مقدمه:
واقعیت دنیای کنونی حاکی از این است که کشورهای مختلف جهان در سطوح متفاوتی از توسعه اقتصادی قرار دارند. این مساله، کشورها را به دو گروه توسعه یافته و در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته تقسیم می نماید. در بین علتهای بیشماری که میتوان به عنوان عوامل عقب ماندگی گروه دوم ذکر کرد، تخصیص نامناسب منابع اقتصادی اندکی است که در اختیار آنها قرار دارد. تا جایی که بعضی از اقتصاددانان توسعه عامل اخیر را علت اصلی عقب ماندگی و از ویژگیهای کشورهای در حال توسعه میدانند. بنابر این شاید بتوان گفت که به کارگیری صحیح و درست منابع کمیاب در دسترس راه توسعه و رسیدن به آن را برای آنها هموارتر می نماید.
در میان تعاریف مختلف علم اقتصاد مهمترین تعریف آن اختصاص منابع کمیاب و محدود به نیازهای نامحدود تعریف میباشد. در این تعریف چند نکته اساسی نهفته است:
• اولاً: منابع محدودند.
• ثانیاً: خواسته ها و نیازها نامحدود میباشند.
• ثالثاً: روش یا روشهایی را میتوان و یا باید ایجاد کرد (تکنولوژی تولید) که بتوان حداکثر استفاده (حداکثر تولید) را از آنها به دست آورد.
به کارگیری روشهای فوق نیازمند ایجاد زمینههای لازم جهت استفاده از آنها در تولید کالا و خدمات میباشد. این زمینهها به وسیله سرمایهگذاری در بخشهای مختلف و از طریق اجرای طرحها در چارچوب برنامهریزیهای اقتصادی امکان پذیر میباشد. برنامهریزیهای اقتصادی و تعیین اهداف طرحهای سرمایهگذاری میتواند استفاده صحیحتری از منابع موجود را فراهم آورد. نکته مهم در اینجا قابلیت اجرای طرح سرمایهگذاری است. در صورت وجود چنین قابلیتی، سودآوری، هزینه فرصت و استفاده بهینه از منابع با توجه به طرحهای جایگزین همیشه مد نظر میباشند.
شاید مواردی یافت شوند که در مراحل اولیه سرمایهگذاری در کشورهایی که زمینه سرمایهگذاری در آنها بسیار زیاد و سرمایهگذاری کمتر شده است نیاز به بررسی دقیق و همه جانبهای که در بالا ذکر شد وجود نداشته باشد. به طور مثال سرمایهگذاری در مناطق محروم از این جملهاند. در این مناطق نفس سرمایهگذاری به لحاظ مسایل اجتماعی بیشتر مد نظر مسوولان میباشد تا سود آوری اقتصادی آنها که به عنوان شاخص در نظر گرفته شده است. البته در چنین مواردی باز هم معیار کارایی منابع مطرح بوده و احتمال اختصاص به فعالیت رقیب وجود دارد. مثلاً میتوان به صورت کیفی اثرات اجتماعی ناشی از اجرای یک طرح را منطقه محروم نام برد.
در مراحل پیشرفتهتر توسعه یافتگی و کاهش زمینههای سرمایهگذاری علاوه بر محدودیت بیشتر منابع اجرای یک طرح بدون بررسیهای همه جانبه و کامل، امکان اتلاف منابع را بوجود خواهد آورد. و در اینگونه موارد نیازمند « ارزیابی » هستیم. شاید اگر به این نکته خاص توجه می شد، طرحهای نیمه تمامی که به حال خود رها شدهاند وجود نداشت. استفاده از منابع کمیابی چون نیروی کار متخصص، سرمایه، ارز، مدیریت، منابع طبیعی در راستای اجرای یک طرح باعث محروم ماندن دیگر طرحها از چنین منابعی میگردد. در اینجاست که مطالعات و ارزیابی طرحها میتواند نشان دهد که استفاده از این منابع در کدام طرح تولید بیشتر و نهایتاً رفاه بیشتری به ارمغان میآورد و به دنبال آن نحوه استفاده بهینه میتواند ما را در راه اجرای طرحهای بیشتری کمک نماید.
کلمات کلیدی:
انواع پلها
بهسازی لرزه ای پلها
تجزیه تحلیل هزینه - فایده
فهرست مطالب
تحلیل هزینه فایده در بهسازی لرزه ای پلهای موجود 1
مقدمه: 5
تاریخچه پل 7
1-1-1- تقسیمبندی انواع پلها (جنس مصالح، نوع سازه و... ) 9
الف) طبقه بندی پلها از نقطه نظر مصالح تشکیل دهنده: 9
پلهای چوبی: 9
پلهای سنگی: 9
پلهای بتن پیشتنیده: 11
پوشش پلهای فلزی: 13
پوشش بتن مسلح: 13
طبقه بندی پلهای فلزی: 13
ب) طبقه بندی پلها از نقطه نظر نحوه انتقال نیروها: 14
پل ترکه ای: 14
پل معلق: در این پلها نیز تابلیه به صورت یک صفحه صلب روی پایههای کناری و میانی تکیه نموده است. 14
ه) طبقه بندی پلها از نقطه نظر استفاده 17
سایر پلها: 17
1-1-2- شناخت شرایط مختلف لرزهخیزی، اقلیمی، جغرافیایی، امکانات اجرایی و ... 18
1-1-3- بررسی انواع آسیبهای وارده به پلها در کشور 22
خرابیهای مرتبط با اعضای 29
زلزلههای کوکیلی و دوزکه، ترکیه 33
1-1-4- بررسی انواع روشهای متداول پلسازی در کشور 43
اجرای درجا با قالببندی کامل 44
قطع پیوستگی آرماتور دورپیچ در ناحیه تشکیل مفصل خمیری در پای ستونهای پل 45
وصله آرماتور طولی در ناحیه تشکیل مفصل خمیری در پای ستونهای پل 46
عدم تامین طول لازم برای نشیمن تیرهای بتن مسلح پیش ساخته عرشه پل 46
عمل آوری نامناسب بتن عرشه و ایجاد ترکهای انقباضی 47
اجرای نامناسب درزهای انبساط 48
1-1-5- بررسی و مطالعه موضوعی آییننامه و دستورالعمل 49
1-1-6- فهارس بها 52
1-1-7- تکنولوژیهای اجرا 53
مصالح و روشهای تعمیر و تقویت پلها 54
تعمیر و تقویت پلهای بتنی 54
الف) پلهای بتنی درجا 54
ب) بتن پرمقاومت با استفاده از مواد ضد جمع شوندگی 55
ج) بتن پاشی 55
د) بتن پلیمری 56
و) بتنهای رزینی 58
ط) جوش دادن آرماتورهای جدید 59
ی) چسباندن ورقهای الیاف پلیمری مرکب ( FRP ) روی سطح بتن 59
ک) پیش تنیدگی خارجی 61
1-1-8- جمعآوری مطالعات مرتبط انجامشده 62
1-2- بررسی منابع موجود در خارج کشور در ارتباط با موضوعیت پروژه 66
1-2-1- بررسی آیتمهای مرتبط و موثر در مدارک، مطالعات و اسناد خارجی 66
همچنین طبقهبندی مرتبط با هزینههای اقتصادی چهار دسته را پوشش میدهد: 69
1-2-2- بررسی و امکان استفاده از تحلیل هزینه-فایده در بهسازی پلها در مطالعات خارجی 73
1-3- جمع بندی 75
تحلیل هزینه فایده: 76
تاریخچه تحلیل هزینه فایده: 77
اصطلاحات استفاده شده در تحلیل هزینه فایده: 77
تفاوت بین نظریه اقتصاددانان کلان واقتصاد دانان خرد: 82
قیمت های محاسباتی یا سایه ای (Shadow Price): 83
فرمول های نرخ بهره 84
مطالعات خارجی 85
تحلیل پلهای ایالت اهایو 90
تحلیل ایالات نیویورک 90
ضرورت نیاز به سیستم پیشرفته 93
تکنیکهای مختلف ارزیابی اقتصادی 93
ارزیابی اقتصادی پیشرفته با مدل هزینه— فایده 94
1-3-1- انتخاب شاخصهای مناسب در تحلیل هزینه-فایده در مطالعات انجام شده 98
1-3-2- انتخاب رویه مناسب و اصلاح روند موجود در چگونگی انجام پروژه 102
در ذیل به تشریح مراحل پنجگانه مورد نیاز در انجام تحلیل هزینه- فایده میپردازیم: 103
منابع و مراجع: 110
ارزیابی اقتصادی بهسازی لرزه ای پلها