اهمیت اندازه گیری و گزارشگری در حسابداری
چکیده
تصمیم گیریهای صحیح اقتصادی نیاز به اطلاعات مناسب اقتصادی ومالی دارد .بخش عمده ی این اطلاعات توسط سیستم حسابداری، درقالب گزارشهای مالی فراهم می گردد.حسابداران به کمک اطلاعات دردسترس ، فعالیتها ورویدادهای مالی را شناسایی ،اندازه گیری ،پردازش ودرنهایت به شکل گزارشات وصورتهای مالی دراختیارگروههای مختلف استفاده کننده ازاطلاعات مالی قرار می دهند . اندازه گیری یکی از مفاهیم کاربردی حسابداری است . مقیاس های مختلف اندازه گیری اسمی ،ترتیبی ،فاصله ی ونسبی تعریف واندازه گیریهای حسابداری درچارچوب مقیاس اندازه گیری نسبی بیان می شوند . مفهوم اندازه گیری وشناخت درحسابداری ارتباط تنگاتنگی با هم داشتــه ودرارتباط با اینکه کدام مفهوم دراولویت می باشنـد ، اختلاف نظر بین مراجع حرفه ای ونظریه پردازان حسابداری وجود دارد . درحسابداری معیارهای اندازه گیری تحت عنوان معیارهای اندازه گیری مستقیم ،غیرمستقیم ،معیار سنجش تاریخی ،معیار سنجش جاری ،معیار سنجش آتی ونیز معیارهای اندازه گیری زیربنایی واستنتاجی دسته بندی و معاملات ،عملیات مالی ورویدادهای دارای اثر مالی برحسب واحــد پول بعنوان مقیاس مشترک اندازه گیری سنجیده و اطلاعات مالی برحسب پول گزارش می شوند. خاصه های متفاوت اندازه گیری درحسابداری تحت عنوان بهای تمام شده تاریخی ،بهای جایگزینی جاری ، ارزش جاری بازار،حالص ارزش بازیافتنی وارزش فعلی بیان وگـزارشات حسابداری تحت عنوان صورتهای مالی، اظهــار نـامه مـالیـاتی ،
گزارش های خاص مدیریت ، گزارشات خاص به سازمانهای دولتی ارائه می گردند .اهداف گزارشگری مالی ارائه اطلاعات به سرمـایه گذاران ،اعتبــار دهندگان ودیگر گروههای استفاده کننده ازاطلاعـــات مــالی جهت تصمیم گیری درباره ی ســرمایه گــذاری اعطای اعتبــارونیزفراهم آوردن زمینه برای این گروههــاجهت ارزیابی امکان دسترسی به میزان مبالغ وجوه نقد ،زمانبندی وابهام درمورد پیش بینی جریانات نقدی آتی است.
واژگان کلیدی :
اندازه گیری ،شناخت ،مقیاس های اندازه گیری ،خاصه های اندازه گیری ،گزارشگری مالی
مقدمه
افراد هر جامعه ، به منظور استفاده ی بهینه از منابع به منظور رفع احتیــاجات و خواسته های مادی و معنوی خود نیاز به تصمیم گیریهای صحیح اقتصادی و مالی دارند، و برای انجام تصمیمات فوق وجود اطلاعات اقتصادی و مالی مناسب و صحیح از ضرورتهای اجتناب ناپذیر است . حسابداری , حوزه ای از فعالیتهای خدماتی است که می تواند اطلاعات اقتصادی و مالی را در قالب گزارشهای مالی فراهم سازد .هر یک از ما نیز با توجه به محیط، نگرش ، علاقه و شغل خود به طور مستمر در حال تصمیم گیریهای اقتصادی هستیم و برای اتخاذ تصمیمات درست از اطلاعات مختلفی استفاده می کنیم .
در پیـرامون ما اطلاعات زیادی وجود دارد که برخی از این اطلاعات به طور مستقیم و بدون هیچگونه تغییری قابل استفاده می باشند . اما در بیشتر موارد به اطلاعاتی نیاز پیدا می کنیم که بطور مستقیم آماده استفاده نبوده، بلکه بایستی با انجام فعالیتهایی برروی این اطلاعات آنها را به صورت قابل استفاده در آورد .بنگاههای اقتصادی برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه به اطلاعاتی در مورد رویدادهای مالی نیاز داشته و بخشی از این اطلاعات توسط حسابداران تهیه و ارائه می شود . حسابداران با استفاده از دانش ,تجربه و ابزار مناسب ابتدا اطلاعات مربوط به فعـــالیتها و رویدادهای مالی را شناسایی واندازه گیری نموده، سپس به پردازش آنها اقدام می نمایند ودر نهایت خلاصه اطـــلاعات را به شکل صورتهــا یا گزارشهــای مـــالی در اختیار کسانی قرار می دهند که مایلند از این اطلاعات درتصمیم گیری های خوداستفاده کنند .
تصمیم گیریهای افراد به فعـــالیتهای اقتصــادی منجر، و فعالیتهای اقتصادی نیز موجب می شود تا اطلاعات اقتصادی به وجود آید . اطلاعات اقتصادی توسط حسابداران شناسایی شده و با استفاده از ابزار مناسب جمع آوری, تجزیه و تحلیل ، اندازه گیری و ثبت می شود و پس از طبقه بندی و تلخیص به گونه ای مناسب در قالب گزارشهای مالی در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد .
نقش اندازه گیری(1) در حسابداری
واژه اندازه گیری مفهومی است که ارتباط تنگاتنگی با واژه شناخت(2) دارد و برای تعریف واژه اندازه گیری نخست بایستی با مفهوم و واژه شناخت آشنا شد.مفهوم شناخت (طبق بیانیه شماره 5 مفاهیم حسابداری مالی ) معرف فرآیند رسمی ثبت یک رویداد مالی در حسابها (به عنوان یکی از عناصر ) به منظور گزارشگری در متن صورتهای مالی است .برای شناخت یک قلم ، ابتدا بایستی آن قلم با تعریف یکی از عناصر صورتهای مالی سازگار باشد ; ثانیا" شواهد کافی مبنی بر وقوع تغییر در داراییها یا بدهیهای مرتبط با آن وجود داشته باشد و ثالثا" بتوان با قابلیت اتکای کافی درقالب واحد پولی آن را اندازه گیری کرد .در مورد مفهوم اندازه گیری نیز تعاریف متعددی ذکر شده است به گونه ای که استیونز(3) اندازه گیری را چنین تعریف می کند :
"بر اساس قواعد منظم و منطقی , منظور کردن اعداد و ارقام به اشیاء یا رویدادها."(stevens,s.s -1967-ص677)
اندازه گیری از دیدگاه دکتر شباهنگ چنین تعریف شده است :
"اندازه گیری , انتصاب مبالغ به صفات یا ویژگی های اقلامی است که اندازه گیری می شوند. "(شباهنگ – 1383-ص7)
به طور کلی در حسابداری مقصود از فرآیند سنجش یا اندازه گیری اقلام این است که برای یک رویداد متعلق به واحد تجاری مبلغ پولی تعیین کرد ، که از نظرکمی معقول باشد و این کار باید به گونه ای انجام شود که بتوان جمع اقلام (مانند کل ارزش داراییها) را تعیین وهنگام نیاز و در صورت لزوم بتوان آنهارا تفکیک (مقدار یکایک آنها ) نمود.ضوابطی را که می توان برای شناخت و اندازه گیری یک رویداد مالی در نظر گرفت ، بشرح زیر می باشد :
1- قابل انطباق بودن بر تعاریف عناصر صورتهای مالی
2-قابلیت اندازه گیری ارزش آن بر حسب واحد پول
3-قابل اعتماد بودن
4-مربوط بودن
رویداد مالی
خیر
شناسایی{
بله
خیر
اندازه گیری{
بله
حسابداران میزان تاثیر آن رویداد را اندازه گیری میکنند.
نمودار 1-تأثیر رویدادهای اقتصادی برحسابداری
انواع معیارهای اندازه گیری(4)
در حسابداری معیارهای اندازه گیری را بشرح زیر طبقه بندی می کنند :
1 – معیارهای اندازه گیری مستقیم(5) و غیر مستقیم(6)
چنانچه رقم نسبت داده شده به قلم , معرف اندازه واقعی ویژگی مورد نظر باشد، این اندازه گیری مستقیم محسوب می شود, اگرچه ممکن است لزوما صحیح نباشد .معیارهای اندازه گیری غیر مستقیم عبارتند از معیارهایی که به صورت غیر مستقیم و از طریق معلــوم و مجهــول کردن مجموعه ای از اعداد جبری که خود نمایانگر معیارهای مستقیم موضوع های دیگر یا ویژگی های آن هستند به دست می آیند . بیشتر معیارهای اندازه گیری که در حسابداری به کار برده می شوند از نوع معیارهای اندازه گیری غیر مستقیم هستند.
2 – طبقه بندی معیارهای اندازه گیری بر اساس بعد زمانی تصمیم :
1-2) معیار سنجش تاریخی
2-2)معیار سنجش جاری
3-2)معیار سنجش آتی
3 – طبقه بندی معیارهای اندازه گیری برحسب رویداد تاریخی ، جاری و آتی :
1-3) معیار سنجش عطف به ماسبق(گذشته )
2-3) معیار سنجش کنونی (حال)
3-3) معیار سنجش آینده نگر
4 – معیارهای اندازه گیری زیربنایی واستنتاجی
معیارهای زیربنایی(7) اندازه گیری که می توان با مراجعه به قوانین طبیعی برای ویژگی های مورد اندازه گیری اعداد, به کار برد و این اعداد به معیار اندازه گیری هیچ متغیر دیگری وابسته نیستند .معیارهای استتنتاجی اندازه گیری که به دو یا تعداد بیشتری معیار اندازه گیری وابسته بوده و به وجود یک تئوری تجربی تایید شده نیازمندند تا یک قلم دارایی را به ویژگی های دیگر مرتبط سازند .
5 – معیارهای اندازه گیری را می توان به یکی از دو راه زیر تعیین کرد:
الف ) هنگامی که برای اثبات وجود آنها , تئوری های تجربی تایید شده وجود داشته باشد; یا ب) بتوان تعریف صریح و روشن از آنها ارائه کرد . بیشتر معیارهای اندازه گیری حسابداری از نوع معیارهایی هستند که تعریف صریح و روشن از آنها ارائه شده است .
واحد اندازه پول
پول وسیله ی مبادله و مقیاس مشترک اندازه گیری ارزش در کلیه مبادلات اقتصادی است . در حسابداری معاملات ، عملیات مالی و رویدادهای دارای اثر مالی بر حسب واحد پول(8) به عنوان مقیاس مشترک اندازه گیری سنجیده و اطلاعات مالی بر حسب پول گزارش می شوند.اگر چه در حسابداری , برای اندازه گیری کمیتهای مختلف و گزارش اطلاعات مربوط از مقیاس های دیگری نیز استفاده می شود ، ولی مقیاس مشترک اندازه گیری ارزش ، تجمیع، تلخیص(9)و ارائه اطلاعات مالی ، واحد پول رسمی هر کشور است.
خاصه های مختلف اندازه گیری داراییها و بدهیها
اندازه گیری یکی از موضوعات بغرنج حسابداری است . خاصه های متفاوتی برای اندازه گیری اقلام بر مبنای پول وجود دارد .بهای تمام شده تاریخی(10),بهای جایگزینی جاری(11) ,ارزش جاری بازار(12),خالص ارزش بازیافتنی(13),ارزش فعلی(14)از جمله خاصه هایی هستند که در عمل مورد استفاده قرار می گیرند.
بهای تمام شده تاریخی به مفهوم وجه نقد یا معادل آن که برای تحصیل کالاها یا خدمات در تاریخ تحصیل پرداخت می شود یا قابل پرداخت می باشد.
بهای جایگزینی جاری وجه نقد یا معادل آن که در حال حاضر برای تحصیل یا جایگزینی کالاها یا خدمات باید پرداخت شود.
ارزش جاری بازار به مفهوم وجه نقد یا معادل آنست که ازطریق فروش دارایی در روال عادی عملیات به دست می آید .
خالص ارزش بازیافتنی،ارزش دارایی است که واحد تجاری انتظار دارد ,تحت شرایط عادی در صورت واگذاری آن، طی چرخه عادی عملیات بدست آورد
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 15 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله اهمیت اندازه گیری و گزارشگری در حسابداری
