27 صفحه به صورت word
پست سازمانی : دبیر
رشته تحصیلی : زبان و ادبیات فارسی
آخرین مدرک تحصیلی : لیسانس
دوره تحصیلی : متوسطه دوم
سمت فعلی : دبیر ادبیات
با توجه به این که دستور زبان فارسی از دروس مهم و پایه است و هر دانش آموزی برای موفقیت در سال های آتی ، باید این درس را فرا بگیرد ، بر آن شدم تا در مورد این درس با دانش آموزان بیشتر کار کنم .و از طرفی چون علائم موفقیت یک دبیر ، عملکرد کلاس ، در درسی است که او تدریس می کند خود به خود اهمیت و ضرورت تحقیق برای من بارزتر می شد . نارسایی های دستور و زبان شناختی کتاب: تحلیل و بررسی پاسخ های دانش آموزان به سؤال 1 تا 10 پرسشنامه نشان می دهد که از نظر دانش آموزان مقطع دبیرستان، کتاب زبان فارسی از نظر شکل کلی و طراحی،برای آن ها جذاب نمی باشد و در بررسی خود نگارنده نیز از کتاب مشاهده شد که کتاب ها تا حد بسیار زیادی ساده و غیر جذاب طراحی شده اند و فقط در بعضی موارد برای بیان نمونه ها و مثال ها ازرنگ قرمز و آبی استفاده شده که آن نیز کارگشا نبوده است.. اما شکایت اصلی دانش آموزان در مورد متن و محتوای آموزشی این کتاب است که با بررسی 4 کتاب زبان فارسی (1)،(2)، (3) سایر رشته ها و زبان فارسی (3) تخصصی علوم انسانی نتایج زیر به دست آمده است: 1. مؤلفان درقسمت"سخنی بادبیران" ، بخش دستور زبان فارسی(زبان فارسی1) چنین آورده اند: « کوشش شده است که دستور زبان دوره ی دبیرستان، بر مبنای نظریه ی علمی «ساخت گرایی» نوشته شود و در مواردی نیز که نظریه های دیگر از جمله « نقش گرایی » و «گشتاری» در تحلیل قضایای دستوری موفق بوده اند از آن نظریه ها استفاده شود و در عین حال در حد امکان از دستور سنتی نیز فاصله گرفته شود.» درزبان شناسی، ساخت گرایی از نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز شد و مشغله ی اصلی و مرکزی ساخت گرایی پرداختن به ساخت های نقش مندی است که در فرایند تعبیر به کار می آیند. و از آنجایی که در دستور ساختاری توصیف براساس ساخت و صورت است و عمدتاً متکی به نشانه ها و قراین لفظی است، استفاده از این نظریه دستور زبان فارسی باعث بوجود آمدن اشکالاتی شده است که با توجه به نظریه ساخت گرایی قابل تعریف و توصیف نیستند و از آن جمله می توان موارد زیر را ذکر کرد: در درس بیست و چهارم کتاب زبان فارسی (1) صفحه 122آمده است: «در سطح واج شناسی نیز معلوم می کنند که چرا ما در زبان فارسی ساخت های واجی از نوع قارچ، مزد، بیست یا نژند را داریم ولی ساخت های واجی از نوع قاچر، مازد، یاندنژ را به هیچ وجه نمی توانیم داشته باشیم» آنچه مسلم است واحدهای زبانی قاچر،مازد، بیزد یا ندنژ از نظر ساخت دچار مشکل نیستند و دقیقاً تابع الگوی صامت + مصوت + صامت + صامت هستند و در آن ها واج های قریب المخرج هم به چشم نمی خورند ولی فاقد معنا هستند و لاجرم باید آن ها را از صافی معنا شناسی عبور داد. نتیجه ای که از این مثال حاصل می شود آن است که واج شناسی به عنوان یک سطح از زبان شناسی نمی تواند فارغ و جدای از معناشناسی باشد و اساساً لفظ و معنا ملازم یکدیگرند و این خود یکی از لغزشگاه های نظریه ساخت گرایی است. در درس بیست و سوم همان کتاب قید ها در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته ی قید های نشانه دار و بی نشان تقسیم شدند. از این که قیدهای نشاندار را با توجه به نشانه های لفظی تشخیص می دهیم تردیدی نیست اما سخن در این است که قیدهای بی نشانه را چگونه می توان در جمله از سایر اجزای جمله باز شناخت؟ این هم یکی از چالش های نظریه ساخت گرایی است. نمونه هایی از این دست نشان می دهد که زبان فارسی با نظریه ساخت گرایی چندان تناسبی ندارد و علاوه بر این باید گفت ساخت گرایی در اروپا حدود 1960 متوقّف گشته است و آزمون تاریخی خود را پشت سر گذاشته است و اینکه ما در این برهه از این نظریه در تدوین کتب آموزشی زبان استفاده کنیم جای بررسی بیشتری دارد. در صفحه 9 زبان فارسی 1 آمده است که: گفتیم نشانه فعل ،شناسه است. آیا نهاد هم نشانه ای دارد؟ در جمله «آن پسر توپ را به پسر می دهد » نهاد کدام است؟چرا؟ از این که فعل دارای شناسه (نشانه لفظی) است تردید نداریم و با نظریه ساخت گرایی منطبق است، ولی آن پسر به عنوان نهاد نشانه لفظی ندارد و نشانه معنوی دارد و در این صورت ما از ساخت گرایی خارج می شویم و به معناگرایی میل می کنیم. علوی مقدم (1386) معتقد است که حداقل کار در این زمینه این است که تصریح شود نظریه اصلی ، یعنی «ساخت گرایی»،در توجیه مطالب خاص قاصر بوده ،نویسندگان به منظور رفع مشکل به استفاده از نظریه های علمی جانبی مبادرت کرده اند و از آن ها در توصیف مطالب مورد نظر بهره جسته اند. 2. حجم زیاد کتاب ها موجب شده است هدف های آموزشی، تحت الشعاع به موقع تمام کردن کتاب قرار گیرد. در قسمت توصیه هایی برای تدریس و ارزشیابی درس زبان فارسی (1) مقدمه آمده است: « به دلیل روش خاص ارائه دستور زبان، ممکن است احساس شود در هر بخش، موارد دستور کامل گفته نشده است. این کار طی سه سال انجام خواهد شد، بنابراین توصیه می شود مباحث دستوری همان اندازه که در کتاب آمده است مطرح شود نه بیشتر از آن مباحث دستوری به تدریج در سال های بعد گسترش خواهد یافت» به نظر نگارنده اگر مؤلفان کتاب درسی هر مطلب را به صورت تمام و کامل از آسان به دشوار در یک کتاب درسی بیاورند برای دانش آموزان مفیدتر خواهد بود تا این که در هر سال قسمتی از یک مطلب گفته شود و سال های بعد به تدریج آن مطلب گسترش داده شود که بعضا مطالب گفته شده در زبان فارسی (3) با مطالب آورده شده در زبان فارسی (1) هم خوانی و مطابقت زیادی ندارد و به این ترتیب هم از حجم مطالب درسی هر ساله کاسته می شود و دبیر فرصت بیشتری برای تدریس و ارزشیابی از مطالب یاد داده شده خواهد داشت و هم دانش آموزان دچار سردرگمی نخواهد شد
اقدام پژوهی چگونه توانستم میزان یادگیری درس زبان فارسی را در دانش آموزان سال اول افزایش دهم؟
