الف) فلسفه وجی و پیام آوری
زیبا ترین و لطیف ترین جلوه بارش رحمت حق برای هدایت آدمیان، نشان داده راه رفتن به سوی بلندای هستی و گشودن درهای بهشت است. این کار جز به میمنت وحی و پیام آوری ممکن نیست. پیامبران آمده اند تا انسان را از حضیض خاک به بلندای افلاک ببرند و از جهنم حیوانیت به بهشت انسانیت برسانند. هیچ حادثه ای در عالم، عظیم تر و دلرباتر از جلوه گری رحمت بیکران خداوندی در لباس وحی و پیام آوری نیست، که بدون آن، راه به سوی حقیقت هستی و درهای بهشتی و رازهای معنوی بر بشر گشوده نمی شود. درهای خاص آسمانی جزء به برکت وحی و پیام آوری بر آدمیان خاکی گشوده نمی شود و این انتظار که بتوان بدان بارگاه به غیر از منبع وحی و پیام آوری راه یافت، انتظاری بیهوده است.
وَبِحَقٍّ أَقَولُ لَکُمْ ... وَمَا یُبَلِّغُ عَنِ اللهِ بَعْدَ رُسُلِ السَّماءِإِلاَّ البَشَرُ
به حق به شما می گویم ... که بعد از پیام رسانان آسمان، از طرف خدا جز بشر تبلیغ نمی کنند [ و حقایق الهی را به دیگران نمی رساند.]
تنها افرادی از بشر، یعنی پیام آوران الهی، واسطه ابلاغ پیام هایی هستند که به واسطه فرشتگان مقرب خداوند فرستاده می شود؛ اینان هستند که راه حق را به آدمیان نشان می دهند؛ چنان که امیرمومنان (ع) فرموده است:
بَعَثَ اللهُ رُسُلَهُ بِمَا خَصَّهُمْ بِهِ مِنْ وَحْیِهِ، وَجَعَلَهُمْ حُجَّةً لَهُ عَلَى خَلْقِهِ، لِئَلاَّ تَجِبَ الْحُجَّةُ لَهُمْ بِتَرْکِ الاِِْعْذَارِ إِلَیْهِمْ، فَدَعَاهُمْ بِلِسَانِ الصِّدْقِ إِلَى سَبِیلِالْحَقِّ
خداوند پیامبرانش را بر انگیخت و وحی خود را خاص ایشان فرمود؛ آنان را حجت خود بر آفریدگانش نمود تا برای مردمان جای عذری نماند. پس، به زبانی راست آنان را به راه حق خواند.
فَبَعَثَ فِیهمْ رُسُلَهُ، وَوَاتَرَ إِلَیْهِمْ أَنْبِیاءَهُ، لِیَسْتَأْدُوهُمْمِیثَاقَ فِطْرَتِهِ، وَیُذَکِّرُوهُمْ مَنْسِیَّ نِعْمَتِهِ، وَیَحْتَجُّوا عَلَیْهِمْ بَالتَّبْلِیغِ، وَیُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُولِ، وَیُرُوهُمْ آیَاتِ الْمَقْدِرَةِ
پس خداوند فرستادگان خود را در میان ایشان بر انگیخت و پیامبرانش را پی در پی به سوی آنها گسیل داشت، تا از ایشان بخواهند که حق میثاق فطرت را بگزاند، و نعمت فراموش شده را به یادشان آرند، و با رسانیدن پیام پرودگار، حجت را بر آنان تمام کنند، و گنجینه های خرد را برایشان بگشایند و چشم آنان را به روی نشانه های قدرت خدا باز سازند.
ازاین سخن امام (ع) نکات ذیل استفاده می شود:
خداوند از میان همه مردم، کسانی را برانگیخته ایت که فرستادگانی از جانب او برای هدایت آنان باشند، و هیچ ملتی بی بهره از فرستادگان الهی نبوده است.
پیام آوران الهی، یکی پس از دیگری به سوی مردم آمده و راه هدایت را برایشان گشوده اند.
انسان به طور فطری عاشق کمال مطلق است و خداوند از نوع انسان پیمانی فطری گرفته است که جز از او نپرستند، اما عوامل مختلفی چون: استکبار، خودخواهی، حرص، تعلق های پست و وابستگی بر این فطرت سایه می افکنند و آدمی مصداق کمال را اشتباه می گیرد و به پیمان فطرت خود وفا نمی کند. پیامبراندر رسالت خود مردمان را به وفای پیمان فطری و رو کردن به کمال مطلق حقیقی فرا می خوانند.
خداوند از سر رحمت گسترده خویش، امکانات لازم برای شکوفایی استعدادهای انسان در جهت کمال مطلق در ختیارش گذاشته است، از جمله: توان شناخت، اندیشه، آزادی و اختیار، اراده و جز اینها. انسان به علل گوناگون این نعمت ها را که راهگشای او به سوی حقیقت هستی و سعادت این جهانی و آن جهانی اند، فراموش می کند.
پیامبران نعمت های فراموش شده را به یاد آدمیان می آورند تا به راه هدایت آیند.
پیامبران الهی با بیانی روشن و لایلی آشکار با مردمان سخن می گویند و حجت را بر آنان تمام می نمایند.
پیام آوران الهی برای انجام دادن رسالت هدایت آدمی، عقل انسان ها را – که پیامبر درونی ایشان است – بر می انگیزند و آن را از اسارت هوا و هوس، آلودگی و ناپاکی، باورهای غلط و اعتقادات نادرست آزاد می سازند تا انسان خود، راه هدایت را برگزیند و با پیامبران همراه گردد.
پیام آوران الهی چشم آدمیان را بر نشانه های قدرت خدا می گشایند تا انسان در برابر عظمت حق سر تسلیم ساید و به حق تن دهد.
ب) پیام آور خاتم
پیام آوران الهی با وجود اختلافات فرعی و ظاهری، روح پیامشان یکی بوده و وابسته به مکتب واحدی بوده اند. این مکتب با توجه به استعدا جوامع بشری، به تدریج مراحلی را طی کرده تا به صورت مکتبی کامل و جامع برای هدایت همیشگی بشر پاسخ به نیاز انسان عصر خاتمیت به دین عرضه شده است.
إِلَى أَنْ بَعَثَ اللهُ سُبْحَانَهُ مُحَمَّداً صلى الله علیه وآله لاِِِنْجَازِ عِدَتِهِوَتَمامِ نُبُوَّتِهِ.
تا آنکه خدای سبحان، محمد(ص) را برانگیخت برای اینکه وعده خود را انجام دهد و پیامبری را به آن حضرت ختم نماید.
شامل 31 اسلاید powerpoint