فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:180
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات پژوهش
1. بیان مسئله......................................................................................................................................10
2. اهمیت و ضرورت تحقیق..............................................................................................................11
3. پیشینه و ادبیات تحقیق...................................................................................................................12
3ـ1. ادبیات تاریخی........................................................................................................................12
3ـ2. ادبیات نظری..........................................................................................................................16
3ـ3. ادبیات روشی..........................................................................................................................19
4. سوال.............................................................................................................................................20
5. فرضیه-............................................................................................................................................21
6. روش ............................................................................................................................................21
7. مشکلات و موانع ..........................................................................................................................22
8. سازماندهی ....................................................................................................................................22
فصل دوم: چارچوب نظری و روشی
1. چارچوب نظری: نظریه حساب و احتمالات آیه الله محمد باقر صدر........................................28
2.چارچوب روشی(تبارشناسی فوکو).................................................................................................31
2ـ1. قدرت و دانش ...........................................................................................................................37
2ـ2. گفتمان و قدرت ........................................................................................................................41
2ـ3. رویکرد این پژوهش...................................................................................................................50
فصل سوم: منطق نخبه گرایی اجماع؛ روش استنباط احکام زندگی فردی
1. سیمای عمومی تشیع .....................................................................................................................59
1ـ1.عصمت ....................................................................................................................................60
1ـ2. امامت ......................................................................................................................................61
1ـ3. بازتاب در نظریه اجماع ..........................................................................................................62
2. بستر و زمینه تاریخی ....................................................................................................................64
3. گفتمان نخبه گرایانه مبتی بر احکام فردی .....................................................................................72
4. برداشت اولیه از مفهوم اجماع .......................................................................................................76
4ـ1. تعریف اجماع و اقسام آن ..........................................................................................................78
4ـ2. شاخص بندی مفهوم اجماع در برداشت اولیه ...........................................................................80
4ـ 2ـ1. موضوع اجماع(امر فردی) ................................................................................................81
4ـ2ـ2. روش اثبات اجماع (تضمنی)..............................................................................................88
4ـ2ـ2ـ1. اجماع تضمنی لطفی .................................................................................................91
4ـ2ـ2ـ2. اجماع تضمنی مجهول النسب ..................................................................................92
4ـ2ـ3.گستره حجیت تمسک به اجماع (مسائل عقلی ـ اعتقادی) ..................................................95
4ـ2ـ4.کاربرد اجماع (رواج اجماع منقول) ...................................................................................100
4ـ2ـ4ـ1. تساهل در نقل اجماع ..............................................................................................102
4ـ2ـ4ـ2. اختلاف در پذیرش اجماعهای دیگران ....................................................................103
4ـ2ـ4ـ3. رکود فقه .................................................................................................................103
فصل چهارم : منطق نخبه¬گرایی ـ دمکراتیک اجماع؛ روش استنباط احکام زندگی جمعی
1. بستر و زمینه تاریخی ...................................................................................................................109
2. گفتمان نخبه¬گرایی ـ دمکراتیک مبتنی براحکام جمعی.................................................................116
3. شاخص بندی مفهوم اجماع در برداشت جدید ...........................................................................122
3 ـ1. موضوع اجماع (امر جمعی) ...............................................................................................124
3ـ1ـ1. تحول مفهوم تقیه .......................................................................................................126
3ـ1ـ2. نخستین تجلی اجتماعی اجماع: فتوای تحریم تنباکو .................................................128
3ـ1ـ2. تحول مفهوم شورا ......................................................................................................129
3ـ2. روش اثبات اجماع (حدسی) ..............................................................................................131
3ـ3. گستره حجیت تمسک به اجماع (مسائل غیر عقلی) ...........................................................133
3ـ3ـ1. تحول مفهوم اجتهاد ...................................................................................................134
3ـ4. کاربرد اجماع (رواج اجماع عملی) ......................................................................................140
3 ـ4ـ1. تحول مفهوم انتظار .......................................................................................................141
3ـ4ـ2. نقد اجماع منقول ............................................................................................................141
3ـ4ـ3. کم شدن اعتبار اجماع مدرکی ........................................................................................145
3ـ4ـ4. اجماع در عمل ...............................................................................................................147
3ـ4ـ4ـ1. هیئت نظار در مجلس مشروطه..............................................................................149
3ـ4ـ4ـ2. شورای نگهبان ......................................................................................................153
3ـ4ـ4ـ3. مجلس خبرگان .....................................................................................................155
نتیجه گیری ..........................................................................................................................159
منابع ....................................................................................................................................172
چکیده
مفاهیم از عمده ابزارهای معنابخشی به جهان و از مهمترین ابزارهای ساخت اندیشه هستند. مفاهیم وقتی در بستر گفتمان¬ها قرار می¬گیرند کاربرد آن¬ها عوض می¬شود. در این پژوهش از دیدگاه تبارشناسی به تحول مفهوم اجماع در تاریخ اندیشه سیاسی شیعه می¬پردازیم. متعاقب انقلاب مشروطه، با گذار از ساخت قدرت سنتی به ساخت قدرت جدید و تحول روابط قدرت ـ دانش، مفهوم اجماع نیز متحول می¬شود. به گونه¬ای که می¬توان گفت انقلاب مشروطه نقطه عطف تحول مفهوم اجماع است.
مفهوم اجماع در بستر گفتمان قبل از مشروطه در هیأتی نخبه¬گرایانه و متصلب، صرفاً در استنباط احکام فردی بروز کرد، لیکن در نتیجه¬ی تحول روابط قدرت ـ دانش در بستر گفتمان جدید، برداشتی متوازنی از منطق نخبه¬گرایی و دمکراتیک در استنباط احکام زندگی جمعی از مفهوم اجماع حاکم شد. این پایان¬نامه با چنین فرضیه¬ای تلاش می¬کند تحول مفهوم اجماع را با استناد به شواهد و جریان¬های فکری نشان دهد.
کلید واژه ها: اجماع، اندیشه سیاسی شیعه، تبارشناسی، گفتمان
پایان نامه تحول مفهوم اجماع در تاریخ اندیشه سیاسی اسلام