این رودخانه از کوه های هزار مسجد و لاله رویان در استان خراسان سرچشمه می گیرد و در جنوب شرقی مازندران به دریای خزر می ریزد. طول رود خانه اترک را حدود 600 کیلومتر برآورد کرده اند. رود خانه اترک در مسیر طولانی خود از شیر وان، بجنور د و مراوه تپه عبور می کند.در روستای مرزی چات، ریزابه سیمبار از جمهوری ترکمنستان به آن می پیوندد و سپس د ر امتداد جنوب غربی، دلتایی تشکیل می دهد و به خلیج حسینقلی می ریزد. به موجب قرارداد 1288 میلادی ایران و روسیه، رود اترک از چات به بعد خط مرزی د و کشور ایران و جمهوری ترکمنستان تعیین شده است.
حوضه آبریز رودخانه اترک
سطح حوزه آبریز رودخانه اترک با احتساب رودخانه سومبار (که قسمت اعظم آن در خارج از ایران و در خاک جمهوری ترکمنستان واقع میباشد) حدود 28000 کیلومتر مربع بوده و آن قسمت از حوزه آبریز رودخانه اترک که در خاک ایران واقع است دارای 269000 کیلومتر مربع مساحت میباشد. قسمت عمده این حوضه آبریز را مناطق کوهستانی تشکیل میدهد ( حدود 20700 کیلومتر مربع) و مساحتی کمتر از یک چهارم آن در مناطق دشتی و کوهپایه ای قرار دارد. قسمت عمده این دشتها در غرب حوزه آبریزاترک و در شمال استان گلستان واقع گردیده است.
بیشترین ارتفاع حوزه آبریز اترک در بخش شرقی حوزه بوده و کوه کپه داغ با 2903 متر ارتفاع بلندترین نقطه آن است.پایین ترین نقطه حوزه اترک در مصب رودخانه و در حدود 27 متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد.
شاخه های اولیه اترک از دامنه های غربی کوه هزار مسجد و لاله رویان واقع در اطراف قوچان منشا گرفته و این رودخانه را تشکیل میدهند. اترک ابتدا دشت حاصلخیز قوچان را مشروب میکند و پس از گذشتن از شیروان و بجنورد و از شرق قازان قایه وارد استان گلستان میشود سپس از دره های و تنگه های باریک گذشته و به نقطه مرزی چات میرسد. از این نقطه مرز مشترک ایران و جمهوری ترکمنستان را تشکیل میدهد و سرانجام در منطقه داشلی برون دو قسمت شده یک شاخه از خاک کشور ترکمنستان و شاخه دیگر از طریق ایران وارد دریای خزر میشود.
در حوزه آبریز اترک بعلت مجاورت با منطقه معتدل خزری و قرار گرفتن در مسیر اقلیم مدیترانه ای مقدار ریزش های جوی نسبتا زیاد بوده و میزان بارندگی سالیانه از حدود 200 میلیمتر در شمالغربی تا حدود 800 میلیمتر در مناطق مرتفع شرقی و دامنه های البرز و کوههای خراسان متغیر میباشد ولی قسمت اعظم حوزه آبریز دارای میزان بارشی بین 250 تا 400 میلیمتر میباشد.طول رودخانه اترک حدودا 715 کیلومتر برآورد شده است که 195 کیلومتر آن مرز مشترک ایران و ترکمنستان میباشد.میزان آبدهی اترک در یک دوره 10 ساله در محل روستای قازان قایه حدود 123 میلیون مترمکعب در سال محاسبه شده است . حداکثر میزان آبدهی لحظه ای آن در سالهای 64و 65 در محل فوق الذکر 606 مترمکعب در ثانیه بوده است.
فهرست مندرجات:
سیمای بچه های اطراف رودخانه اترک.... 3
وجه تسمیه رودخانه اترک(سمار): 5
اثرات رودخانه اترک درحیات استان : 6
رودخانه اترک در رونق اکوتوریسم: 7
اقدامات لازم جهت بهره برداری بهینه از رودخانه : 7
اهمیت کنترل ومهارآب ها در این حوزه 9
شامل 10 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله اهمیت رودخانه اترک
