فارس ، محمد شاه را وادار به ترک محاصره کردند . با مرگ محمد شاه و به سلطنت رسیدن ناصر الدین شاه به ابتکار میرزا تقی خان امیر کبیر ، ایران همچنان با معضلات متعددی ، مانند جنگ آق دربند سرخس ( 1271 ه.ق. ) ، تصرف آشوراده ( 1256 ه.ق. ) ،‌تسخیر هرات ( 1273 ه.ق. / 1857 م. ) ، حملاتی چند از جانب عثمانیان و قصد تصرف خرمشهر ( محمره سابق ) ، تصرف خارک یا جنگ بوشهر ( 1273 ه.ق. )، معاهد پاریس و دست اندازیهای دیگر ، مواجه بود که در پی آن بخش شرقی ایران هم از دست رفت . در عصر سلطنت مظفرالدین شاه ، پسر ناصر الدین شاه ، انقلاب مشروطیت با هدف استقلال و آزادی و عدالت که تجلی آرمانهای معنوی و مادی مردم بود ، تحقق یافت . اما سلطه گریهای دول اروپایی و ناهماهنگیهای داخلی و فساد حکومت زی

تحقیق در موردنقش قائم مقام فراهانی در سیاست داخلی و خارجی در عصر قاجاریه

اختصاصی از نیک فایل تحقیق در موردنقش قائم مقام فراهانی در سیاست داخلی و خارجی در عصر قاجاریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه13

فهرست مطالب

مقدمه :

نگاهی کوتاه به زندگی قائم مقام :

برخی از خصوصیات قائم مقام :

زندگی قائم مقام و ارتباط آن با سیاست خارجی کشور:

نقش کشورهای اروپایی در ایران :

نسل جوان، نوجو و آرمان گراست و در مراحل متفاوت زندگی، نمونه هایی می طلبد تا با استفاده از راه و رسم آنان در فراز و نشیب زندگی استوارتر گام بردارند.

هدف از تهیه این مجموعه، که زندگی نامه مشاهیر و شخصیت قائم مقام فراهانی را شامل می شود؛ آشنا شدن نسل نوجوان و جوان با زندگی این ستاره ی درخشان عصر قاجاریه است.

چهره ای که در آن روزگار عطر و بوی خاص خود را داشته است و با عطر و بوی خود فضای ایران را پرکرده و در پربارکردن فرهنگ و تمدن این مرز و بوم نقش بسزا داشته است.

امید است با ارائه این مجموعه توانسته باشیم، همچون قطره های باران، روح تشنه نسل نوجوان و جوان امروزی را سیراب کنم و با بهره گیری از شعله شمع وجود این بزرگان آنان را به دنیای امید و روشنی رهنمود سازیم.

اما آنچه در این مجموعه می خوانیم شامل برخی از شجاعت ها و مردانگی های قائم مقام فراهانی در ارتباط با اداره امورکشوری و سیاست او با برقراری رابطه خوب و مفید با کشورهای دیگر، جهت آبادانی کشور عزیزمان ایران است.

مقاله در مورد تاریخ قاجاریه

اختصاصی از نیک فایل مقاله در مورد تاریخ قاجاریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:40

 فهرست مطالب

قلمرو حکومتی قاجاریه در ایران زمین

1 . در شمال 

1. در شرق
2. در غرب

4 . در جنوب

پایان سخن

قلمرو حکومتی قاجاریه در ایران زمین

اویماق ( یا قاجار) با شرکت در اتحادیه قزلباش و دستیابی به برخی مقامات سیاسی و نظامی و چند پاره شدن در عهد شاه عباس اول ، با یورش افغانها در راستای سلطنت خواهی قرار گرفت .

 

طایفه قوانلو با شکل دادن سپاهی منظم ( پس از مرگ کریم خان ) به سرکردگی آقا محمد خان و با از میان برداشتن رقیبان سلطنت " قاجاریه " را بنا نهاد و تهران را به پایتختی برگزید . هنجارهای حکومت ملوک الطوایفی در ایران در این روزگار پایان گرفت . اما ایران در پهنه سیاست جهانی با نفوذ و سلطه طلبی روسیه تزاری و بریتانیای کبیر رو به رو. گردید که طی یک صد سال ، اوضاع جامعه را در تمامی زمینه ها دگرگون کرد و کاستیهایی را در نهاد حکومت و قدرت به بار آورد . کشته شدن آقا محمد خان آشفتگیهایی را در داخل ، و سلطنت فتحعلی شاه مسلط شدن بیگانگان را از خارج ، در پی داشت . حاصل آن ، انعقاد عهد نامه 12 ذیحجه سال 1229 ه.ق. ( 25 نوامبر 1814 م. ) ایران با دولت استعمارگر انگلیس و پیشروی امپراتوری تزاری روس در قفقاز به قصد تسلط بر تمامی ایران زمین تا آبهای خلیج فارس بود . وجود دو رقیب خطرناک در شمال و جنوب ، سیاست اروپایی ناپلئون را با سیاست آسیایی او پیوند زد و ایران کم توان را با دو عهد نامه دیگر ( فین کن اشتاین " Finkenstein  " 1222 ه.ق. / 1807 م. در زمان دشمنی ناپلئون با الکساندر سوم ، تیلسیت " Tilsit " 1222 ه.ق. / 1807 م. پس از آشتی فرانسه و روسیه ) در مسیری قرار داد که با برپایی دو جنگ خانمانسوز و نابرابر ،‌دو قرارداد شوم گلستان ( در 29 شوال 1228 ه.ق. / 12 اکتبر 1813 م. ) و ترکمانچای ( پنجم شعبان 1243 ه.ق. / 22 فوریه 1828 م. ) به ایران تحمیل شد . همچنین ، بخش عمده ای از سرزمینهای ایرانی در ناحیه قفقاز از پیکره حکومتی ایران زمین جدا شد.

پایان نامه بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج از دوره قاجاریه تا ایران فعلی

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج از دوره قاجاریه تا ایران فعلی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 140 صفحه می باشد.

فهرست مطالب
چکیده
واژگان کلیدی
مقدمه
فصل اول:
۱-۱- بیان مسئله ۲
۱-۲- اهمیت و ضرورت مسئله ۲
۱-۳- انگیزه تحقیق ۲
۱-۴- اهمیت تحقیق ۲
۱-۵- پرسش های تحقیق ۳
۱-۶- قلمرو جغرافیایی تحقیق ۳
۱-۷- زمان تحقیق ۳
۱-۸- روش تحقیق ۴
۱-۹- روش جمع آوری اطلاعات ۴
۱-۱۰- پیشینه تحقیق ۴
۱-۱۱- مشکلات تحقیق ۵
۱-۱۲- ادبیات تحقیق ۵
فصل دوم :
۱-۲- جغرافیایی طبیعی ایران ۹
۲-۲- آب و هوای ایران ۱۰
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۳-۲- پوشش گیاهی و جانوری ایران ۱۱
۴-۲- گروه قومی ۱۶
۵-۲- خط ۱۷
۶-۲- دین ۱۷
۷-۲- زبان ۱۷
۸-۲- جغرافیایی انسانی ایران ۱۸
۹-۲- جمعیت کشور ایران ۱۸
۱۰-۲- جغرافیایی اقتصادی ایر ان ۲۲
فصل سوم:
۱-۳- وصلت زناشویی ۲۵
۲-۳- نظریه های در مورد ازدواج ۲۶
۳-۳- نظام خویشاوندی ۲۸
۴-۳- انتخاب همسر ۳۱
۵-۳- شکل های مبادله ۳۲
۶-۳- شکل های خاص ازدواج ۳۴
۷-۳- روابط جنسی پیرازناشویی ۳۵
۸-۳- ممنوعیت ازدواج با محارم ۳۵
۹-۳- برون همسری ۳۵
۱۰-۳- درون همسری ۳۸
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۱۱-۳- قومیت و الگوهای قومیت در ایران ۴۰
۱۲-۳- ازدواج در کشورهای جهان ۴۱
۱۳-۳- ازدواج در ایران ۴۲
۱۴-۳- ازدواج در ادیان و مذاهب ۴۵
۱۵-۳- اهداف زناشویی ۴۷
۱۶-۳- همسر گزینی ۴۸
۱۷-۳- پیوند با سنن ۴۸
۱۸-۳- همسان همسری ۴۹
۱۹-۳- خانواده ۵۲
فصل چهارم
۱-۴- آغاز کار سلسله قاجاریه ۵۷
۲-۴- نسب و گروه های قومی قاجاریه ۵۷
۳-۴- پادشاهان قاجاریه ۵۸
۴-۴- ازدواج در دوره قاجاریه ۶۲
۵-۴- ازدواج پادشاهان در دوره قاجاریه ۶۲
علل اجتماعی حرمسرا سازی ۶۳
۶-۴- مشخصات حرمسرای پادشاهی ۶۳
۷-۴- ازدواج در میان مردم ۶۷
۸-۴- اقلیت های مذهبی ۷۰
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۹-۴- ازدواج در قشرهای مختلف ۷۰
۱۰-۴- طلاق و وضع بیوه زنان ۷۶
۱۱-۴- شیوه مجازات زنان بدکاره در دوره قاجار ۷۶
۱۲-۴- زن عصر قاجار در خانه و جامعه ۷۷
۱۳-۴- وضع اجتماعی زنان ۷۹
۱۴-۴- مدارس دختران ۸۲
۱۵-۴- انقراض سلسله قاجاریه ۸۳
فصل پنجم:
۱-۵- آغاز عصر پهلوی ۸۶
۲-۵- شاهان عصر پهلوی ۸۶
۳-۵- ازدواج در عصر پهلوی ۸۸
ازدواج پادشاهان و شاهزادگان در عصر پهلوی ۸۸
۴-۵- اقدامات مهم رضاشاه ۹۸
۵-۵- قشربندی جامعه در دوره پهلوی ۱۰۰
۶-۵- ازدواج در قشرهای مختلف مردم ۱۰۰
۷-۵- انقراض عصر پهلوی ۱۰۳
۸-۵- ممنوعیت در ازدواجها ۱۰۳
۹-۵- مراحل و شرایط ازدواج ۱۰۵
۱۰-۵- شرایط مهم در ازدواج ۱۰۶
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۱۱-۵- مندرجات سند ازدواج ۱۰۸
۱۲-۵- مهر یا صداق ۱۰۹
۱۳-۵- جهیزیه ۱۱۰
۱۴-۵- شرایط صحت نکاح ۱۱۰
۱۵-۴- شرایط عاقد ۱۱۰
۱۶-۵- فواید ازدواج ۱۱۰
فصل ششم:
۱-۶- آمار ازدواج در ایران ۱۱۳
۲-۶- عوامل جسمی در سن ازدواج ۱۱۵
۳-۶- عوامل روانی در سن ازدواج ۱۱۵
۴-۶- عوامل اجتماعی –فرهنگی در سن ازدواج ۱۱۵
۵-۶- انتخاب همسر ۱۱۶
۶-۶- عوامل اقتصادی و اجتماعی ۱۲۰
۷-۶- اشتغال ۱۲۱
۸-۶- تفاوت آمار جمعیت در شهر وروستا ۱۲۲
۹-۶- ازدواج موقت ۱۲۲
۱۰-۶- تعریف ازدواج موقت ۱۲۳
۱۱-۶- عوامل مهم ازدواج موقت در ایران ۱۲۴
۱۲-۶- تعدد زوج ۱۲۴
فهرست مطالب
عنوان صفحه
نتیجه گیری ۱۲۷
منابع ۱۲۹

چکیده
ازدواج نهادی است که از آن طریق مرد و زن و با هم پیمان زناشوئی می­بندند.
یکی از مهمترین تغییرات اجتماعی اساسی که در طول تاریخ گذشته از دوره قاجاریه در ایران رخ داده تحولات مربوط به ازدواج و تشکیل خانواده است. این تغییرات شامل تحول در شکل و سن ازدواج، نوع خانواده و … و عوامل مؤثر بر آن است.
تعداد زوجات به دلایلی از جمله مشکلات اقتصادی و تغییر نگرش­ها رو به کاهش است و شیوه همسرگزینی به دلیل تغییر در مفهوم ازدواج دچار تحولات بزرگی شده است در حال حاضر اکثر ازدواج­ها بدون دخالت مستقیم والدین و براساس عشق و علاقه انجام می­گیرد. تأخیر در سن ازدواج یکی از مهمترین ابعاد دگرگونی پدیده ازدواج بوده است. میزان تجرد قطعی بالا رفته و از عمومیت ازدواج به ویژه در سنین پائین کاسته شده است. در اثر این تحولات پیش رسی ازدواج که سابقاً در ایران مرسوم بود و همچنین ازدواجهای فامیلی به میزان قابل ملاحظه­ای کاهش یافته است.
روند تحولات سن ازدواج در جامعه و روابط آن با تحولات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مرتبط است در کشور ایران الگوی ازدواج از شکل سنتی به مدرن تغییر کرده است.
مقدمه:
ازدواج پیوندی است که بین زنان و مردان صورت می­گیرد و یکی از مهمترین پدیده­های اجتماعی است ولی شکل و نوع ازدواج در بین مردم متفاوت است و هر فردی هدفش از ازدواج، دلایل گوناگونی دارد البته عوامل گوناگونی دست در دست هم می­دهند که شخص بتواند تعیین­کننده ازدواجش باشد عوامل گوناگون سبب این عامل می­شود؛ عواملی چون اقتصادی- فرهنگی- اجتماعی- سیاسی. کلودی اشتروس معتقد است که ازدواج برخوردی است دراماتیک بین فرهنگ و طبیعت یا میان قواعد اجتماعی جنسی.
ازدواج در دوره­های مختلف گاه مثبت و گاهی منفی بوده و آثار این ازدواج­ها بر جامعه و ساختار آن تأثیر گذاشته هر چه زمان جلو می­رود آگاهی و علم مردم بالا می­رود سبب بروز تغییرات در زمینه ازدواج می­شود زیرا همانطور که می­دانیم این مسئله باعث می­شود که افراد همانند گذشتگان خود در زمینه ازدواج رفتار نکنند. در گذشته مردم برحسب توانایی و امکانات خود با چند زن ازدواج می­کردند ولی با گذشت زمان گاهی به تجرد قطعی می­رسد.
مطالعات مربوط به ازدواج در ایران نشان می­دهد تغییرات و تحولات زیادی در تمام زمینه­های ازدواج صورت گرفته که این تحقیق به شناسایی عوامل مختلف در این زمینه می­پردازد.
۱-۱- بیان مسئله
بررسی مردم شناسی سیر تحولی ازدواج از دوره قاجاریه تا ایران فعلی از دیدگاه اجتماعی در این تحقیق به بررسی ازدواج شاهان قاجاری و دلایل نوع ازدواج و تعدد زوجات و همینطور تأثیر این ازدواج­ها بر زندگی مردم و همینطور ازدواج در قشرهای مختلف مردم در دوره قاجاریه و همینطور تغییر و تحول ازدواج در عصر پهلوی و اصلاحاتی که شاهان دوره پهلوی در این زمینه ازدواج انجام داده­اند. در دوره کنونی عواملی که سبب تغییرات در شکل و نوع و سن ازدواج می­شود بررسی می­گردد.
۲-۱- اهمیت و ضرورت مسئله:
در این مورد ما می­فهمیم که هدف مردم در سه دوره مختلف در زمینه ازدواج چیست و به جنبه­های فرهنگی- اقتصادی- جغرافیایی- سیاسی-اجتماعی در ازدواج دست می­یابیم وهمچنین به ریشه­یابی نوع ازدواج­ها می­پردازیم و عوامل مختلفی نیز که سبب تحولات در ازدواج شده است را بررسی می­کنیم.
۳-۱- انگیزه تحقیق:
بررسی دقیق و تخصصی­تر و شناخت کامل از ازدواج از دوره قاجاریه به بعد و همچنین تحلیل مردم­شناسی در مورد ازدواج و پیامدهای حاصل تغییرات ازدواج در جامعه.
۴-۱- اهداف تحقیق:
اهداف تحقیق بررسی
ازدواج و همسرگزینی در بین شاهان قاجاریه.
ازدواج در بین طبقات مختلف مردم در دوره قاجاریه.
انواع ازدواج­ها در دوره قاجاریه.
اهداف ازدواج­ها در دوره قاجاریه.
تحول ازدواج در دوره پهلوی.
تأثیر تحولات جامعه بر ازدواج در دوره پهلوی.
تغییرات الگوی ازدواج در جامعه کنونی.
بررسی عوامل تغییر سن ازدواج در جامعه فعلی.
۵-۱- پرسش­های تحقیق:
آیا پادشاهان در همسرگزینی معیار خاصی برای ازدواج داشتند؟
آیا ازدواج در بین طبقات مختلف، متفاوت است؟
آیا ازدواج انواع خاصی دارد؟
آیا ازدواجها دارای هدفهای خاصی بوده است؟
آیا تغییراتی در دوره­های مختلف در زمینه ازدواج به وجود آمده است؟
۶-۱- قلمرو جغرافیایی تحقیق:
با توجه به ژرفانگر بودن روش مردم­شناسی محدود کردن قلمرو مورد مطالعه ضروری است قلمرو جغرافیایی این تحقیق کشور ایران است.
۷-۱- زمان تحقیق:
ازآن جایی که تحقیق مردم شناسی است مدت تحقیق و مطالعه یک سال می باشد .
۸-۱- روش تحقیق:
استفاده از روش میدانی. مشاهده مشارکتی
مطالعه اسنادی مهمترین روش اتخاذ شده در زمینه موضوع تحقیق است.
استفاده از ابزارها و تکنیک­هایی مثل ضبط صوت، دوربین عکاسی و فیلمبرداری.
۹-۱- روش جمع­آوری اطلاعات:
ثبت و ضبط دقیق مشاهدات
استفاده از مشاهده مستقیم و میدانی
استفاده از مصاحبه حضوری
استفاده از اسناد و مدارک موجود در کتابخانه­ها
۱۰-۱- پیشینه تاریخی:
مقاله آقای دکتر آزاد ارمکی و خانمها: مهناز زند- طاهره خزایی که در مورد تأثیر تحولات جمعیتی و اجتماعی در امر همسرگزینی طی سه نسل در خانواده ایرانی، بود به بررسی مطالعه تطبیقی در مورد سن ازدواج، دفعات ازدواج، علت ازدواج­های مجدد، دایره و دامنه همسرگزینی در میان سه نسل متوالی پرداخته بودند.
مقاله آقای محمد احمدی موحد به بررسی روند تغییرات شاخص­های ازدواج و طلاق طی سالهای ۱۳۸۰-۱۳۷۵ پرداخته است.
پایان­نامه کارشناسی ارشد جمعیت­شناسی خانم زهرا المطهری- از دانشگاه علوم اجتماعی و به راهنمایی دکتر محمد میرزایی و مشاورت دکتر شهلا کاظمی­پور- دانشگاه تهران ۱۳۷۵ که به بررسی تحلیل دموگرافیک وضعیت زناشویی پرداخته.
پایان­نامه کارشناسی ارشد جمعیت­شناسی خانم پروانه آستین­فشان از دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر محمد جلال عباسی شوازی و مشاورت دکتر محمد میرزایی تهران ۱۳۸۰ که به بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی پرداخته است.
پایان­نامه کارشناسی علوم اجتماعی- آقای حمید پوریوسفی به راهنمایی دکتر جمشید بهنام از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ۱۳۵۵ که به بررسی سن ازدواج در ایران پرداخته است.
مقاله خانم ناهید درودی­آهی که به بررسی وضعیت ازدواج جوانان با استفاده از جداول خالص زناشویی پرداخته.
۱۱-۱- مشکلات تحقیق:
این تحقیق با وجود تمام جاذبه­هایی که داشت متأسفانه دارای مشکلات بزرگی بود که سبب می­شد که من آنطوری که لازم است نتوانم اطلاعات آماری دقیقی از اشخاص به دست بیاورم. زیرا هر منبع اطلاعات آماری آن با منبع دیگر متفاوت بود و همچنین همکاری نکردن بعضی از ارگانها برای ارائه خدمات و قرار ندادن اطلاعات جامع­تر در منابع. و همچنین سنگین بودن هزینه­های سفر برای تحقیق زیرا برای کامل کردن تحقیق خود لازم بود به شهرهای مختلف سفر کرده که این خود مستلزم پرداخت هزینه­های بسیار گزافی بود.

دانلودمقاله اقتصاد ایران در دوران قاجاریه

اختصاصی از نیک فایل دانلودمقاله اقتصاد ایران در دوران قاجاریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 
در این شماره به فرایند جریان تجزیه اقتصاد ایران و بند از بند گسستگی آن از دوران صفوی تا آخر دوران قاجار و تا کودتای رضا شاهی میپردازیم . از زمان سلطنت صفوی و پیدایش قدرتهای جدید اقتصادی و سیاسی در اروپا و برخاستن قدرتهای جدید در مرزهای کشور ، انعکاس رابطه قدرتهای جدید و نیروهای اجتماعی حاکم بر کشورهای عضو حوزه بصورت برخوردهای شدید بینابین که به متلاشی شدن حوزه می انجامید ، اقتصاد ایران را از بازار گسترده و طبیعی خود محروم کرد. اما سنگینی بار وظائف هنوز بردوش ملت بود و بودجه دولتی بر اثر فشار نظامی در مرزها افزایش میافت و بار مالیاتها و بهره مالکانه را سنگین تر میکرد. پول همان مدارسابق خود را داشت ولی جهت عمل خویش را تغییر میداد. نقش پول ایران این بود که مازادهای اقتصادی های دیگررا می مکید و به اقتصاد مسلط ایران منتقل میکرد. اما پس از آنکه اقتصاد ایران با بقیه حوزه فرهنگی قطع رابطه کرد و بتدریج که در عصر قاجار تجزیه شد و زیر سلطه اقتصاد تازه توان غرب در می آمد، پول ایران خود ابزار انتقال ثروتها و سرمایه های ایران به خارج می شد. تا 1266 هجری پول ایران هنوز از بغداد تا مرز چین و از هندوستان تا حدود روسیه وسیله مبادله بود.( تاریخچه سی ساله بانک ملی ا یران .شهریور 1338) ولی جریانی عکس جریان اول بصورت صدور مسکوک و سرمایه بوجود می آمد.
در واقع، آن زمان پایه یول ایران نقره بود وریال ( نظیر نام " شاهی " که ترجمه " ریال " به فارسی بود ) از اسپانیاییها به وام گرفته شده بود . و در قرن 13 هجری ( 19 میلادی ) به سکه نقره رایج بدل شد . ریال در ابتدا معادل یک هشتم تومان بود . اما از سال 1195 ( 1816 میلادی ) که دوباره به نام سکه صاحب قرانی یا قران ضرب شد ، ارزش آن به یک دهم تومان کاهش یافت . این کاهش ارزش پول در طول قرن به دو شکل صورت می گرفت :
1 - کاهش رسمی وزن سکه و2- تنزل " غیر رسمی " مرغوبیت اوزان سکه ها عامل دوم کاهش ارزش درونی پول ، صرفا به حساب سوء عمل گذارده شد و به تمرکز ضرابخانه در اواخر قرن انجامید .
سعید نفیسی در تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران در قرون معاصر می نویسد : " قران در آغاز ( هنگام ضرب در 1205 - 1242 ) معادل بود با دو مثقال ( 2/9 گرم ) نقره و پس از اندک مدتی در زمان فتحعلیشاه مقدار نقره آن به یک مثقال و نیم ( 9/6 گرم ) و سپس در زمان محمد شاه 30 نخود ( 75/5 گرم ) شد . در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه ، وزن آن به 28 نخود ( 37/5 گرم ) تنزل یافت و سپس برای آنکه نقره ایران را به روسیه و هندوستان نبرند وزن آن را 26 نخود ( 983/4 گرم ) کردند ... در 1289 - 1327 هجری یک قران 54/4 گرم نقره داشت ". این روند نشان می دهد که طی یک قرن عیار نقره پول کشور بطور رسمی نزدیک به 50 درصد کاهش یافته است . قریب به چهار پنجم این کاهش در دوره اول قرن و حدود یک پنجم آن در نیمه دوم قرن روی داده بود . در اقتصاد های ما قبل صنعتی کاهش عیار مسکوکات شیوه معمول برای افزایش دلبخواه حجم پول بوده است و این اقدام بر توان مالی حکومتها می افزود و- بر فرض ثابت ماندن کل عرضه کالاها و خدمات و سرعت گردش پول - موجب افزایش بهای کالاهای داخلی میشد و از این رو به مثابه مالیات نامشهودی بر توده مردم تحمیل میشد. زیرا پی آمد آن انتقال منابع واقعی از دست آنها به حکومت بود . و علاوه بر آن کاهش رسمی عیار پول کشور به کاهش نسبی ارزش آن در مقایسه با پولهای خارجی نیز می انجامید. در طول قرن 19 میلادی ارزش برابری پول ایران 41 در صد کاهش یافت . طی دوره1250/ 1180 هجری= 1870/ 1800 میلادی، تنزل سالانه نرخ برابری ارز نزدیک به 6/1 در صد و در سی سال آخر قرن به2/8 درصد میرسد.
ابوالحسن بنی صدر ( در کتاب موقعیت ایران و نقش مدرس آذر 1356) مینویسد :" امرابزار انتقال ثروتها و سرمایه های ایران به خارج شدن پول ایران ، امکانات سرمایه گذاری و بازار را محدودتر میکرد. تولید به ویژه تولید صنعتی نقصان میگرفت و در نتیجه سرمایه ها و نیروی انسانی ماهر روی به مهاجرت از کشور می آوردند. از سال 1134 تا 1250 فشار اقتصادی حاصل از متلاشی شدن حوزه و فشار قدرتهای نوخاسته و انعکاس آن در داخل کشور بصورت جنگهای داخلی پیاپی ، از سویی و انتقال ناقص و جزئی عناصر فرهنگی و ضد ارزشهای غرب سلطه گر که با هدفهای اقتصاد های مسلط در زمینه تهیه ماده اولیه و بدست آوردن بازار فروش و استفاده از نیروی انسانی دمساز و بیشتر از آن زمینه تحقق آن هدفها میبود ، به ویرانی اساس فرهنگ و از آنجا به انحطاط اقتصاد ایران و قرار گرفتن آن در مسیر تجزیه و تلاشی مدد میکرد. بازار های همجوار ( عثمانی و آسیای میانه و افغانستان و هندوستان و حتی بخارا ) نیز از دست او بدر میشد . سرمایه ها بسرعت از فعالیتهای اقتصادی خارج میشدند و امنیت و منزلت را در غیر فعال شدن ( نقدینه ) و فرار از کشور میجستند" این انحطاط شتاب گیر اقتصادی درست وقتی گریبانگیر کشور میشد که نیاز دولت بعلت فشار عظیم قدرتهای نو خاسته به منابع مالی افزایش مییافت . کشوری که در قرن 14 میلادی ، مالیات پایتختش تبریز از مالیات فرانسه بیشتر بود . سه قرن بعد بودجه اش تا یک دهم بودجه های فرانسه و انگلیس آن روز کاهش یافته بود . و این در حالی که در قلمرو جمعیت از آن کشور ها بزرگتر بود .
عیسوی در کتاب خود ، تاریخ اقتصاد ایران ، معتقد است : ایران تا پایان قرن 13 هجری - 19 میلادی مازاد بازرگانی داشته است و این مازاد که از 1209 هجری - 1830 میلادی رو به افزایش نهاده ، از بعد از 1243 هجری - 1864 میلادی تا سر آغاز قرن 14 هجری - 20 میلادی به کسری بدل می گردد . متوسط سالانه در کسری پرداختها ( تراز بازرگانی ) در بین سالهای 1247 تا 1264هجری ( 1868 - 1885 میلادی ) برابر با 9/7 درصد و 96 % کاهش سالانه در بین سالهای 1264 تا 1279 هجری = 1885 - 1900 میلادی را بدست می دهد . در واقع شکاف فزاینده ای بین صادرات و واردات در سالهای 1247 تا 1264 هجری مشاهده می شود .
دکتر محمد علی کاتوزیان در کتاب اقتصاد سیاسی ایران چاپ نهم 1390 می نویسد : " سهم منسوجات در صادرات ایران در بین سالهای 1230 تا 1260 هجری شمسی - 1850 تا 1880 میلادی ، بشدت پایین آمد: از 61 به 19 درصد . و سهم منسوجات نخی و پشمی از 23 درصد به 1 درصد کل صادرات کاهش یافت .و این در حالی بود که سهم پنبه از 1 به 7 درصد کل افزایش یافت . افزون بر این ، صادرات پارچه ایران نه فقط بطور نسبی ، بلکه بطور مطلق نیز کاهش یافته و از سوی دیگر واردات پارچه ( بطور مطلق ) افزایشی سریع داشت . و از مجموع این موارد می توان دریافت که بر سر بازار داخلی و صنعت نساجی ایران چه آورده شد . بدین سان محرز می شود که محور اصلی تغییر مزبور این بود که صادرات مواد اولیه بطور قابل ملاحظه ای جایگزین صادرات محصولات ساخته شده بشود . و تغییر الگوی صادراتی در دورانی رخ می نمود که در بخش اعظم آن رابطه مبادله بین المللی به زیان مواد اولیه و به سود محصولات ساخته شده در حال تغییر بود .بهای کالاهای خارجی که جایگزین محصولات داخلی می شد ، می بایست حتی الامکان از طریق افزایش قابل ملاحظه تولید فرآورده های کشاورزی- تجاری ، عمدتا تریاک و برنج و پنبه و توتون و تنباکو پرداخت می شد . این امر در دورانی که بازدهی کار افزایش چندانی ندارد و نیز نهادهای جامعه انعطاف پذیری ندارند و از پیشرفت فنی خبری نیست ، به کاهش - و چه بسا کاهش مطلق - تولید مواد غذایی اصلی برای مصرف داخلی می انجامد . و بدینسان با توجه به افزایش روز افزون جمعیت علل بالا بودن میزان تورم و کم بود دایم مواد غذایی و گسترش فقر آشکار می شود و جای شگفتی نیست که در پایان قرن 13 هجری- 19 میلادی ، ثبات و تعادل داخلی ایران در گرو ورود مقادیر قابل ملاحظه ای مواد غذایی بود ."
و فشار دولت برای افزایش مالیاتها همچنان بیشتر میشد تا آنجا که مالیاتها اسماً دو برابر و رسماً سه برابر میگردید . در دوران فتحعلیشاه ، پس از شکست از روسیه و بر اثر تعهدات مالی سنگین که به موجب قرار داد ترکمنچای و گلستان بر عهده ایران نهاده شد ، وی مالیاتها را از 10 درصد به بی20 درصد افزایش داد .این افزایش اسمی بود و در عمل 30 تا 35 درصد در آمد ها بعنوان مالیات اخذ میشد.
با شکست از روسیه و محرومیت ایران از استقلال گمرکی، اقتصاد کشور اینک به عنوان یک مجموعه دچار تجزیه و بند از بند گسستگی می گردید : در کلیات ملکم جلد اول آمده است که : " در داخل کشور از شهری به شهری گمرک برقرار می شد و تولیدات داخلی تا بدست مصرف کننده برسد 3 برابر و گاه 4 تا 5 برابر قیمت انواع عوارض شهری و حقوق گمرکی و باج می پرداخت ." وجود این مرزهای داخلی علاوه بر انواع باجها و رشوه ها مبادلات را در داخل کشور مشکل و یکی از دو وجه وحدت بازار و توحید اقتصادی کشور را از میان می برد . و بدین سان بود که اقتصاد ملی با اقتصادهای محلی بریده از هم و تجزیه می شد .
این امر از سویی بازگشت به اقتصاد طبیعی ، یعنی اقتصاد تولید در حد اقل مایحتاج اولیه را شتاب می بخشید و از سوی دیگر موجبات از بین رفتن ممیزه و مشخصه دیگر وحدت اقتصاد ملی ایران یعنی قطع پیوند بخشهای کشاورزی و صنعتی و خدمات از یک دیگر و حتی تجزیه در داخل هر کدام از این بخشها می گردید . یعنی در آن حال که گمرکات داخلی روز به روز افزونتر می شد ، دولت ایران برابر ماده 3 عهد نامه بازرگانی ایران و روسیه که بر اساس ماده 10 عهد نامه ترکمن چای ( 22 اکتبر 1828 - 1243 هجری ) و همزمان با امضای آن عهد نامه امضا شد ، از واردات فقط یک نوبت آنهم حد اکثر 5 درصد می توانست حقوق گمرکی بگیرد و کالاهای وارداتی از حقوق و عوارض گمرکات داخله معاف بودند . علاوه بر این، این حقوق برای اتباع ایران 3 درصد بود و بر اثر رسم اجاره دادن گمرک، حقوق گمرکی تا 5/1 درصد پایین می آمد . در روسیه و انگلیس کار گاههای صنعتی ایجاد شده بود که کارشان فقط تولید کالاهایی بود که در ایران تولید و مصرف می شد و واردات آنها با ایران و رقابتشان با فراورده های داخلی تولید صنعت پیشه وری ایران را پایمال می کرد و مانع ایجاد و گسترش صنعت جدید نیز می شد .
در سال 1264 هجری که دوران صدرات امیر کبیردر آغاز سلطنت ناصرالدین شاه آغاز میشود و وی تا توطئه قتلش تنها 3 سال و اندی فرصت اصلاحات در اختیار داشت. دوره صدارت وی مابین دو دوره صدارت آقامیرزا آقاسی و آقا خان نوری دو صدر اعظم بی کفایت محمد شاه و ناصر الدین شاه قرار داشت . امیر کبیر که به وضع لجام گسیخته مالی کشور واقف بود در سال 1267 هجری ( 1251میلادی ) سراسر کشور را به 6 حوزه مالیاتی تقسیم کرد و برای جلوگیری از حیف و میل اموال دولتی به وسیله حکام ، برای امور مالیه هر حوزه یک نفر مستوفی تعیین نمود که با استقلال به امور حوزه خود رسیدگی کند. ود ر مقابل صدر اعظم مسئول باشد . حسین مکی در کتاب زندگی میرزا تقی خان امیر کبیر از قول واتسون مولف انگلیسی تاریخ قاجار نقل میکند :"از طرف امیر کبیر کمیسیونی تعیین گردید که در مسائل مالی مملکت رسیدگی نموده آنرا اصلاح کند. و از این طریق معلوم شد که مخارج بر عایدات فزونی دارد و کسری بودجه در نتیجه بخشش های بی حد و حساب حاجی میرزا اقاسی بوده که برای حفظ مقام خود تمنای هیچکس را برای دادن مستمری رد نمی کرده است! ووجوه نقدی را که حاصل میشده به مصرف حقوق و مقرری بستگان رسانده و برای سایرین هم مقرری ها یشان را به حکام ایالات دور دست حواله میکرده که حکام آنها را ندهند و این حواله ها برگشت میخورده و جزء قروض دولتی محسوب میشد و از آن طرف حاجی میرزا آقاسی به داشتن جود و خسا معروف میگردید !"

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   14 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید