مقاله در مورد برج قابوس 17 ص

اختصاصی از نیک فایل مقاله در مورد برج قابوس 17 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

مقدمه

بنای آجری میل گنبد قابوس از نقطه نظر عظمت معماری، ویژگی‌های هنری و تکنیکی در زمره بزرگ ترین مفاخر معماری قرن چهارم هجری قمری به شمار می‌آید.

ساختمان این میل که آرامگاه شمس المعالی قابوس بن وشمگیر زیاری است، در بالای تپه‌ای در میان پارک بزرگ شهر گنبد کاووس واقع شده است .این بنا از زیباترین و باشکوه‌رین بناهای اوایل دوره اسلامی است که با وجود استفاده بسیار کم از عناصر تزیینی دارای ساختارهای متناسب، موزون، مستحکم و زیباست که نوعی احساس شکوه و زیبایی را به بیننده القا می‌کند. ساختمان میل در اصل متشکل از سه قسمت شالوده، ساقه و گنبد مخروطی است که روی هم رفته 55 متر ارتفاع دارد. ساقه این میل بر روی پایه‌ای مدور قرار دارد و تنها نزدیک به 2 متر آن بیرون از زمین است و بر اساس مطالعات به عمل آمده بخش بزرگی از آن در ول زمین فرو رفته است.خود ساق با نمای دایره‌ای پرده‌دار ، بر روی این شالوده قرار دارد و 37 متر ارتفاع دارد. در بدنه ساقه بنا 10 پره مثلثی شکل با فواصل معین و با تناسب و زیبایی کامل قرار گرفته است، به طوری که علاوه بر ایجاد زیبایی ، از حجم ساده و بی قواره ساقه کاسته و نیز موجب استحکام بنا شده است.تنها تزیین این ساقه در بالای در ورودی مشتمل بر دو رشته کتیبه کوفی آجری است که یکی در ارتفاع 8 متری از سطح زمین و دیگری زیر پا کار گنبد تعبیه شده است . عرض این کتیبه 80 سانتی متر و هر دو مشتمل بر یک عبارت تاریخی است که سال (397 هـ.ق. و 375 هـ.ش) را نشان می‌دهد . این کتیبه عاری از هر گونه پیرایه و تزئینات است و همچون خود گنبد تنها به استحکام و ماندگاری آن توجه شده است . خطوط و حروف کتیبه با آجر ساده قرمز رنگ که روی آن سائیده شده بدون هیچ گونه روکشی در درون قاب‌های آجری جای گرفته است. خطوط کوفی ساده این کتیبه ، دارای برجستگی است و در عین حال ، نوعی تراش ظریف و زیبایی متناسبی دارد که از هر جهت با شکل ساختمان آرامگاه تناسب دارد .گذشته از سادگی کتیبه در هنگام نصب خطوط و قاب‌سازی آن این نکته مراعات شده که از هر جهت ماندگاری آن بر روی بدنه تضمین شود. برای این منظور هر کدام از حروف آجری و آجرهای قاب کتیبه ریشه‌های بلندی دارد که درون دیوار گنید فرو رفته است . به همین خاطر و به علت پختگی آجر قرمز و استحکام آن هنوز پس از هزار سال ،‌کتیبه تقریباً سالمی بر جای مانده است . تکرار یک متن در دو جای بنا نیز به ماندگاری محتوای کتیبه کمک بزرگی کرده است. بدنه بنا سراسر از آجر قرمز رنگ ساخته شده است. آجرهای سخت این بنا که در نهایت پختگی و استحکام هستند، به علت تابش آفتاب در طول قرن‌ها به رنگ زرد طلایی در آمده‌اند که خود بر زیبایی بنا افزوده است. شکل آجرهایی که در بدنه بنا به کار رفته است معمولی و یکسان است ، به جز آجرهایی که در بدنه گنبد مخروطی مورد استفاده واقع شده است . آجرها خوب پخته شده و خوب به ملاط چسبیده و سخت توپر و یکپارچه است.گنبد مخروطی بنا به ارتفاع 18 متر و بر روی ساقه بنا شده است. این گنبد بر خلاف بیش تر برج‌ها و گنبدهای آرامگاهی یک پوش است و بدون هیچ واسطه‌ای بر روی بدنه برج قرار گرفته و شیب تند و سطح صاف و صیقلی آن به ماندگاری گنبد کمک فراوان کرده است . درون بنای گنبد قابوس ساده و تنها با اندود گچ پوشش یافته که با گذشت زمان به سیاهی گراییده است.بر بالای سر در ورودی بنا دو رشته مقرنس زیبای ساده کار شده که جزو اولین نمونه مقرنس‌های هنر اسلامی ایران به شمار می‌رود. هم‌چنان که از متن کتیبه بر می‌آید این بنا در سال 397 هـ.ق. توسط شمس المعالی قابوس بن وشمگیر آل زیار جهت آرامگاه شخصی بنا شده است . نام‌برده که در آن روزگار فرمانروای گرگان بود، مردی دانشمند ـ هنرمند، سلحشور ـ دوست‌دار و مشوق علم و هنر بود . وی در سال 402 هـ.ق. یعنی 5 سال بعد از ساخت گنبد قابوس وفات یافت . این بنا در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است .

istta.ir

طول آن 55 درجه و 18 دقیقه، عرض 37 درجه و 17 دقیقه، ارتفاع آ ن از سطح دریا 76 متر می با شد در این شهر به امر قابوس بن وشمگیر از امرای آ ل زیار در سا ل 397هجری قمری بنای یا دبودی ساخته شده است. ارتفاع بنا 68متر و ارتفاع تپه ای که برج بر روی آن قرار دارد10 متر می با شد. محیط دایره ی برج قابوس 75/9 متر است. بعضی از محققین معتقدند که آن جا مدفن قابوس می باشد و بعضی دیگر معتقدند که قابوس بن وشمگیر آن جارا فقط به عـنوان یادبود حکومتش ساخته است نه مقــبره ا یشان. کتیبه ای به خط کــوفی در اطراف آن به چشم می خورد به ا یـن مضمون: « بسم الله الرحمن الرحیم، هذا القصر العالی للا میر شمس المعالی الامیر قابوس بن وشمگیر امر ببنائه فی حیاته سنه تسع و تسعین و ثلاث مائه قمریه و سـنه خمس و سـبعین و ثـلـثـمائه شمسیه» یعنی « بسم الله الرحمن الرحیم، این قصر عالی متعـلـق به شمس المعالی امیر بــن قابوس بن وشمگیر که در زمان حیات، امر به بنای آن کرد در سال 397هـجری قمری »در مورد این بنا یک نفر به ما اطلاعاتی می دهد:« این گنبد عبارت از مناره ای است به شکل استوانه مضلع و دارای 10 ضلع متساوی و عرض هر ضلع 4/5 متر و هر کدام از این 10 ضلع مرکب ا ز سه ترک است و هر ترکی 2 متر عرض دارد اکنون چنان می نما ید که این برج که در روی تپه وا قع است، لیکن مسلم است که این تپه نه مصنوعی است و نه طبیعی بلکه تپه ای است که به وا سطه ی انهدام ابنیه دور گنبد بر روی هم ا حداث شده. 10 متر ارتفاع نوک مخروطی گنبد است میان آن مخروط هم خالی است و روزنه ای به سمت جنوب غربی داردولی راهش تاکنون معــلـوم نشده است آن چه ظاهرا معلوم شده باید گفت، کف گنبد روی زمیـن در زیـر تپه با شد زیرا گنبد ( در این جا منظــور از گــنبد برج قابوس است ) به این بـزرگی را نمی توا ن روی تپه ای به این بزرگی بنا کرد محیط دا خل گــنبد 144/30 متر، محـیط خارجی 278/60 متر، مساحت تپه ی گنبد تقریبا 4800متر است. این گنبد حوادث متعــددی را به خود دیده است:« یک بار نــادر شاه به ناحیه شما ل ایران آمده و چون راهپیمایی زیادی کرده بود ا ز دیده میل گنبد خوشحال شد زیرا حدس می زد که این جا شهر بزرگی باید باشد چون آن جا را تقریبا غیر مس.ک.ک..نی و ده کوچکی دید بسیار ناراحت شد امر به تخریب گنبد داد ولی خوشبختانه از این بلا در امان ماند». وهم چنین عده ای از سران ایل گوگلان به گمان این که در زیر آن گنجی نهفته است امر به پی کنی آن می کنند ولی بعد از مدتی دست از این کار می کشند ولی بنا به گــفته ی مردی ( مرد ایکس ) انگلیسی ها مــقدار زیادی از کالاهای نفـیسه آن جا را برده ا ند. خرابه های شهر جرجان ( شهـر باستانی ) در قسمت غــربــی گـــنبد قرار دارد. چـون این شهر بین دو قبیله یموت و گوگلان حا ئـل بوده ا ست از نظر اقتصادی ا ز دو قوم بهره مند می شوند