نیک فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

نیک فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

اختصاصی از نیک فایل دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها


دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

 

عنوان پاورپوینت :اصول طراحی پایگاه داده‌ها

نام منبع: مفاهیم بنیادی پایگاه داده‌ها

مولف: سید محمد تقی روحانی رانکوهی

قالب بندی :پاورپوینت 

تعداد اسلاید :416

این فایل جهت استفاده استادان ودانشجویان می باشد .

اهداف این درس

در این درس به بخشی از مفاهیم مبنایی دانش و تکنولوژی پایگاه داده‌ها و اصول مدلسازی و طراحی آن پرداخته می‌شود. پایگاه داده و عناصر اصلی محیط آن معرفی می‌شود. با مدلسازی معنایی داده‌ها و محیط انتزاعی آشنا می‌شویم. سطوح معماریهای پایگاه داده‌ها بیان می‌شود. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها (DBMS) و اجزاء آن شرح داده می‌شود. به انواع معماریهای سیستم پایگاهی و مفاهیم اساسی مدل رابطه‌ای پرداخته می‌شود. با زبان SQL به عنوان یک زبان رابطه‌ای و همچنین با دیدهای رابطه‌ای آشنا می‌شویم و در نهایت طراحی پایگاه داده‌ها به روش بالا به پایین، سنتز و طراحی فیزیکی را خواهیم دید.

 

فهرست جلسات

جلسه اول: مفاهیم پایگاه داده‌ها

جلسه دوم: مدلسازی معنایی داده‌ها

جلسه سوم: محدودیتهای روش ER

جلسه چهارم: پایگاه داده در محیط انتزاعی

جلسه پنجم: معماری پایگاه داده‌ها

جلسه ششم: سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها

جلسه هفتم: DBMS در یک سیستم کامپیوتری

جلسه هشتم: معماری سیستم پایگاه داده‌ها

جلسه نهم: مدل رابطه‌ای

جلسه دهم: قواعد جامعیت پایگاه داده‌ها

جلسه یازدهم: زبان SQL

جلسه دوازدهم: ادامه زبان SQL

جلسه سیزدهم: دید در مدل رابطه‌ای

جلسه چهاردهم: طراحی پایگاه داده‌های رابطه‌ای

جلسه پانزدهم: نرمالترسازی رابطه‌ها

جلسه شانزدهم: طراحی فیزیکی پایگاه داده‌ها

 

بخش هایی ازپروژه

جلسه سوم

محدودیتهای روش ER

1- مشکلات روش ER (سه نوع دام)

2- تجزیه و ترکیب

3- تخصیص و تعمیم

4- تجمع

5- وراثت صفت

6- دسته‌بندی

7- مراحل مدلسازی معنایی داده‌ها

8- روش مدلسازی UML

9- نمادها

10- خصوصیات کلی روش مدلسازی معنایی داده ها

 

هدفهای کلی: مشکلات و محدودیتهای روش ER

هدفهای رفتاری: دانشجو در پایان این جلسه می‌تواند:

• مشکلات روش ER (انواع دامها) را تشریح کند.
• محدودیتهای روش ER را که در روش EER برطرف شدند، بیان کند.
• مراحل مدلسازی معنایی داده‌ها را توصیف کند.
• مدلسازی UML و نمادهای به کار رفته در آن را شرح دهد.
• خصوصیات کلی مدلسازی معنایی داده‌ها را بیان کند.

مشکلات روش ER

 

1- دام حلقه‌ای

هنگامی ایجاد می‌شود که با داشتن مثلا سه ارتباط دو موجودیتی، وجود یک ارتباط سه موجودیتی را نتیجه بگیریم در وضعی که این استنتاج درست نباشد.

2- دام چندشاخه (چتری)

این نوع دام وقتی ایجاد می‌شود که بین یک نوع موجودیت E و هریک از دیگر انواع موجودیت F، G و ... ارتباط 1:N با مشارکت الزامی وجود داشته باشد، ولی ارتباط بین مثلا F و G، در مدلسازی دیده نشده باشد.

3- دام شکاف

هنگامی ایجاد می‌شود که بین دو نوع موجودیت E و F، یک ارتباط باچندی 1:N و مشارکت الزامی وجود داشته باشد، ولی F خود با نوع موجودیت G، ارتباط 1:N با مشارکت غیرالزامی داشته باشد. به دلیل غیر الزامی بودن ارتباط بین F و G، نمی‌توان همه اطلاعات دوموجودیتی در مورد ارتباط بین نمونه‌های دو نوع موجودیت E و G را بدست آورد.

محدودیتهای روش ER که در روش EER برطرف گردیدند:

تجزیه

ترکیب

تخصیص

تعمیم

تجمع

وراثت صفت

تجزیه

تجزیه یا جداسازی یعنی یک شیئ کل را به اجزاء تشکیل‌دهنده آن تقسیم کنیم. شیئ کل صفات، ساختار و رفتار خود را دارد و هریک از اجزاء نیز صفات، ساختار و رفتار خاص خود را دارند. شیئ کل شامل اجزاء خود است و بین شیئ کل و اجزایش، ارتباط شمول وجود دارد. به این نوع ارتباط در EER، ارتباط ”جزئی است از ...“ گفته می‌شود.

 

ترکیب

ترکیب، عکس عمل تجزیه است و در این عمل، با داشتن

 Ei(i=1 , 2 , …) یک نوع موجودیت E را بازشناسی می‌کنیم

به نحوی که Eiها اجزاء تشکیل‌دهنده آن باشند.

 

تخصیص

تخصیص عبارتست از مشخص کردن گونه‌های خاص یک شیئ براساس یک یا چند ضابطه مشخص، مثلا اگر شیئ موجود زنده را درنظر بگیریم، سه گونه خاص آن عبارتند از: انسان، حیوان و نبات. در روش EER هر یک نوع موجودیت می‌تواند خود زیرنوع موجودیتهایی داشته باشد. بین هر زیرنوع و زبرنوع ارتباط ”گونه‌ای است از ...“ وجود دارد.

تعمیم

تعمیم، عکس عمل تخصیص است، به این معنا که با داشتن زیرنوعهای خاص، صفات مشترک بین آنها را در یک مجموعه صفات برای یک زبرنوع موجودیت درنظر می‌گیریم.

 

وراثت چندگانه

یک زیرنوع موجودیت، می‌تواند در عین حال زیرنوع یک زبرنوع موجودیت دیگر هم باشد. با این ترتیب می‌توان مفهوم وراثت چندگانه را در روش EER نمایش داد.و...


دانلود با لینک مستقیم


دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

اختصاصی از نیک فایل دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها


دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

این محصول در قالب پاورپوینت و قابل ویرایش در 416 اسلاید می باشد.

اسلاید 4

فهرست جلسات

جلسه اول: مفاهیم پایگاه داده‌ها

جلسه دوم: مدلسازی معنایی داده‌ها

جلسه سوم: محدودیتهای روش

جلسه چهارم: پایگاه داده در محیط انتزاعی

جلسه پنجم: معماری پایگاه داده‌ها

جلسه ششم: سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها

جلسه هفتم: DBMS در یک سیستم کامپیوتری

جلسه هشتم: معماری سیستم پایگاه داده‌ها

اسلاید 5

فهرست جلسات

جلسه نهم: مدل رابطه‌ای

جلسه دهم: قواعد جامعیت پایگاه داده‌ها

جلسه یازدهم: زبان SQL

جلسه دوازدهم: ادامه زبان SQL

جلسه سیزدهم: دید در مدل رابطه‌ای

جلسه چهاردهم: طراحی پایگاه داده‌های رابطه‌ای

جلسه پانزدهم: نرمالترسازی رابطه‌ها

جلسه شانزدهم: طراحی فیزیکی پایگاه داده‌ها

اسلاید 6

اهداف این درس

در این درس به بخشی از مفاهیم مبنایی دانش و تکنولوژی پایگاه داده‌ها و اصول مدلسازی و طراحی آن پرداخته می‌شود. پایگاه داده و عناصر اصلی محیط آن معرفی می‌شود. با مدلسازی معنایی داده‌ها و محیط انتزاعی آشنا می‌شویم. سطوح معماریهای پایگاه داده‌ها بیان می‌شود. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها (DBMS) و اجزاء آن شرح داده می‌شود. به انواع معماریهای سیستم پایگاهی و مفاهیم اساسی مدل رابطه‌ای پرداخته می‌شود. با زبان SQL به عنوان یک زبان رابطه‌ای و همچنین با دیدهای رابطه‌ای آشنا می‌شویم و در نهایت طراحی پایگاه داده‌ها به روش بالا به پایین، سنتز و طراحی فیزیکی را خواهیم دید.


دانلود با لینک مستقیم


دانلود پاورپوینت اصول طراحی پایگاه داده‌ها

دانلود مقاله مطالعه اصول و روش‌های مورد استفاده در عملیات آماری داده‌ها در رشته‌های مختلف علوم رفتاری بخصوص روان‌شناسی

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله مطالعه اصول و روش‌های مورد استفاده در عملیات آماری داده‌ها در رشته‌های مختلف علوم رفتاری بخصوص روان‌شناسی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

 

پیشگفتار
این کتاب مقدمه‌ای است بر مطالعه اصول و روش‌هایی که در عملیات آماری داده‌ها در رشته‌های مختلف علوم رفتاری بخصوص روان‌شناسی ـ آموزش و .. مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مطالعه علم آمار در تمامی رشته‌ها و در تمامی حوزه‌های علمی، یکی از ضروریات محسوب می‌گردد و این امر به دلیل اهمیتی است که علم آمار به عنوان یک علم روش شناختی دارا می‌باشد. علم آمار در چند دهه اخیر از اهمیت بیشتری برخوردار شده و در کلیه حیطه‌های روش شناختی، جایگاه معتبری را به خود اختصاص می‌دهد. عواملی که منجر به رشد وسیع این علم در حوزه‌های دانش شده است ، به موازات افزایش حیطه‌های دانش و به دنبال آن نقش آزمایش و جمع‌آوری داده‌ها به منظور استنتاج نتایج مفید و کاربردی بیش از پیش گشته است. به همان نسبت که علم راه رشد را طی می‌نمود، آمار نیز به عنوان شاخه‌ای از علم روش شناختی پلکان ترقی را طی کرده و ضرورت حضور آن در اغلب حیطه‌های دانش برملا شده است.
امروزه زبان آمار به منزله معتبرترین زبان علمی به شمار می‌رود طوریکه برای فهم و درک مخاطبین علم، آشنایی با زبان معتر آن ، ضروری است. در اغلب کتاب‍ها و مجله‌هایی که به ارائه نتایج مختلف آزمایشی و نظریه‌های گوناگون و اکتشافات .تفاوت پرداخته شده ، رگه‌هایی از روش‌ها و فنون و اصطلاحات آماری به چشم می‌خورد که مبنای فهم مطلب می‌باشد، بنابراین آشنایی با این اصطلاحات در تمامی رشته‌ها ضروریست.
علم آمار به منزله یک چارچوب مفهومی و روش شناختی علمی تلقی می‌گردد و در مراحل مختلف کسب دانش ، اهداف و فرایندهای کسب نظریه را پیش پای پژوهشگر قرار می‌دهد و به عنوان یک نقشه طراحی شده ، فعالیت پژوهشگر را در یک چارچوب معین قرار داده و آن را هدایت می‌نماید. بنابراین، آموزش و یادگیری آمار به منزله آموزش روش علمی است که در بسط و گسترش علم, نقش فزاینده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد.
در نهایت می‌توان مطرح نمود که آمار ابزاری معتبر، جهت پیشبرد اهداف و اکتشافات علمی محسوب می‌شود، زیرا آزمایش فرایندی است که دارای چرخه مشخص و معینی می‌باشد. در این چرخه آزمایشگر فرایندی است که دارای چرخه مشخص و معینی می‌باشد. در این چرخه آزمایشگر می2بایست از طراحی آزمایش شروع کند و به مرحله نهایی که تفسیر نتایج است برسد. به بیان دیگر آزمایشگر موظف است بر اساس اصول علمی و راهبردهای روش شناختی به طراحی چارچوب آزمایش بپردازد و در این راستا، طراحی را بگونه‌ای شکل دهد که قادر به تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده باشد و در نهایت بتواند با تاکید بر اصول علمی ، داده‌های تحلیل شده را تفسیر نماید و به گونه‌ای بنیادی و یا کاربردی از تفسیر نتایج استفاده بعمل آورد. از أن جایی که تمامی علوم به نوعی از این چرخه پیروی نموده و بر مبنای فرایند حاکن بر آن ، به نظریات گوناگون دست می‌یابند، پس مطالعه علم آمار در تمامی رشته‌ها ضروری است، اما همانطور که مشاهده می‌شود اصل آماری که در هر یک از رشته‌های مختلف تدریس می‌گردد، تا حدودی متفاوت است . این امر بدلیل متفاوت بودن اصول آماری نیست بلکه این اختلاف به دلیل متفاوت بودن اصول آماری نیست بلکه این اختلاف به دلیل متفاوت بودن حوزه‌های مورد مطالعة هر یک از علوم می‌باشد. زیرا همانطور که می‌دانیم هر یک از شاخه‌های علمی در پژوهش‌هایشان به بررسی مسائل خاصی می‌پردازند و اهدف متفاوتی را دنبال می‌کند. بنابراین ، صورت مسئله در هر یک از رشته‌ها مختلف بوده و از سوی دیگر برای پاسخگویی به این مسایل ، داده‌های متفاوتی را جمع‌آوری می‌نماید و از ابزارهای متنوعی استفاده می‌کنند، در نتیجه بدیهی است که باید از اصول خاصی نیز جهت تحلیل و تفسیر این داده‌ها بهره‌گیرند. از این رو ، اهمیت کاربرد اصول مختلف آماری در حوزه‌های گوناگون علمی متفاوت بوده و این امر زمینه ساز اختلاف بین روش‌های آماری تدریس شده در هر رشته می‌باشد. یعنی با تاکید بر نیاز هر رشته با اصول آماری، مبنای یادگیری آن معین شده است.
سوالی که در اینجا به ذهن می‌رسد آن است که پس چرا دانشجویان و حتی برخای از صاحب‌نظران از گام نهادن در وادی علم آمار هراس داشته و مطالعه علم آمار را یکی از مخوف‌ترین مطالعات علمی به شمار می‌آورند و از این علم پر اهمیت، غولی در ذهنشان ساخته‌اند. پاسخ به این سوال را می‌توان در بررسی کج‌فهمی‌های رایج در علم آمار تحلیل نمود زیرا کج‌فهمی‌ در هر علمی، شناخت واقعی آن علم را تخریب می‌کند و گاهی منجر به انحرافاتی می‌گردد که غیرقابل جبران می‌باشد. پس در مقدمه برای آشنایی با هر علم، ضروریست تا ابتدا کج‌فهمی‌های رایج در آن علم را بازبشناسیم تا شناخت دقیقتر و صحیح‌تری را از آن علم بدست ‌آوریم. بدین منظور در فصل اول با سه کج‌فهمی رایج در علم آمار تحت عناوین علم سرشماری، علم کمیت و علم تخصصی آشنا شده و به ریشه‌یابی هر یک از این کج‌فهمی‌ها می‌پردازیم.
فصل اول
( تعاریف مقدماتی)

 

1-1کج فهمی‌های رایج در مورد علم آمار
2-1کج فهمی‌ رایج آمار، به عنوان علم سرشماری
3-1کج‌فهمی رایج آمار، به عنوان علم کمیت
4-1کج‌فهمی رایج آمار ، به عنوان علم تخصصی
5-1تعریف علم آمار
6-1آمار توصیفی و استنباطی
خلاصه فصل
چارت فصل اور
خودآزمایی

 

در این فصل ، به تاریخچه علم ‌آمار، با تاکید بر آمار در علوم رفتاری، اشارة مختصری می‌شود و سه کج‌فهمی رایج آمار به عنوان علم سرشماری، علم کمیت و علم تخصصی مطرح می‌گردد و پس از تعریف آمار توصیفی و استنباطی ، اصطلاحاتی از قبیل پارامتر، آماره ، جامعه محدود و نامحدود ، نمونه و زیرمجموعه‌ای از نمونه، توضیح داده می‌شود. بنابراین ، در آغاز باید به صورت مختصر تاریخچه و علت بروز کج‌فهمی‌ها را در نظر گرفته و پس از آن به مقایسه آماره به عنوان ویژگی‌های نمونه و پارامتر به عنوان ویژگی‌های جامعه تاکید نمود.

 

1-1- کج‌فهمی‌های رایج در مورد علم آمار
در هر رشته علمی تعبیر نادرست، ولی متداولی نسبت به موضوع، مفاهیم و اصول رایج در آن علم وجود دارد. همچنان که از دیدگاه عامله مردم ، رشته الکترونیک ، مختص به تعمیر وسایل صوتی و تصویری است و یا روان‌شناسان تلاش می‌کنند تا در برخوردهای اولیه افکار فرد مخاطب را مورد بررسی و انتقاد قرار دهند. این تعابیر ناصحیح هنگامی دید می‌آید که خواننده علاقمند ، آگاهی چندانی را نسبت به ماهیت اصولی آن علم پیدا نکرده باشد و به علت برخورد سطحی، شناخت معیوبی را ارائه دهد. در این مواقع است که اصطلاح کج‌فهمی عنوان می‌شود؛ زیرا آگاهی‌های پیشین نتوانسته است، ماهیت واقعی موضوع را تعیین کند.
تافلر، نویسنده معروف قرن حاضر، اعتقاد دارد که «امروز به مانند دیروز سپری نمی‌شود و بدون سلاح مطمئین نمی‌توان به منابع علم دست یافت و اگر مقدمات ضروری برای کسب دانش را به دست نیاوریم، هرگز شانس حصول به واقعیت را نخواهیم داشت»(تافلر، 1996).
از این رو، قبل از اینکه به تعریف علم آمار بپردازیم، ضروری است تا کج‌فهمی‌های رایج ، در مورد این علم را مدنظر قرار دهیم و با بررسی عمیق عوامل موثر در بروز این کج‌فهمی‌های نامطلوب ، تلاش نماییم تا پیکره واقعی علم ‌آمار را دریابیم و تعابیر نادرست را از سیلان ذهن دور سازیم.
رایج‌ترین کج‌فهمی این است که علم آمار را مترادف با سرشماری محسوب می‌کند. کج‌فهمی بعدی ، علم آمار را شاخه‌ای از ریاضیات فرض می‌کند که با جنبه‌های کمی سروکار دارد و کج‌فهمی دیگر مرتبط با تخصصی بودن علم آمار است و فراگیری این علم را منحصر به قشر خاص می‌داند.

 

2-1 کج‌فهمی رایج آمار ، به عنوان علم سرشماری
اکثریت عامه مردم ، آمار را علم سرشماری محسوب می‌کنند و اعتقاد دارند که تنها فعالیت آمارگران ، سرشماری است و آمار فقط شماریش و سرشماری می‌باشد. این کج‌فهمی ریشه در معنای علم آمار دارد ؛ زیرا که واژه آمار، ترجمه‌ای از اصطلاح در زبان لاتین می‌باشد. این اصطلاح لاتین نیز ار واژه یونانی به وجود آمده است و در قرن 18 این مفهوم ، معنای «جمع‌آوری اطلاعات برای دولت » را عنوان می‌نمود.
این مفهوم از فلسفه فردیت‌گرایی در آموزش و پرورش ناشی شده است ؛ زیرا که در قرن چهاردهم فلسفه آموزش و پرورش در اروپا تغییر جهت داده و به عقاید افلاطون به عنوان‌ بانی فردیت‌گرایی، توجه داشت. افلاطون بر این اعتقاد بود که پرورش ، برای قشر خاص، کارآیی دارد و این قشر ویژه را می‌توان پادشاهان و درباریان در نظر گرفت. وی افراد را به سه گروه طلایی، نقره‌ای و آهنی تقسیم کرده بود و در کتاب خویش تحت عنوان جمهوریت، پادشاهان و نوادگان ایشان را افراد طلایی ملاحظه می‌کند.
در دروسی که شاهزادگان و پادشاهان فرامی‌گرفتند، درس استاتیوس یا دولت‌شناسی نیز جای داشت. در این درس روش‌های شمارش شهروندان، نیروهای جنگی و همچنین، میزان باج و خراج سالیانه مطرح می‌گردید. به تدریج که علم آمار، جایگاه خود را پیدا نمود، از فنون آماری پیشرفته بهره‌مند گردیده و علاوه بر روش سرشماری از دیگر روش‌های تحقیق استفاده به عمل آمد.
در حال حضار روش سرشماری را می‌توانی یکی از روش‌های تحقیق محسوب نمود در حالیکه امروزه به علت شباهت ظاهری و معنای لغوی که در تاریخچه علم آمار ریشه دارد، کج‌فهمی رایج آمار به عنوان علم سرشماری مطرح می‌شود و از جمله کج‌فهمی‌های رایجی است که در حیطه علم آمار وجود دارد. در قرن شانزدهم که طاعون در اروپا شایع شده بودن استفاده از جداول توزبع فراوانی به این کج‌فهمی دامن زد. بدین ترتیب که در بدوارهای ورودی شهر ، تابلوهایی نصب شده بود و میزان مرگ و میر ناشی از طاعون را با استفاده از جداول توزیع فراوانی نشان می‌داد و عنوان این جدول مرگ و میر، زاد و ولد و ... به نام جداولی آماری رقم خورده بود. بنابراین ، در اوایل قرن هفدهم، رایج‌ترین کج‌فهمی نسبت به علم آمار این بود که آن را تحت عنوان علم سرشماری در نظر می‌گرفتند و تاکنون این کج‌فهمی در بنی عوام ، گریبان‌گیر علم آمار می‌باشد.

 

3-1 کج‌فهمی رایج آمار ، به عنوان علم کمیت
کج‌فهمی رایج دیگر بر برداشت عامله مردم از آمار، به عنوان علم کمیت، تاکید می‌کند. برا یمثال، اسکوئیرل معتقد است که علم آمار، شاخ‌ای از ریاضیات است و به دنبال این می‌باشد تا داده‌های کمی را به دست آورده و آنها را تحلیل کند. علت بروز این کج‌فهمی‌ها را می‌توان به عقاید «فیشر» مربوط دانست. وی در کتاب معروف خویش تحت عنوان «روش‌های آماری برای پژوهشگران» ، علم آمار را علم کمیت مطرح می‌کند و با توجه به نفوذ عملی آقای رونالد فیشر، رواج این نوع کج‌فهمی نیز مشهود می‌باشد.
همچنان که آقای فیشر از قضایا و مفاهیم ریاضی در تدریس آمار بهره می‌گرفت، پیروان وی نیز سلوک استاد را پیشه نمودند و جایگاه آمار و ریاضی راسخ‌تر گردید. در حال حاضر، با توجه به گسترش روش‌های تحقیق کیفی (از قبیل روش تحقیق تاریخی و قوم‌شناسی) شاهد خلاف این امر هستیم و می‌بینیم که حیطه علم ‌آمار ، محدود به داده‌های کمی نمی‌باشد و داده‌های کیفی را نیز شامل می‌گردد.
یکی از اشخاص مشهوری که به این کج‌فهمی دامن زد و حیطه علم آمار را مختص به داده‌های کمی می‌دانست، فرانسیس گالتون بود. وی با مطرح کردن فلسفه کمیت‌گرایی، عنوان کرد ه باید به شناسایی کمی رابطه‌ها متکی باشیم و فقط مواردی که معرف کمیت هستند، از ارزش تحقیقاتی برخوردارند. با این وجود، در حال حاضر با توسعه روش‌های تحقیق کیفی ، نمی‌توان علم آمار را منوط به داده‌های کمی و فنون پیشرفته ریاضی محسوب نمود.
«هاول» که از مولفان و پژوهشگران مشهور علوم رفتاری محسوب می‌شود، در مقدمه کتابش تحت عنوان «روش‌های آماری در علوم رفتاری» مطرح می‌کند، «من در ریاضیات تنبل‌ترین دانش‌آموز بودم، ولی پیوند ریاضیات با آمار ، چندان عمیق نمی‌باشد؛ زیرا که امروزه خودم را یک مدرس آمار معرفی می‌کنم در حالیکه به جز موارد استثنایی با ریاضیات، جبر، هندسه و قضایای مربوط به نحوه استخراج و تحلیل و اثبات فرمول‌های ریاضی سروکار ندارم».

 

4-1 کج‌فهمی رایج آمار، به عنوان علم تخصصی
از کج‌فهمی‌های دیگری که در این زمینه عنوان می‌شود، تخصصی نمودن علم آمار اس. برخی اعتقاد دارند که فراگیری علم آمار و روش تحقیق منحصر به قشر خاصی می‌باشد که در آزمایشگاه به فعالیت‌های تحقیقاتی مبادرت می‌ورزند و یک مدیر یا یک دانشجو ، به فراگیری علم آمار نیاز ندارد. در حالیکه هیچ مدیری نمی‌تواند وظایف مدیریت خویش را اعمال کند، مگر آن که از روش‌های آماری اطلاعات کافی داشته باشد. به علاوه، هیچ اقتصاددانی بدون کاربرد روش‌های آماری قادر به اجرای وظایف خویش به صورت کامل نمی‌باشد؛ زیرا که روش‌های کنترل کمی و کیفی که امروزه در موسسات صنعتی و اقتصادی پیشرفته به کار می‌رود، چیزی جز استفاده از علم آمار و روش تحقیق نیست.
با توجه به نسبت پژوهشگران در ایران (که از بین صدهزار نفر 80 نفر پژوهشگر وجود دارد) ، باید تلاش‌های چشمگیری را انجام دهیم؛ زیرا برای دستیابی به منابع دانش، به ابزار و اصول معتبر و پایایی محتاجیم، تا در شناخت واقعیت با تحریف آن روبرو نگردیم.
از این رو، بی‌علت نیست که در مسیر والای انقلاب اسلامی ایران به روحیه پژوهشگری ارج گذاشته شده و شاهد این هستیم که هر روزه زمینه برای انجام تحقیقات منظم و درنهایت، خودکفایی کشور عزیزمان، ایران فراهم می‌شود؛ زیرا اگر «پاسکال» از روش آزمایشگاهی استفاده نمی‌کرد، هرگز نمی‌توانست یافته‌های معتبری را به دست آورد و پیکره علم را گسترش دهد.
در نهایت، برای افزایش رفاه عمومی، باید به علم آمار توجه بیشتری را مبذول داریم و آن را تنها به عنوان یک علم تخصصی، در نظر نیاوریم. این روحیه تحقیق و پژوهشگری را، دولت‌های استعمارگر، سرکوب کرده‌اند و بی‌علت نیست که در کشورهای مستعمره‌ای، به روحیه پژوهشگری ارزش گذارده نمی‌شود و روحیه مصرف‌گرایی، بارزترین ویژگی اینگونه کشورهای در حال توسعه می‌باشد.

 

5-1 تعریف علم آمار
حال که سه کج‌فهمی رایج در مورد علم آمار عنوان گردید، ضروری است که تعریف مختصری از آن را ارائه دهیم: « علم آمار شناخه‌ای از متدولوژی علمی است که با جمع‌آوری ، طبقه‌بندی ، توصیف و تعبیر داده‌های به دست آمده از روش‌های تحقیق کمی و کیفی، سروکار دارد».
لازم به ذکر است که می‌توان استخراج آماری را معادل با جمع‌آوری، طبقه‌بندی، خلاصه نمودن و توصیف داده‌ها، تعریف کرد، در حالیکه اسنتباط آماری با تحلیل، تعبیر و تفسیر داده‌های تجربی مرتبط است.
اصطلاح متدولوژی را می‌توان یک مفهوم در نظر گرفت که از تلفیق دو رویکرد خردگرایی و تجربه‌گرایی ، ناشی شده است. خردگرایان اعتقاد داشتند که استدلال ، معتبرترین منبع شناخت است ، در حالیکه تجربه‌گرایان، منابع حسی را به عنوان اید‌آل‌ترین منبع داشن به شمار می‌آورند. به بیان دیگر خردگرایان شناخت را از طریق عقل و خرد ممکن می‌دانستند در حالیکه تجربه‌گرایان شناخت را به وسیله حواس پنجگانه میسز می‌دانستند.
در این مقایسه، آمار توصیفی ، به جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات از طریق حواس پنجگانه و آمار استنباطی به تحلیل نتایج از طریق شناخت و برداشت ذهن تاکید دارند.
بنابراین با توجه به اصطلاحات فوق می‌توان عنوان نمود که، باید همواره در جمع‌آوری اطلاعات و انتخاب موضوع تحقیق، از مفروضات تجربه‌گرایان پیروی کنیم و در شناسایی نقاط ضعف یا قوت روش‌های تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات ، از فلسفه خردگرایی استفاده به عمل آوریم.

 

6-1 آمار توصیفی و استنباطی
در بسیاری از دروس مقدماتی، موضوع علم آمار، کم و بیش و به دلخواه تحت عنوان آمار توصیفی و استنباطی مطرح می‌شود. آمار توصیفی همواره به محاسبه ارقام و ارائه نتایج (به صورت نمودار یا جدول) برای استخراج یا طبقه‌بندی و خلاصه نمودن مجموعه‌ای از داده‌ها مربوط می‌شود. عوامل توصیف‌کننده میتواند میانگین، میانه و نما به عنوان معرف گرایش مرکزی و دامنه تغییرات، انحراف دهکی، انحراف پنجکی، انحراف چارکی، انحراف متوسط، واریانس و انحراف استاندارد، به عنوان شاخص‌های پراکندگی باشد. هر کدام از شاخص‌های فوق، مجموعه‌ای از کمیت‌ها یا کیفیت‌ها را خلاصه، سازمان‌بندی و مرتب می‌کنند و مشخص کننده‌ای متمایز برای معرفی داده‌ها می‌باشند و در مواقعی که تحلیل نتایج و تصمیم‌گیری صورت می‌گیرد و از روشهای فرضیه آزمایی و برآورد بهره‌مند می‌شویم، آمار استنباطی مطرح می‌گردد.
تعریف فوق از آمار توصیفی و استنباطی تا حدودی گیج‌کننده می‌باشد و این تعریف ناقص، می‌تواند به بروز کج‌فهمی نسبت به آمار توصیفی و استنباطی منجر شود. تعریف فوق، به این علت عنوان گردید که در اکثریت کتاب‌های آمار، تقسیم‌بندی بر مبنای تعریف فوق می‌باشند، ولی در آثار پژوهشگران برجسته و ممتاز، آمار توصیفی و استنباطی به گونه‌ای دیگر متمایز می‌باشند. برای تمایزگذاری فوق، ضروری است که اصطلاح جامعه محدود و نامحدود و همچنین، نمونه تعریف گردد.
اصطلاح «جامعه یا جامعیت» در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی به گونه‌ای متفاوت با علم آمار تعریف می‌شود؛ زیرا در علم آمار، جامعه مجموعه‌ای از افراد یا اشیاء فرض می‌شود که مورد نظر پژوهشگر می‌باشند و ویژگی آن مورد اندازه‌گیری قرار گرفته و بر مبنای آن ، عمل تعمیم‌دهی نتایج صورت می‌گیرد. مطلوب است که جامعه تحقیق، حداقل در یک ویژگی مشترک باشد و به هر میزان که ویژگی‌های مشترک افزایش یابد، دامنه جامعه محدود و محدودتر گشته و این وضعیت اعبتار بیرونی یا تعمیم‌دهی نتایج را افزایش می‌دهد. در مواقعی که بتوان اعضاء جامعه تحقیق را مورد شمارش قرار داد، جامعه محدود مطرح می‌شود که با اصطلاح ریاضیدانان به آن جامعه قابل شمارش گویند، ولی اگر حجم جامعه تحقیق بسیار بالا باشد و توان شمارش اعضای آن وجود نداشته باشد، اصطلاح جامعه نامحدود عنوان می‌شود. به عنوان مثال، جامعه شهروندان تهرانی یک جامعه نامحدود و غیرقابل شمارش است ، اما جامعه مدیران مدارس غیرانتفاعی ناحیه 14 شهر تهران ، یک جامعه محدود می‌باشد.
حال اگر مجموعه‌ای از جامعه را به صورت تصادفی گزینش نماییم طوریکه بتوان این مجموعه را معرف جامعه فرض کرد، اصطلاح نمونه مطرح می‌شود.
یکی از راهبردهایی که می‌تواند در دستیابی به یک نمونه مطلوب و تعیین نمونه‌ای که معرف جامعه است سودمند واقع گردد، استفاده از نمونه‌گیری تصادفی است. بدین ترتیب که تمامی اعضای جامعه برای قرار گرفتن در نمونه شانس یکسانی دارند و انتخاب اعضای نمونه برای تحقیق، مستقل از یکدیگر می‌باشد. در اینجا اصطلاح مستقل، به عدم تاثیرپذیری از انتخاب نمونه‌هایی پیشین و عدم تاثیرگذاری در گزینش نمونه‌های پسین، اطلاق می‌گردد.
در مواقعی که جامعه تحقیق ، نامحدود باشد، حتماً باید از روش‌های نمونه‌گیری استفاده به عمل آورد تا از طریق شناسایی نمونه، توان بررسی جامعه را بدست آوریم و بتوانیم نتایج حاصل از نمونه را به جامعه تعمیم دهیم. بنابراین ، در آمار استنباطی از طریق بررسی نمونه تلاش می‌شود تا ویژگی‌های جامعه را برآورد کنیم. شکل معرف فرآیند آمار استنباطی می‌باشد که بخش هاشور خورده به عنوان نمونه‌هایی مطرح می‌شود که بخش هاشور خورده به عنوان نمونه‌هایی مطرح می‌شود که از جامعه تحقیق که به صورت یک مستطیل بزرگ‌تر ترسیم شده، انتخاب گردیده است.
به داده‌های مربوط به مستطیل‌های هاشور خورده که به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته می‌شود، آماره یا شاخص آماری می‌گویند و آنها را با حروف انگلیسی (لاتین) نشان می‌دهند. این داده‌ها معرف ویژگی نمونه‌های تحقیق می‌باشند که همواره در فرآیند آمار اسنتباطی به کاربرده می‌شوند، ولی اگر تمامی جامعه تحقیق را مورد مطالعه قرار دهیم و از نمونه‌گیری استفاده به عمل نیاوریم و به مفروضات آمار توصیفی تاکید کنیم، آنگاه داده‌های مربطو به جامعه را به عنوان پارامتر در نظر گرفته‌ایم و آنها را با حروف لاتین نشان می‌دهیم.
در نهایت ، نتیجه‌گیری می‌کنیم که هدف آمار توصیفی ، شناسایی پارامتر و هدف آمار استنباطی شناسایی پارامتر از طریق آماره است.
برای شناسایی تفاوت بین آمار توصیفی و استنباطی و همچنین ، شناسایی آماره و پارامتر به مثال زیر توجه کنید:
پژوهشگری برای شناسایی وضعیت اقتصادی شهروندان جنگ زده ساکن در شهر تهران ، تحقیقی را آغاز کرده و 500 نفر را به عنوان نمونه تحقیق، از بین شهروندان جنگ زده ساکن تهران انتخاب می‌نماید. بنابراین ، جامعه تحقیق ، تمامی شهروندان جنگ زده ، ساکن شهر تهران می‌باشد و نمونه را می‌توان 500 نفری در نظر گرفت که از جامعه تحقیق انتخاب شده‌اند. پارمتر، وضعیت اقتصادی تمامی شهروندان جنگ زده ساکن شهر تهران است. در حالیکه، آماره را می‌توان فقط وضعیت اقتصادی 500 نفری در نظر گرفت که به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند.
برخی از اوقات، امکان دارد که از نمونه تحقیق نیز نمونه‌گیری به عمل آوریم. در این مواقع که نمونه‌گیری از جامعه تحقیق صورت نمی‌گیرد و این فرآیند در ارتباط با نمونه تحقیق است، اصطلاح زیر مجموعه‌ای از نمونه مطرح می‌شود.

 

خلاصه فصل :
در این فصل به کج‌فهمی‌های رایج در علم آمار توجه نمودیم. رایج‌ترین کج‌فهمی، آمار به عنوان علم سرشماری است که ریشه در معنای لغوی آن دارد؛ زیرا در اوایل قرن هجده ، لغت آمار به عنوان علم سرشماری کاربرد داشت. دومین کج‌فهمی رایج که آمار را به عنوان علم کمیت مطرح می‌کرد، به علت تسلط ریاضیدانان معروف، به خصوص آقای فیشر و گالتو می‌باشد و آمار را به عنوان علم کمیت تعریف کردند. سومین کج‌فهمی که علم آمار را به عنوان علم تخصصی معرفی می‌نمود ، به تضعیف روحیه پژوهشگری توسط استعمارگران در کشورهای عقب نگه‌داشته شده، معطوف است.
هنگامی که تمامی اعضای جامعه مورد بررسی قرار گیرند، آمار توصیفی مطرح می‌شود که داده‌های آن را با حروف یونانی نشان می‌دهند و به این داده‌ها اصطلاح پارامتر اطلاق می‌شود. همچنین، اگر از جامعه تحقیق نمونه‌گیری به عمل آوریم و ویژگی‌های نمونه را استخراج و تحلیل کنیم، آمار استنباطی به کار برده می‌شود و داده‌های حاصله از نمونه تحقیق را با حروف انگلیسی (لاتین) و تحت عنوان آماره به کار می‌بریم.

 

خودآزمایی :
1- توصیف کننده ویژگی‌های جامعه را .............گویند.
2- توصیف کننده ویژگی‌های نمونه را ................ گویند.
3- آماره را با حروف ................... نشان می‌دهند.
4- پارمتر را با حروف .................. نشان می‌دهند.
5- اگر تمامی اعضا نمونه مورد بررسی قرار گیرند ............. مطرح می‌شود.
6- اگر نمونه‌گیری صورت گیرد ................... مطرح می‌شود.
7- کج‌فهمی رایج آمار به عنوان علم سرشماری ریشه در ................. دارد.
8- کج‌فهمی رایج آمار به عنوان علم کمیت ریشه در .......... دارد.
9- علم آمار با داده‌های ................... سرو کار دارد.
10- علم آمار زیرمجموعه‌ای از ........... می‌باشد.

 

چارت فصــل اول
سوالات چهارگزینه‌ای
1- به کدامین علت ، اصطلاح کج‌فهمی رایج آمار به عنوان علم کمیت عنوان گردید؟
الف ) معنای لغوی آن ب ) شناخت سطحی از علم آمار
ج ) تعریف آقای فیشر د) ضعف در متدولوژی

 

2- در مواقعی که از فرآیند نمونه‌گیری استفاده می‌کنیم، با چه داده‌هایی سروکار داریم؟
الف ) داده‌های مربوط به آمار توصیفی
ب ) داده‌های مربوطه به آمار استنباطی
ج ) آماره
د ) پارامتر

 

3- پژوهشگری که میزان وضعیت اقتصادی مدارس غیرانتفاعی ناحیه 14 شهر تهران را مورد بررسی قرار می‌دهد، با چه داده‌هایی سروکار دارد؟
الف ) داده‌های مربوط به آمار توصیفی
ب ) داده‌های مربوط به آمار استنباطی
ج ) آماره
د ) پارامتر

 

4- به کدامین علت رایج‌ترین کج‌فهمی در آمار، آن را به عنوان علم سرشماری بارز گردانید؟
الف ) معنای لغوی آن ب ) شناخت سطحی از علم آمار
ج) تعریف آقای فیشر د) نمونه نامحدود

 

5- در آمار، اصطلاح اهالی شهر اصفهان را چگونه تعریف می‌کنیم؟
الف ) جامعه آماری ب ) نمونه محدود
ج ) جامعه نامحدود د ) نمونه نامحدود

 

6- اولین گام برای شناسایی عمیق در هر رشته علمی را چه می‌دانید؟
الف ) تاریخچه و بررسی آن
ب ) تعریف آن علم
ج ) شناخت کج‌فهمی‌های رایج آن
د ) شناسایی موضوع و ماهیت آن

 

7- کدامیک از موارد زیر با حروف یونانی نشان داده می‌شود؟
الف ) داده‌های مربوط به آمار توصیفی
ب ) داده‌های مربوط به آمار استنباطی
ج ) آماره
د ) پارامتر

 

8- برای شناسایی جو عاطفی خانواده و رشد اجتماعی کودکان شهر تهران ، با چه داده‌هایی سروکار داریم؟
الف ) داده‌های مربوط به آمار توصیفی
ب ) داده‌های مربوط به آمار استنباطی
ج ) آماره
د ) پارامتر

 

9- اصطلاح نمونه‌گیری در کدامیک از موارد زیر عنوان می‌شود؟
الف ) آمار توصیفی ب ) آمار استنباطی
ج ) آماره د ) پارامتر

 

10- هدف آمار اسنتباطی چه می‌باشد؟
الف ) وصف ویژگی‌های نمونه تحقیق
ب ) وصف ویژگی‌های جامعه تحقیق
ج ) شناسایی جامعه از طریق آماره
د ) شناسایی نمونه از طریق آماره

فصل دوم
مفهوم‌سازی متغیر

 

1-2 جایگاه ویژه متغیر
2-2 متغیر کمی و کیفی
3-2 متغیر پیوسته و گسسته
4-2 متغیر مستقل و وابسته
5-2 متغیر کنترل و ویژگی ثابت
6-2 متغیر تعدیل‌کننده و تصادفی
خلاصه فصل
چارت فصل دوم
خودآزمایی

 

در این فصل، به جایگاه متغیر در علم آمار اشاره مختصری می‌شود و تقسیم‌بندی‌های اساسی متغیر، تحت عنوان متغیر کمی و کیفی، پیوسته و گسسته، مستقل و وابسته، خصیصه‌ای و فعال، تعدیل کننده و کنترل عنوان می‌شوند و کاربرد آنها در طرح تحقیق مشخص می‌گردند.

 

1-2 جایگاه ویژه متغیر
مبحث متغیر، از اصولی‌ترین مباحث در آمار می‌باشد و چارچوب مراحل آماری بر آن استوار می‌گردد. همچنان که یک معمار با آجر و سیمان سروکار دارد، پژوهشگران نیز با متغیر در ارتباط می‌باشند. جایگاه امروزی متغیر در «آمار» حائز اهمیت است و استفاده‌های فراوانی از آن به عمل می‌آید. در آثار باستانی و در عقاید هراکلیتوس فیلسوف یونانی مفهوم متغیر کاملاً واضح است.
«هرگز در یک رودخانه بیش از یک مرتبه توان شنا کردن را ندارید؛ زیار هم رودخانه تغییر می‌کند و هم شما، زیرا ه تنها ثبات، خداوند است و فقط باید به آن اتکا نمایید که تغییرناپذیر است».
با توجه به مقدمات فوق، متوجه می‌شویم که متغیر، معرف خصیصه یا ویژگی است که از فردی به فرد دیگر و از شیئی ه شیء دیگر تغییر می‌کند پس تمامی مواردی را که از طریق اندام حسی دریافت می‌کنیم، متغیر می‌باشند. این عقیده را نه تنها فیلسوفان شهودی از قبیل هراکلتیوس مطرح نموده‌اند ، بلکه پیامبر گرامی اسلام (ص) و حضرت علی (ع) نیز مطرح می‌کنند، بطوری که در نامه‌هایشان به مالک اشتر می‌فرمایند:
«ای مالک، با زیردستان مهربانی کن و حق یتیمان را بازستان و تا در توان داری در احیاء حق کوشا باش؛ زیرا که قلمرو فرمانروایی تغییرپذیر است و تو نیز ثابت نمی‌باشد ، پس توشه آخرت را مهیاساز».

 

2-2 متغیر کمی و کیفی
علاوه بر جایگاه متغیر درآمار که عنوان گردید، حساسیت متغیر در طرح آزمایشی بسیار بالا می‌باشد. چنان که کرلینجر در کتاب خویش ابراز می‌دارد که حساس‌ترین فرآیند در پژوهش ، تعریف و تبیین متغیر در طرح تحقیق می‌باشد.
یکی از تقسیم‌بندی‌های رایج در زمینه متغیر، این است که آن را به دو حیطی کلی، تحت عنوان «متغیر کمی و کیفی» تقسیم می‌نمایند. متغیر کمی، متغیری است که برای نمایش آن از اعداد و ارقام استفاده می‌شود ، در حالیکه ، متغیر کیفی معرف ویژگی یا خصیصه‌ای است که همواره حالات را تعریف می‌کند.
برای مثال ، وزن به عنوان یک متغیر کمی محسوب می‌شود؛ زیرا برای نمایش آن از ارقام عددی استفاده می‌گردد. در صورتی که رنگ چشم به عنوان یک متغیر کیفی ملاحظه می‌شود و از صفات و حالات برای توصیف آن استفاده به عمل می‌آید.

 

3-2 متغیر پیوسته و گسسته
علاوه بر تقسیم‌بندی فوق، متذکر می‌گردیم که متغیر می‌تواند در دو حیطه کلی؛ به عنوان متغیر پیوسته و متغیر گسسته نیز تعریف گردد. متغیر پیوستهن متغیری است که فواصل بین طبقات آن ، دارای معنی و مفهوم هستند و این متغیر می‌تواند حالت‌های فراوانی را دربرگیرد. به عنوان مثال، تاریخ تولد که علاوه بر سال، به ماه ، هفته ، روز ، ساعت ، دقیقه ، ثانیه و ... تقسیم می‌شود، متغیر پیوسته محسوب می‌گردد. در حالیکه ، متغیر گسسته بدین منوال نمی‌باشد و فواصل بین دو یا چند طبقه آن ، دارای معنی و مفوه. نیست. برای مثال ، ترتیب تولد، که شامل کودک اول ، دوم ، سوم ، چهارم و یا آخر می‌باشد و هرگز نمی‌توان فاصله‌ای را بین کودک اول و دوم قائل شد به عنوان یک متغیر گسسته می‌باشد. این متغیرها مجموته محدودی از حالت‌ها یا مقادیر را دربردارند. متغیر گسسته را می‌توان در وضعیت تاهل نیز ملاحظه نمود و همچنین در مدرک تحصیلی نیز عنوان می‌گردد؛ متغیر گسسته به دو صورت تقسیم می‌شود که شامل : «متغیر گسسته دو ارزشی» و «متغیر گسسته چند ارزشی» می‌باشد.
وضعیت تاهل یک متغیر گسسته دو ارزشی می‌باشد (مجرد یا متاهل) ، در حالیکه، مدرک تحصیلی یک متغیر گسسته چند ارزشی است (سیکل ، دیپلم ، فوق دیپلم ، لیسانس و ... ) از این رو ، متغیر گسسته دارای این ویژگی است که نمی‌توان بین طبقات فاصله جدیدی خلق نمود و اگر فقط دو حالت را دربرگیرد (زنده یا مرده) متغیر گسسته دو ارزشی و اگر بیش از دو حالت را شامل شود (سفید پوست ، سیاه پوست ، سرخ پوست و ...) متغیر گسسته چند ارزشی است.
برخی اوقات که متغیر گسسته دو ارزشی را به صورت صفر و یک نشان می‌دهند ، از اصطلاح متغیر تصنعی ، به جای متغیر گسسته دو ارزشی استفاده می‌شود.
اکثر متغیرهایی که ما با آنها سروکار داریم, پیوسته می‌باشند، ولی به علت ضعف در ابزار اندازه‌گیری ، به صورت گسسته مطرح می‌شوند. بدین ترتیب که بین دو طبقه رنگ آبی و رنگ زرد، با رنگ‌های فراوانی روبرو می‌شویم، ولی به علت ضعف در نام‌گذاری رنگها (ابزار اندازه‌گیری) ، معمولاً فقط واژه رنگ سبز را بکار می‌گیریم . برای مثال ، با بررسی تاریخ روان‌شناسی به این نکته دست می‌یابیم که در آغاز قرون وسطی، افراد را یا به عنوان کم هوش و یا به عنوان فرد عادی فرض می‌کردند (متغیر گسسته دو ارزشی)، ولی به تدریج که علم روان‍شناسی در حیطه عقب‌ماندگی ذهنی تکمیل‌تر گردید، تقسیم‌بندی کانا، کالیو، کودن و مرزی در حیطه افراد عقب افتاده عنوان شد ( متغیر گسسته چند ارزشی) ، ولی در قرن بیستم با تلاش‌های متخصیصین روان‌سنجی، ابزارهای دقیقی برای اندازه‌گیری هوش بهره تدوین شد و در حال حاضر هوش بهر به عنوان یک متغیر پیوسته ملاحظه می‌شود که شامل ضریب هوشی می‌باشد.

 

4-2 متغیر مستقل و وابسته
در علم آمار ، مفهومی به نام جبرگرایی عنوان می‌شود. این اصطلاح بدین معناست که هر معلولی از علتی ناشی می‌شود که آن علت نیز می‌تواند معلول باشد و از علت دیگری ناشی شده باشد. برای مثال، جابجایی هوا، باعث باد و باد باعث چرخ چرخ آسیاب و چرخیدن چرخ آسیاب ، باعث خرمن‌کوبی می‌شود. بدین ترتیب، شناسایی روابط بین علت و معلول از اهمیت خاصی برخوردار است که به آن تبیین می‌گویند.
در علم آمار، متغیری که باعث بروز تغییر در متغیر دیگر می‌شود، متغیر مستقل نامیده می‌شود پس متغیر مستقل را می‌توان به عنوان علت فرض کرد که پژوهشگر تلاش می‌کند تا تاثیر آن را بر روی متغیر دیگری، تحت عنوان متغیر وابسته مشخص نماید. در طرح تحقیق، برنامه‌ریزی‌های دقیقی صورت می‌گیرد تا به صورت دقیق بتوان تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را مشخص نمود. بنابراین ، در برخی اوقات متغیر مستقل به عنوان علت و متغیر درون داد ملاحظه می‌شود، در حالیکه متغیر وابسته به عنوان معلول و متغیر برون داد شناخته می‌گردد.
متغیر مستقل را می‌توان به دو نوع اساسی، خصیصه‌ای و فعال تقسیم کرد. در مواقعی که تغییر دادن متغیر مستقل توسط پژوهشگر امکان‌پذیر نیست و ویژگی‌های آزمودنی به عنوان علت محسوب می‌شود، اصطلاح متغیر مستقل خصیصه‌ای ، هویتی ، ساختی و یا ارگانیک عنوان می‌گردد. برای مثال، رنگ پوست ، جنسیت و نژاد را می‌توان به عنوان متغیرهای مستقلی فرض کرد که تغییرپذیری آن به سهولت امکان‌پذیر نیست. همچنین ، اگر متغیر مستقلی توسط پژوهشگر مو رد دستکاری واقع شود، آنگاه به آن متغیر مستقل فعال می‌گویند. برای مثال، می‌توان به ارائه دوره‌های آموزشی اشاره کرد.
اگر پژوهشگری خواهان شناسایی تاثیر عامل نژاد بر پیشرفت تحصیلی باشد، متغیر نژاد به عنوان یک متغیر مستقل خصیصه‌ای ملاحظه می‌شود. در حالیکه اگر پژوهشگر دیگری تاثیر تدریس خصوصی بر پیشرفت تحصیلی را مورد مطالعه قرار دهد، آنگاه متغیر مستقل که تدریس خصوصی است، به عنوان یک متغیر مستقل فعال محسوب می‌شود؛ زیرا اعمال آن توسط پژوهشگر صورت می‌گیرد و قابل دستکاری است.
پژوهشگران همواره تلاش می‌کنند تا از رابطه علّی ، آگاهی یابند و تغییرات در متغیر وابسته را به تغییرات در متغیر مستقل مربوط نمایند. لازم به ذکر است که هرگز نباید، متغیر وابسته را مورد دستکاری قرار داد، بلکه باید آن را اندازه‌گیری کرد و دستکاری متغیر وابسته را تعصب یا تورش گویند.

 

5-2 متغیر کنترل و ویژگی ثابت
برخی اوقات، متغیرهای دیگری نیز وجود دارند که در این رابطه علّی دخالت می‌کنند و در شناسایی رابطه بین علت و معلول، مزاحمت ایجاد می‌نمایند. برای مثال ، اگر پژوهشگری خواهان شناسایی تاثیرات تغریه در مدارس بر میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان باشد، متغیرهایی از قبیل وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی دانش‌آموزان در رابطه علّی تاثیر می‌گذارد. به متغیرهایی که به صورت مستقیم عنوان نمی‌شوند و پژوهشگر با ذهن خلاق خویش آن را استنناج می‌کند، «متغیر مزاحم» می‌گویند؛ زیرا که در شناسایی رابطه متغیر مستقل و وابسته ایجاد مزاحمت می‌نماید.
در این مواقع که پژوهشگر تاثیرات برخی از متغیرهای مزاحم را استنتاج می‌کند و فرض می‌نماید که برخی از متغیرهای خاص باعث می‌شوند تا به صورت دقیق نتواند رابطه علّی را دریابد، تلاش بیشتر بر آن است که اثر متغیر مزاحم را حذف یا خنثی گرداند که به آن متغیر، اصطلاح متغیر کنترل اطلاق می‌شود.
برای مثال ، در موضوع تحقیقی که به آن اشاره نمودیم، پژوهشگر تمامی نمونه‌های تحقیق را از بین افرادی انتخاب می‌کند که همگی از لحاظ وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی پایین می‌باشند. پس نتیجه‌گیری می‌کنیم که جامعه پژوهش ، فقط شامل افرادی می‌شود که از لحاظ وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی در حد نامطلوب و پایین قرار دارند. از این رو ، متغیر وضهیت اقتصادی ـ اجتماعی را کنترل کرده و آن را به عنوان متغیر ثابت ملاحظه می‌کند؛ زیرا فقط یکی از سه حالت (وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی نامطلوب ، نیمه مطلوب و مطلوب) را دربرمی‌گیرد.
بنابراین ، اگر فقط یکی از سطوح متغیر مزاحم را مدنظر قرار دهیم و آن را در جامعه مورد بررسی محدود سازیم، آنگاه متغیر مزاحم، دیگر به عنوان یک متغیر کنترل شناخته می‌شود و آن سطح از متغیر مزاحم که مد نظر است ، به عنوان ویژگی ثابت ملاحظه می‌گردد.
برای تفهیم موارد فوق، فرض کنید که پژوهشگری خواهان شناسایی تاثیر أموزش پیش‌دبستانی ، در رشد اجتماعی است. در اینجا موضوع متغیر مستقل، آموزش پیش‌دبستانی است که به عنوان متغیر مستقل فعال، شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که تحصیلات والدین می‌تواند در رابطه علّی فوق دخالت داشته باشد و به عنوان یک متغیر مزاحم شنامه شود، ولی اگر فقط کودکانی را انتخاب کنیم ک والدینشان مدرک تحصیلی دیپلم دارند، آنگاه متغیر مدرک تحصیلی را کنترل نموده‌ایم و ویژگی ثابت مدرک تحصیلی دیپلم را به عنوان یکی از ملاک‌های تعیین کننده جامعه ورد مطالعه ، عنوان کرده‌ایم.

 

6-2 متغیر تعدیل کننده و تصادفی
در برخی موارد که پژوهشگر استنتاج می‌کند، معلول فقط به یک علت خاص مربوط نمی‌شود و یک یا چند متغیر مزاحم را می‌توان به عنوان علت در نظر گرفت، اصطلاح «متغیر تعدیل کننده» مطرح می‌شود.
متغیر تعدیل‌کننده را می‌توان متغیر مزاحیم تعریف نمود که پژوهشگر بر این عقیده است که حذف یا خنثی نمودن اثر آن ، می‌تواند در شناسایی رابطه علّی مشکل‌ساز باشد. در این موارد، متغیر مزاحمی که پژوهشگر فرض نموده است ، از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد و آن را باید به عنوان علت ثانوی در نظر گرفت، در طرح تحقیق به عنوان متغیر تعدیل کننده وارد نموده و آن را به طرح تحقیق می‌افزاید.
برای اینکه نامگذاری متغیرهای فوق را در تحقیق دریابید، فرض کنید پژوهشگری خواهان شناسایی اثرات ارتباط بین میزان طلاق والدین و گرایش‌های بزهکاری در فرزندان است. اگر پژوهشگر بر این عقیده تاکید کند که عامل جنسیت با طلاق والدین و گرایش به بزهکاری در ارتباط می‌باشد، آنگاه آن را به عنوان موثرترین متغیر مزاحم در نظر می‌گیرد و برای کسب شناسایی دقیق‌تر رابطه علّی، آن را به عنوان متغیر مستقل ثانوی یا متغیر تعدیل کننده در طرح تحقیق وارد می‌کند.
به چهار وضعیت فوق، «سطوح متغیر مستقل» می‌گویند که پژوهشگر هم طلاق والدین و هم جنسیت را به عنوان علل گرایش‌های بزهکاری در نظر گرفته است و فض می‌نماید که عامل جنسیت مهم‌ترین متغیر مزاحم است و حذف یا خنثی کردن اثر آن باعث می‌شود که در امور پژوهشی ، کوتاهی یا عدول نماید به این نوع متغیر، متغیر تعدیل کننده یا متغیر مستقل ثانوی می‌گویند. با توجه به اینکه پژوهشرگ فرض می‌کند که دامنه سنی، یک متغیر مزاحم اس، فقط افراد 18 ساله را در نظر می‌گیرد. بنابراین ، متغیر مستقل اولیه طلاق والدین، متغیر تعدیل کننده جنسیت آزمودنی‌های تحقیق، متغیر وابسته گرایش‌های بزهکاری، متغیر کنترل دامنه سنی و ویژگی ثابت سن 18 سالگی است.
آخرین متغیری که به آن اشاره می‌کنیم، متغیر تصادفی است. این متغیر از قوانین احتمالات پیروی می‌کند و پژوهشگر هرگز توان پیش‌بینی آ‌ن را ندارد؛ زیرا که در نمونه‌گیری از توزیع‌های نرمال، همواره با گره‌های بسیار ریزی روبزو می‌باشیم که به صورت کامل نمی‌توانیم آنها را مورد بررسی قرار دهیم. علت بروز این متغیر، نحوه توزیع و قضایای ریاضی مربوط به آن را در بحث ویژگی‌های توزیع نرمال شرح خواهیم داد.

 

خلاصه فصل
در این فصل ، به تعریف متغیر و تقسیم‌بندی ان پرداخته شد. متغیری که به ‌آن رقم تعلق می‌گیرد، متغیر کمّی است و اگر معرف حالت یا کیفیتی باشد متغیر کیفی نامیده می‌شود. متغیری که می‌تواند طبقات جدیدی را در بین طبقات قبلی اختیار کند، متغیر پیوسته و متغیری که فواصل بین طبقات آن معنا و مفهوم ندارد متغیر گسسته می‌باشد. در تقسیم‌بندی متغیر گسسته اگر فقط دو حالت مبذول گردد، آنگاه متغیر دو ارزشی عنوان می‌شود، ولی اگر متغیر گسسته بیش از دو حالت را اختیار کند، اصطلاح متغیر چند ارزشی به کاربرده می‌شود. علت را همواره متغیر مستقل می‌شناسند، در حالیکه معلول به عنوان متغیر وابسته مطرح می‌شود. اگر متغیر مستقل را بتوان دستکاری کرد، متغیر مستقل فعال و اگر توان دستکاری متغیر مستبق را نداشته باشیم، متغیر مستقل خصیصه‌ای یا ارگانیک مطرح می‌شود. متغیر مزاحم، متغیری است که پژوهشگر استنتاج می‌کند در رابطه متغیر مستقل و وابسته تاثیر می‌گذارد. بنابراین ، یا تاثیر ‌آن را حذف و خنثی می‌کند و متغیر کنترل و ویژگی ثابت را رقم می‌زند و یا ان را به عنوان متغیر مستقل ثانوی در طرح تحقیق وارد می‌کند و متغیر تعدیل کننده مطرح می‌شود. همچنین، متغیری که توان پیش‌بینی آن را نداریم و از قوانین احتمالات پیروی می‌کند، متغیر تصادفی نامیده می‌شود.

 

خودآزمایی
1- متغیری که اثر آن حذف یا خنثی می‌شود ............... نامیده می‌شود.
2- متغیری که توان پیش‌بینی آن را نداریم ، متغیر ...............نامیده می‌شود.
3- متغیری که پژوهشگر استنتاج می‌کند که در شناسایی رابطه علّی مختل کننده است ، متغیر ........... نامیده می‌شود.
4- متغیری که خواهان شناسایی اثر آن در متغیر وابسته می‌باشیم، متغیر ............. نامیده می‌شود.
5- متغیری که دستکاری آن بر خلاف اصول تحقیق است و باعث بروز تورش یا تعصب می‌شود ......... نامیده می‌شود.
6- متغیری که خاصیت اعشارپذیری دارد، متغیر ............... نامیده می‌شود.
7- متغیری که فواصل بین طبقات آن معنا و مفهوم ندارد ، متغیر ............... نامیده می‌شود.
8- وضعیت حیات متغیر ................ نامیده می‌شود.
9- متغیر قاره‌های دنیا یک متغیر ................ نامیده می‌شود.
10- متغیری که فواصل بین طبقات بیشماری را اختیار می‌کند، متغیر .................. نامیده می‌شود.

 

چارت فصـل دوم
سوال

دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله مطالعه اصول و روش‌های مورد استفاده در عملیات آماری داده‌ها در رشته‌های مختلف علوم رفتاری بخصوص روان‌شناسی

انبار داده‌ها

اختصاصی از نیک فایل انبار داده‌ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

انبار داده‌ها


انبار داده‌ها این مطلب از مطالب آزاد موجود در اینترنت جمع آوری شده است و در مورد انبار داده‌ها و در 9 صفحه می باشد و در زیر قسمتی از متن آورده شده است :
تکنولوژی انبار داده‌ها شامل مجموعه‌ای مفاهیم و ابزارهای جدیدی است که با فراهم آوردن اطلاعات از دانشگران (افراد اجرایی، مدیر و تحلیلگر) در تصمیم گیری پشتیبانی می‌نماید. دلیل اصلی ساخت انبار داده ها، بهبود کیفیت اطلاعات در سازمان است، در واقع دسترسی به داده‌ها از هر جا درون سازمان داده‌ها از منابع داخلی و خارجی تهیه می‌شوند و به اشکال گوناگون از داده‌های ساختاری گرفته تا داده‌های ساخت نیافته مانند فایل‌های متنی یا چند رسانه‌ای، در مخزنی مجتمع می‌شوند. انبار داده‌ها یا DWH مخزنی از این داده‌هاست که به صورتی قابل درک در دسترس کاربران نهایی کسب و کار قرار می‌گیرد.
از اواسط سالهای 1980 نیاز به انبار داده‌ها به وجود آمد و دریافتند که سیستم های اطلاعاتی باید به صورت سیستم‌های عملیاتی و اطلاعاتی مشخص شوند. سیستم‌های عملیاتی از فعالیت‌های روزانه کسب و کار پشتیبانی می‌نمایند و برای پاسخگویی سریع به ارتباطات از پیش تعریف شده مناسب هستند. داده‌های عملیاتی ارائه بی‌درنگ و فعلی وضعیت کسب و کار می‌باشند. اما سیستم‌های اطلاعاتی برای مدیریت و کنترل کسب وکار به کار می‌روند. این سیستم‌ها از تجزیه و تحلیل داده‌ها برای اتخاذ تصمیم درباره عملکرد آنی و آتی سازمان پشتیبانی می‌کنند و برای در خواست‌های موردی، پیچیده و به طور عمده فقط خواندنی طراحی شده‌اند.داده‌های اطلاعاتی تاریخی هستند، به عبارتی بیانگر دیدگاه ثابتی از کسب وکار در یک دوره زمانی می‌باشند.

ویژگیهای اصلی داده‌های انبار داده‌ها
داده‌های موجود در انبار داده‌ها از سیستم‌های عملیاتی متنوع (نظیر سیستم‌های پایگاه داده‌ها) و منابع داده‌ای خارجی (نظیر پایگاه داده‌های آماری و WWW )یکپارچه می‌شوند. تفاوتهای ساختاری ومعنایی داده‌ها باید پیش از یکپارچه سازی انسجام یابند. برای مثال داده‌ها باید مطابق با مدل داده‌ای یکپارچه "همگن" شوند. بعلاوه، مقادیر داده‌ای سیستم‌های عملیاتی باید پاک شوند تا داده‌های صحیحی در انبار داده‌ها وارد شوند. نیاز به داده‌های تاریخی یکی از موارد مهم درشیوه انبار داده‌هاست. داده‌های تاریخی برای تحلیل روند کسب وکارضروری هستند. البته هزینه نگهداری این گونه داده‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بعلاوه، داده‌های انبار داده‌ها ثابت هستند، برای مثال دسترسی به DWH از نوع خواندنی است. انجام اصلاحات در این داده‌ها فقط هنگامی صورت می‌گیرد که اصلاحات داده‌های منبع در انبار انتشار یابند. DWH داده‌های دیگری به نام داده‌های اشتقاق یافته (derived data) دارد. این داده‌ها به طور صریح در منابع عملیاتی ذخیره نمی‌شوند، بلکه در حین بعضی از فرایندها از داده‌های عملیاتی، اشتقاق می‌یابند. برای مثال داده‌های فروش را می‌توان در سطوح مختلف (هفتگی، ماهانه، فصلی) در انبار ذخیره نمود.
سیستم‌های انبار داده‌ها
سیستم انبار داده‌ها (DWS) شامل انبار داده‌ها و همه مولفه‌هایی است که برای ساخت، دستیابی و نگهداری DWH به کار می‌روند. انبار داده‌ها بخش مرکزی سیستم انبار داده‌ها را تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات انبار داده‌ها حجم عظیمی از اطلاعات را در واحدهای منطقی کوچکتر به نام Data Mart نگهداری می‌کند. مولفه آماده سازی، مسوولیت کسب یا دریافت داده‌ها را بر عهده دارد. این مولفه شامل همه برنامه‌ها و‌برنامه‌های کاربردی‌ای است که مسوول استخراج داده‌ها از منابع عملیاتی هستند. مولفه دستیابی شامل برنامه‌های کاربردی مختلف (OLAP یا برنامه‌های کاربردی داده کاوی) است که امکان استفاده از اطلاعات ذخیره شده در انبار داده‌ها را فراهم می‌آورند.
مولفه مدیریت Metadata، وظیفه مدیریت، تعریف و دستیبابی به انواع مختلف Metadata را بر عهده دارد. در اصل ،‌Metadata "داده‌هایی درباره داده‌ها" یا "داده‌ها

دانلود با لینک مستقیم


انبار داده‌ها

دانلود مقاله سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

-1) معرفی بانک اطلاعاتی
در بین سالهای 1992 و1993 شرکت مایکروسافت سه محیط جدید پایگاه داده ها را تحت ویندوز عرضه کرد که شامل فاکسپرو برای ویندوز و ویژوال بیسیک 3 ، و اکسس1 بود.این شرکت اعلام کرد که اکسس پایگاه داده مورد استفاده هر فرد میباشد. و در مدت 95 روز ، هفتصدوپنجاه هزار نسخه به فروش رفت. فاکسپرو برای ویندوز با هدف توسعه کار پایگاه داده های شرکت بین المللی بورلند برای ویندوز به وجود آمد هم اکسس و هم فاکسپرو در بازار از پاراداکس محصول شرکت بورلند پیشی گرفتند که این برنامه مدتی پس از اکسس1، به بازار عرضه شد. تا سال 1996 شرکت مایکروسافت بیش از 4 میلیون نسخه از اکسس، ویرایش های 1 و 1.1 و2 را فروخت و تعداد استفاده کنندگان ویژوال بیسیک ویرایشهای یک،دو، سه را تا 2 میلیون نفر بالابرد.

 

1-2) بانک اطلاعاتی چیست ؟
از بانک اطلاعاتی تعاریف گوناگونی شده است که تعریف زیراز همه جامعتر به نظر می رسد : بانک اطلاعاتی مجموعه ای سازمان یافته از اطلاعات و داده های مرتبط به هم است. داده ها عبارتند از : حقایق و ارقام یک موضوع خاص و اطلاعات عبارتنداز : نتایجی که از ترکیب داده ها حاصل می گردند. موسسات و سازمانها معمولا به دو صورت سیستم های اطلاعاتی خود را تشکیل داده از آنها استفاده می کنند.

 

1-2-1) استفاده از سیستمهای اطلاعاتی ساده
در این روش ،داده ها در فایل های جدا گانه قرار می گیرند وبرای استفاده از داد ه های موجود در آن فایل ها ،سیستمهای جداگانه ای طرا حی می شوند. به این نوع سیستمهای اطلا عاتی سیستم پردازش فایل ها می گویند.

 

1-2-2) استفاده از بانکهای اطلاعاتی
در این روش داد های موجود، به صورت مجتمع یا بانک مورد استفاده قرار می گیرند. در چنین سیستمی کاربر می تواند بدون سر درگمی و یا صرف وقت اندکی،اطلاعات مورد نیاز خود را از داده های موجود مجتمع اخذ کند.امروزه اکثر موسسات و سازمانها سعی می کنند از این سیستم اطلاعاتی استفاده کنند. برای پی بردن به تفاوت دو روش ذکر شده ، موسسه ای را در نظر بگیرید که داده های مربوط به حقوق کارمندان ، بیمه ،تنبیه و تشویق را در چهار فایل جدا گانه قرار داده برای اخذ خرو جیهای مورد نیاز ، سیستم های جدا گانه ای برای آنها نوشته است شکل(2-1).

 

1-2-3) مزایای استفاده از بانک اطلاعاتی
با یک نگاه ساده به شکل(1-1)مشخص می شود که داده های زیادی از قبیل نام کارمندان ،شمار کارمندی،تاریخ استخدام در فایلهای مختلف مشترک می باشند.این امر موجب استفاده بیهوده از حافظه می گردد. اگر در وضیعت کارمندان موسسه تغییراتی ایجاد شود،این تغییرات باید در تمام فایها اعمال شود،اگر این تغییرات در یک یا چند فایل اعمال نشود،منجر به اخذ گزارشهای متناقضی می گردد که در این صورت به گزارش های حاصل از سیستم اطمینانی نیست.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل(1-1) سیستم پردازش فایل

 


1-2-4) معایب استفاده از سیستم بانک اطلاعاتی
بانک اطلاعاتی با همه مزایایش معایبی نیز دارد که این معایب در مقایل مزایای بانک اطلاعاتی ناچیز می باشد.از جمله:
1. چون طراحی بانکهای اطلاعاتی ساده نیست جهت ایجاد آن به متخصصان ماهری نیاز است.
2. به دلیل متمرکز بودن سیستم اطلاعاتی امکان آسیب پذیری سیستم زیاد است . یعنی اگر یک قسمت از سیستم از کار بیفتد،ممکن است در کار بقیه قسمتها خلل ایجاد شود.

 

1-3) بانک اطلاعاتی و ویژوال بیسیک
در ویژوال بیسیک می توان برنامه هایی نوشت که بانک اطلاتی را ایجاد و ویرایش کنند سه نوع با نک اطلاعاتی در ویژوال بیسیک قابل استفاده اند.

 

1. بانکهای اطلاعاتی اکسس . این نوع بانکهای اطلاعاتی را می توان از طریق اکسس ما یکروسافت یا ویژوال بیسیک ایجاد ومدیریت نمود.
2. بانکهای اطلاعا تی خارجی . این نوع بانکهای اطلاعاتی شامل بانکهای اطلاعاتی پارادوکس ، dBase III، dBase IV و FAXPRO است.این نوع بانکهای اطلاعاتی را می توانید در ویژوال بیسیک ایجاد ومدیریت کنید
3. بانکهای اطلاعاتی خارجی .ODBC پیکربندی این نوع بانکهای اطلاعاتی،مشتری/کارگزار است وشامل اوراکل وServer SQL است.

 

 

 

 

 

1-4) ساختار بانک اطلاعاتی
رکورد: به اطلاعات به هر فرد ،شیء یا هر چیز دیگری که به بانک اطلاعاتی وارد شود،رکورد گویند.به عنوان مثال اگر یک بانک اطلاعاتی از دانشجویان را در نظر بگیریم،به کل اطلا عات هر دانشجو که در فایل ذخیره می شود یک رکورد گفته می شود. به همین دلیل،می گویند که بانک اطلاعاتی مجموعه ای از رکورد هاست.
فیلد: به هر یک از اجزای رکورد ،فیلد گفته می شود . به عنوان مثال،در بانک اطلاعاتی دانشجویان نام دانشجو یک فیلد است وشماره دانشجویی فیلد دیگری است.
نام فیلد: هر فیلد دارای نامی است که با استفاده از آن مراجعه می شود نام فیلد طوری انتخاب می شود که بیانگر محتویات آن فیلد باشد. مثلا بهتر است نام فیلد شماره دانشجویی با STNO یا ID مشخص گردد.نام فیلد با ترکیبی از حروف الفبا ،ارقام و خط ربط ساخته می شود.
نوع فیلد: هر فیلد دارای نوعی است . مثلا نام دانشجو از نوع متن(Text )،شماره دانشجویی از نوع عدد صحیح ،معدل دانشجو از نوع عدد اعشاری و تاریخ قبولی دانشجو از نوع تاریخ است انواعی که فیلدها در بانک اطلاعاتی اکسس می توانند داشته باشند در شکل(1-1) آمده است
اندازه فیلد: اندازه فیلد مشخص می کند که فیلد چند بایت از فضای حافظه را بایت اشغال کند.در مورد فیلدهای کاراکتری حداکثر تعداد کاراکترها ودر مورد فیلد های عددی ، میزان حافظه بر حسب بایت مشخص می شود.

 

1-5) جدول در بانک اطلاعاتی
اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی به صورت جدول ذخیره می شوند و هر جدول دارای تعدادی سطر و ستون است. نمونه ای از جدول را در شکل(1-4) می بینید . در این جدول ، می خواهیم اطلاعات دانشجویان را وارد کنیم.بانک اطلاعاتی ممکن است شامل یک یا چند جدول باشد.

 

نوع فیلد توضیح
Text برای فیلدهایی که محتویات آنها متنی است.مثل نام دانشجو،به کارمی رود .چون کار برد آن زیاداست.نوعی انتخابی پیش فرض است در صورت انتخاب این نوع ،حداکثر طول آن نیز باید مشخص گردد.
Numeric برای فیلدهایی که نوع آنها عددی است به کار می رود وبه چند دسته تقسیم می شود که در جدول(2-2) مشاهده می شوند .
Memo برای فیلدهایی به کار می رود که به عنوان توضیحات مورد استفاده قرار می گیرند. فیلدهایی که حاوی مقدار زیادی از متن باشند از این نوع انتخاب خواهند شد.
Boolean برای فیلدهایی که دارای ارزش منطقی درستی یا نا درستی اند به کار می رود.
Currency برای فیلدهایی از نوع پولی به کار می رود و دارای 4 رقم اعشار است جدول(2-2).
Date/Time برای فیلدهایی از نوع زمان و تاریخ مثل سا عت ورود کارمند و تاریخ استخدام کارمند به کار می رود.
جدول(1-1) انواع فیلدها در بانک اطلاعاتی اکسس

 

 

 

نوع داده عددی ارقام اعشار حافظه مورد نیاز (بایت) بازه قابل قبول
Integer - 2 32768- تا 32767
Long - 4 2147483648- تا 2147483648
Byte - 1 0 تا 255
Single 7 4 38E*4/3- تا E38*4/3
Double 15 8 308E10*797/1- تا 308E10*797/1
Currency 4 4 5808/922337203685477- تا 5808/922337203685477
جدول(1-2) انواع فیلدهای عددی در بانک اطلاعاتی اکسس

 


شکل(1-2) نمونه ای از جدول اطلاعاتی در بانک اطلاعاتی

 

1-6) سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها
سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها (DBMS )، یک یا مجموعه‌ای از چند برنامه کامپیوتری است که برای مدیریت پایگاه داده‌ها، مجموعه عظیمی از داده‌های ساخت یافته و عملیات اجرایی بر روی داده‌های درخواستی کاربران، طراحی شده است. سیستم‌های حسابداری، منابع انسانی و پشتیبان مشترک، نمونه‌هایی از کاربرد سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها هستند. این سیستم‌ها که پیشتر فقط در شرکت‌های بزرگ مطرح بودند، اخیرا بخش مهمی در شرکت محسوب می‌شوند. تفاوت سیستم‌های مدیریت پایگاه داده‌ها با برنامه‌های پایگاه داده‌ها در این است که سیستم‌های مذکور به عنوان موتور سیستم چندکاربره طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها برای ایفای چنین نقشی، در کرنل مالتی تسکینگ خصوصی با پشتیبان شبکه‌ای از پیش ساخته شده، قرار گرفته‌اند. یک برنامه پایگاه داده نمونه، این گونه‌ها را در درون خود ندارد، اما شاید بتواند با کمک سیستم عامل از عملکرد چنین گونه‌هایی پشتیبانی کند.
1-7) پایگاه داده‌های پیمایشی
رشد کاربری کامپیوتر، پیدایش سیستم‌های پایگاه داده‌های همه منظوره را موجب گردید. و در اواسط 1960 چنین سیستم‌هایی در بخش تجاری به کار گرفته شد. چارلزبچ من، نویسنده یکی از چنین محصولاتی با نام IDS، گروه Database Task Group را بنیان نهاد که این گروه مسوول ایجاد و استاندارد سازی COBOL شد. آنها در سال 1971 استاندارد خود را عرضه نمودند. این استاندارد Codasyle approach نام داشت. این شیوه مبتنی بر پیمایش دستی مجموعه داده‌ها بود. هنگامی که پایگاه داده‌ها برای اولین بار برنامه را باز می‌کرد، به اولین رکورد در پایگاه داده‌ها و به همین ترتیب نیز به سایر بخش‌های داده نیز اشاره می‌شد. برنامه نویس برای دسترسی به یک رکورد خاص مجبور بود تا این اشاره‌گرها رابه ترتیب دنبال کند تا به رکورد موردنظر برسد. در query های ساده مانند " یافتن تمام افرادی که در سوئد زندگی می‌کنند " باید برای جستجو در کل مجموعه داده‌ها برنامه نویسی می‌شد و دستوری به نام find وجود نداشت. شرکت IBM سیستم مدیریت پایگاه داده‌هایی به نام IMS داشت. این سیستم از نظر مفهوم مشابه codasyle بود، اما برخلاف آن که از مدل شبکه‌ای استفاده می‌نمود، IMS مدل سلسله مراتبی را به کار می‌برد.
1-8) پایگاه داده‌های رابطه‌ای
ادگار کاد که در شرکت آی‌بی‌ام کار می‌کرد در سال 1970 مقالاتی در زمینه شیوه جدیدی برای ساخت پایگاه داده‌ها نوشت. یکی از مقالات وی که Relational Model of Data for Shared Data Bank نام داشت، به بررسی سیستم جدیدی برای ذخیره سازی و کار با پایگاه داده‌های بزرگ پرداخته بود. در این شیوه به جای اینکه رکورد به صورت رکوردهای free-form همانگونه که در روش codasyle آمده بود، ذخیره شوند، از جدولی با رکوردهایی با طول ثابت استفاده می‌شد.چنین سیستمی برای ذخیره سازی پایگاه داده‌های پراکنده و در جاییکه بعضی از داده‌های رکورد خالی هستند، کارآیی ندارد. مدل رابطه‌ای این مشکل را حل کرده است. بدین صورت که داده‌ها به یکسری جدول تقسیم می‌شوند و عناصر اختیاری از جدول اصلی خارج می‌گردند و در صورت نیاز در جدول قرار می‌گیرند. چنین سیستمی برای ردیابی اطلاعات کاربران، اسامی و نشانی آنان و غیره به کار می‌رود. داده‌ها در روش پیمایشی در یک رکورد جای می‌گیرند و آیتم‌هایی که مورد استفاده قرار نگیرند، در پایگاه داده‌ها نیز نخواهند بود. داده‌ها در شیوه رابطه‌ای در جداول جداگانه‌ای، مثلا جدول اسامی، جدول نشانی‌ها و غیره جای می‌گیرند. برقراری ارتباط بین اطلاعات نکته مهم در این سیستم است. درمدل رابطه‌ای بعضی از بیت‌های اطلاعات به عنوان کلید معرفی می‌شوند و منحصرا بیانگر رکورد خاصی هستند. هنگامی که اطلاعات کاربر جمع آوری می‌شود، می‌توان این اطلاعات را که در جداول اختیاری ذخیره می‌شوند، با جستجوی کلید مربوطه یافت.

 

1-9) پایگاه داده‌های چند بعدی
پایگاه داده‌های رابطه‌ای توانست به سرعت بازار را تسخیر کند، هرچند کارهایی نیز وجود داشت که این پایگاه داده‌ها نمی‌توانست به خوبی انجام دهد. به ویژه به کارگیری کلیدها در چند رکورد مرتبط به هم و در چند پایگاه داده مشترک، کندی سیستم را موجب می‌شد. برای نمونه برای یافتن نشانی کاربری با نام دیوید، سیستم رابطه‌ای باید نام وی را در جدول کاربر جستجو کند و کلید اصلی (primary key ) را بیابد و سپس در جدول نشانی‌ها، دنبال آن کلید بگردد. اگر چه این وضعیت از نظر کاربر، فقط یک عملیات محسوب، اما به جستجو درجداول نیازمند است که این کار پیچیده و زمان بر خواهد بود. راه کار این مشکل این است که پایگاه داده‌ها اطلاعات صریح درباره ارتباط بین داده‌ها را ذخیره نماید. می‌توان به جای یافتن نشانی دیوید با جستجو ی کلید در جدول نشانی، اشاره‌گر به داده‌ها را ذخیره نمود. در واقع، اگر رکورد اصلی، مالک داده باشد، در همان مکان فیزیکی ذخیره خواهد شد و از سوی دیگر سرعت دسترسی افزایش خواهد یافت. چنین سیستمی را پایگاه داده‌های چند بعدی می‌نامند. این سیستم در هنگامی که از مجموعه داده‌های بزرگ استفاده می‌شود، بسیار سودمند خواهد بود. از آنجاییکه این سیستم برای مجموعه داده‌های بزرگ به کار می‌رود، هیچگاه در بازار به طور مستقیم عمومیت نخواهد یافت.

 

1-10) پایگاه داده‌های شیء
اگر چه سیستم‌های چند بعدی نتوانستند بازار را تسخیر نمایند، اما به توسعه سیستم‌های شیء منجر شدند. این سیستم‌ها که مبتنی بر ساختار و مفاهیم سیستم‌های چند بعدی هستند، به کاربر امکان می‌دهند تا اشیاء را به طور مستقیم در پایگاه داده‌ها ذخیره نماید. بدین ترتیب ساختار برنامه نویسی شیء گرا (object oriented ) را می‌توان به طور مستقیم و بدون تبدیل نمودن به سایر فرمت‌ها، در پایگاه داده‌ها مورد استفاده قرار داد. این وضعیت به دلیل مفاهیم مالکیت (ownership) در سیستم چند بعدی، رخ می‌دهد. در برنامه شیء گرا (OO)، یک شیء خاص "مالک " سایر اشیاء در حافظه است، مثلا دیوید مالک نشانی خود می‌باشد. در صورتی که مفهوم مالکیت در پایگاه داده‌های رابطه‌ای وجود ندارد.

 

 

 

1-11) ویژگی‌های سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها
پس از این مقدمه به توصیف سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها می‌پردازیم. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها، مجموعه‌ای پیچیده از برنامه‌های نرم‌افزاری است که ذخیره سازی و بازیابی داده‌های (فیلدها، رکوردها و فایل‌ها) سازمان را در پایگاه داده‌ها، کنترل می‌کند. این سیستم، کنترل امنیت و صحت پایگاه داده‌ها را نیز بر عهده دارد. سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها، درخواست‌های داده را از برنامه می‌پذیرد و به سیستم عامل دستور می‌دهد تا داده‌ها ی مناسب را انتقال دهد. هنگامی که چنین سیستمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اگر نیازمندیهای اطلاعاتی سازمانی تغییر یابد، سیستم‌های اطلاعاتی نیز آسانتر تغییر خواهند یافت. سیستم مذکور از صحت پایگاه داده‌ها پشتیبانی می‌کند. بدین ترتیب که اجازه نمی‌دهد بیش از یک کاربر در هر لحظه، یک رکورد را به روز رسانی کند. این سیستم رکوردهای تکراری را در خارج پایگاه داده‌ها نگاه می‌دارد. برای مثال، هیچ دو مشترک با یک شماره مشتری، نمی‌توانند در پایگاه داده‌ها وارد شوند. این سیستم روشی برای ورود و به روز رسانی تعاملی پایگاه داده‌ها فراهم می‌آورد. یک سیستم اطلاعات کسب و کار از موضوعاتی نظیر (مشتریان، کارمندان، فروشندگان و غیره) و فعالیت‌هایی چون (سفارشات، پرداخت‌ها، خریدها و غیره) تشکیل شده است. طراحی پایگاه داده‌ها، فرایند تصمیم گیری درباره نحوه سازماندهی این داده‌ها در انواع رکوردها و برقراری ارتباط بین رکوردهاست.سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها می‌تواند ساختار داده‌ها و ارتباط آنها را در سازمان به طور اثر بخش نشان دهد. سه نوع مدل متداول سازمانی عبارتند از: سلسله مراتبی، شبکه‌ای و رابطه‌ای. یک سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها ممکن است یک، دو یا هر سه روش را فراهم آورد. سرورهای پایگاه داده‌ها، کامپیوترهایی هستند که پایگاه داده‌های واقعی را نگاه می‌دارند و فقط سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها و نرم‌افزار مربوطه را اجرا می‌کنند. معمولا این سرورها کامپیوترهای چند پردازنده‌ای با آرایه‌های دیسک RAID برای ذخیره سازی می‌باشند.

 

1-12) سیستم‌های متداول مدیریت پایگاه داده‌ها
Closed source :
• IBM (DB2)
• FileMaker, Inc (FileMaker Pro)
• IBM (IMS)
• Informix
• Computer Associates (Ingres)
• Borland (InterBase)
• Micosoft (Microsoft SQL Server)
• Microsoft (Microsoft Access)
• Mimer AB (Mimer SQL)
• Oracle
• Sybase
• NCR Corporation (Teradata)
Open Source :
• Sleepycat software (Berkeley DB )
• IBPhoenix (Firebird)
• My SQL AB (My SQL)
• PostgreSQL
• MaxDB
• SQLite

 

1-13) تعریف کلی از اکسسAccess
اکسس ابزاری برای تولید بانکهای اطلاعاتی رابطه ای است. بانکهای اطلاعاتی امکان گردآوری انواع اطلاعات را برای ذخیره ‌سازی ،جستجو و بازیابی فراهم می‌کند.

 

1-13-1) اجزاء بانک اطلاعاتی اکسس
1. Table
2. Query
3. Form
4. Report
5. Macros
6. Modules
• ‏‏Table : (جدول ) هر جدول برای نگهداری داده‌های خام بانک اطلاعاتی است.داده‌ها را شما در جدول وارد می‌کنید.جداول سپس این داده‌ها را به شکل سطرها و ستونهایی سازماندهی می کند.
• Query : هر پرس و جو برای استخراج اطلاعات مورد نظر از یک بانک اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیردهر پرس و جو می‌تواند گروهی از رکوردها را که شرایط خاص دارا هستند انتخاب کند.پرس و جوها را می‌توان بر اساس جداول یا پرس و جوهای دیگر آماده نمود. با استفاده از پرس‌وجوها می‌توان رکوردهای بانک اطلاعاتی را انتخاب کرد، تغییر داد و یا حذف نمود.
• Form : متداول ترین روش استفاده از فرمها،برای ورود و نمایش داده‌ها است.
• Report : گزارش ها می‌توانند بر اساس جدول ،پرس‌وجوها باشند ،قابلیت گزارش چاپ داده‌ها می‌باشدگزارشها را می‌توان بر اساس چند جدول و پرس‌وجو تهیه نمود تا رابطه بین داده‌ها را نشان داد.
• Macro : ماکروها به خودکار کردن کارهای تکراری ،بدون نوشتن برنامه‌های پیچیده یا فراگیری یک زبان برنامه نویسی ، یاری می‌کند، در واقع ماکروها یکسری قابلیت‌هایی هستند که امکان سریع سازی را فراهم می‌سازند.
• Modules : محیط بسیار قوی و با کیفیت برای برنامه‌نویسی محاسبات و عملیات پیچیده روی سیستم بانک اطلاعاتی.
• Data : هرگونه اطلاعات لازم و کاربردی درباره یک موجودیت را یک داده می‌گویند.
• Fild : به هر ستون یک جدول که در بر گیرنده کلیه اطلاعات مربوط به آن ستون می‌باشد و بخشی از یک موجودیت را تشکیل می دهد فیلد گفته می‌شود.
• Record : به هر سطر یک جدول که اطلاعات مربوط به یک موجودیت را نشان می‌دهد ، رکورد گویند.
• پایگاه داده‌ی ارتباطی: پایگاه داده‌های ارتباطی، مجموعه‌ای از جدول‌های داده است که یک فیلد مشترک در هر یک از جدولهای موجود دارد و از طریق آن می‌توان داده‌ها را بهم ربط داد.به این مدل از پایگاه داده‌ها ، پایگاه داده‌های ارتباطی RelationShip می‌گویند.

 

1-14) نمودار گردش داده (DFD )
نمودار گردش داده یا DFD (data flow diagram) را ترسیم کنید ، این نمودار می تواند به ما نشان دهد که داده های خروجی و ورودی هر یک از اجزا چیست ، وضعیت گردش آنها به چه ترتیب است .
در مورد ترسیم این نمودارمی بایستی تمام گردش کاربه دقت رسم شود چرا که به عنوان یک نمودار عملیاتی مورد استفاده قرارمی گیرد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


شکل ( 1 - 3 ) DFD سیستم دفترچه تلفن و یادداشتهای روزانه

 

1-15) فرآیندها
فرآیندها نشان می دهند که سیستمها چه کاری انجام می دهند. هر فرآیند دارای یک یا چند داده ورودی است و یک یا چند داده خروجی را تولید می کند. فرآیند ها در DFD با دایره مشخص می شوند. هر فرآیند دارای یک نام و شماره منحصر بفرد است که در دایره نشان دهنده فرآیند قرار می گیرد.

 

1-16) فایلها یا انبار داده
فایل یک انبار داده است که داده ها را ذخیره می کند . فرآیندها می توانند داده ها را وارد انبار داده ها کنند. یا از آنها بازیابی نمایند هر انبار داده در DFD با یک خط پهن نمایش داده می شود و دارای نام منحصر بفرد است.

 

1-17) نهادهای خارجی
نهادهای خارجی در خارج از سیستم قرار دارند،اما یا داده ها را وارد سیستم می کنند یا از خروجی سیستم استفاده می کنند. طراحان بر روی این نهادها کنترلی نداند.آنها ممکن است مشتریان سازمان یا افراد دیگری باشند که سازمان با آنها تعامل دارد. اگر در حال مدل سازی یک بخس در سازمان باشیم بخش ها ی دیگر به عنوان نهادهای خارجی منظور می شوند. نهادهای خارجی با مربع یا مستطیل نمایش داده می شوند. نهادهای خارجی که داده هایی را وارد سیستم می کنند، منبع نامیده می شوند و نهادهای خارجی که از داده های سیستم استفاده می کنند حفره نامیده می شوند.

 

 

 

 

 

1-18) جریان های داده
جریان های داده حرکت داده ها را در سیستم مدل سازی می کنند و یا خطوطی مشخص می شوند که مولفه های سیستم را به وصل می کند. جهت جریان توسط فلش مشخص می شود و نام جریان داده در کنار خط جریان ذکر می شود. جریان های داده در سیستم می تواند در موارد زیر قرار گیرند:
• بین دو فرآیند
• از انبار داده به فرآیند
• از فرآیند به انبار داده
• از منبع به فرآیند
• از فرآیند به حفره
بر روی جریان های بین نهادهای خارجی کنترلی نداریم و در نتیجه نمی توانیم آنها را مدل سازی کنیم. به طور مشابه ، انبار داده ها غیر فعال هستند و جریان داده ای از یک انبار داده به انبار دیگر وجود ندارد. برای انتقال داده ها بین دو انبار داده نیاز به یک فرآیند است.

 

1-19) توصیف سیستم ها با نمودارهای جریان داده
اکنون سیستمهای را توصیف می کنیم که با استفاده از این نمادها مدل سازی می شود. متداولترین روش شروع کار این است که مدل سازی سیستم را با یک فرآیند شروع کنیم.DFD که این کار را انجام می دهد نمودار بستر را نام دارد. این نمودار تمام نهادهای خارجی را که با سیستم تعامل دارند و جریان های داده بین این نهادهای خارجی و سیستم را نشان می دهد.

 

1-20) ویژگیهای DFD خوب
DFDها ویژگیهای زیادی دارند که استفاده از آنها می توان تعیین کرد که آیا DFD خود توصیف کامل و بدون ابهام است یا خیر. این ویژگیها عبارتند از:
• عدم وجود ساختارهای فلو چارت
• حفاظت از داده ها
• قواعد نامگذاری خوب

 

1-20-1) تفاوت های بین فلو چارت ها و نمودارهای جریان داده
احتمالا با فلو چارت های برنامه آشنایی دارید. فلو چارت ها چارگوشهایی هستند که نشان دهنده محاسبات، تصمیم گیریها، تکرارها و حلقه ها هستند. دقت کنید که DFDها فلو چارت های برنامه نیستند و نباید حاوی دستورات کنترلی باشند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 



2 – 1 ) طراحی پایگاه داده دفترچه تلفن و یادداشتهای روزانه

 

برای درست کردن پایگاه داده ابتدا باید به نکات زیر توجه کرد
1- اطلاعات شماره تلفن مانند نام ، نام خانوادگی و تلفن که در این فیلد ها ، فیلد تلفن از نوع کلید است
2- اطلاعات مربوط به یادداشتهای روزانه که شامل فیلد های تاریخ و یادداشت می باشد

 

بنا به اطلاعات بالا ما نیاز به دو جدول در پایگاه داده هایمون داریم که عبارتند از
1- جدول اطلاعات تلفن
2- جدول یادداشتهای روزانه

 

2-1-1 ) جدول اطلاعات تلفن
این جدول از فیلدهای نام ، نام خانوادگی و تلفن تشکیل شده است مانند شکل ( 2 – 1 ) .که تلفن از نوع کلید اصلی می باشد .

 

کلید اصلی نام فیلد نوع فیلد اندازه فیلد ( بایت ) پیش فرض
* name Text 50
* Family Text 50
 Tel Text 50
جدول ( 2 – 1 ) جدول اطلاعات تلفن

 

2-1-2 ) جدول یادداشتهای روزانه
این جدول از فیلد های تاریخ و یادداشت تشکیل شده است که هیچ یک از فیلد ها کلید نمی باشد زیرا فیلدی که از نوع کلید باشد نمی تواند تکراری باشد و ما در این جدول تاریخ را از نوع کلید قرار ندادیم چون ممکن است در یک روز بیشتر از یک یادداشت داشته باشیم . که اطلاعات این جدول را در شکل ( 2 – 2 ) نمایش داده شده است .

 

کلید اصلی نام فیلد نوع فیلد اندازه فیلد ( بایت ) پیش فرض
* Date Text 50
* Yadasht Text 50
جدول ( 2 – 2 ) جدول یادداشتهای روزانه

 




مقدمه
ویژوال بیسیک یکی از زبانهای نسل جدید است که در محیط ویندوز کار میکند و امکانات فوق العاده ای دارد .ویژگی شی گرایی درآن موجب شده است تا در اغلب کاربرد ها به عنوان یک زبان قدرتمند ظاهر شود.
بیسیک زبانی است که دوران تحول زیادی را پشت سر گذاشته است. اولین نسخه از زبان بیسیک طوری بود که برنامه نویسی در آن دشواری خاصی داشت.امروزه با جدیدترین نسخه بیسیک به نام ویژوال بیسیک سر و کار داریم. این زبان در محیط ویندوز قدرت فوق العاده ای دارد. به طوری که از سبک برنامه نویسی شی گرایی پیروی می کند.تولید برنامه ها در این زبان بسیار ساده است، چرا که بخش زیادی از برنامه را کامپایلر زبان تولید می کند.

 

3-1) سبک های برنامه نویسی
به طور کلی سه سبک برنامه نویسی تاکنون مورد استفاده قرار گرفته اند،سبک سنتی، سبک برنامه نویسی ساخت یافته و سبک برنامه نویسی شیءگرا.

 

3-1-1) سبک برنامه نویسی سنتی
در سبک برنامه نویسی سنتی،نوشتن برنامه ها ورد یابی اجرای آنها بسیار دشوار بود، زیرا با استفاده از دستور GOTO کنترل اجرای برنامه از هر نقطه ای به نقطه دیگر منتقل می شد.نگهداری این برنامه ها و انجام تغییرات در آنها برای پاسخگویی به وضعیت و نیاز های جدید بسیار دشوار بود.

 

3-1-2) برنامه نویسی ساخت یا فته
در دهه 1960 میلادی، تولید بسیاری از نرم افزار ها با مشکل مواجه شد. زمان بندی تولید نرم افزار به تاخیر می افتاد،هزینه ها بالا بود و در نتیجه بودجه تولید نرم افزار افزایش می یافت و نرم افزار تولیدی نیز از قابلیت اعتماد بالایی بر خورد دار نبوده است.تولید کنند گان نرم افزار به این نتیجه رسیدند که تولید نرم افزار مشکل تر از آن چیزی است که در مورد آن تصور می شود.تحقیقاتی برای برطرف کردن مشکلات به عمل آمد، منجر به برنامه نویسی ساخت یا فته شد. برنامه نویسی ساخت یا فته، روش منظمی برای نوشتن برنامه هاست و منجر به نوشتن برنامه هایی می شود که خوانایی آنها بالاست،تست و اشکال زدایی آنها راحت تر و اصلاح آنها ساده تر است.
در برنامه نویسی ساخت یافته،برنامه به صورت مجمو عه ای از فعالیت ها تصور می شود که باید بر روی داده ها انجام شوند.دراین روش ، هر کار پیچیده ای، به مجموعه ای ازکارهای کوچکتر تجزیه می شود تا اینکه کار های ایجاد شده قابل درک باشند.به عبارت دیگر،برنامه نویس سعی می کندتوابعی بنویسید که نیازمندیهای سیستم را برآورده کنند.
برنامه نویسی ساخت یا فته،روش موفقی برای حل مسایل پیچیده است، اما مشکلات خاص خودش را دارد . در این روش ، داده ها از فعالیتها (توابعی)که آنها را پردازش می کنند جداست. وقتی حجم داده ها زیاد می شود، نگهداری آنها مشکل می شود. هر چه بیشتر با داده ها کار می کنید، با مشکلات بیشتری مواجه می شوید.
بعضی از زبانهای برنامه سازی که برای برنامه نویسی ساخت یافته طراحی شدند ، عبارتند از: زبان پاسکال ، زبان ادا ((ADA و زبانc . زبان پاسکال،زبان مناسبی برای آموزش برنامه نویسی در دانشگاههاست . زبان ادا برای امور صنعتی، تجاری و نوشتن برنامه های بزرگ بسیار مفید است. زبان c ، به دلیل ویژگیهای خاص خودش، محبوبیت زیادی در دانشگاهها و خارج از دانشگاهها پیدا کرده است. ویژوال بیسیک زبان جدیدی است که با سرعت در حال رشد است.

 


3-1-3) برنامه نویسی شیءگرا
برنامه نویسی شیءگرا شیوه نوینی است که در آن می توان قطعاتی را ایجاد کرد و در برنامه های مختلف مورد استفاده قرار داد . قابلیت خوانایی برنامه هایی که در این روش نوشته می شوند بالا بوده ، تست ، عیب یابی و اصلاح آنها آسان است . شیء گرایی ، بر اشیاء تاکید دارد.
تعدادی از زبان هابرای برنامه نویسی شیء گرا طراحی شده اند. زبان اسمالتالک یک زبان برنامه نویسی کاملاشیءگرا است. زبانC++ که تکامل یافته زبان C است، دارای ویژگیهایی است که برنامه نویسی شیءگرادرآن امکان امکان پذیر است. در این زبان، برنامه نویسی ساخت یافته نیز امکان پذیر است. ویژوال بیسیک زبانی کاملا شیءگرا است.
برنامه نویسی شیءگرا داده ها(صفات) ، توابع(رفتارها) را دربسته های به نام اشیاء، بسته بندی می کند . داده ها و توابع هر شیء شدیدا به هم گره خورده اند . اشیاء دارای ویژگی پنهان سازی اطلاعات اند. یعنی گرچه اشیاء ممکن است طریقه ارتباط با اشیای دیگر را از طریق رابط بدانند ، ولی اجازه ندارند که از چگونگی پیاده سازی اشیای دیگر آگاه باشند. به عبارت دیگر، جزییات پیاده سازی ، در داخل اشیاء مخفی شده است . برای آشنایی با این مفهوم ، راننده ای را در نظر بگیرید که بدون آشنایی با جزییات عملکرد موتور اتومبیل ، سیستم تخلیه و جابجایی ، می تواند به خوبی رانندگی کند.

 

3-2) فرمهای برنامه
فرم اساس کار تمام برنامه های ویژوال بیسیک است . طراحی برنامه در فرم انجام می شود و عناصر برنامه در این فرم قرار می یرند. هر وقت ویژوال بیسیک راه اندازی می شود. فرمی در اختیار برنامه نویس قرار می گیرد تا برنامه خود را در آن فرم طراحی کند. فرم همانند پنجره ای در ویندوز است و نمونه ای از آن در شکل (3-1)آمده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل(3-1) نمونه ای از فرم

 

3-3) انواع داده ای
یکی از جنبه های مهم هر زبان برنامه سازی که باید مورد بررسی قرار گیرد،انواع داده ای آن است.روزمره با داده هایی مثل میزان خرید روزانه و اسامی افراد سروکار داریم. خرید روزانه را به صورت اعدادی مثل 1500، 5/143و اسامی افراد را با کلماتی مثل محمد ، حسن و سجاد،بیان میکنیم. انواع داده ها در ویژوال بیسیک علارتند از داده های عددی،رشته ای ، تاریخ و بولین.

 

 

 

3-3-1) داده های عددی
در ویژوال بیسیک از 7 نوع داده عددی استفاده می شود که در جدول( 3-1) آمده است. در استفاده از نوع عددی دقت داشته باشید که از نوع مناسبی برای اعداد استفاده کنید.به عنوان مثال،اگر با عدد کوچکی سروکارداریدکه حداکثر تا 255 است از نوع Byte استفاده کنید و چنانچه نوع صحیح پاسخ گویی نیازشماست از نوع اعشاری استفاده نکنید.

 

نوع میزان حافظه(بایت) بازه قابل قبول
Byte 1 0 تا 255
Integer 2 32768- تا 32767
Long 4 2147483648- تا 2147483647
Single 4 منفی از 38+E402823/3- تا 45-E401298/1-
مثبت از 45-E401298/1 تا 38+E402823/3
Double 8 منفی از -1/79769313486232+E308 تا
324-E94065645841247/4-
مثبت از 324- E94065645841247/4 تا
1/79769313486232+E308
Currency 8 از 5808/ 922337203685477 تا 5807/ 922337203685477
Decimal اگر از اعشار استفاده شود در بازه
9228162514264337593543950335/7+-
و اگر از اعشار استفاده نشود در بازه
79228162514264337593543950335 +/-
جدول(3-1) مربوط به انواع داده های عددی

 

3-3-2) انواع غیر عددی
در ویژوال بیسیک علاوه بر نوع عددی،از انواع دیگری نیز استفاده می گرددکه در جدول (3-2) آمده اند.

 

نوع میزان حافظه(بایت) بازه قابل قبول
String(طول ثابت) طول رشته از یک تا 65400 کاراکتر
String (طول متغییر) 10 بایت + طول رشته از 0 تا 2 میلیارد کاراکتر
Date 8 تاریخ قابل قبول
Boolean 2 True یا False
Variant (عددی) 16 به اندازه نوع عددی Double
Variant (رشته ای) 22 + طول مانند رشته طول متغیر
جدول(3-2) مربوط به انواع غیر عددی

 

نوع رشته ای : رشته دنبا له ای از کاراکترها است، مثل "Mohammad" نوع رشته ای معمولا برای ذخیره سازی اسامی افراد و سایر متنها به کار می رود و به صورت طول متغیر و طول ثابت استفاده می شود.
نوع بولین : این نوع که نوع منطقی نیز نامیده می شود،داده هایی را نشان می دهد که می تواند دو مقدار درستی یا نادرستی را بپذیرند که به ترتیب با Trueو Falseنمایش داده می شوند.
نوع تاریخ : تاریخ و زمانرا می توان در ویژوال بیسیک به عنوان یک نوع مورد استفاده قرار داد،برای این منظور باید در دو طرف آنها علامت # قرارگیرد.
نوع Variant : از این نوع معمولا در مواردی استفاده می شود که از یک محل حافظه برای ذخیره چندین نوع استفاده می گردد.یعنی یک محل Variantبرای ذخیره موقت هرنوع داده هابه کارمی رودکه این داده هابعدادرمحل دیگری با نوع مشخص ذخیره می شوند.این نوع ،تمام انواع داده ها به جزء رشته ای با طول ثابت را نگه داری می کند.

 

3-4) راه اندازی ویژوال بیسیک
برنامه ویژوال بیسیک بر روی سی دی ذخیره شده است که برای استفاده از آن باید آن را در دیسک سخت نصب کنید.در محیط ویندوز،برنامه Setup را از روی سی دی اجرا کنید تا ویژوال بیسیک در منوی Programs ویندوز ظاهر شود .برای اجرای آن بر روی گزینه مربوط کلیک کنید تا صفحه اول ویژوال بیسیک مانند شکل(3-2) ظاهر شود.در این شکل می توانید کارهای مورد نظرتان را شروع کنید سیستم به طور خودکار بر روی Standard.exe قرار دارد که برای ایجاد پروژه های ویژوال بیسیک به کار می رود.برای ادامه کار،کلید Enter را فشار دهید یا دکمه Open را در این شکل کلیک کنید.اکنون شکل (3-3)را خواهید دید که درآن ،پنجره ای به نام Form1 ظاهر شده است این Form را در شکل (3-3) نیز مشاهده کردید.Form محیطی است که در آن می توانید برنامه خود را طراحی کنید یعنی عناصر تشکیل دهنده برنامه در این فرم قرار می گیرد.
در شکل(3-3)پنجره های Project ،Properties وForm Layout قرار دارند.هر یک از این پنجره ها را به طور مختصر توضیح می دهیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


شکل (3-2) صفحه اول ویژوال بیسیک

 

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  44  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله سیستم مدیریت پایگاه داده‌ها