لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 64 (به همراه تصاویر از روستا)
میمند مرکز دهستان میمند، بخش مرکزی، شهرستان شهربابک، واقع در استان کرمان
در ۳۶ کیلومتری شمال شرقی شهر بابک قرار دارد و دشت خاتون‌آباد (دهشتران) در جنوب و کوه خورین در شمال باختری آبادی است. مختصات میمند ۲۳ ْ۵۵ طول جغرافیایی و ۱۴ ْ۳۰ عرض جغرافیایی است و ۲۲۴۰ متر از سطح دریا بالاتر است. می‌باشد.
دهستان میمند از شرق با دهستان پاقلعه، از شمال با دهستان راویز، از شمال غرب و غرب با دهستان‌های مدوارات و خورسند، از جنوب با دهستان خاتون آباد و از جنوب شرق با دهستان‌های پاریز و سرچشمه هم مرز است.
روستای میمند حدود ۴۰۰ واحد مسکونی (کیچه) و حدود ۲۵۰۰ اتاق دارد که در دل صخره‌های روبه‌روی هم کنده شده است.
موقعیت این روستا از لحاظ استراتژیک دارای اهمیت بوده. به قول میمندی‌ها: « اگر در ابتدای میمند (که آن را گلوگاه می‌نامند) دو تفنگ‌چی در دو طرف رودخانه مستقر شوند به راحتی می‌توانند از ده دفاع کنند.»
لایه آذرین ضخیمی که بر روی روستا وجود دارد، مانند دژی طبیعی از نفوذ به روستا جلوگیری می‌کند. تنها مسیر دسترسی، شیارهای طبیعی به‌نام رخنه است که در مواقع لزوم بسته می‌شدند. دستکندها در چندین تراز مختلف، در شیب کوه و دوطرف دره، کنده شده‌اند و میانگین اتاق‌های موجود در هر کیچه به ۴ می‌رسد.
دکتر باستانی پاریزی در کتاب پیغمبر دزدان آورده: «میمند از دهات معروف و قدیمی شهربابک است، تمام اتاق‌های این ده در دامنه کوه کنده شده و خانه‌ها در دل سنگ است و هر کوچه که در دل کوه می‌رود سه یا چهار اتاق دارد و مجموعاً قریب سیصد کوچه در دل سنگ فرو برده‌اند و به همین سبب خانه‌ها دودکش و بخاری ندارند و بدون منفذ است و از جهت تاریخی واقعاً از آثار اولیه تمدن بشری محسوب می‌شود. در واقع یک آسمان خراش موربی است که هزاران سال است در دل سنگ کنده شده، اطاق‌ها بخاری ندارد، راه عبور محدود است و دواب و آدمیزاد تا حدودی زندگی مشترکی دارند، این آبادی البته غیراز میمند معروف فارس است…)
میمند روستای تاریخی و منحصر به فردی در استان کرمان است که یکی از چند روستای شگفت‌انگیز ایران لقب گرفته است.
برگزاری نمایشگاه عکس روستای میمند در نگارخانه تهران دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران از 24 تا 28 مهر ماه و نیز اهدای جایزه بین‌المللی ملینا مرکوری به روستای باستانی میمند برای حفظ و مدیریت تداوم فرهنگی در سرزمین‌های تاریخی، انگیزه معرفی این روستای بی‌نظیر با بافت معماری ویژه‌اش می‌باشد.
میمند در شمال شهر بابک در کوهپایه‌های شمالی آن واقع است. این روستا از نمونه‌های بی‌نظیر معماری «دست کند» در جهان می‌باشد که به صورت یک مجموعه یکپارچه انسانی در دل کوه جای گرفته است. از آداب محلی و ویژگی‌های معماری روستا پیداست که روستا به پیش از اسلام تعلق دارد. دکتر غلامعلی همایون، استاد دانشگاه تهران، میمند را متعلق به آریایی‌های مهرپرست می‌داند (قرن هفتم و هشتم قبل از میلاد) که در فضایی غار مانند به عبادت می‌پرداخته‌اند. هرچند این نظریه هنوز، توسط پژوهش‌های باستان‌شناسی مورد تایید قرار نگرفته است، اما خطوط معماری ایوانها و درگاه‌های خانه‌های میمند، معماری معبد را در ذهن تداعی می‌کنند. در نقاط ویژه‌ای از منطقه میمند، کنده‌نگاری‌هایی با نقوش بز کوهی، انسان در حال شکار و... مشاهده می‌شود. «لوراگوران» باستان‌شناس ایتالیایی، باتوجه به یکی از این سنگ‌نگاره‌ها قدمت تمدن میمند را 12-6 هزار سال تخمین می‌زند.
اهالی میمند کوچ‌رو هستند. زیستگاه مردم میمند از دامنه کوه «خورین» در شمال روستای دستکند به سمت جنوب تا دشت «خاتون‌آباد» گسترده شده است. اهالی میمند هر سال را به 3 فصل تقسیم کرده و طبق تقویم خاص خود در آبادی‌های واقع در مناطق مرتفع، سر آغلهای واقع در دشت خاتون‌آباد و روستای دستکند سکنی می‌گزینند. آبادی‌ها و سرآغل‌ها هریک معماری ویژه خود را دارا هستند که با پلان‌هایی دایره‌ای شکل و با ترکیبی از خشکه‌چینی سنگ و چوب درختانی چون پسته و بادام کوهی شکل یافته‌اند. بر کناره رودخانه، آسیاب‌های آبی با پره‌های چوبی افقی و تنوره‌های تراشیده از کوه یا سنگ‌چین به چشم می‌خورد.
روستای دستکند میمند، منزل زمستانی اهالی است؛ مجموعه‌ای از 400 خانه دست کند همراه با مسجد، حسینیه، حمام و آتشکده. باتوجه به شیب ملایم دامنه، دسترسی‌هایی عمود بر امتداد خطوط تراز زمین برای دستیابی بـه ارتـفـاع مناسب برای کندن خانه‌ها، درون کوه حفر شده‌اند. این دسترسی‌ها که در اصطلاح محلی «کی چه» نامیده می‌شوند، به دلیل مسائل ایستایی در دو تراز ارتفاعی مجاور به صورت یک در میان، توسط تیشه و تبر حفر شده‌اند. از خاک حاصل از کندن کی چه‌ها، جهت ساخت فضایی برکنار کیچه که «تقل» نامیده می‌شود، استفاده شده است. «تقل» یا «مهتابی» که با سنگ چین و خاکریزی و حذف شیب دامنه شکل گرفته است، برای پهن کردن خشکبار و نشستن اعضای خانواده مورد استفاده قرار می‌گیرد. آبریزگاه‌ها که در لفظ محلی «اوریز» خوانده می‌شود، به صورت استوانه‌های سنگی بر دامنه میمند مشاهده می‌شوند که غالبا با چوب و بوته «مَر» پوشش داده شده‌اند. سنگ‌چین «اوریز»ها و «تقل»ها در ترکیب با کیچه‌های دست کند، چشم‌انداز زیبایی ایجاد می‌کند.
هر کیچه به یک یا چند اتاق منتهی می‌شود. در انتهای کیچه ایوانهایی تراشیده از کوه یا ساخته شده از چوب به چشم می‌خورد. بسیاری از فعالیت‌های اهالی در کیچه و ایوان انتهایی آن صورت می‌پذیرد. ورود به اتاقها از طریق درگاههایی با فرمهای متنوع انجام می‌شود. درهای چوبی نصب شده در درگاهها، مانند بسیاری از خانه‌های سنتی نقاط مختلف ایران، بوسیله «کلیدون»های چوبی قفل می‌شوند. سوراخ دسترسی به کلیدون «کت کلیدون» بر کناره درگاهها دیده می‌شود.
درون اتاقها طاقچه‌ها، جای چراغ و قلیان که همگی در دل کوه تراشیده شده، به چشم می‌خورد.
اتاقها با قالیچه و گلیم که از صنایع دستی روستا می‌باشند، فرش شده‌اند. محل افروختن آتش «دیدان» با فرم خاصی از سنگ ساخته شده است. «دیدان»ها درون ایوانها، کیچه و اتاقها قرار گرفته و کانون تجمع اهالی خانه محسوب می‌شود. رنگ درون اتاقها به دلیل افروختن آتش، سیاه رنگ است و اتاقها غیر از در ورودی به بیرون روزنی ندارند.
به نظر می‌رسد مسجد و حسینیه که در دل کوه کنده شده است، از ادغام چند خانه شکل گرفته است. هنوز بقایای دیوارهای بین خانه‌ها به صورت ستون‌های سنگی درون مسجد و حسینیه دیده می‌شود. منبر و محراب از کوه تراشیده شده و طاقچه‌هایی برای قرار دادن مهر در دیواره‌های اتاق کنده شده است. در فضای باز جلوی مسجد و حسینیه فضاهایی خاص با درختان کهنسال مقدس، جهت انجام مراسم خاص چون عاشورا و تاسوعا و تهیه غذای نذری پیش‌بینی شده است.
آتشکده که در نزد اهالی به کیچه «دوبندی» مشهور است، آتشدانهایی دست کند دارد و اکنون به عنوان مرکز اسناد و موزه پایگاه میراث فرهنگی میمند مورد استفاده قرار می‌گیرد. حمام روستا فضایی بزرگ و یکپارچه است که درون کوه تراشیده شده و سپس با دیواره‌های سنگی تقسیم شده است. حمام در پایین‌ترین تراز واقع شده و از آب رودخانه بهره می‌برده است. گرمایش حمام از طریق افروختن هیزم در زیر دیگ مسی (در زیر خزینه) حاصل می‌شده و دود حاصل از طریق گربه‌روهایی واقع در زیر گرم‌خانه به دودکش تراشیده شده در کوه هدایت می‌شده است.
طبیعت منطقه میمند بسیار شگفت‌انگیز است. پدیده‌های طبیعی چون جنگل «بنه»، «اشکفت»ها و پدیده آتشفشانی «تیرخورین» واقع در شمال میمند، چشم‌انداز مناسبی برای دوستداران طبیعت ارائه می‌دهد.
این منطقه از دیرباز شکارگاه بوده و گونه‌های مختلفی از جانوران در این منطقه زیست می‌کنند. از دیگر جذابیت‌های روستا، صنایع دستی آن است. قالیبافی اهالی به شیوه ایلیاتی است. قالیها با ابعاد کوچک و به صورت ذهنی و بر روی دارهای افقی با نقوش هندسی و انتزاعی حیوانات و گیاهان بافته می‌شوند. صنعت نمدمالی روستا نیز که به مدت 40 سال به فراموشی سپرده شده بود، بار دیگر احیا شده است. تن‌پوش، کلاه و زیراندازهای نمدی با نقوش زیبا از جمله محصولات کارگاه نمدمالی است
جغرافیای میمند
میمند در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهربابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است این روستا بین شهرهای یزد، کرمان و شیراز قرار دارد. میمند در دهستان‌میمند، در شهرستان شهربابک و در استان کرمان واقع شده‌است. باران سالیانه آن ۱۸۵ میلیمتر است.
معرفی
میمند روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور ایامی است که انسانها خدایان خود را در بلندای کوه‌ها جستجو می‌کردند و کوه نشانه استواری و توان و پایداری و اراده شناخته می‌شود. این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونتگاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود، دورانی که هنوز ایرانیان مهرپرست بودند و کوه‌ها را سپند می‌شمردند، باوری که بعدها نیز جلوه دیرینگی و دینی داشت و همانگونه که حضرت موسی در کوه طور به پرستش می‌پرداخت و پیامبرگرامی اسلام نیز در غار و کوه حرا به پیامبری مبعوث گردید. به هر تقدیر چند هزار سال پیش از این، انسانهایی دل سنگ‌ها را شکافتند و یادگاری را به جا گذاشتند که امروزه پس از گذشت سالیان همچنان نماد عزم و اراده و اقتدار اجداد ایرانی به‌شمار می‌رود. هنوز کسی واقف نیست که این مجموعه به دست چه کسانی بوجود آمده و انگیزه این مردمان از احداث چنین بناهایی چه بوده، اما انگیزه مردمان آن زمان بسیار مورد اهمیت قرار دارد، چون در آن زمان و با آن وسایل ابتدایی، آفرینش چنین مجموعة با عظمتی با معماری بی‌نظیر فابل تحسین است. عده‌ای از محققین نیز معتقدند که مهرپرستان از غارهایی که با دست در دل‌کوه کنده‌اند فقط برای عبادت و دفن مردگان استفاده می‌کردند و بعد از مدتی بنا به اضطرار ناشی ازآب و هوا و یا هر عامل محیطی مؤثر دیگری، این غارها را برای سکونت برگزیده‌اند. آئین مهرپرستی قبل از ظهور آئین‌زرتشت در ایران رواج داشته و تا مدت‌ها پس از ظهور وی نیز ادامه داشته‌است. میمند به دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده‌است و بیشترین تغییر در آن مربوط به چند دهة اخیر می‌باشد. این تمدن در ابتدا برگرفته از آئین‌مهرپرستی و بعد از آن آئین‌زرتشت بوده‌است. در زمان ساسانیان شهربابک به عنوان زادگاه بابک سرسلسلة ساسانی مورد توجه خاص آنها بوده‌است. پس از ظهور اسلام و ورود آن به ایران مردم میمند که به آئین‌زرتشتی معتقد بودند به اسلام گرویده و مذهب شیعه را پذیرا گشتند.
آنچه مورد اهمیت است و بی شک بر نحوه شناخت میمند اثر گذارده این است که مسکن از روی هم گذاردن سنگ و آجر و غیره پدید نمیآید، یعنی در فضای باز ساخته نمی‌شود، بلکه با از میان برداشتن انبوهی از خاک شکل می‌گیرد و انسان نیاز به خشت و آجر و ملات ندارد، بلکه باید تودهای را بردارد تا پناهگاه مهیا شود. به همین دلیل برای اتاق، طاقچه در اندازههای مختلف کنده شده‌است که جای رختخواب، ظروف، صندوق، چراغ و غیرو کنده شده‌است. به همین دلیل کنار دیوارهای خانه گنجه گذارده نمی‌شود، بلکه با کندن دیوار، حفره یا طاقچه‌ای بوجود می‌آید که اشیاء و لوازم در آنها گذاشته شده و یا در آنها آویزان می‌گردند.کل یک خانه که ممکن است شامل یک یا چند اتاق و اصطبل باشد یک کیچه‌است. یک واحد یک ورودی مشترک دارد و در پاگرد ممکن است طویله در یک سو و اتاق نشیمن در طرف دیگر باشد. همه کیچه‌ها یک ساختار ندارند. هم اندازه و هم تعداد اتاقها متفاوت است و همانگونه که ذکر شد نام هر واحد کیچه است(kiche) جدا کردن اتاق از پستو و یا پوشانیدن برخی از طاقچه‌ها با پردهای پارچه‌ای صورت می‌گیرد. کلیدون در دیوار کنار درب نصب می‌شود، کلید را در آن قرار می‌دهند تا زبانه پشت در قرار گیرد. درجه حرارت این اتاقها حدود ۵ درجه متفاوت از بیرون است. در سال ۱۳۸۳در بهمن ماه در حالی که در بیرون حرارت ۱۰ درجه سانتیگراد بود، در درون ۱۵ درجه و در خرداد ماه ۱۳۸۴ در حالی که بیرون ۲۴ درجه سانتیگراد بود در درون ۱۸ درجه سانتیگراد بود. ایجاد اجاق و در زبان محلی دیدون (didon) در درون اتاقها و سوزاندن هیزم طی سالیان متمادی در آن موجب سیاهی رنگ سقف و بدنة اتاقها شده و برپا کردن آتش و تهیه غذا در درون اتاقها باعث گردیده تا بدنه داخل اتاقها ایزولاسیون شده و باعث عمر بیشتر اتاقها شود و متأسفانه چون دیگر در خیلی از اتاقها آتش افروخته نمی‌شود باعث شده تا خاک سقفها به آهستگی ریزش پیدا کند. اندازه این اتاقها که البته از نظر هندسی منظم نیستند، متفاوت است و یک اتاق ۳×۴ به بلندی ۹۰/۱ تا ۱۰/۲ متر معمولی است و بزرگ‌ترین کیچه از ۹۰ متر مربع تجاوز نمی‌کند. کف پوش‌ها اکثراً نمد، مخشیف، گلیم یا قالیچه به اندازههای متفاوت در سایزهای۱۵۰×۱ و ۴۰/۱×۸۰/۱ متر موجود است. تعداد کیچه‌ها در خود روستا ۴۰۶ عدد و تعداد اطاق‌ها ۲۵۶۰ عدد می‌باشد. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود. روستای ۳ هزارساله میمند تنها روستای تاریخی در جهان است که هنوز روابط سنتی زندگی در آن جریان دارد و می‌توان تعامل انسان و طبیعت در هزار دوم میلادی را بخوبی در آن دید. این روستا هفتمین منظر فرهنگی_طبیعی و تاریخی جهان بود که جایزه مرکوری را دریافت کرد. جایزه ملینا مرکوری جایزه‌ای است که از سوی دولت یونان و با همکاری مجامع فرهنگی بین‌المللی مانند یونسکو و ایکوموس (شواری حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی) به آثاری اهدا می‌شود که دارای شرایط و ضوابط فرهنگی، طبیعی و تاریخی منحصر به فرد باشد. روستای میمند در مهر ماه ۱۳۸۵ به عنوان روستای نمونه ملی گردشگری معرفی گردید. مدارک برای شرکت در مسابقه بزرگ معماری آقا خان ارسال شده‌است و در ضمن اقداماتی جهت ثبت جهانی میمند صورت گرفته‌است. طبق افسانه‌های میمند روزی این روستا به وسیلهٔ مردی که از سوی خورشید می اید ایران را به شکوه قدیمی باز می گرداند.
این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید
تحقیق در مورد روستای میمند واقع در استان کرمان
