معرفی و راهنمایی کلی طرح درس «تاریخ زبان فارسی» و جایگاه آن در میان درسهای دیگر: هدف کلی این درس آشنایی با تاریخ تحول زبان و بررسی دوره‌های تاریخی زبان فارسی در سه دورة مستقل فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی جدید (نو).
تغییراتی که در زبان رخ می‌دهد تصادفی و اتفاقی نیست بلکه تابع قوانین و قواعد معینی است و به همین دلیل، با اینکه هر زبانی از صورت اصلی خود بسیار دور شده است، می‌توان رابطة آن را با اصل و با زبانهای دیگری که از آن منشعب شده‌اند تشخیص داد.
در جامعة ا روپایی، از قرن شانزدهم به بعد علم لغت و اشتقاق بنا به دلایل و عوامل اجتماعی مورد توجه فراوان قرار گرفت.
از قرن هیجدهم به بعد زبان‌شناسان با توجه به تشابهات دستوری و همگونیهای ساختمانی زبانها، شیوة جدیدی برای طبقه‌بندی زبانها پیش گرفتند که اصطلاحا «رده‌بندی از حیث خویشاوندی» خوانده می‌شود.
می‌توان در بررسی تاریخی یک زبان مسیر تحولات آن را از قدیمیترین صورت دنبال کرد و تغییرات و تحولات و قوانین حاکم بر آن تحولات را در طول تاریخ آن زبان تعیین نمود.
تاکنون در حدود چهل کتیبه از هخامنشیان به دست آمده که اغلب بسیار کوتاه و شامل عناوین مکرر و مضامین مشترک‌اند و بر سردرها یا دیوارهای عمارات و کاخهای شاهی تعبیه شده‌اند.
یسنا. «یسن» در لغت به منی سرود و دعا و نیایش است و چنانکه از نام این کتاب برمی‌آید، مجموعة سرودها و دعاهای مذهبی است. یسنا از 72 فصل تشکیل شده است.
پس از تقسیم زبان قوم آریایی به دو شعبة ایرانی و هندی، شعبة ایرانی در سرزمین بسیار پهناوری بسط یافت و تکامل پیدا کرد و به شعبه‌هایی تقسیم شد.
آرامی به مجموع گویشهایی اطلاق می‌شود که از خانوادة زبانهای سامی هستند و در دوران باستان، در فاصلة قرون هفتم ق‌م تا هفتم میلادی در ناحیة میان‌رودان رواج داشته و به تدریج جای زبانهای دیگر آن منطقه را گرفتند.
از میان زبانهای متعددی که در ایران دورة میانه به‌کار می‌رفتند آثار و اسناد مکتوبی از زبانهای پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی، سغدی، سکایی، بلخی و خوارزمی باقی مانده است.
تعداد قابل توجهی قطعات سفالینه یافت شده که متعلق به قرن اول ق‌م است. این آثار سفالی دارای مکتوباتی است که به زبان پارتی و به خطی مخلوط از آرامی و پارتی نوشته شده است.
آنچه به عنوان متون مذهبی زردشتی از فارسی میانه برجای مانده خود به دو بخش مشخص تقسیم می‌شود. یکی متون مذهبی که در دورة میانه تألیف و تحریر شده است و دیگر ترجمه‌های پهلوی کتاب مقدس زردشتیان به نام اوستا.
آثار دینی و غیردینی موجود از زبان فارسی میانه که مختصراً به‌نام متون پهلوی خوانده می‌شود، حاوی اطلاعات و آگاهیهای فراوانی دربارة واژگان و دستور زبان فارسی میانه است.
دانلود پاورپوینت تاریخ زبان فارسی- 179 اسلاید
