چکیده
ظهور فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی همه جنبه‌های زندگی بشر و از جمله تجارت را دستخوش تغییرات فراوانی نموده‌‌است. از همین منظر است که بانکداری‌الکترونیکی شکل و تکوین یافته‌است. برای کشور ما که به تازگی اینگونه از تجارت را تجربه می‌نماید، آگاهی از روندهای بین المللی جهت تسریع در استقرار و کارآمد شدن نظام بانکداری‌الکترونیکی مفید به فایده خواهدبود. از این‌رو تحقیق پیش‌رو ضمن بررسی تعریف و مزایای بانکداری‌الکترونیک و تفاوت این نوع بانکداری با بانکداری سنتی، بر روند شکل‌گیری و همچنین عوامل و موانع توسعه بانکداری الکترونیک در ایران پرداخته و سعی شده تا ضمن ارائه مفاهیم و تعاریف، ویژگی‌ها و الزامات تجارت و بانکداری الکترونیک، ابزارها و کانال‌های بانکداری‌الکترونیک معرفی شود، و وضعیت هر یک به صورت اجمالی مورد بررسی قرار گیرد.
باتوجه به تحقیقات انجام شده دلایل اصلی عدم پذیرش بانکداری‌الکترونیک را می‌توان اینگونه بیان نمود:
- وجود مشکلات زیرساختی در شبکه بانکی و اینترنت کشور
- کمبود منابع انسانی متخصص برای پیشبرد ونهادینه کردن بانکداری‌الکترونیک در کشور
- وجود موانع فرهنگی و اجتماعی در گسترش و ایجاد اعتماد به بانکداری‌الکترونیکی
- کمبود آموزش وبرنامه‌های راهبردی در جهت بالا بردن دانش عمومی جامعه
تحقیق حاضر بیان میدارد که دلایل زیر به عنوان نقاط قوت و عامل اصلی در پذیرش بانکداری‌الکترونیک می‌‌باشند:
- صرفه جویی چشمگیر در زمان و هزینه برای مشتریان و بانکها
- دستیابی به عملیات بانکی ومالی بدون محدودیت زمانی و مکانی
- صرفه جویی کلان در هزینه‌های تولید پول برای کشور و افزایش سرمایه ملی
- سهولت در انجام و مدیریت کلیه عملیات مالی و بانکی بدون نیاز به مراجعه به شعبه بانک
- سودآوری و امنیت مالی قابل توجه برای بانکها و ایجاد مزیت رقابتی
براساس پژوهش انجام شده می‌توان گفت که برای رونق بخشیدن به بانکداری‌الکترونیک در کشور،سازمان‌های مرتبط و بانکها باید با برنامه‌ریزی بیشتر و دقیق‌تر مزایا و دستاوردهای مالی سرشار بانکداری‌الکترونیک را مدنظرداشته باشد وروند رفع موانع را سرعت بخشد.
ضرورت پرداختن به موضوع تحقیق نیز برکسی پوشیده نیست و تحقق بانکداری‌الکترونیک در کشورمان، همسان با پیشرفتهای روز و بین‌المللی موضوعی آشکار و ضروری میباشد و اگر هدف از بانکداری‌الکترونیکی دستیابی به سطح مورد انتظاری از نفوذ در بازار میباشد بنابراین محققان و متخصصان نیاز دارند که تاکید بیشتری بر مطالعات مقدماتی در مورد پذیرش و استفاده از بانکداری‌الکترونیکی قرار دهند.
کلمات کلیدی :
تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، شبکه شتاب، پذیرش‌تکنولوژی، کیفیت، رضایتمندی‌مشتریان، اعتماد، پاسخگویی، فناوری اطلاعات ایران، بانکداری همراه، پذیرش مشتری، اینترنت بانک، موبایل بانک .
تشریح و بیان موضوع
موضوع تحقیق حاضر، بررسی عوامل موثر در پذیرش و عدم پذیرش بانکداری‌الکترونیک در ایران میباشد که به تشریح موضوع خواهد پرداخت و سعی دارد بانکداری‌الکترونیک را از ابتدا تاکنون در ایران بررسی نموده و ویژگیهای مثبت و مشکلات آن را بیان کند.
4-1- ضرورت انجام تحقیق
در سال ٢٠٠٥ بیش از ٧٥ درصد شرکت‌های فعال در کشورهای توسعه‌یافته حداقل از یکی از خدمات بانکداری‌الکترونیک استفاده می‌کنند. این روند برای بانکها هم یک فرصت و هم یک تهدید بشمار می‌آید. از سوی دیگر بر اساس تحقیقات موسسه فارستر 20 درصد اروپایی‌ها از خدمات بانکداری‌اینترنتی استفاده می‌کنند که این مقدار نسبت به دو سال قبل بیش از دو برابر شده‌است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2007 به حدود 130 میلیون نفر برسد. به هرحال صنعت بانکداری امروزه به سرعت در حال تغییر‌است. با توسعه اقتصاد بین‌المللی و رقابتی شدن بازارها، بانکها نیز تحت تأثیر قرار‌گرفته‌اند، نیروی اصلی در این محیط تکنولوژی‌است که موجب شکستن موانع قانونی، جغرافیایی و صنعتی شده و محصولات وخدمات جدیدی ایجاد کرده‌است. با مطرح شدن عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی و ورود رقبای خارجی به بازارهای مالی کشور، بانک‌های ایرانی نیز نیازمند توسعه خدمات خود در راستای تغییرات تکنولوژیکی‌هستند. از طرفی قبل از ارایه هرگونه خدمات جدید باید تحقیقاتی در زمینه اقتصادی بودن خدمات یادشده، منطبق بودن خدمات جدید با نیازهای جامعه و این که چه سیستمی می‌تواند این خدمات را به خوبی به مشتریان ارایه کند، صورت بگیرد. درکشورهای در حال توسعه بانکها معمولاً با بررسی خدمات ارائه شده توسط سیستم بانکی کشورهای توسعه یافته اقدام به تقلید از آنها و ارایه خدمات می‌کنند و به دلیل عدم انجام تحقیقات و بررسی‌های موردنیاز این گونه خدمات را به صورت ناقص به مشتریان خود ارایه می‌شود. ]1[
5-1- اهداف تحقیق
هدف تئوریک: بررسی عوامل موثر در پذیرش و عدم پذیرش بانکداری‌الکترونیک در ایران.
هدف کاربردی: این تحقیق به دنبال بررسی وشناسایی عوامل موثر بر پذیرش بانکداری‌اینترنتی در بین مشتریان بانکها در ایران میباشد. شناسایی این عوامل باعث می‌شود که بانکها با سرمایه‌گذاری روی آن به ارائه خدمات بهتر به مشتریان پرداخته و همچنین بتوانند به مشتریان جدیدی در بازار هدف دست یابند. از دید بانکها می‌توان اهداف زیر را جهت ارائه خدمات بانکداری‌اینترنتی متصوّر بود:
- ایجاد و افزایش شهرت بانکها در ارائه نوآوری
- حفظ مشتریان علی‌رغم تغییرات مکانی بانکها
- ایجاد فرصت برای جستجوی مشتریان جدید در بازارهای‌هدف
- گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
فصل اول، مقدمـه
1-1- مقدمه. 2
2-1- مسأله اصلی تحقیق.. 2
3-1- تشریح و بیان موضوع. 3
4-1- ضرورت انجام تحقیق.. 4
5-1- اهداف تحقیق.. 4
6-1- قلمرو انجام تحقیق.. 5
7-1- تعریف اصطلاحات و واژه‌های تخصصی.. 5
8-1- ساختار تحقیق.. 6
فصل دوم ، پیشینه تحقیق
1-2- مقدمه. 8
2-2- پیشینه ی تحقیق.. 8
3-2- نتیجه گیری.. 16
فصل سوم ، کلیات موضوع
1-3- مقدمه. 18
2-3- بانکداری الکترونیک... 18
3-3- بسترهای بانکداری‌الکترونیکی.. 19
1-3-3- بسترهای نرم افزاری.. 19
2-3-3- بسترهای سخت افزاری.. 21
3-3-3- بسترهای مخابراتی.. 23
4-3-3- بسترهای حقوقی.. 23
4-3- بانکداری اینترنتی.. 25
1-4-3- مزایای بانک‌های صددرصد اینترنتی.. 25
2-4-3- معایب بانک‌های صددرصد اینترنتی.. 26
5-3- مزایای بانکداری الکترونیک... 27
6-3- بررسی و تحلیل اشکالات وارده بر این نوع بانکداری.. 29
7-3- امنیت در بانک الکترونیک... 31
8-3- خدمات بانکداری مبتنی بر تلفن.. 32
9-3- بانکداری Mobile 33
1-3-9- چالش‌های بانکداری Mobile. 34
10-3- بانکداری SMS 35
11-3- مثالی از کاربرد سیستم امنیت صوتی در بانکداری موبایل.. 40
12-3- نگاهی به بانکداری مبتنی بر ATM و کارت اعتباری در ایران.. 42
13-3- مزیت رقابتی در بانکداری.. 43
14-3- الزام به تغییر نظام تبلیغاتی بانکها 44
15-3- نتیجه گیری.. 45
فصل چهارم ، یافته‌های تحقیق
1-4- مقدمه. 47
2-4- مدل پذیرش تکنولوژی. 47
3-4- تاثیر آموزشهای مقدماتی بر پذیرش بانکداری‌الکترونیکی. 50
4-4- تاثیر سهولت استفاده از تکنولوژی بر پذیرش بانکداری‌الکترونیکی. 53
5-4- تاثیر خودکارآمدی کامپیوتری بر پذیرش بانکداری‌الکترونیکی. 54
6-4- تاثیر مرکز کنترل بر پذیرش بانکداری‌الکترونیکی. 55
7-4- متغیرهای جمعیتی. 57
8-4- مشکلات و موانع گسترش بانکداری الکترونیکی در ایران. 59
1-8-4- مشکلات مربوط به زیرساختهای اساسی.. 59
1-1-8-4- برق. 59
2-1-8-4- مخابرات.. 60
3-1-8-4- ماهواره 60
4-1-8-4- فراهم‌آورندگان خدمات اینترنت.. 61
2-8-4- کمبود سرمایه‌های انسانی مناسب برای پیشبرد بانکداری الکترونیکی در ایران. 62
3-8-4- موانع فرهنگی و اجتماعی در گسترش بانکداری‌الکترونیکی.. 64
9-4- منابع توسعه و گسترش بانکداری‌الکترونیک در ایران. 66
10-4- نتیجه گیری. 68
فصل پنجم ، نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5- مقدمه. 71
2-5- نتیجه گیری. 71
3-5- پیشنهادات.. 73
1-3-5- پیشنهاداتی جهت بهبود پذیرش بانکداری‌الکترونیکی.. 73
2-3-5- پیشنهاداتی جهت ایجاد زیر ساختهای فرهنگی.. 73
3-3-5- پیشنهاداتی برای افزایش اعتماد. 74
4-3-5- پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده 75
منابع. 76
پروژه پایانی عوامل موثر در پذیرش و عدم پذیرش بانکداری‌الکترونیک
