پرکن های حجمی یا پیستونی:
برای پر کردن قوطی ها و شیشه های درب گشاد از مواد نسبتا غلیظ یا پودری، مانند رب، مربا، غذای کودک و یا پودر شیر خشک ممکن است از پرکن های پیستونی استفاده نمود که در این صورت ظروف را تک تک و یا چند ظرف را با هم پر می کنند. مکانیسم کار این پرکن بصورت یک سیلندر ویستون می باشد. هنگامی که ظرف دقیقا به محل پر کردن می رسد دریچه ی تحویل دهنده ماده ی غذایی باز شده ، دریچه ی ذخیره بسته می شود و با حرکت برگشت پیستون ، ماده ی غذایی به داخل ظرف تخلیه می شود . با حرکت بعدی پیستون دریچه ی تحویل دهنده بسته و دریچه ی ذخیره باز می شود . به این طریق پیستون برای پرکردن بعدی آماده می شود .
ماشین های دوخت:
دوخت ها ضعیف ترین قسمت یک بسته می باشند و دوخت ناقص طول عمر انباری مواد غذایی را کمتر می کند. ماشین هایی که عمل دربندی، دوخت و بستن را در بسته بندی مواد غذایی انجام می دهند بسیار متنوع اند که در ذیل به مهم ترین آنها اشاره می شود.
درب بندی بطری های شیشه ای: عمل درب بندی بطری های شیشه ای توسط دست و یا با ماشین های نیمه اتومات و تمام اتومات صورت می گیرد.
بستن ظروف انعطاف پذیر: مواد ترموپلاستیک که ترکیب اصلی پوشش هاست پس از حرارت دادن نرم و ذوب شده و پس از سرد شدن دوباره سخت می شوند. به کمک ماشین دوخت حرارتی می توان عمل دوخت پوشش ها را انجام داد. این ماشین ها دارای فک هایی هستند که با جریان برق گرم شده و سپس با فشار بر روی فیلم دوخت حرارتی را انجام می دهند. در ماشین های جدید به جای جریان برق از راه های دیگری عمل گرم کردن را انجام می دهند. در این ماشین ها بجای فک هایی که با جریان برق گرم می شوند از الکترودهایی استفاده می شود که موجب ایجاد گرما بین سطوح داخلی فیلم می شود. بطوریکه سطوح خارجی فیلم از حد معینی بیشتر گرم نمی شوند درنتیجه فیلم ها به الکترود نمی چسبند . به ماشین های نوع دوم ماشین های دوبل با فرکانس بالا می گویند. ماشین های نوع اول برای دوخت لفاف هایی از جنس پلی اتیلن و پلی پروپیلن و ماشین های با فرکانس بالا برای دوخت لفاف هایی از جنس پلی وینیل کلراید و استات سلولز مناسب هستند.
ممکن است عملیات دوخت توسط درز گیرها هم صورت بگیرد که دارای انواع متعددی هستند. یک نوع آن که درزگیر چسبی نام دارد برای بسته بندی محصولات حساس در برابر گرما بکار می رود که در این روش به کمک چسب عمل دوخت انجام می گیرد.
ماشین های شکل دهنده، پرکننده و دوخت بسته بندی های غذایی (FFS)
طیف وسیعی از ماشین ها در این گروه قرار می گیرد. وجه اشتراک همه آنها در این است که عملیات ساختن بسته، پر کردن و دوخت و دربندی در آن بطور همزمان در یک دستگاه انجام می شود. با توجه به طرح دستگاه و نوع بسته بندی که ایجاد می شود این ماشین ها به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :
- ماشین های FFS عمودی: در این ماشین ها یک رول از مواد قابل انعطاف بکار برده می شوند (کاغذ، فیلم یا فویل) که آن را بصورت لوله ای درآورده سپس درز آن را می دوزند و در یک تناوب منظم آن را پر می کنند و یا آن را از طول تا می زنند و درز آن را در گوشه ای راست می بندند تا یک پاکت شکل بگیرد سپس پر شده و چسبانده می شوند. وجه اشتراک این ماشین ها حالت عمودی دستگاه برای ساخت، پرکردن و دربندی آن است. با توجه به نوع بسته بندی که در نهایت تولید می شوند ماشین های مختلفی در این گروه قرار می گیرد که یکی از مهم ترین آنها ماشین های تتراپک است.
ماشین های تتراپک: این ماشین ها برای بسته بندی شیر، آبمیوه و ... بکار می رود. میتواند بصورت عمل شکل دادن بسته، پر کردن و دربندی را انجام دهد. جنس بسته می تواند از مواد پلی اتیلن، لفاف آلومینیوم و سرلین باشد. ابتدا رول بسته بندی قبل از فرم گرفتن به داخل آب اکسیژنه 30% وارد و قوطه ور می شود سپس بعد از این مرحله آب اکسیژنه اضافه از آن تبخیر می شود. بعد ظرف شکل گرفته و عمل پرکردن انجام می گیرد و در نهایت دوخت نهایی انجام می گیرد . به این ترتیب یک بسته 4 سطحی بدست می آید که به نام تتراپک موسوم است.
- ماشین های ترموفرمینگ: وجه تمایز این سیستم با روش های دیگر استفاده از حرارت جهت نرم کردن و شکل دهی ظرف است. کاربرد این ماشین ها در تهیه مواد غذایی بسته بندی شده در ظروف یکنفره می باشد.
- ماشین های کیسه ساز: در این ماشین ورقه های تک لایه به بسته ای تبدیل می شود که سه طرف آن دوخت شده است، به این ترتیب که ابتدا فیلم تا شده و درز هایدو طرف آن دوخت می شود سپس به کمک جریانی از هوای تحت فشار کیسه باز شده و عمل پر کردن صورت می گیرد و در نهایت قسمت فوقانی بسته و هم دوخته می شود و ایجاد بسته ای با سه طرف دوخت شده می کند.
- ماشین های پر کننده و دوخت: در این گروه از ماشین ها ظرف یا بسته توسط ماشینی دیگر تهیه و ساخته می شود و عملیات پر کردن و دربندی روی ماشین های بسته بندی انجام می شود از این روش برای بسته بندی های اسپتیک استفاده می شود
- ماشین های پوشش دهنده بسته ها: این ماشین ها عملیات پوشش دادن بسته را انجام می دهند . یکی از مهمترین این ماشین ها که کاربرد گسترده ای دارد ماشین شرینگ نام دارد.
پوشش دادن به روش شرینگ یک روش ساده از پوشاندن است که با استفاده از یک فیلم شفاف صورت می گیرد. برای پوشش دادن یک بسته یا تعدادی بسته بکار می رود. در این عمل محصول داخل یک تیوپ با پوشش فیلم شرینگ با دوخت انتهایی بسته بندی می شود سپس از یک تونل شرینگ بخار یا هوای گرم که معمولا توسط لامپ های مادون قرمز یا منبع تشعشع گرمایی دیگر که قادرند گرمایی حدود 70 درجه سلیسیوس تولید کند عبور می کند. گرما باعث چروک شدن بسته شده و محصول بسته بندی شده از تونل خارج می شود. فیلم شرینگ ممکن است پلی اتیلن، پلی وینیل کلراید یا پلی پروپیلن باشد. کاربرد بسته بندی های شرینگ موارد زیر است :
- بسته بندی های ثانویه قوطی ها، بطری ها در سینی های مقوایی توسط پوشش شرینگ
- پوشش شرینگ باعث نگهداری بسته های کنار هم می شود و این عمل به حمل و نقل آنها کمک می کند
- بسته بندی های مواد غذایی در پوشش شرینگ قابل رؤیت است و این به بازاریابی محصول کمک می کند.
- ماشین های برچسب زنی: روش کار این ماشین ها به این ترتیب است که ظرف در حین حرکت در محل های خاصی محکم نگه داشته می شود و سپس اتیکت روی آن زده می شود و پس از اتمام عمل ظرف را شده و به همین ترتیب عملیات تکرار می شود.
- ماشین شستشوی سبد:
دستگاه های پرکن ماست:
دستگاه پرکن دوغ:
دستگاه جابجایی مواد:
- پالت: یکی از قدیمی ترین وسایل نگهداری و جابجایی صحیح مواد می باشد . پالت سطح صاف و حامل باری است که می توان آن را توسط چنگک های یک وسیله نقلیه چنگک دار مثل لیفتراک از جایی به جای دیگر انتقال داد جنس پالت ها ممکن است چوبی ، فلزی، پلاستیکی و یا از شبکه های سیمی باشد . ارتفاع پالت و بار از 152 سانتیمتر نباید تجاوز کند و بار مجاز روی پالت نبای از 1350 کیلوگرم بیشتر باشد البته طول و عرض پالت می تواند بسته به نوع بار و کاربرد آن متغیر باشد. بر روی پالت می توان جعبه ای از جنس چوب، فلز یا سیم توری با اسکلت فلزی نصب نمود. این وسایل بنام پالت جعبه ای شهرت دارد. از این وسایل در سردخانه ها استفاده می شود.
- چرخ دستی: یک وسیله جابجایی دستی است که صفحه حمل کننده آن معمولا حدود 6 تا 12 اینچ از سطح زمین بالاتر است اغلب دارای دو چرخ ثابت و دو چرخ متحرک باشد که حول محور عمودی می گردد. از ویژگی های چرخ دستی ارزان بودن آن است
- پالت تراک دستی یا جک پالت: جک پالت ارزان ترین وسیله جهت حمل و نقل پالت است . به علت کوچک بودن قدرت مانور بالایی دارد ولی چون جهت جابجایی از نیروی کارگری استفاده می شود سرعت بالایی ندارد . محدودیت دیگر آن نیز عدم بالا بردن بار جهت چیدن روی قفسه بندی است.
- پالت تراک با نیروی محرکه: مشابه پالت تراک دستی است با این تفاوت که نیروی کارگری کمتری لازم است ولی تمام محدودیت های نوع قبل را همچنان دارد
- لیفتراک: شناخته شده ترین وسیله نقلیه موتوری جهت حمل و نقل است . این وسیله ممکن است به وسیله نیروی برق، گازوئیل، بنزین و یا گاز مایع کار کند. می توان شاخک های جلو را با سایر ملحقات تعویض نمود تا جهت بار های خاص بهره وری بهتری داشته باشد.
شامل 56 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله دستگاههای مورد استفاده در صنایع غذایی
