نقــره Silver
تـاریخچــه:
(آنگلوساکسون: Siolfur, Seolfor لاتین: نقره (Argentom). نقره از زمانهای قدیم شناخته شده بوده است و در کتاب انجیل عهد عقیق به آن اشاره شده است. باقی ماندههای سربارهای در آسیای دور و در جزایری در دریای اژه نشان میدهد که بشر از 3000 سال پیش از میلاد قادر به جداسازی نقره از سرب بوده است.
منــابع
نقره به صورت خالص و در سنگهای معدنی و از جمله مهمترین آنها آرگنیت (Ag2S) و کلرید نقره (AgCL)؛ سرب، سرب-روی، مس، طلا، و سنگهای معدنی مس-نیکل وجود دارد.
مکزیک، کانادا، پرو، و ایالات متحده تولید کنندههای اصلی نقره در نیم کرهی غربی هستند.
روش تولیـــد
نقره در طی پالایش الکترولیکی مس نیز بازیابی می شود. نقره ی خالص تجاری حداقل 9/99 درصد نقره دارد. خلوصهای بیش از 999/99 درصد به صورت تجاری قابل دسترسی هستند.
ویــژگیهــا
نقرهی خالص، درخشش فلزی سفید و خیره کنندهای دارد. کمی از طلا سختتر و بسیار شکل پذیر و چکش خوار است و از این حیث بعد از طلا و شاید پالادیم قرار میگیرد. نقرهی خالص بالاترین رسانایی الکترونیکی و حرارتی و پایینترین مقاومت تماسی را در بین همهی فلزات دارد.نقره در هوا و آب و خالص پایدار است اما در تماس با ازن، سولفید هیدروژن یا هوای دارای گوگرد، تیره میشود. آلیاژهای نقره مهم هستند.
کـاربـرد
نقرهی ناب (نقره استرلینگ) در جواهرات و ظروف نقره که ظاهر در آنها مهمترین عامل است، استفاده می شود. این آلیاژ حاوی 5/92 درصد نقره و باقی مانده مس و یا برخی از فلزات دیگر است. نقره از مهمترین مواد در عکسبرداری است، حدود 30 درصد مصرف صنعتی نقره در آمریکا به این کاربرد مربوط میشود. نقره در آلیاژهای دندانی نیز استفاده میشود. در ساخت لحیم و آلیاژهای لحیمکاری سخت، اتصالات الکتریکی و باتریهای پر ظرفیت نقره-روی و نقره-کادمیم از نقره استفاده میگردد. رنگهای نقره در ساخت مدارهای چاپی به کار میروند.در تولید آیینه از نقره استفاده میشود و میتوان آن را از طریق رسوب شیمیایی، رسوب الکتریکی یا تبخیر بر روی شیشه یا فلز رسوب داد. هنگامی که رسوب تازه است، مهمترین انعکاس دهندهی نور مرئی شناخته میشود. اما به سرعت تیره شدن و بیشتر خاصیت انعکاسی خود را از دست میدهد. نقره انعکاس دهندهی ضعیف اشعهی ماوراء بنفش است. فولمینات نقره مادهی منفجرهی قدرتمندی است که گاهاً در حین فرایند نقره پوشی تشکیل میگردد. یدید نقره در باردار کردن ابرها جهت تولید باران استفاده میشود. کلرید نقره خواص نوری جالبی دارد زیرا میتوان آن را شفاف نمود، همچنین به عنوان چسب شیشه کاربرد دارد. نیترات نقره یا سنگ جهنم، مهمترین ترکیب نقره است و در عکسبرداری کاربرد فراوانی دارد. نقره قرنها بهطور سنتی در ضرب سکه در بسیاری از کشورها استفاده میشده است. البته در سالهای اخیر، مصرف نقره بسیار بیشتر از تولید آن بوده است.
ملاحــظات به کـارگیـری
در حالی که نقرهی سفید سمی محسوب نمیشود اما بیشتر نمکهای آن سمی هستند. تماس با نقره(فلز یا ترکیبهای محلول) در هوا نباید بیش از 01/0 میلی گرم بر متر مکعب (با 8 ساعت کار روزانه و متوسط هفته ای40سال کار) باشد. ترکیبهای نقره را می توان در یک دستگاه چرخشی جذب کرده و نقرهی احیاء شده را در بافتهای مختلف بدن رسوب داد. شرایطی مشهود به آرگیریا با ایجاد رنگ قهوهای کمرنگ پوست و غشای مخاطی همراه است. نقره اثرات گندزدایی دارد و بسیاری از ارگانیسمهای کوچکتر را بدون هیچ صدمهی جدی به حیوانات بزرگتر از بین می برد.
قیـمت
در 1939، قیمت نقره توسط آمریکا تثبیت گردید.................. در 71 سنت بر............ و در سال 1946، 5/90 سنت بر............... در نوامبر 1961...........
.......................
ضرب سکه در 1965............................
.............. . این اولین تغییر در ضرب سکهی آمریکا از زمان وضع سیستم........................ در 1792 بود. .................................................
...............................
ترکیب سکههای یکو پنج سنتی بدون تغییر باقی ماند. سکه های یک سنتی 95درصد مس و5 درصد روی هستند. سکههای پنج سنتی 75 درصد مس و 25 درصد نیکل و دلارهای قدیمی نقره، 90درصد نقره و10 درصد مس دارند. سکههای................... قدیمیتر با 90درصد نقره و 10 درصد مس............................................... : البته در عمل.............................(قانون گریشام)
زیرا ارزش کنونی نقره از ارزش پولی آن بیشتراست. سکههای نقرهی دیگر کشورها با سکههای ساخته شده از سایر فلزات جای گزین شده است. در24 ژانویهی 1968، حکومت آمریکا........................................................................ . از آن زمان، قیمت نقره نوسان زیادی پیدا کرده است. مثلاً در ژانویهی 1990، قیمت نقره تقریباً 25/5 دلار به ازای............................... بود. البته بیش نوسان قیمت به دلیل ناپایداری بازار بوده است.
نیکـــــل ( Nickel )
تـــاریخچــه
(نیکل آلمانی، ..................................) کرونستد در 1751، نیکل را در کوپرنیکل (نیکولیت) کشف کرد.
منــــــابع
نیکل به عنوان یک جزء در بیشتر شهاب سنگها یافت میشود و اغلب به عنوان یکی از معیارهای تشخیص یک شهاب سنگ از سایر کانهها به خدمت گرفته میشود. شهاب سنگهای آهنی یا سیدریتها ممکن است حاوی آهن آلیاژ شده با 5 تا 20 درصد نیکل باشند. نیکل تجاری از پننلندیت و پیرهوتیت منطقهی سد بودری در انتاریو به دست میآید. این منطقه30 درصد مصرف جهانی نیکل را تولید میکند.
منابع دیگری در ...............، استرالیا، کوبا، اندونزی و چند جای دیگر وجود دارد.
ویـژگیهـا
نیکل سفید نقرهای است و جلای زیادی پیدا میکند. نیکل سخت، چکش خوار، شکل پذیر، نسبتاً فرو مغناطیس و رسانای نسبی حرارت و الکتریسیته است. نیکل گروه فلزات آهنـکبالت تعلق دارد و در تشکیل آلیاژها ارزش زیادی دارد.
کاربردهـــا
نیکل در تولید فولاد زنگ نزن و سایر آلیاژهای مقاوم به خوردگی مانند اینوار(R )، مونل(R )، اینکول(R ) و هستالویها (R )کاربرد فراوانی دارد. لولههای ساخته شده از آلیاژ مسـنیکل بهطور گسترده در ساخت کارخانههای آب شیرینکنی برای تبدیل آب دریا به آب شیرین استفاده میشوند. نیکل درتولید سکهها بهکار میرود. فولادنیکلدارنیز برای ................. استفاده میشود. نیکل جزیی از نیکروم(R )، پرمالوی(R )وکستنتان نیز هست.
نیکل شیشهای با رنگ سبز کمرنگ به دست میدهد. آب کاری نیکل اغلب در ایجاد پوشش محافظ روی سایر فلزات استفاده میگردد و نیکل بسیار ریز، کاتالیستی برای هیدروژنه کردن روغنهای گیاهی است. در سرامیکها، در تولید مغناطیسهای آلنیکو و در باتری ذخیرهسازی ادیسون (R ) نیز از نیکل استفاده میگردد.
ایــزوتوپهــــا
سولفات و اکسیدهای نیکل ترکیبهای مهمی هستند. نیکل طبیعی مخلوطی از پنج ایزوتوپ پایدار است. نُه ایزوتوپ پایدار دیگر نیز شناخته شدهاند.
ملاحظات بهکـارگـیری
تماس با فلز نیکل و ترکیبهای محلول نباید از 5/0 میلیگرم بر سانتی مکعب ( با 8 ساعت کار روزانه و هفتهای 40 ساعت کار ) تجاوز کند. بخار و گرد و غبار سولفید نیکل به عنوان ...............
کُـــرم Chromium
تـاریخچــه
(آلمانی: کروما، رنگ). کُرم در 1797 توسط وایوکلین کشف گردید او کرم فلزی را در سال بعد از آن با رنگ خاکستری فولادی درخشان و سختی بالایی که براقکردن آن را ممکن میسازد، تهیه نمود.
منـــابع
سنگ معدن اصلی کرم، کرومیت است که در زیمباوه، روسیه، ترانوال، ترکیه، ایران، آلبانی، فنلاند، ماداگاسکارو و فیلیپین یافت میشود. معمولاً این فلز از احیای اکسید آن با آلومینیوم تولید میگردد.
کـاربردهــــا
کرم در سخت کردن فولاد، تولید فولاد زنگ نزن و ساخت بسیاری از آلیاژهای مفید استفاده میشود. مقدار زیادی کرم در آبکاری به منظور ایجاد سطحی سخت و زیبا و جلوگیری از خوردگی بهکار میرود. کرم به شیشه رنگ سبز یاقوتی میدهد و بهعنوان کاتالیست استفادهی فراوانی دارد.
صنعت نسوز نیزکرومیت را بهدلیل نقطهی ذوب بالا، انبساط حرارتی متوسط و پایداری ساختار بلورین در ساخت آجرها و مدلها مفید دانسته است.
تـرکـیبهـــــا
تمام ترکیبهای کرم، رنگی میشوند. مهمترین آنها کرومات سدیم و پتاسیم، دیکروماتهای آنها و زاجهای کرم آمونیوم و پتاسیم است. دی کروماتها به عنوان اکساینده در تجزیه کمّی و نیز در چرم سازی بهکار میروند. ساختار ترکیبها از ارزش صنعتی برخور دارند، کرومات سرب، زرد رنگ است و رنگدانه ارزشمندی محسوب میگردد.ترکیبهای کرم در صنعت نساجی بعنوان رنگبر و در صنعت هوافضا و سایر صنایع به عنوان آندکننده آلومینبوم بکار میروند.
ملاحظات به کـارگـیری
ترکیبهای کرم سمّی هستند و باید با ایمنی مناسب با آنها کار نمود.
وانــادیم Vanadium
تاریخچـــه
(الههی اسکاندیناوی، وانادیس)، وانادیم اولین بار توسط دلریو در 1801 کشف شد. متاسفانه، شمییدان فرانسوی به اشتباه ادعا نمود که عنصر جدید ریو تنها کرم ناخالص بوده است. خود دلریو نیز گمان کرد که اشتباه کرده است و نظر شیمی دان فرانسوی را پذیرفت. اینعنصر در 1830 توسط سفسترم مجدداً کشف شد و بهاحترام الههی اسکاندیناویـ وانادیسـ و به دلیل ترکیبهای چند رنگ زیبایش، وانادیم نام گرفت. وسکو در 1867 وانادیم تقریباً خاص را از طریق احیای کلرید آن با هیدروژن، جداسازی نمود. وانادیم با خلوص 3/99 تا 8/99 درصد تا 1922 تولید نگردید.
منابـــع
وانادیم در حدود 65 کانه مختلف یافت میشود که در میان آنها، کارنوتید، رسلوکیت، وانادینت و پاتورنیت منابع مهم این فلز هستند. همچنین وانادیم در سنگ فسفات و سنگهای معدنی آهنی مشخص و در برخی از روغنهای خام به شکل ترکیبهای پیچیدة آلی یافت میشود. وانادیم در شهاب سنگها نیز به میزان کم وجود دارد.
تولید صنعتی وانادیم از خاکستر نفتی امید به داشتن منابع مهمی از این عناصر را زنده نگه داشته است. وانادیم پرخلوص و نرم را میتوان از طریق احیای تریکلرید وانادیم با منیزم یا مخلوط سدیم ـ منیزم به دست آورد.
امروزه حجم زیادی از وانادیم تولیدی از طریق احیای کلسیم از V2 O5 در ظرف تحت فشار تولید میشود که روش پذیرفته شدهای از فرآیند ابداعی مککشنی و سیبایر است.
ایـزوتوپهــا
وانادیم طبیعی مخلوطی از دو ایزوتوپ است 5.V (24 درصد ) و 51V (76/99 درصد ).5.V کمی رادیو اکتیو است و نیمه عمر بیش از 1017 * 9/3 سال دارد. نُه ایزوتوپ ناپایدار دیگر نیز شناخته شده اند.
ویژگــی هــا
وانادیم خالص فلز سفید براق، نرم و شکل پذیر است و مقاومت به خوردگی خوبی نسبت به بازها، اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک و آب شور دارد اما در بالاتر از 660c به سرعت اکسید میشود. این فلز استحکام سازهای خوبی دارد ونفوذکم نوترون درسطح مقطع آن برای کاربردهای هستهای مفید میسازد.
کـــــاربردها
وانادیم در تولید فولادهای ابزار تندبر و مقاوم به زنگزدگی استفاده میشود و در فولاد سازی پایدار کننده کاربید مهمی به شمار میرود.
حدود 80 درصد وانادیم تولید شده امروزی به صورت فرووانادیم یا افزودنی به فولاد بکار میرود. ورقه نازک وانادیمی به عنوان عامل اتصال دهنده در روکش دهی تیتانیوم برروی فولاد استفاده میشود. پنتاکسید وانادیم در سرامیک ها و بهعنوان کاتالیست استفاده میگردد. همچنین در ساخت مغناطیسهای ابر رسانا با شدت میدان 175000 گاووس از وانادیم استفاده میشود.
ملاحظات بکارگـیری
وانادیم و ترکیب های آن سمی هستند و باید بادقت با آنها کارکرد. حداکثر غلظت مجاز غبار V2O5 در هوا حدود 05/0 در سطح ( با8 ساعتکار روزانه و هفته ای 40 ساعت کار ) است.
قیمت
وانادیم شکل پذیر به صورت تجاری موجود است. فلز مانادیم تجاری با خلوص حدود 95 درصد تقریباً 20 دلار بر پوند قیمت دارد. وانادیم ( 9/99 درصد ) حدود 1004 دلار به ازای هر انس ارزش دارد.
ایـترییــم Yttrium
تـاریخچـه
( ایتربی، دهکده ای در سوئد نزدیک واکسهلم ) ایترییا که منطقه ای حاوی ایترییم است در 1794 توسط گادولین کشف گردید. ایتروبی، محل معدن روبازی است که بسیاری از کانههای معدنی غیر معمول حاوی عناصر خاکی نادر و سایر عناصر را در بر میگیرد. این شهر کوچک نزدیک استکهلم علت نامگذاری اوربیوم، تربیوم، ایترییوم و همچنین ایترییم است.
در 1843 موساندر نشان داد که ایتریا می تواند به اکسیدهای ( یا خاک هایی ) از سه عنصر تجزیه شود. نام ایترییا به اصلی ترین آنها اختصاص یافت و بقیه اربییا و تربییا نامگذاری شدند.
منابـــع
ایترییوم در تقریباً تمام کانه های فلزات خاکی نادر وجود دارد. تجزیه نمونههای سنگ ماه که از ماموریتهای آپولو به دست آمد، وجود مقدار نسبتاً بالایی از ایترییوم را نشان داد.
ایترییوم تجاری از ماسه منازیت که حاوی حدود 3 درصد و از باسنازیت که حدود 2 درصد ایترییوم دارند، بازیابی می شوند. ولی عنصر ناخالص آن را در 1828 از طریق احیای کلرید با پتاسیم به دست آورد. هم اکنون این فلز به صورت تجاری ازطریق احیای فلورید آن با فلز کلسیم تولید میشود. روشهای دیگری برای تهیه آن وجود دارد.
ویژگـــــیهــا
ایترییم نقرهای فلزی درخشان و نسبتاً پایدار در هواست. البته تراشههای آن اگر دما از 400c تجاوز کند مشتعل میشوند. اترییم بسیار ریز شده در هوا بسیار ناپایدار است.
کـــــاربردهـــا
اکسید اترییم یکی از مهمترین ترکیبهای اترییم است و بیشترین استفاده را دارد و به طور گستردهای در تولید یوروپیم YVO4 و فسفرهای یوروپیم Y2O3برای ایجاد رنگ در صفحه تلویزیونهای رنگی استفاده میشود. امروزه صدها هزار پوند از آن در این کاربرد مصرف میشوند. اکسید ایترییم در تولید ایترییم ـ آهن ـ لعل استفاده میشود که فیلترهای ریز موج بسیار مؤثری هستند.
ایترییم، آهن، آلومینیوم و لعل های گادولینیم با فرمول هایی مانند Y3Fe5O12 و Y3Al5O12 خواص مغناطیسی جالبی دارند. لعل آهن ایترییم کارآمدی استثنایی نیز در فرستنده و مبدل انرژی صوتی دارد. لعل و آلومینیوم ایترییم با سختی 5/8، به عنوان ................. ( الماس شبیه سازی شده ) کاربرد یافته است.
مقادیر کم ایترییم ( 1/0 تا 2/0 درصد ) را می توان برای کاهش اندازه ی دانه در آلیاژهای کرم، مولیبدن، زیرکونیم و تیتانیم مقادیر کم ایترییم و در افزایش استحکام آلیاژهای آلومینیوم و منیزیم بکار گرفت. آلیاژهایی با خواص مفید دیگر را میتوان از طریق استفاده از ایترییم به عنوان افزودنی به دست آورد. این فلز را می توان بعنوان اکسیژن زدا برای وانادیم و سایر فلزات غیر آهنی بکار برد. این فلز خوب سطح مقطع کمی برای گیرندگی هستگی دارد.
ایترییم 90، یکی از ایزوتوپ های آن است که در تعادل با همراهش 90Sr به عنوان محصول انفجارهای هسته ای وجود دارد. ایترییم بعنوان کروی کننده در تولید چدن کروی مورد توجه قرار گرفته است. در چدن کروی به جای اینکه ورقه های معمولی گرافیتی وجود داشته باشد کرههای فشرده گرافیتی شکل می گیرند. این چدن شکل پذیری زیادی دارد. ایترییم در دستگاههای لیزر و به عنوان کاتالیز در پلیمریزاسیون اتیلن نیز کاربرد یافته است. ایترییم توانایی بالقوهی استفاده در سرامیک و شیشه را نیز دارا است زیرا اکسید آن دمای ذوب بالا، مقاومت به شوک خوب و مشخصههای انبساطی کمی برای شیشه دارد.
ایـزوتـوپ
ایترییم طبیعی فقط شامل یک ایزوتوپ 89Y است. نونزده ایزوتوپ ناپایدار دیگر نیز مشخص شدهاند.
قیمت
فلز ایترییم با خلوص 9/99 درصد به صورت تجاری با قیمت75دلار به ازایهرپوند موجود است.
تیتـــانیـوم Titanium
تاریخچه
( لاتین: تیتان ها titan، نخستین پسران زمین، ........................... ) این عنصر در 1791 توسط گرزیگور کشف و در 1795 توسط کلاپروت نامگذاری شد. به هرحال تیتانیم ناخالص توسط نیلسون و پترسون در 1887 تهیه گردید و فلز خالص آن (9/99 درصد ) تا 1910 که توسط هانتر از طریق حرارت دادن Ticl4 با سدیم در یک محفظهی فولادی به دست آمد، ساخته نشده بود.
منـــابـع
تیتانیوم در شهاب سنگها و خورشید وجود دارد. سنگهای به دست آمده از سفر آپولوی 17 به ماه، حضور 1/12 درصد Tio2 و سنگهای مربوط به ماموریتهای قبل درصدهای کمتری را نشان دادند.
نوارهای اکسید تیتانیوم در طیف ستارگان نوع M، همیشه وجود دارند. این عنصر نهمین عنصر فراوان در پوستهی زمین است. تیتانیم تقریباً همیشه در سنگهای آذرین و در رسوبات به دست آمده از آنها حضور دارند.
تیتانیم در کانه های روتیل، ایلمنیت، اسپن و در تیتانیت ها و سیاری از سنگ های معدن آهنی یافت میشود. تیتانیم در خاکستر زغال سنگ، در گیاهان و در بدن انسان وجود دارد.
این فلز عنصر کمیاب آزمایشگاهی بود تا این که کرول در 1946 نشان داد که میتوان تیتانیم را به صورت تجاری از طریق احیای تتراکلرید تیتانیم با منیزیم تولید نمود. این روش امروزه استفادهی گستردهای در تولید تیتانیم دارد. این فلز را مـیتوان از طـریق تجـزیـهی یـدیـدتـیـتــانیـم خالص سازی کرد.
ویــژگــی هـــا
تیتانیم در حالت خالص، فلز سفید و براق است و چگالی کم، استحکام خوب، راحتی ساخت و مقاومت به خوردگی عالی دارد. تیتانیم تنها زمانی شکل پذیر است که عاری از اکسیژن باشد. این فلز که در هوا میسوزد تنها عنصری است که در نیتروژن نیز آتش میگیرد.
تیتانیم نسبت به اسید سولفوریک رقیق، اسید هیدروکلیرک و اغلب اسیدهای آلی، گاز کلر و محلولهای کلریدی مقاوم است. گزارش شده است که تیتانیم طبیعی پس از بمباران با دیوترون، بسیار رادیواکتیو میشود. تشعشعات تابیده شده اغلب پوزیترون و اشعه های گامای سخت هستند. این فلز دو شکلی است. شکا آلفای هگزاگونال در 880C به آهستگی به شکل بتای مکعبی تبدیل میشود. این فلز با اکسیژن در حرارت زیاد و با کلر در 550C ترکیب میشود.
فلز تیتانیم از لحاظ فیزیولوژکی، خنثی در نظر گرفته میشود. هنگامی که تیتانیم خالص باشد، اکسید آن نسبتاً شفاف است و ضریب شکست بسیار بالا با پراکنش نوری بیش تر از الماس دارد.
ایزوتوپ ها
تیتانیم طبیعی حاوی پنج ایزیوتوپ با جرم های اتمی از 46 تا 50 است. همگی آنها ناپایدارند. هشت ایزوتوپ ناپایدار دیگر شناخته شدهاند.
کــــاربردهــا
تیتانیم ، آلیاژساز مهمی در آلومینیوم، مولیبدن، منگنز، آهن و فلزات دیگر محسوب میشود. آلیاژهای تیتانیم به طور اساسی در هواپیما و موشکها که استحکام سبک وزن و توانایی تحمل حدود دمایی مهم است، استفاده میشوند.
تیتانیم به محکمی فولاد اما 45 درصد سبک تر است تیتانیم 60 درصد سنگین تر از آلومینیوم اما دو برابر مستحکم تر است. تیتانیم توانایی بالقوی استفاده در کارخانه های آب شیرینکن برای تبدیل آب دریا به آب شیرین را دارد. این فلز مقاومت عالی نسبت به آب دریا دارد و در میلگاردانها، طنابها و بادبان های کشتی و سایر قسمتهای کشتی که در معرض آب شورند، استفاده میشوند. آند تیتانیمی پوشش یافته با پلاتین در ایجاد حفاظت کاتودی در مقابل خوردگی آب نمک بکار میرود.
تیتانیوم به طور مصنوعی به عنوان ................. تولید میشود اما نسبتاً نرم است. یاقوت های ستارهای و یاقوت های سرخ خاصیت ستارهای بودنخودرا به دلیل حضور Tio2 نشان میدهند.
دی اکسید تیتانیوم استفادهی گسترده ای هم در رنگهای ساختمانی و هم رنگهای هنری دارد زیرا دائمی است و توان پوشش دهی خوبی دارد. رنگدانه های اکسید تیتانیوم بیشترین استفاده از این عنصر را در بر میگیرند. رنگ تیتانیوم، بازتابنده عالی اشعه مادون قرمز است و به همین دلیل در رصد کننده های خورشیدی که در آنها گرما باعث ایجاد شرایط ضعیف روئیت میشود استفاده فراوانی دارد.
تتراکلورید تیتانیم برای رنگ کردن شیشه استفاده میشود. این ترکیب در هوا، بخار میشود و در تولید صفحه های دودی استفاده شده است.
قیمت
قیمت پودر تیتانیم فلزی (95/99 درصد ) در حدود 100 دلار بر پوند است.
مولیبون Molybdenum
تاریخچه
(یونانی؛ مولیبدوس (Molybdos)، سرب ) پیش از آن که شل، مولیبدنیت را به عنوان سنگ معدن متمایزی از یک عنصر جدید در 1778 مشخص کند، مولیبدنیت با گرافیت و سنگ معدن سرب اشتباه گرفته میشد. این فاز در 1782 توسط هلم به صورت ناخالص تهیه شد. مولبیدن به صورت آزاد یافت نمیشود اما عمدتاً از مولیبدنیت به دست میآید. ولفنیت و پاولیت نیز سنگهای معدنی تجاری فرعی مولیبدن هستند.
منـــابـع
مولیبدن به صورت محصول جانبی عملیات معدن کاری تنگستن و مس نیز بازاریابی میگردد. این فلز از پودر ساخته شده از طریق احیای هیدروژن از تری اکسید مولیبیک تخلیص شده یا مولیبدات آمونیوم تهیه میشود.
ویـــژگــی هـــا
این فلز سفید نقرهای، بسیار سخت اما نرم تر و شکل پذیرتر از تنگستن است. ضریب کشسانی بالایی دارد و فقط تنگستن و تانتالیوم ـ از در دسترس ترین فلزات ـ نقاط ذوب بالاتری دارند. تیتانیم عنصر آلیاژی ارزشمندی است زیرا در افزایش قابلیت سخت پذیری و چقرمگی فولادهای سریع سرد و بازپخت شده سهیم است. همچنین استحام فولاد را در دمای بالا بهبود میدهد.
کـــاربردهـــا
مولیبدن در آلیاژهیا پایه نیکول مشخصی مانند هستالویها ( R ) که مقاوم به حرارت و خوردگی در مقابل محلول های شیمیایی هستند، بکار میرود. مولیبدن در دماهای بالا اکسید میشود. این فلز کاربرد جدیدی به عنوان الکترود کوره های شیشه ای برقی و انبارهها پیدا کرده است. تیتانیم در کاربردهای هسته ای و قطعات موشک و هواپیما نیز بکار میرود. مولیبدن به عنوان کاتالیست در پالایش نفت ارزشمند است. کاربردهایی نیز به صورت ماده رشتهای در استفادههای الکتریکی و الکترونیک پیدا کرده است. مولیبدن عنصر کم ولی ضروری در تغذیه گیاه است. برخی از زمینها به دلیل فقدان این عنصر در خاکشان، لم یزرع میشوند. سولفید مولیبدن به عنوان روانساز مخصوصاً در دماهای بالا که روغنها تجزیه میشوند، سودمند است. تقریباً همه فولادهای فوق مستحکم و حداقل نقطه تسلیم بالاتر از (Lb/In2 ) 300000 Psi حاوی مولیبدن از 25 درصد تا 8 درصد هستند.
جیوه (Mercury )
تاریخچـه
(سیاره عطارد ) جیوه برای چینی ها و هندوهای باستان شناخته شده بود و در مقبره های مصری با قدمت 1500 سال پیش از میلاد یافت شد. جیوه تنها عنصر فلزی مایع رایج در دماهای معمولی است و به ندرت به صورت آزاد در طبیعت یافت میشود. سنگ معدن اصلی آن سینابار است. اسپانیا و ایتالیا تقریبا 50 درصد نیاز جهانی این فلز را تولید میکنند. واحد تجاری کاری جیوه (فلاسک) است که معادل 76 پوند است. این فلز از حرارت دادن سینابار در جریان هوا و چگالش بخار آن به دست میآید. جیوه فلز سنگین، سفید نقره ای، رسانای نسبتاً ضعیف گرما در مقایسه با سایر فلزات و رسانای جریان الکتریسیته است. به راحتی با بسیاری از فلزات از جمله طلا، نقره و قلع آلیاژ میشود که به این آلیاژها آمالگام (ملقمه) میگویند. سهولت ملقمه سازی آن با طلا، استفاده از آن را در بازریابی طلا از سنگ های معدنی اش ممکن ساخته است.
مهمترین نمک های آن، کلرید جیوه (بخارهای خورنده ـ بسیار سمی )، کلرید جیوه ای (کالومل، هنوز بعضاً در پزشکی استفاده میشود)، فولمینات جیوه (چاشنی انفجاری مورد استفاده فراوان در انفجارها) و سولفید جیوه (ورمیلیون، رنگدانه بسیار عالی)، ترکیبات عالی جیوه، مهم هستند. معلوم شده است که تخلیه الکتریکی بار موجب ترکیب بخار جیوه با نئون، ارگون، کریپتون و گرنون میگردد. این محصولات که با نیروهای واندروالس اتصال یافته اند با فرمول های زیر نمایش داده میشوند :
Hgxe – Hgkr – Hgar – Hgne جیوه بسیار سمی است و براحتی از طریق اندام تنفسی، ................... و یا از پوست .................. جذب میشود. جیوه سم جمع شونده است و در هوا به سرعت به مقادیر خطرناکی میرسد. هوای اشباع شده با بخار جیوه در 20 درجه سانتیگراد حاوی غلظتی است که چندین برابر بیش از حد سمی بودن است. این خطر در دماهای بالاتر افزایش مییابد. بنابراین احتیاط در کار با جیوه اهمیت دارد. مخازن جیوه باید با دقت پوشش داده شود و از تراوش آن جلوگیری نمود. اگر حرارت دادن جیوه یا ترکیب های آن ضروری باشد باید در زیر هواکش با تهویه مناسب انجام گیرد. متیل جیوه یک آلاینده خطرناک است و امروزه در آب و جریانها به فراوانی یافت می شود. نقطه سه گانه جیوه ( 8344/38- ) درجه سانتیگراد نقطه ثابتی در مقیاس دمای بین المللی (Its – 90 ) است.
کاربــــردهــا
این فلز بطور گسترده در کار آزمایشگاهی برای ساخت دماسنج ها، فشارسنج ها، پمپ های نفوذی و بسیاری وسایلی دیگر استفاده میشوند. جیوه در ساخت پمپ های بخار جیوه و علایم تبلیغاتی، کلیدهای جیوه ای و سایر تجهیزات الکترونیکیبکار میرود. سایر کاربردها عبارتند از : ........................ ، ........................ ، ........................ ، ........................
کبالت Cubalt
تاریخچــه
( آلمانی، کوبالدKobald ، روح شرور یا ........... ، ........... . یونانی. مامن، (Mine ). کبالت توسط برانت در حدود سال 1735 کشف گردید.
منــابـع
کبالت در کانه های کبالتیت و اریتریت یافت میشود. اغلب همراه سنگ های معدنی آهن، مس، سرب، نقره و نیکل وجود دارد و از آنها به عنوان یک محصول جانبی به دست میآید. درشهاب سنگها نیز کبالت وجود دارد.
مهم ترین منابع سنگ معدن آن در زئیر، مراکش و کانادا یافت میشود. مدیریت جغرافی آمریکا اعلام داشته است که پایین اقیانوس آرام شمالی احتمالاً منابع غنی از کبالت در اعماق نسبتاً کمآب نزدیک به جزایر هاوایی و دیگر ..................... آمریکا وجود دارد.
ویژگــی ها
کبالت فلز ترد و سخت و در ظاهر شبیه آهن و نیکل است. نفوذ پذیری فلزی در حدود دو سوم آهن دارد. کبالت گرایش به داشتن دو آلوتروپ در بازهی وسیعی از دما دارد. این استحاله .................................................................................................................
کـاربردهـــا
کبالت با آهن ، نیکل و سایر فلزات در تشکیل آلینکو آلیژسازی میشود. آلینکو آلیاژ مستحکم و مغناطیسی غیر معمولی است که کاربردهای مهم زیادی دارد. آلیاژهای استلیت حاوی کبالت، کرم و تنگستن در ابزارهای برش پرسرعت ، پرکار و دما بالا و در ساخت قالب ها استفاده میشوند. کبالت در فولادهای مغناطیسی دیگروفولادهای زنگ نزنو آلیاژهای مورد استفاده در توربین های جت و زنراتورهای توربین گازی به کار میرود. این فلز به دلیل ظاهر، سختی و مقاومت به اکسید شدنش در آب کاری استفاده میشود.
نمک های کبالت قرن ها برای تولید رنگ های دائمی و درخشان در چینی، شیشه، سفال، کاشی و لعب بکار میرفته است. کبالت جزء مهمی در ....................................... . محلولکلرید .................................. . معلوم شده است که کبالت به شکل کلرید، سولفات، استات یا نیترات در بهبود یک بیماری مشخص کمبود مادهی معدنی در حیوانات مؤثر است. خاک ها باید تغذیهی مناسب حیوانات از 13/0 تا 3/0 جزء در میلیون، کبالت داشته باشد.
ایزوتوپ ها
کبالت 60 یک ایزوتوپ مصنوعی است که منبع مهمی برای اشعه ی گاما محسوب شده و استفادهی فراوانی به عنوان ردیاب دارد و عامل رادیوتراپی است.
قیــمت
قیمت قطعات فشردهی کبالت 60 از 1 تا 10 دلار به ازای هر کوری بسته به کیفیت و فعالیت ویژه تعبیر میکند.
ملاحظات به کـارگـــیری
تماس با کبالت (بخارها و غلارهای فاز) باید به 05/0 میلی گرم بر هر مترمکعب محدود گردد (8ساعت کار روزانه در هفته ای 40 ساعت کار).
ســـرب Lead
تاریخچــــه
( انگلوساکسون: .............. (Lead). لاتین: پلمبیوم ( Plumbum ). سرب از مدت ها پیش شناخته شده است و در ............. به آن اشاره گردیده است. شیمیدان ها معتقدند که سرب قدیمی ترین فلز و به ................ مربوط میشود. سرب در طبیعت به صورت آزاد اما به ندرت پیدا میشود.
منابــــع
سرب عمدتاً از گالنا ( Pbs ) و از طریق فرایند تشویه به دست میآید. آنگسیت، کریوسیت و مینیم سایر کانه های سرب دار معروف هستند.
ویــــژگیهــا
سرب فلز آبی کم رنگ مایل به سفیذ با درخشندگی زیاد، بسیار نرم، با چکش خواری بالا، شکل پذیر و رسانای ضعیف الکتریسیته است. سرب مقاومت زیادی به خوردگی دارد. لولههای سربی ...................................... و هنوز نیز مورد استفاده هستند. سرب به عنوان مخزن مایعات خورنده (مانند اسید سولفوریک) به کار میرود و میتوان با فزودن درصد کمی آنتیموان یا سایر فلزات آن را چقرمه کرد.
شکـــلهـای مـوجـود
سرب طبیعی مخلوطی از چهار ایزوتوپ پایدار است : 204Pb ( 48/1 درصد) ، 206Pb (6/23 درصد)، 207Pb ( 6/22 درصد) و 208Pb ( 3/52 درصد). ایزوتوپ های سرب محصولات نهایی هر سه سری از عناصر رادیو اکتیوطبیعی است : 206Pb برای سری اورانیوم، 207Pb برای سری اکتنیوم و 208Pb برای سری توریم. بسیت و هفت ایزوتوپ دیگر سرب که همهی آنها رادیواکتیو شناخته شده اند.
کــاربردهــا
آلیاژهای سرب عبارتند از : لحیم، فلز چاپ و فلزات ضد اصطکاکی مختلف . مقادیر زیادی از سرب ـ چه به صورت فلزی و چه دی اکسیدی ـ در باتری های ذخیره استفاده میشوند. مقدار زیادی نیز در پوشش دهی کابل، لوله کشی، .............. و در ساخت تتراتیل سرب به کار میرود. این فلز به عنوان جاذب صدا بسیار مؤثر است و برای سپر تشعشعی تجهیزات اشعهی ایکس و راکتورهای هسته ای و جذب ارتعاشات به کار میرود. سرب سفید، کربنات بازی، سرب سفید تصفیه شده، .................... و سایر ترکیبهای سرب به طور گسترده در رنگ ها استفاده میشوند اگرچه در سالهای اخیر استفاده از سرب در رنگ ها ..................... تا مخاطات سلامتی را حذف یا کاهش دهد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 180 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله ویژگی های عناصر شیمیایی