پاورپوینت فصل دهم تئوری حسابداری (2) تألیف دکترساسان مهرانی، دکتر غلامرضا کرمی، سیدمصطفی سیدحسینی و مهتاب جهرومی

اختصاصی از نیک فایل پاورپوینت فصل دهم تئوری حسابداری (2) تألیف دکترساسان مهرانی، دکتر غلامرضا کرمی، سیدمصطفی سیدحسینی و مهتاب جهرومی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پاورپوینت فصل دهم کتاب تئوری حسابداری (جلد دوم) با عنوان عدم اطمینان در محیط اقتصادی تألیف دکتر ساسان مهرانی و دکتر غلامرضا کرمی (اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران) و سید مصطفی سید حسینی و مهتاب جهرومی. (76 اسلاید)

دانلود تحقیق کامل درمورد تئوری حسابداری (2)

اختصاصی از نیک فایل دانلود تحقیق کامل درمورد تئوری حسابداری (2) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :26

بخشی از متن مقاله

تئوری حسابداری (2)

در سال 1987 هیات تدوین استانداردهای مالی، تهیه گردش وجوه نقد را الزامی نمود. این صورت مالی جایگزین صورت حساب تغییر در وضعیت مالی گردید. صورت تغییر در وضعیت مالی بر اساس تغییر در داراییها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام تهیه می‌شد.

در سال 1936 بر اساس APB شماره 3 تهیه صورت تغییر در وضعیت مالی توصیه گردید ولی تهیه آن اجباری نشد. در ابتدای سال 1971 کمسیون بورس اوراق بهادار آمریکا تهیه این صورت مالی را برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس الزامی نمود. در پاسخ به عمل کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا، APB شماره 19 در سال 1971 منتشر شد. این بیانیه جایگزین APB شماره 3 گردید. در نتیجه تهیه صورت تغییرات در وضعیت مالی را الزامی نمود. تهیه صورت جریان وجوه به جای صورت جریان نقد منعکس کنندة تمایل FASB به گزارشگری بر مبنای اصل نقدی به عنوان یک مکمل برای صورت سود و زیان و ترازنامه ای می باشد که بر اساس فرض تعهدی تهیه می‌شود. صورت جریان وجوه نقد، صورت تغییرات در وضعت مالی وجوهی می‌باشد که به عنوان وجه نقد طبقه‌بندی می‌شود. APB شماره 19 تهیه یکی از 2 صورت فوق را الزامی نمود. بیشتر شرکتها تغییر در وجوه را به عنوان تغییر در سرمایه درگردش در نظر گرفتند و آنرا تهیه نمودند. زیرا صورت گردش وجوه نقد یک حالت ساده و ویژه از صورت تغییر در وضعیت مالی می‌باشد.

این فصل با تجزیه و تحلیل منطق زیربنایی صورت تغییر در وضعیت مالی شروع می‌شود.

همچنین تحقیقات تجربی و تئوریکی در این فصل بررسی می‌شود:

منطق زیربنایی تهیه صورت تغییرات در وضعیت مالی:

APB شماره 19 اهداف گزارشگری صورت تغییر در وضعیت مالی را به شرح زیر بیان می‌دارد.

1- افشای کامل تغییر در وضعیت مالی.

2- تلخیص فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی.

3- گزارش جریان وجوه حاصل از فعالیت‌های عملیاتی.

این اهداف مستقیماً از صورت سود و زیان و ترازنامة مقایسه‌ای بدست می‌آید زیر این اطلاعات در این دو صورت مالی قرار دارد. بنابراین اطلاعات جدیدی در صورت تغییر در وضعیت مالی گزارش می‌شود هر چند این اطلاعات به صورت معاملات خلاصه شده‌ای که در صورت سود و زیان و ترازنامه مقایسه ای ارائه شده است گزارش می‌شود. به عبارت دیگر صورت تغییر در وضعیت مالی روش دیگری برای طبقه‌بندی و گزارشگری معاملات نسبت به آنچه که در ترازنامه و سود وزیان وجود دارد ارائه می‌نماید ولی با توجه به اینکه صورت تغییرات در وجوه نقد بر اساس تعریف و اندازه‌گیری عناصر مربوط به ترازنامه و سود و زیان تهیه شده است، لذا این صورت ممکن است به عنوان مشتقی از صورتهای مالی نامیده شود. منطق زیربنایی این صورت می‌تواند به صورت بدهکاری معاملات = بستانکاری معاملات باشد.

دو بخش برابر در صورت تغییر در وضعیت مالی وجود دارد که به عنوان منابع و مصارف نامیده می‌شود. منابع به عنوان بستانکار معاملات تعریف می‌شود بستانکاران معاملات از افزایش بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام معرف یک سرمایه جدید و در دسترس برای شرکت از محل منابع خارج شرکت از قبیل صدور سهام، استقراض و همچنین منابع داخل شرکت از قبیل سود خالص است. عایدات پس از واگذاری دارائیها ( کسورت دارائیها) و همچنین دیگر منابع داخلی قابل دسترس برای شرکت ایجاد می‌نماید.

مصارف به عنوان بدهکاران معاملات تعریف می‌شود. بدهکاران معاملات از کاهش در بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام و افزایش در دارایی‌ها ناشی می‌شود. کاهش در بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام معرف کاهش در سرمایه شرکت می‌باشد.

جدول 1-11

شکل استاندارد صورت تغییرات در وضعیت مالی

منابع ( بستانکار معاملات)

1- افزایش در جریان وجوه نقد ناشی از :

الف- سود خالص

ب- منابع دیگر

2- دیگر منابع

3- کاهش در ماندة وجوه برای یک دوره در صورت وجود.

مصارف ( بدهکار معاملات )

1- کاهش در جریان وجوه نقد ناشی از:

 الف- زیان خالص

ب- حاصل از منابع دیگر

2- دیگر مصارف

3- افزایش در مانده وجوه برای یک دوره در صورت وجود

این دو نوع از معاملات شامل تسویه بدهی کاهش در سرمایه مربوط به مواردی از قبیل خرید خزانه، پرداخت سود سهام و زیان خالص می‌باشد. افزایش در داراییها معرف یک سرمایه گذاری جدید به عنوان یک منبع مالی برای شرکت می‌باشد. در همة حالات منابع در دسترس شرکت در نتیجه معاملات بدهکار کاهش می‌یابد.

ساختار اصلی معادله 1-11 تشکیل دهندة منطق صورت تغییر در وضعیت مالی می‌باشد و لیکن صورت تغییرات در وضعیت مالی ادامه دهندة صورت جریان وجوه می‌باشد. در یک صورت جریان وجوه اقلام ترازنامه به عنوان بخشی از آنچه که توازن وجوه نامیده می‌شود تعریف می‌شود. هدف صورت گردش وج.ه نشان دادن چگونگی افزایش در حسابهای وجوه ناشی از درآمد و دیگر منابع و کاهش ناشی از زیان و دیگر مصارف می‌باشد. مفهوم جریان وجوه معرف منابع قابل استفاده و در دسترس و نقد شرکت می‌باشد. لذا صورت گردش وجوه به صورت وجوه مربوط به فعالیت عملیاتی نزدکتر است تا به حسابدرای تعهدی.

 صورت جریان وجوه ساختار صورت تغییرات در وضعیت مالی اثر گذاشت. در هر دو بخش منایع و مصارف در صورت تغییر در وضعیت مالی معاملات به بخش‌های  تأثیرگذار بر روی وجوه و بخش‌های تأثیرگذار بر روی حسابها طبقه‌بندی شده است. اثر سود خالص بر روی مانده وجوه جداگانه گزارش می‌شود. این ساختار پیچیدة تغییر در صورت وضعیت مالی در شکل 1-11 بیان شده است. ذکر این نکته ضروری است که منطق اصلی در معادله 1-11 بیان شده است. شکل پیچیده‌تر جدول 1-11 تنها یک روش مفصل از طبقه‌بندی بدهکاران و بستانکاران معاملات و قرار دادن جریان وجوه به سوی صورت تغییرات در وضعیت مالی معرف توسعه اطلاعات گزارش شده می‌باشد. صورت جریان وجوه از معاملات 1- الف) و 1- ب)  تشکیل شده است.

معاملاتی که بر روی حسابهای وجوه تأثیری ندارند حذف شده‌اند. نتیجه این امر گزارش تغییر در ماندة وجوه و چگونگی ایجاد این تغییرات بود. تأکید بر گزارشگری جریان وجوه بیشتر بر روی نقدینگی متمرکز شده است. با افزودن معاملات شماره 2 در شکل 1-11 یک جمع بندی جامع از کلیه تغییرات در وضعیت مالی حاصل می شود و فقط به حسابهای ماندة وجوه خلاصه نمی‌شود. این روش را صورت تغییر در وضعیت مالی می‌نامند. انواع معاملاتی که در قسمت شماره 2 شکل 1-11 نشان داده شده است شامل فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی می‌شود که بر روی حسابهای وجوه نقد اثری ندارند.

به عنوان مثال تبدیل بدهی‌های قابل تبدیل به سهام عادی، سهام منتشر شده برای تحصیل دارایی‌های غیر پولی سود پردخت شده به صورت دارایی غیر نقدی و معاوضه دارایی‌های غیر پولی. APB شماره 19 یکی از چهار تعیرف نقد، نقد به علاوه شبه نقد ( اوراق بهاردار کوتاه مدت و دیگر سرمایه‌گذاری‌های موقت ) دارایی‌هایی که سریع به نقد تبدیل می‌شوند و سرمایه در گردش را مجاز دانسته است. مرحلة دوم تعیین اثر معاملات صورت حساب سود و زیان بر روی تراز وجوه می‌باشد. سود و زیان باید به دقت تجزیه و تحلیل شده و اقلامی که بر روی تراز وجوه تأثیر ندارند اصلاح شوند. برای مثال اگر وجوه به عنوان سرمایه در گردش تعریف شوند همة اقلام بدهکار و بستانکار صورت سود و زیان که هیچ تطابقی با اقلام بدهکار و بستانکار دارایی‌ها و بدهی‌های جاری ندارند جدا  شوند، هزینه استهلاک نمونه‌ای از موارد فوق می‌باشد. بستانکار مربوط به استهلاک انباشته یک حساب غیر نقد می‌باشد. بعد از اصلاحات مربوط به درآمد مقدار و مانده اصلاح شده در صورتیکه دارای ماندة  بستانکار دارایی‌ها و بدهی های جاری ندارند جدا شوند، هزینه استهلاک نمونه ای از موارد فوق می‌باشد. بستانکار مربوط به استهلاک انباشته یک حساب غیر نقد می‌باشد. بعد از اصلاحات مربوط به درآمد مقدار و مانده اصلاح شده در صورتی که دارای ماندة بستانکار باشد به عنوان یکی از منابع طبقه‌بندی می‌شود ( سود خالص اصلاح شده) و اگر دارای ماندة بدهکار باشد به عنوان مصارف طبقه‌بندی می‌شود ( زیان اصلاح شده). این طبقه‌بندی با بند ا- الف) در شکل 1-11 در تطابق می‌باشد. اصلاحات اصلی مربوط به سود هنگامی که وجوه به عنوان سرمایه در گردش تعریف می‌شوند در شکل 2-11 نمایش داده شده است.

مرحله سوم تجزیه و تحلیل معاملات غیر از صورت سود و زیان می‌باشد. این معاملات به دو دسته تقسیم می‌شوند. معاملاتی که شامل یک حساب وجوه و یک حساب غیر نقدی می‌باشند و معاملاتی که شامل دو حساب غیرنقدی می‌شوند. وقتی که یک معامله شامل یک حساب نقد و یک حساب غیر نقد باشد طبقه‌بندی معامله در تطابق با بند 1-ب) شکل 1-11 می‌باشد. در صورتیکه یک حساب نقد بدهکار و یک حساب غیرنقد بستانکار شده باشد بستانکار مربوط به حساب غیر نقدی به عنوان منابع طبقه‌بندی می‌شود زیرا یک معامله از نوع بستانکار می‌باشد. به عنوان مثال می‌توان یک بدهکار به حساب وجه نقد و یک بستانکار به اوراق قرضه پرداختی در جهت صدور اوراق قرضه در نظر گرفت. اگر یک حساب وجه نقد بستانکار شده باشد و یک حساب غیرنقد بدهکار شده باشد معامله به عنوان مصارف طبقه‌بندی می‌شود زیرا یک معامله از نوع بدهکار می‌باشد. یک مثال برای این مورد می‌توان بدهکار شدن یک دارایی و بستانکار شدن وجه نقد برای خرید دارایی در نظر گرفت. این نوع معاملات معرف فعالیت‌های تأمین مالی و سرمایه‌گذاری می‌باشد.

در صورتیکه بدهکار و بستانکار معاملات بر روی حسابهای غیرنقدی تأثیر گذارد هم به عنوان منابع، هم به عنوان مصارف طبقه‌بندی می‌شوند. بدهکار آن به عنوان مصارف و بستانکار آن به عنوان منابع طبقه‌بندی می‌شوند. یک مثال از این نوع معاملات را می‌توان تبدیل اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام در نظر گرفت در این معامله اوراق قرضه پرداختنی بدهکار و سرمایه بستانکار می‌شود. این نوع از معاملات با بند 2 شکل 1-11 مطابقت دارد. این اقلام معرف معاملات سرمایه‌گذاری و تأمین مالی می‌باشند ولی با موارد ارائه شده در بند 1 تفاوت دارد زیرا هیچ تأثیری بر روی حسابهای وجوه ندارند. مرحله چهارم شامل تغییرات در خود تراز وجوه می‌باشد. تراز وجوه نشان دهندة معادل یک حساب دارایی‌ها گزارش می‌شود. یک ماندة بستانکار ( کاهش ) نشان دهندة منابع و یک ماندة بدهکار ( افزایش ) نشان دهندة مصارف می‌باشد. این مورد با بند 3 شکل 1-11 مطابقت دارد. همة معاملات حسابهای غیرنقدی باید رد صورت تغییرات در وضعیت مالی گنجانده شود.

 این حالت همیشه اجرا شود حتی اگر این معاملات هیچ تأثیر مستقیمی بر حسابهای نقدی نداشته باشد. وقتیکه وجوه به عنوان سرمایه در گردش تعریف می‌شود معاملات مربوط به حسابهای غیرنقدی تنها به معاملات غیر پولی محدود می‌شود مانند معاوضه غیرنقدی دارایی‌ها و تبدیل اوراق قابل تبدیل به سهام عادی، البته در زمانیکه وجوه به عنوان وجه نقد تعریف می‌شوند تعدادی از معاملات دیگر نیز وجود خواهند داشت که بر روی وجه نقد تعریف می‌شوند تعدادی از معاملات دیگر نیز وجود خواهند داشت که بر روی وجه نقد تأثیر نمی‌گذارند. بنابراین تعریف دقیق‌تری از وجوه معاملات غیرنقدی را برای جداگانه موجب خواهد شد. این دلیلی است برای این سئوال که چرا تعریف مربوط به وجوه سرمایه در گردش هزینه‌های تهیه صورت تغییرات در وضعیت مالی را حداقل می‌نماید.

جدول 2-11

مثالهایی از اصلاحات غیرنقدی مربوط به سود زمانیکه وجوه به عنوان سرمایه در گردش تعریف می‌شود حذف اقلام بستانکار صورت حساب سود و زیان مثل:

1- سودهای عادی و غیر مترقبه ناشی از واگذاری‌ دارایی‌ها، تصفیه بدهی‌ها و تجدید ساختار بدهی‌ها.

2- استهلاک صرف بدهی‌ها.

3- استهلاک کسر مربوط به سرمایه‌گذاری ( اوراق قرضه و … )

4- سود و زیان اقلام غیر مترقبه مربوط به تغییر در اصول حسابداری.

5- درآمد سرمایه‌گذاری بازار سود نقدی مربوط به حسابداری حقوق صاحبان سهام.

6- استهلاک تشویق مالیاتی معوقه سرمایه‌گذاری.

7- استهلاک درآمدهای معوقه مربوط به معاملات فروش – اجاره مجدد.

8- هزینة مالیات مازاد بر مایلت پرداختنی مربوط به مالیتهای معوقه.

و حذف اقلام بدهکار صورت سود و زیان مثل:

1- زیانهای عادی و غیرعادی غیر مترقبه ناشی از واگذاری دارایی‌ها، تصفیه بدهی‌ها و تجدید ساختار بدهی‌ها.

2- استهلاک کسر بدهی‌ها.

3- استهلاک صرف مربوط به سرمایه‌گذاری ( اوراق قرضه و …)

4- استهلاک، استهلاک منابع طبیعی – استهلاک مورد اجارة سرمایه‌ای.

5- استهلاک دارایی‌های نامشهود هزینه‌های معوقه.

6- کاهش هزینه مالیات ناشی از بازشگت مالیتهای معوقه.

7- زیان اقلام غیرمترقبه مربوط به تغییر در اصول حسابداری.

8- زیان سرمایه‌گذاری پس از کسر سود نقدی مربوط به حسابداری حقوق صاحبان سهام.

9- استهلاک زیان معوقه مربوط به معاملات فروش – اجاره مجدد.

10- هزینه‌های پرداختی مربوط به صدور اختیار خرید سهام کارمندان.

حرکت به سوی گردش وجوه نقد:

SFAC شماره 1 سه هدف کلی را برای گزارشگری مالی ارائه می‌نماید. اولین هدف که یک بیان ساده و کلی می‌باشد عبارتست از گزارشگری مالی اطلاعات مفیدی را برای سرمایه‌گذاران بالقوه و بالفعل و همچنین بستانکاران و سایر استفاده کنندگان در جهت تصمیم‌گیری و دادن اعتبار و تهیه نماید. 2 هدف دیگر به عنوان روش‌های ویژه‌ای از هدف اول در نظر گرفته شده است که این اهداف عبارتند از:

1- گزارشگری اطلاعات مربوط به منابع و تغییرات منابع شرکت.

2- گزارشگری اطلاعاتی که در ارزیابی گردش وجوه نقد آتی مفید می‌باشند.

گزارشگری اطلاعاتی که در ارزیایب گردش وجوه نقد آتی مفدی می‌باشند. در SAFC شماره 5 هیات تدوین استانداردهای مالی (FASB) در مورد تهیه گردش وجوه نقد الزامات زیر را بیان داشت:

 صورت گردش وجوه نقد اطلاعات مفیدی را در مورد فعالیت‌های واحد تجاری در ایجاد وجه نقد بازپرداخت‌ بدهی‌ها، توزیع سود سهام یا سرمایه‌گذاری مجدد برای حفظ یا توسعة ظرفیت عملیاتی و همچنین در مورد فعالیت‌های تأمین مالی شامل بدهی و حقوق صاحبان سهام و همچنین سرمایه‌گذرای یا هزینه نمودن وجه نقد تهیه می‌نماید.

متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

دانلود فایل 

آزمون تشریحی حقوق جزای عمومی (2)

اختصاصی از نیک فایل آزمون تشریحی حقوق جزای عمومی (2) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

آزمون تشریحی حقوق جزای عمومی (2) ویژه دانشجویان رشته حقوق  با پاسخ تشریحی 

دانلود کلیه لایه های GIS منطقه دو (2) کلان شهر اصفهان

اختصاصی از نیک فایل دانلود کلیه لایه های GIS منطقه دو (2) کلان شهر اصفهان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این مجموعه شامل اطلاعات GIS کامل و بسیار مفیدی از منطقه دو کلان شهر اصفهان می باشد. تعداد بسیار زیادی از لایه اطلاعاتی جی ای اسی بر اساس اخرین تغییرات (91-93) از این منطقه گرداوری شده و ارائه گردید.

مجموعه حاضر به طور کلی دارای شیپ فایل های (لایه های GIS) زیر می باشد.

• ایستگاه اتوبوس (Bus Stations)
• لایه موقعیت پست های برق (Electrical Posts)
• نقاط ارتفاعی کل خیابان ها (Altitude points of streets)
• آرایش درختان در منطقه (Trees spatial patterns throughout the city)
• برج های آب (Water Towers)
• بالکن ها (Balcony patterns)
• کد بلوک های ساختمانی (Block codes)
• آلاچیق ها (sity’s Bowers)
• پل های شهری (Urban Bridge)
• شماره استاندارد محدوده های شهری (Urban Domain Number)
• پرچین ها و حصارها (Fences)
• بزرگراها (Highways)
• نقشه شماره ایندکس کل شهر اصفهان (Isfahan’s Index No)
• نقشه کوچه ها و بن بست ها (َAlleys and Dead-ends Layer)
• خیابان ها (Streets)
• قطعات کوچک زمین ها-پارسل ها (Parcels)
• پاسیو و حیاط خانه ها (Patio)
• دیوارهای اطراف خیابان ها (Wall of streets)
• آبراهه ها (Streams)
• چاه های کشاورزی (Agricultural wells)
• محدوده های لم یزرع (Arid area)
• محدوده های ازادسازی (Area of useable legally)
• کلیه بلوک های ساختمانی و کاربری های دیگر (Blocks for various land uses)
• بلوک پست های برق ساخته شده (Blocks of Electrical posts)
• کانال ها (Water Canals)
• نقشه کل محله های شهر اصفهان (Layer of Isfahan’s neighborhoods)
• نقشه کل محله های این منطقه (Layer of the region’s neighborhoods)
• فضای سبز خصوصی (Layer of private green space)
• فضای سبز عمومی (Layer of public green space)
• فضای سبز خیابان ها (Green space of streets)
• نقشه ایندکس کل شهر اصفهان (Layer of Isfahan’s Index)
• باغ های خصوصی (Private Orchards)
• باغ های عمومی (Public Orchards)
• پارسل ها و املاک (Parcels and Estates)
• پارک ها (Parks)
• نقاط پارکینگ ها (Point position layer of parking)
• رودخانه (Rivers)
• بوته زارها (Shrubs)
• خیابان های اصلی و فرعی (Main and sub streets)
• پیاده رو های سرپوشیده (Covered walkways)
• محدوده های تاریخی تجاری (Business historical area)
• محدوده های فرهنگی (Cultural area)
• محدوده های آموزشی (Educational area)
• محدوده های دولتی (Governmental area)
• محدوده های سبز شهری (Layer of Isfahan’s neighborhoods)
• حریم ها (Frontages)
• محدوده های تاریخی (Layer of historical area)
• مراکز بیمارستانی و درمانی (Medical centers)
• مراکز ورزشی (Sports centers)
• توریستی (Tourism places)
• حوض های خصوصی و بدنه های آبی (Private pools)
• حوض های عمومی (Public pools)
• چاه های آب (Water wells)

ممکن است برای هر یک از موارد ذکر شده بیش از یک لایه موجود باشد. امیدواریم مجموعه ارائه شده مفید و کمک کننده باشد%

تحقیق در مورد اصول عقائد عدل (2)

اختصاصی از نیک فایل تحقیق در مورد اصول عقائد عدل (2) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین صفحه*

فرمت فایل : Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :68

فهرست مطالب:

اصول عقائد (2) عدل

صفات خدا

صفات ثبوتیّه

صفات ذات:

صفات فعل:

راه آشنایى با صفات خدا

نقش ایمان به صفات خدا

چرا عدل از اصول است؟

ریشه‏هاى ظلم

پاسخ به شبهات

نکته اول: هیچ موجودى از خدا طلبکار نیست

تفاوت‏ها، رمز شکوفایى کمالات

نکته پنجم: علم و آگاهى ما محدود است

نکته ششم: قضاوت‏هاى ما عجولانه است

نکته هفتم: قضاوت مقطعى ممنوع

نکته هشتم: از نقش خود غافل نشویم

 نکته نهم: سختى‏ها عامل رشد است

نکته دهم: سود و زیان، ملاک سنجش خوبى یا بدى نیست

نکته دوازدهم: کج فهمى‏ها و برداشت‏هاى غلط

نکته چهاردهم: از نقش قوانین طبیعى غفلت نکنیم

نکته پانزدهم: ضرورت تلاش براى کشف استعدادها

عدالت اجتماعى

عدالت و مساوات

عدالت در توزیع

پاسخ به چند شبهه

ولایت فقیه پشتوانه عدالت اجتماعى

عدالت و برابرى میان طرفداران

عدالت حتى در کارهاى کوچک

عدالت‏خواهى نه تبعیض

عدالت، نه سوء استفاده از مقام و موقعیّت

عدالت و پرهیز از شخصیّت‏زدگى

اصول عقائد (2) عدل

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

الحمدللّه ربّ العالمین و صلّى اللّه على سیّدنا محمّد و آله الطاهرین و لعنة اللّه على اعدائهم اجمعین

در این مقاله به دومین اصل اعتقادى نزد شیعه یعنى عدل الهى مى‏پردازیم:

صفات خدا

خداوند متعال همه صفات پسندیده را داراست و از تمامى صفات ناپسند پاک و منزّه است. صفات پسندیده‏اى که در خدا وجود دارد، صفات جمال یا صفات ثبوتیّه و صفات ناپسندى که خداوند از آنها مبرّاست، صفات جلال و یا صفات سلبیّه نامیده مى‏شود.

صفات ثبوتیّه نیز دو قسم است: صفات ذات و صفات فعل.

صفات ذات: صفاتى است که عین ذات خداست و قابل جدا شدن از خدا نیست، مانند عالم بودن، زنده بودن و قادر بودن.

صفات فعل: صفاتى است که مربوط به فعل خداست و مى‏توان بود یا نبودشان را به خدا نسبت داد، مانند خالق بودن، زیرا خداوند هم مى‏تواند خلق کند و هم مى‏تواند خلق نکند. به عبارت دیگر؛ هر صفتى که بشود ضدّش را به خدا نسبت داد، صفت فعل است، مانند رضایت خدا که در برابر غضب خدا قرار دارد و هر صفتى که نتوان ضدّش را به خدا نسبت داد، صفت ذات است.

راه آشنایى با صفات خدا

راه آشنایى با صفات خدا مانند راه آشنایى با خود خداست، همان گونه که شما از یک نوشته به نویسنده آن پى مى‏برید، از چگونگى الفاظ و کلمات، مقدار آشنایى نویسنده آن را با لغات به دست مى‏آورید، از انشاى آن قدرت نویسندگى او را مى‏فهمید و از مطالبش متوجّه روحیّه و هدف نویسنده مى‏شوید. پس هر آفریده‏اى مى‏تواند دو کار انجام دهد:

1- آفریدگار خود را بشناساند.

2- صفات و حالات و هدف آفریدگار خود را بفهماند.

نقش ایمان به صفات خدا

ایمان به هر یک از صفات خدا نقش مثبت و ارزنده‏اى در گفتار، روش و منش انسان و بالطبع در زندگى فردى و اجتماعى او دارد.

ایمان به اینکه خداوند عزیز و نفوذناپذیر است، «انّ العزّة للّه جمیعاً» (1) و همه قدرت‏ها و توانایى‏ها از اوست، «انّ القوّة للّه جمیعاً» (2) و پدید آورنده و برگشت دهنده همه اوست، «انّا لِلّه و انّا الیه راجعون» (3) به انسان اعتماد، وقار و امید مى‏دهد و او را از خود برتربینى، خود کم‏بینى و ترس و وحشت از آینده نجات مى‏دهد.

چرا عدل از اصول است؟

با اینکه خدا صفات زیادى دارد - از قبیل رحمت، حکمت، قدرت، خالقیّت، علم و... - چرا تنها عدل از اصول دین شمرده شده است؟

پاسخ: این انتخاب، هم ریشه تاریخى دارد و هم‏ریشه سیاسى.

ریشه تاریخى آن به قرون اولیه اسلام بر مى‏گردد. آن گاه که گروه کوچکى از مسلمانان - فرقه اشعرى - عادل بودن خدا را لازم نمى‏دانستند و مى‏گفتند: هر کارى که خدا خواست و انجام داد همان درست است، گرچه از نظر عقل از کارهایى باشد که مسلّماً قبیح و زشت و ستم محسوب شود! مثلاً مى‏گفتند: اگر خداوند امیرمؤمنان على‏علیه السلام را به دوزخ و قاتل او - ابن ملجم - را به بهشت ببرد مانعى ندارد. ولى ما این منطق را نمى‏پذیریم و طبق منطق عقل و آیات قرآن مى‏گوییم تمام کارهاى خدا حکیمانه است و هرگز کارى که ظلم و قبیح باشد از او سر نمى‏زند.
البتّه خدا بر هر کارى قدرت دارد، امّا کار خلاف حکمت نمى‏کند؛ چنانکه ما قدرت داریم چشم خود را کور کنیم ولى چنین نمى‏کنیم چون این عمل، حکیمانه نیست، پس استفاده از قدرت مربوط به آن است که عمل با عدل وحکمت و وعده‏هاى قبلى هماهنگ باشد. خدایى که وعده داده است مؤمنان را به بهشت و فاسقان را به دوزخ ببرد اکنون اگر خلاف کند، خلف وعده مى‏شود واین عمل، قبیح است و هرگز خداوند کار زشت نمى‏کند. ما که مى‏گوییم: خدا ظلم نمى‏کند قدرت او را محدود نکرده‏ایم بلکه این حکمت است که موجب مى‏شود قدرت در جاى مناسب به کار گرفته شود. و امّا ریشه سیاسى آن به دوران بنى‏امیّه و بنى‏عبّاس برمى‏گردد، آنها براى آن که با اعتراضات و شورش‏هاى مردمى مواجه نشوند، این گونه تبلیغ مى‏کردند که همه چیز به خواست خداست و کسى حقّ ندارد در برابر اراده خدا حرفى بزند. اگر ما حاکم شده‏ایم به خواست خدا بوده و کسى حقّ اعتراض ندارد، زیرا آنچه بر جهان حاکم است جبر است و انسان هیچ اختیارى ندارد و این جبر مورد رضایت خداست و چون رضاى خدا در آن است پس هرکارى که او انجام دهد عدل است. در واقع این نظریّه پشتوانه سیاسى خوبى براى بنى‏امیّه و استمرار حکومت و ریاستشان بود.