مالاریا یک بیماری انگلی بوده که نشانه های مقدماتی چهار نوع انسانی آن ممکن است بسیار نزدیک به هم باشد . حتی دوره های تب در روزهای اول بیماری از دیگر بیماریهای انگلی ، ویروسی و باکتریایی قابل تشخیص نیست .
مالاریای نوع فالسی پاروم شدیدترین نوع بیماری را ایجاد می کند . اشکال مختلف بیماری ممکن است به صورت : تب ، عرق ، سرفه ، اسهال ، ناراحتی تنفسی و سردرد تظاهر کند و یا احتمالاً پیشرفت کرده و یرقان ، اختلال انعقاد خون ، شوک ، نارسائی کبد و کلیه ، التهاب حاد مغزی ، ادم ریوی و مغزی ، اغماء و مرگ را باعث گردد .
میزان کشندگی در کودکان درمان نشده و بزرگسالانی که ایمن نیستند با نوسان قابل ملاحظه ای به ۱۰ تا ۴۰ درصد و یا بیشتر می رسد .
سایر اشکال مالاریای انسانی مثل ویواکس و مالاریه معمولاً خطر مرگ ندارند .
تشخیص آزمایشگاهی مالاریا با دیدن انگل در گسترشهای خون محیطی صورت می گیرد .
روشهای آزمایشگاهی پیشرفته تر و تخصصی تر هم برای تشخیص وجود دارد که معمولاً امکان انجام آن در تمام آزمایشگاههای تشخیصی وجود ندارد .
* عامل عفونت : تک یاخته های انگلی تحت عنوان پلاسمودیوم می باشند که بسته به نوع عامل انگلی انواع مالاریا را ایجاد می کنند .
آلودگی مخلوط انسان با بیش از یک نوع از انگل مالاریا در مناطق اندمیک بیماری نادر نیست .
* وقوع : مالاریا هنوز در بسیاری از کشورهای گرمسیر و تحت گرمسیر از مشکلات مهم بهداشتی است .
از مشکلات مهم کنترل مالاریا مقاومت داروئی در این بیماری می باشد .
اطلاعات موجود در مورد کانونهای مالاریای مقاوم به دارو در هر سال به وسیله سازمان بهداشت جهانی منتشر می شود .
مخزن : انسان تنها مخزن مهم انگلهای مالاریای انسانی است .
روش انتقال : انتقال انگل به انسان به وسیله نیش پشه آنوفل ماده آلوده صورت می گیرد . اغلب گونه های این پشه در تاریک و روشن غروب و ساعات اول شب تغذیه می کنند ، اوج فعالیت بعضی از ناقلین مهم در حوالی نیمه شب و یا ساعات اولیه صبح است .
سیرتکامل این انگل در بدن پشه بین ۳۵-۸ روز بسته به نوع انگل و درجه حرارت متغیر می باشد . پس از طی مراحل تکامل در بدن پشه به اندامهای مختلف رفته و آنهایی که به غده های بزاقی حشره می روند بالغ شده و به مرحله آلوده کنندگی می رسند و پشه هنگام خونخواری مجدداً انگل را وارد بدن انسان می کند .
انگل در میزبان حساس وارد سلولهای کبدی شده و مرحله خارج گلبول قرمز را طی می کنند . در مرحله بعدی سلولهای کبدی پاره شده و هزاران انگل غیرجنسی آزاد شده و از طریق سینوسهای خونی کبد خود را به جریان خون می رسانند و به گلبول های قرمز حمله کرده و تکثیر دوره ای خود را شروع می کنند . سپس گلبولهای قرمز را پاره کرده و هرکدام بین ۸ تا ۳۰ انگل جدید در خون آزاد می کنند که هر کدام به یک گلبول جدید حمله می کند .
فاصله بین گزش پشه آلوده و ظهور انگل در خون « دوره مخفی » نامیده می شود .
دوره واگیری : در تمام مدتی که انگل ( گامتوسیت آلوده کننده ) در خون وجود دارد میتواند پشه را آلوده کند و این زمان بسته به گونه و سوش انگلی و همچنین نتیجه درمان دارویی متفاوت است .
بیماران درمان نشده و یا آنهایی که به طور کامل درمان نشده اند می توانند تا مدتهای متفاوتی حامل انگل بوده و پشه را آلوده کند و این زمان بسته به گونه و سوش انگلی و همچنین نتیجه درمان دارویی متفاوت است .
بیماران درمان نشده و یا آنهایی که به طور کامل درمان نشده اند می توانند تا مدتهای متفاوتی حامل انگل بوده و پشه را آلوده کنند و برای انواع انگل مالاریا بین ۳-۱ سال این قابلیت وجود خواهد داشت ولی پشه برای تمام عمر خود می تواند آلوده کننده باقی بماند .
حساسیت و مقاومت : حساسیت به این بیماری ، به غیر از استثناهای ژنتیکی ، همه جایی است . بزرگسالان که در مناطق بسیار بومی زندگی کرده و همه ساله در معرض گزش نیش پشه آنوفل آلوده قرار دارند تحمل یا مقاومت در مقابل ابتلاء به شکل بالینی بیماری پیدا می کنند .
افرادی که گلبولهای قرمز داسی شکل دارند به هنگام آلودگی با یک نوع از انگل ( فالسی پاروم ) نسبتاً انگل کمتری در خون خواهند داشت و به این دلیل به طور نسبی در مقابل ابتلا به شکل شدید بیماری محافظت شده هستند .
کنترل
پیشگیری :
۱- بهسازی محیط که منجر به از بین رفتن همیشگی یا کاهش محل زندگی و تکثیر پشه های آنوفل در نزدیک محلهای مسکونی مردم می شود . مثل خشکاندن آبهای غیرمفید و افزایش سرعت جریان آبهای جاری و استفاده از روشهای خاص شیمیایی و بیولوژیک
۲- دسترسی به خدمات بهداشتی سریع و ارزان برای تشخیص و درمان سریع بیماری
۳- نظارت دقیق بر نقل و انتقالات اشخاص از مناطق آلوده و به این مناطق ( کنترل مهاجرتها )
۴- اطلاع رسانی گسترده به مردم ، خصوصاً به گروههای در معرض خطر .
۵- بررسی سابقه اهداء کنندگان خون در مورد ابتلا به مالاریا یا مسافرت و یا سکونت در مناطق پرخطر .
اقدامات محافظتی شخصی :
کسانیکه به مناطق مالاریا خیز مسافرت می کنند باید بدانند که : محافظت از گزش پشه همواره از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است ، هیچیک از داروهای پیش گیری کننده از مالاریا تضمینی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری نمی دهد .
پیشگیری دارویی نباید برای تمام مسافران منطقه مالاریا خیز به عنوان یک دستورالعمل کلی توصیه شود .
خانمهای حامله و کودکان در صورت آلودگی بیشتر دچار فرمهای بدخیم بیماری می شود .
شامل 18 صفحه
دانلود مقاله مالاریا