لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 76
تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد ترکیبات تشکیل دهنده اسانس ترکیبات فنلی و خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه داروئی مرزه (Satureja hortensis L.)
به وسیله:علیرضا دهقان
چکیده:
در سال 1388 ،آزمایشی به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف منبع نیتروژن بر میزان عملکرد، ترکیبات تشکیل دهنده اسانس و متابولیت های ثانویه گیاه دارویی مرزه ( .Satureja hortensis L ) به مورد اجرا گذاشته شده از کود اوره به عنوان منبع نیتروژن استفاده شد. سطوح مختلف کودی عبارت از 0-50-100و150 کیلوگرم در هکتاربودند. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج نشان داد که استفاده از کود باعث افزایش وزن تر و خشک در گیاه دارویی مرزه گردید. بالاترین وزن تر و خشک (93/163 و 31/33 گرم) در تیمار 150 کیلوگرم کود ازت در هکتار مشاهده شد. همچنین بالاترین درصد و بازده اسانس نیز در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و کمترین میزان آن در تیمار شاهد مشاهده شد. شناسایی ترکیبات و مقادیر عناصر تشکیل دهنده اسانس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به دستگاه جرم سنجی GC/MS) ) انجام شد. بیست ترکیب در اسانس گیاه دارویی مرزه در تیمارهای مختلف کودی شناسایی شد که عمده ترکیبات عبارتند از کارواکرول گاما- ترپنین ، آلفا- ترپینن و پارا- سیمن بودند. میزان ترکیبات فنلی توسط ماده فولین سیوکالیتو انجام شد و بر حسب میلی گرم گالیک اسید برگرم ماده خشک تعیین گردید. همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه مرزه توسط ماده 2 و 2 دی فنیل - ا- پیکریل هیدرازیل (DPPH) انجام شد و توسط IC50 گزارش گردید. بالاترین میزان ترکیبات فنلی در تیمار 100 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار (56/25 میلی گرم گالیک اسید/ گرم ماده خشک) و کمترین آن در تیمار شاهد(90/23 میلی گرم گالیک اسید/گرم ماده خشک )مشاهده شد. نتایج این آزمایش نشان دادکه استفاده از کود نیتروژن تاثیری بر میزان خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه دارویی مرزه ندارد.
کلمات کلیدی : مرزه،کودنیتروژن، اسانس،متابولیت های ثانویه ،ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی
فصل اول
مقدمه
مقدمه :
خداوند متعال هیچ چیزی را بدون فایده نیافریده است و در هر مخلوقی حکمتی نهفته است. از جمله نعمت های خداوندی گیاهان دارویی می باشند که از قدیم بشر با آن ها آشنا شده، جهت معالجات بیماران خود مورد استفاده قرار داده است. پیشرفت های علمی و فناوری طی دو دهه اخیر، اهمیت و نقش گیاهان دارویی را در تامین نیازهای بشر به ویژه در حیطه درمان دوچندان ساخته است. امروزه با استفاده ازروش ها و فنون تخصصی، مهمترین مواد و ترکیب های موثر گیاهی شناسایی و در ساخت انواع داروها و ترکیب های شفابخش به کار گرفته می شود (امین،1380). اثرات جانبی داروهای شیمیایی، الزامات زیست محیطی و روند تدریجی گرایش به سوی فراورده های طبیعی سبب شده به گیاهان دارویی توجه بیشتر شود(آزاد بخت،1378).
ایران یکی از کشورهایی است که در آن مصرف گیاهان دارویی به صورت سنتی و بومی پیشینه ای طولانی دارد و به دلیل شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناسب ، رویشگاه گستره وسیعی از گیاهان دارویی می باشد، که بخشی از آن ها به صورت خام از جمله اقلام صادراتی کشور ما بوده است.این پراکنش به گونه ای است که سبب شده فلور گیاهی ایران بیش از فلور گیاهی تمام اروپا باشد. با وجود مصارف گوناگون گیاهان دارویی در زمینه های صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی متاسفانه در کشور ما کمتر به فراوری گیاهان دارویی توجه شده است. درحالی که این موضوع با توجه به تنوع گسترده آن می تواند بخش های گوناگونی از نیروهای متخصص وعلاقه مند را از بخش کشاورزی گرفته تا بخش های میانی و حد واسط و صنعتی مانند بسته بندی گیاهان دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی را در بر می گیرد و سبب پویایی اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف شهری و روستایی کشور شود. هر چند که حتی در افول استفاده از گیاهان دارویی بسیاری از افراد سنتی در تمام جهان جهت درمان اولیه بیماری های خود از گیاهان دارویی، استفاده نموده اند(آزاد بخت،1378).
گیاهان دارویی میراثی منطقه ای ولی با اهمیت جهانی هستند که ثروت عظیمی را به جهان ارزانی داشته اند، تنوع و کثرت گیاهان با خواص درمانی همه را شگفت زده کرده است چرا که تخمین زده می شود حدود 70000 گونه گیاهی از گلسنگ ها تا درختان تنومند حداقل یکبار در طول تاریخ سنتی به عنوان دارو در جوامع بشری استفاده شده اند(یزدانی و همکاران،1383).
واژه گیاهان دارویی تنها به گیاهانی که تسکین دهنده آلام مردم هستند اطلاق نمی شود بلکه این گیاهان به عنوان طعم دهنده ها، نوشیدنی ها، شیرین کننده ها، رنگ های طبیعی و حشره کش ها و همچنین به عنوان ماده اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. در طی دهه های گذشته گسترش وسیعی در طیف درمان های گیاهی صورت گرفته که رشد سریع تقاضا برای داروهای گیاهی و بالطبع گیاهان دارویی در دنیا را به دنبال داشته است (امید بیگی،1379؛جمزاد،1373: زرگری،1370).
در دو قرن گذشته، با پیشرفت علم شیمی، با الگوگیری از مواد طبیعی، مواد با ارزش دارویی متعددی در آزمایشگاه ساخته شده و از این طریق خدمات شایان توجهی به جامعه شده است. از طرفی استفاده از گیاهان دارویی تا حدودی کاهش یافته است. با ظهور مشکلاتی همچون بیماری های لاعلاج (سرطان، بیماری ها و ….) بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف بسیاری از مواد شیمیایی، هزینه های سنگین جهت تهیه بعضی از مواد و … مجدداً گرایش به استفاده از گیاهان دارویی در دهه های اخیر زیاد شده است. امروزه با روش های توسعه یافته استخراج، جداسازی و شناسایی کشت سلول و روش های پیشرفته کشاورزی و باغبانی و با شناخت از روش های نوین تکنولوژی داروسازی، استفاده از گیاهان دارویی روز به روز رو به فزونی نهاده است(امین، 1384؛مومنی و همکاران ،1377).
در استفاده از گیاهان دارویی، شناخت گونه دارویی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر چند تحقیق و بررسی علمی بر روی گیاهان سنتی نیز جایگاه ویژه ای دارد، ولی معمولاً شناخت دقیق مواد موثره، کمک می کند تا پیش بینی هایی را در مورد ارزش دارویی یک گونه ارائه داد(آزاد بخت، 1378).
تاثیر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد ترکیبات تشکیل دهنده اسانس ترکیبات فنلی و خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه داروئی مرزه
