آشنایی با سابقة دیوان عدالت اداری و تشکیلات آن
الف ) سابقة تاریخی
1- پس از تلاش و کوشش‌های فراوان جمع زیادی از حقوقدانان پیش از انقلاب اسلامی درسال 1339، قانون تاسیس شورای دولتی از تصویب کمیسیون‌های مجلسین گذشت. اما دولت‌های وقت علیرغم اینکه اختیار مطلق در انتخاب اعضای این شورا داشتند، هرگز آن را تاسیس نکردند.
2- سپس از انقلاب اسلامی ضرورت تشکیل دیوان عدالت اداری در قانون اساسی متبلور گردید.
اصل 170 قانون اساسی مقرر می‌دارد: «قضات دادگاه‌ها مکلفند از اجرای تصویب نامه‌ها و آیین نامه‌های خلاف احکام اسلامی و مغایر با قوانین یا خارج از حدود اختیارات قوة مجریه خودداری کنند و همه کس می‌تواند ابطال این قبیل مصوبات را از دیوان بخواهد»
اصل 173 نیز اضافه می‌نماید : «به منظور رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات مردم از واحدهای دولتی و مسئولین آنها و مصوبات دولتی، دیوانی به نام دیوان عدالت اداری زیر نظر قوه قضائیه تاسیس می‌شود که حدود صلاحیت و اختیارات آن را قانون تعیین می‌کند»
3- در تاریخ 4/11/1360 مجلس شورای اسلامی با حضور شورای نگهبان قانون دیوان عدالت اداری را در 25 ماده به تصویب رساند که این قانون در سال‌های 1372و 1378 اصلاحات و الحاقاتی داشته است.
ماده 23 این قانون مقرر می‌داشت که آئین نامه‌های مربوط به قانون مزبور را هیئت عمومی دیوان تنظیم و پس از تصویب قوة قضائیه به مورد اجرا گذاشته خواهد شد. بر همین اساس در سال 1362، آئین دادرسی دیوان در 51 ماده تصویب و در سال 1379 مورد اصلاح قرر گرفت.
4- در تاریخ 9/3/1385 قانون جدید دیوان عدالت اداری در 49 ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و پس از اختلاف با شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحتی نظام مواد 13 و بند (1) ماده 19 آن را اصلاح و در تاریخ 25/9/1385 تایید و در تاریخ 30/10/85 در روزنامة رسمی منتشر و از تاریخ 15/11/85 به مرحلة اجرا درآمده است بر اساس ماده 48 این قانون مقرر شد قوة قضائیه ظرف 6 ماده لایحة آئین دادرسی دیوان را تهیه و تقدیم مجلس نماید که این اقدام صورت گرفته ولیکن تاکنون در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار نگرفته است. لیکن در این ماده تاکید گردیده است که تا زمان تصویب آئین دادرسی، بر طبق این قانون و قوانین سابق عمل می‌شود.
ب ) تشکیلات دیوان
رئیس محل دیوان که از سوی رئیس قوه قضائیه منصوب می‌گردد. که دارای تعدادی معاون و مشاور می‌باشد. و رئیس شعبه اول نیز می‌باشد.
شعب بدوی متشکل از یک رئیس و دو مستشار
شعب تشخیص متشکل از یک رئیس و چهار مستشار
هیأت عمومی دیوان متشکل از حداقل دو سوم قضات دیوان به ریاست رئیس دیوان
اجرای احکام متشکل از تعدادی دادرس زیر نظر رئیس دیوان یا یکی از معاونان
شرایط قضات دیوان : 15 سال سابقه کار قضایی یا و کسانیکه مدرک دکترا یا کارشناسی ارشد دارند با 10 سال سابقه قضایی
گفتار دوم – صلاحیت و اختیارات دیوان
ماده 13- صلاحیت و حدود اختیارات دیوان به قرار زیر است :
1- رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از :
الف – تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها
ب ) تصمیمات و اقدامات مأموران واحدهای مذحور در بند الف در امور راجع به وظایف آنها
2- رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی دادگاههای اداری، هیات‌های بازرسی و کمیسیون‌هایی مانند کمسیون مالیاتی، شورای کارگاه هیأت حل اختلاف کارگر و
کارفرما، کمیسیون ماده 10 قانون شهرداری‌ها، کمیسیون ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و منابع طبیعی و اصلاحات بعدی آن منحصراً از حیث نقض قوانین ومقررات یا مخالفت با آنها از جنگل‌ها
3- رسیدگی به شکایات قضات و مشمولین قانون استخدام کشوری و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکور در بند (1) و مستخدمان موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها، محتاج ذکر نام است اعم از لشگری و کشوری از حیث تضییع حقوق استخدامی
«حدود صلاحیت هیأت عمومی دیوان» (ماده 19)
1- رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آئین نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری‌ها از حیث مخالفت مداول آنها با قانون و احقاق حقوق اشخاص درموارد که تصمیمات یا اقدامات مذکور
به علت بر خلاف قانون بودن آن و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلف در اجراء قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود.
2- صدور رأی وحدت رویه در مورد آراء متناقض صادره از شعب دیوان
3- صدور رأی وحدت رویه در صورتی که نسبت به موضوع واحد، آراء مشابه متعدد صادره شده باشد.
«موارد استثنایی که در صلاحیت هیأت عمومی نمی‌باشد» (تبصره ماده 12)
1- رسیدگی به تصمیمات قضایی قوه قضائیه
2- مصوبات و تصمیمات شورای نگهبان
3- مصوبات و تصمیمات مجمع تشخیص مصلحت نظام
4- مصوبات و تصمیمات مجلس خبرگان
5- مصوبات و تصمیمات شورای عالی امنیت ملی
6- مصوبات و تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی
مبحث اول : موارد صلاحیت دیوان عدالت اداری بر مبنای آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و آرای شعب و هیأت عمومی دیوانعالی کشور
1- پذیرش درخواست تبدیل وضع استخدامی به رسمی در صلاحیت دیوان عدالت اداری است. (10/4/69)
2- رسیدگی به شکایات مطروحه به طرفیت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در خصوص ابطال حکم انفصال و اعاده به خدمت و مطالبة حقوق و مزایای ایام بلاتکلیفی در صلاحیت دیوان است. (4/4/73)
3- شکایات مطروحه علیه شورایعالی ثبت (9/2/74)
شامل 42 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت آشنایی با قوانین دیوان عدالت اداری
