مقدمه:
از دیر باز انسانها برای رفع احتیاجات خود به کمک دیگران نیاز داشته اند . از اینرو تعامل و مشارکت را لازمه زندگی فردی و اجتماعی خود می دانستند . رفع نیاز باعث گردید بعضی ، بعض دیگر را اجیر کرده تا در قبال دریافت اجرت ، نیازهای آنان را برآورده سازند ، زیرا بر کسی واجب نبود که تبرعاً به رفع احتیاجات دیگری بپردازد .
در این رساله به موضوع اجاره اشخاص و ارکان و شرایط آن می پردازیم .با توجه به اینکه در متون فقهی بیشتر به مبحث اجاره پرداخته شده و کمتر از اجاره اشخاص صحبت شده است ، لذا در جمع آوری مطلب پیرامون اجاره اشخاص با محدودیت روبرو شدم . و با توجه به اینکه مطالب موجود در متون فقهی در مورد اجاره ، غالباً در مورد اجاره اشخاص نیز صدق می کرد ، از آن جهت که اجاره اشخاص خود قسمی از اجاره می باشد ، از این رو در این رساله اجاره اشخاص را در کنار اجاره مورد بررسی قرار دادم .
هدف از طرح این موضوع ، آشنایی با اقسام اجاره از جمله اجاره اشخاص وبیان نمونه هایی از موارد کاربردی آن در جامعه کنونی می باشد و در این رساله حتی الامکان سعی کردم که موضوع را از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بحث قرار دهم و به سؤالاتی از قبیل آیا چنین اجاره ای صحیح می باشد یا خیر و ادله مشروعیت آن کدامند ؟، اجیر کیست وشرایط اجیر و مستأجر و وظایف آنها چیست ؟ ، موارد فسخ و بطلان چنین اجاره ای کدام است ؟ و سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهم . در فصل اول به تعریف عقد ، عقد اجاره و اجاره اشخاص و ادله مشروعیت اجاره پرداختم . در فصل دوم از ماهیت عقد اجاره اشخاص وارکان آن ، اجرت و شرایط متعاقدین سخن به میان آمد ، در فصل سوم اجیر و حداقل و حداکثر مدت اجاره مورد بررسی قرار گرفت و همچنین رحم اجاره ای و اجیر گرفتن و اجیر شدن برای رضاع و عبادات مورد بحث قرار گرفت و در فصل آخر موارد فسخ و بطلان و نهایتاً قانون کار بیان گردید .
لذا لازم به ذکر است که با توجه به رشد جامعه بشری و توسعه صنعت و تکنولوژی ، اجاره اشخاص شکل دیگری به خود گرفته و تحت عنوان قانون کار مطرح شده است و اجیر و مستأجر جای خود را به کارگر و کارفرما داده اند . با توجه به انطباق قانون کار و روابط کارگر و کارفرما با اجاره اشخاص ، بخشی از فصل آخر این رساله را به قانون کار اختصاص دادم .
فهرست مطالب
عنـــوان صفحـــه
فصل اول - کلیات
- عقد .................................................................... 3
1-1-1 عقد در لغت ........................................................... 3
1-1-2 عقد در شرع و اصطلاح حقوقی آن ................................. 3
1-2 تعریف اجاره ............................................................ 4
1-2-1 اجاره در لغت ....................................................... 4
1-2-2 اجاره در اصطلاح فقه و حقوق اسلامی .............................. 6
1-2-3 تعریف اجاره در قانون ................................................ 8
1-2-4 اقسام عقد اجاره .................................................... 9
1-2-5 تعریف اجاره اشخاص در فقه و قانون ................................. 9
1-3 ادله جواز و مشروعیت اجاره در اسلام ......................................... 10
1-3-1 آیات ........................................................................ 10
1-3-2 روایات .................................................................... 13
1-3-3 اجماع ...................................................................... 15
1-3-4 عقل ......................................................................... 16
1-4 تفاوت جعاله و اجاره .......................................................... 16
فصل دوم – ماهیت اجاره اشخاص
2-1 ماهیت عقد اجاره اشخاص ................................................ 18
2-2 ارکان اجاره اشخاص ..................................................... 19
2-3 اجرت .................................................................. 21
2-3-1 شرایط اجرت .............................................................. 21
2-3-2 اقسام اجرت ............................................................. 23
2-3-3 شرط تأجیل یا تعجیل پرداخت اجرت در عقد اجاره ............. 24
2-3-4 اجرت یا مزد از نظر حقوقی ...................................... 24
2-4 شرایط متعاقدین ......................................................... 25
2-4-1 شرایط متعاقدین از نظر فقهی .................................. 25
2-4-2 شرایط متعاقدین در قانون مدنی ...................................... 27
2-5 مدت و زمان در اجاره اشخاص ............................................. 30
2-5-1 تعیین مدت و زمان در فقه ......................................... 30
2-5-2 تعیین مدت و زمان از نظر قانون مدنی ........................ 31
فصل سوم – اجیر و مدت در اجاره اشخاص
3-1 اختیار متعاقدین در تعیین مدت اجاره در حقوق مدنی ایران ...... 33
3-2 حداقل و حداکثر مدت اجاره ....................................... 34
3-2-1 حداقل مدت اجاره در حقوق مدنی ایران .................... 34
3-2-2 حداکثر مدت اجاره ........................................................ 35
3-2-3 حداکثر مدت اجاره در حقوق ایران ................................ 35
3-2-4 فقه عامه ................................................................. 35
3-2-5 فقه امامیه ............................................................. 35
3-2-6 وضعیت خاص اجاره اشخاص .......................................... 37
3-3 اجاره مؤبد ................................................................... 38
3-3-1 اجاره مؤبد در حقوق ایران ............................................ 38
3-3-2 اجاره به مدت حیات موجر یا مستأجر ................................... 38
3-4 اجیر ........................................................................... 40
3-4-1 تعریف اجیر ................................................................. 40
3-4-2 اقسام اجیر ................................................................ 40
3-4-3 چند مسئله در مورد اجیر .......................................... 43
3-5 اجیر شدن بر واجبات ..................................................... 46
3-6 اصطلاح رحم اجاره ای چیست ؟ ...................................... 51
3-6-1 ادله اصحاب ..................................................... 51
3-6-2 انتقال جنین ......................................................... 55
3-6-3 نظر موافقان .............................................................. 56
3-6-4 نظر مخالفان .............................................................. 57
3-6-5 اندیشه حقوقدانان و تلقیح مصنوعی ............................. 64
3-7 رضاع و ارتضاع ...................................... 70
3-7-1 شرایط صحت اجاره مرضعه ........................................... 70
3-7-2 اجیر شدن برای ارضاع قبل و بعد از ازدواج ...................... 72
3-7-3 زنان شوهردار .................................................. 74
3-8 اجاره اجیر به کمتر از اجرت تعیین شده ............................ 75
3-9 عیب اجیر و وجود خیار .................................................... 77
3-10 تعریف معاطات ......................................................... 78
3-10-1 بررسی معاطات در اجاره اشخاص ....................... 78
فصل چهارم – انحلال اجاره اشخاص در فقه و قانون کار
4-1 انحلال اجاره اشخاص و زوال رابطه حقوقی میان اجیر و مستأجر ....... 80
4-1-1 بطلان اجاره اشخاص و آثار و موارد آن در فقه و قانون ......... 80
4-1-2 فسخ اجاره اشخاص در فقه و قانون ..................... 81
4-1-3 عوامل موجب فسخ اجاره اشخاص در فقه و قانون ............... 82
4-1-4 پایان مدت اجاره ............................................ 86
4-2 ضمان در اجاره اشخاص و قرارداد کار ..................... 87
4-2-1 اتلاف ......................................................... 91
4-2-2 آثار تلف ........................................................ 91
4-2-3 ملاک تضمین خسارت ناشی از ضمان ........................ 92
4-3 تعهد های اجیر در اجرای مورد تعهد ........................... 92
4-3-1 تسلیم موضوع کار ................................................... 93
4-3-2 حفظ کالا تا زمان تحویل به مستأجر ................................ 93
4-3-3 شرایط معاف شدن کارگر از جبران خسارت ناشی از عدم انجام تعهد و یا تأخیر در آن در دعوی خسارت ................................................... 97
4-4 تعریف حقوق کار ........................................ 97
4-4-1 تعریف قرارداد کار .................................... 99
4-4-2 حقوق بنیادین کار ............................................ 100
4-5 تعاریف و اصول کلی ....................................... 101
4-5-1 تعریف قرارداد کار و شرایط اساسی انعقاد ...................... 102
4-5-2 تعلیق قرارداد کار ......................................... 103
4-5-3 خاتمه قرارداد کار ............................................ 105
4-5-4 جبران خسارت از هر قبیل و پرداخت مزایای پایان کار .......... 107
4-6 شرایط کار .................................................. 108
4-6-1 حق السعی ............................................. 108
4-6-2 مدت ..........................................................112
4-6-3 شرایط کار زنان ............................................ 114
4-6-4 شرایط کار نوجوانان ............................................. 115
4-7 مسائل متفرقه ...................................................... 117
پروژه تحقیقاتی کارشناسی حقوق - عقد و اجاره اشخاص - با فرمت ورد word
