این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 165 صفحه می باشد.
گردشگری و توسعه محلی یک قلمرو
رشد گردشگری در خلال دهه‌های اخیر، به گونه‌ای بوده که در مناطق مختلف دنیا به وضوح دیده شده است. فرآیند جهانی‌سازی به طور مشخص توسعه این بخش را تحت‌تاثیر قرار داده و مرزها را به عنوان یکی از مشکلات مهم برای آن از بین برده است.
حرکت‌های جمعیت و منابع، عوامل دخیل در این تحول محسوب شده و اثبات می‌کنند گردشگری ظرفیت بالایی برای تاثیرگذاری داشته و می‌تواند طلایه‌دار توسعه اقتصادی و اجتماعی در قلمروهای مختلف باشد.
زیر بخشهای اقتصادی کمی وجود دارند که از چنین انعطاف‌پذیری و قابلیت انطباق با محیطی که در آن عمل می‌کنند، بهره‌مند باشند و این دلیل ارتباط مبحث گردشگری با موقعیت‌های راهبردی برای توسعه محلی است، اما گردشگری، ارتباط تنگاتنگی با سایر عوامل اقتصادی دارد و عوامل مختلف دست به دست هم می‌دهند تا کشوری، از مسیر گردشگری به موفقیت‌های اقتصادی برسد.
در چارچوب گفتمان‌های اشتغالزایی و سرمایه‌گذاری، نیز گردشگری می‌تواند ابزار مهمی برای توسعه ثروت باشد. فراتر از این، گردشگری تاثیرات مثبتی در تقویت ارزش‌های بومی منطقه، اثبات ارزش‌های فرهنگی محلی، گشودن جوامع محلی به روی تاثیرات خارجی و توسعه توان بالقوه یک قلمرو می‌گذارد که شایان توجه است. اما چگونه؟
ایجاد شرایط لازم برای فعالیت این منطقه به عنوان منطقه گردشگری فرآیند پیچیده‌ای است و مشکلات فراروی آن اغلب از به کمال رسیدن و ایده‌آل شدنش جلوگیری می‌کند.
عملکرد صحیح یک منطقه هدف گردشگری، به طور مستقیم و انحصاری به تعداد گردشگرانی که از آن بازدید می‌کنند برنمی‌گردد، بلکه این عدد صرفا یک شاخص و دستاورد است و نباید مرجع قرار گیرد و یا به عنوان نقطه‌ای برای آغاز تفسیر چرخه زندگی پیچیده یک منطقه گردشگری انتخاب شود.
از سوی دیگر، ایجاد یک منطقه هدف جدید درون جریان‌ها و شبکه‌های موجود در بازار، کار ساده‌ای نیست و فروش چیزی که تازه آغاز به فعالیت کرده، مشکلات زیادی را به دنبال دارد.
از این رو، نهادهای اجرایی محلی، باید در جهت ارتقای وضعیت بافت اجتماعی –اقتصادی فعالیت کنند، به نحوی که در سرمایه‌گذاران منطقه برای سرمایه‌گذاری در زیرساختهای مربوط به خدمات گردشگری مانند هتل، رستوران و ... انگیزه ایجاد کنند.
گردشگری و اشتغالزایی
توان بالقوه گردشگری برای اشتغالزایی، یکی از ویژگیهای مهم این صنعت است. خدمات زیادی در بخش گردشگری تاکنون به وجود آمده است و ظرفیت بالایی برای ایجاد خدمات جدید دیگر نیز وجود دارد و از این گذشته، گردشگری توان جذب نیروهای مازاد سایر بخشهای اقتصادی را نیز دارد.
اما یکی از مشکلات نگران‌کننده در این عرصه استخدام کنترل‌نشده و بی‌رویه نیروهای غیرمتخصص است و این امر در درازمدت می‌تواند به افت شدید کیفیت خدمات ارائه‌شده در این بخش و کاهش مطلوبیت و به تبع ارزش آن در بازار منجر شود.
دلایل شکل‌گیری چنین وضعیتی متعدد است از جمله اینکه در مناطقی شرایط اقتصادی نابسامان موجب می‌شود که قسمتی از نیروهای کار متعلق به بخشهای دیگر به بخش گردشگری انتقال پیدا کنند و تبدیل به مجریان تورهای کوچک شوند. این تغییر ناگهانی آن قدر سریع اتفاق می‌افتد که برنامه‌های آموزشی صحیح و کارآمد نمی‌تواند برای آن پیش‌بینی شود.
همچنین در مناطقی که هیچ سنتی در زمینه گردشگری وجود ندارد، فعالیتهای گردشگری به طور غریزی سامان یافته و این آفتی است که به ویژه در زمینه گردشگری روستایی زیاد به چشم می‌خورد. به این ترتیب تخصص‌گرایی مورد غفلت واقع می‌شود و در اینجا هم دوباره اهمیت دخالت به هنگام نهادهای اجرایی عمومی در برگزاری دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی خود را نشان می‌دهد.
صنعت گردشگری، ساختاری است که از مجموعه اجزاء و عوامل سخت افزاری و نرم افزاری تشکیل شده است که درک مفاهیم تشکیل دهنده این ساختار ما را در ایجاد این صنعت و شناخت اجزای آن و برآورد نیاز به سرمایه، نیروی انسانی، زیرساخت ها، آموزشها و پژوهشها یاری می رساند که بدون درک ساختار مورد نظر نمی توانیم انتظار عملکردها و رفتارهای مناسب داشته باشیم.
ایجاد صلح یکی از اجزای مهم مقوله گردشگری است که موجب وحدت ملی در کشورهای چند قومی در راستای بازدید اقوام مختلف از سرزمین، فرهنگ، آداب و رسوم و میراث فرهنگی و تاریخی یکدیگر و شناخت و تفاهم بیشتر و در نتیجه وحدت و وفاق ملی می گردد.
مسیر و مقصد گردشگری از دیگر اجزاء صنعت گردشگری است که در این راستا به شاخه های مختلف مذهبی، طبیعت گردی، درمانی و تاریخی و فرهنگی تقسیم می رسیم که در گذشته مقصد بیشتر جهانگردان درون تمدنی و فرهنگی بوده است که در حال حاضر به گردشگری بین المللی در شاخه های متعدد تبدیل شده است.
کسب اطلاعات گردشگری در گذشته بسیار ناقص بوده که در حال حاضر می توان از طریق مختلف توسط آژانسهای مسافرتی، کتاب، روزنامه و سیستم ارتباطی ماهواره ای و اینترنت همه اطلاعات مورد نیاز را اخذ نمود که در این راستا نقش مهم تبلیغات در جذب گردشگر بسیار پررنگ می نماید.
برای توسعه امر گردشگری در کشورهای مختلف تدابیر مختلفی اندیشیده شده است که نمونه آن می توان به کشور ایران در گذشته اشاره کرد که در محدوده زمانی از گردشگری کارکنان دولت حمایت می شد و در این راستا بسیاری از نهادها و سازمانهای دولتی در محلهای مناسب گردشگری، اماکن ویژه ای برای کارکنان خود ساخته و یا اجاره می کردند که کارمندان و خانواده آنان در مدت معینی از امکانات اقامتی رفاهی دولتی و سازمانی استفاده کنند که خود این امر نوعی محدودیت در محل مسافرت را پیش می آورد که نمونه بارز آن می توان سفر به شمال ایران و مشهد را در خصوص کارمندان ادارات و شرکتهای دولتی نام برد که این روند به معنی ایجاد امکانات و اقامتگاههای دولتی و تعیین مقصد گردشگری می باشد که عملا دولت، شهرها و استانهایی را از درآمدهای گردشگری برخوردار کرده است.
حمایت از قشر کارمند و خانواده آنها در امر گردشگری نوعی عدالت اجتماعی است اما عدم ایجاد تعادل در فضایی جغرافیایی، نوعی عدم عدالت جغرافیایی است که موجب عدم توزیع جغرافیایی مواهب گردشگری در مناطق مختلف کشور می شود که خود به عدم تعادل توسعه ای منجر می گردد.
از سویی به دلیل گرانی هتل و مراکز اقامتی در برخی مناطق گردشگری استفاده از چادر و کمپ ایجاد شده است که در این راستا زیرساخت های لازم در این حوزه باید در نظر گرفته شود تا امنیت گردشگران تامین شود.همچنین سرمایه داری پدیده جدیدی را در گردشگری مطرح کرده است که چندی است در ایران رو به گسترش است و آن احداث هتل، مراکز اقامتی و مجتمع های بین راهی است که این امر باعث شده که مناطق و شهرهای گردشگری کشور، هم سرمایه بیشتری به خود جذب نمایند و هم برای خود، گردشگر پایدار و ثابت بیابند چراکه در این زمینه شرکتهای عظیم به پشتوانه بانکها سرمایه گذاری های عظیم انجام خواهند داد و گاه بصورت زنجیره ای اقدام به ساخت هتل و مراکز تفریحی می کنند.سرمایه بنیان گردشگری است وموجب توسعه گردشگری می شود.
در ایران چندی است زمزمه سرمایه گذاری در صنعت گردشگری قوت یافته و با برگزاری همایش فرصت های سرمایه گذاری در صنعت گردشگری ایران این امر صورت اجرایی به خود گرفت.در این راستا با ایجاد تسهیلات در خصوص حضور سرمایه گذاران می توان شرایط مطلوبی را مهیا و به توسعه این صنعت خاموش در ایران کمک کرد. در این میان با آزادسازی سواحل دریای خزر، امکان بهره گیری از اقامتگاههای تحت پوشش شرکتهای دولتی در اختیار عموم مردم قرار خواهد گرفت تا مدعی اجرای اصل 44 باشیم.
امروزه اهمیت صنعت گردشگری درایجاد اثرات مثبت فرهنگی و اقتصادی در سطح دنیا بطور روز افزونی آشکار شده و دولتمردان چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه، گردشگری را به عنوانی یکی از عوامل مهم ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری می دانند. در ایران صنعت گردشگری به عنوان یک بخش اقتصادی ،دارای اثرات فزاینده نسبتا بالایی در تولید واشتغال بوده و به عنوان ابزاری برای بهبود توزیع درآمد شناخته شده است.با این حال باید توجه نمود که توسعه گردشگری بخصوص در مراحل اولیه آن نیازمند ایجاد زیر ساختها و تسهیلات مناسب در کنار جاذبه های گردشگری بخصوص هتل و رستوران، کمپینگ و مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی می باشد. بدیهی است که توسعه این امکانات نیازمند اختصاص سرمایه فراوانی است که باید با استفاده از ابزارهای مختلف ،بستر جذب سرمایه های داخلی و خارجی برای تحقق اهداف تعیین شده فراهم گردد. در این راستا و باتوجه به سند چشم انداز برنامه چهارم توسعه و سیاستهای اصل 44 قانون اساسی و منویات دولت محترم برگزاری این همایش بسیار مثبت ارزیابی گردیده و امید است فرصت مناسبی برای معرفی فرصتهای سرمایه گذاری در صنعت گردشگری کشور به صاحبان سرمایه و علاقه مندان فراهم گردیده و مقدمه ای برای ورود عموم سرمایه گذاران به بخش گردشگری باشد.
بخش گردشگری از جمله بخشهای سرمایه بر اقتصاد است که در مراحل اولیه رشد و توسعه خود نیازمند ایجاد زیرساختهای مناسب از جمله در زمینه اقامت، حمل و نقل، ارتباطات، بهداشت و سایر خدمات مورد نیاز گردشگران می باشد. در این راستا، برای تحقق سریعتر اهداف تعیین شده در سند چشم انداز، قانون برنامه چهارم توسعه و سیاستهای اصل 44 قانون اساسی، جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی حائز اهمیت باشد.
امروزه اهمیت صنعت گردشگری در ایجاد اثرات مثبت فرهنگی و اقتصادی در سطح دنیا بطور روزافزونی آشکار شده و دولتمردان چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه، گردشگری را به عنوان یکی از عوامل مهم ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری می دانند.
در ایران صنعت گردشگری به عنوان یک بخش اقتصادی، دارای اثرات فزاینده نسبتا بالایی در تولید و اشتغال بوده و به عنوان ابزاری برای بهبود توزیع درآمد شناخته شده است. با این حال باید توجه نمود که توسعه گردشگری بخصوص در مراحل اولیه آن نیازمند ایجاد زیرساختها و تسهیلات مناسب در کنار جاذبه های گردشگری بخصوص هتل و رستوران، کمپینگ و مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی می باشد.
مقدمه
جهانگردان از عهد قدیم تا به امروز انتقال دهنده ی فرهنگ و تمدن و اکتشافات و تجربیات گروههای بشری به یکدیگر و عامل مهم ترقی و تمدن محسوب می شده اند. این جهانگردان بزرگ بوده اند که با نیروی مافوق بشری وشگرف و عزمی آهنین به اکتشافات نقاط مجهون در اعماق جنگهای آفریقا و استرالیا و کشف جزایر اقیانوس آرام و همچنین قاره جدید آمریکا پرداخته و دنیای کوچک قدیم را مبدل به جهان بزرگ امروز کرده اند و در انتقال شیوه ها و رسوم مختلف گروههای مردم به یکدیگر عامل مؤثری بوده اند.
جهانگردی در قدیم مخصوص کسانی بود که همت و جرأت سفر کردن را داشتند زیرا سفر دوران زمان پر از خطرات متعدد و مشکلات گوناگون بوده و تنها اشخاص حادثه جو و ماجرا دوست دست به این کار می زدند. هر مسافرتی مستلزم ترک چند ماهه یا چند ساله شهر و دیار خویش بوده و شخص مسافر نیز علاوه بر داشتن بدنی سالم و ورزیده و بنیه ای قوی، می بایست کم و بیش قدرت تأمین مخارج چنین سفری را داشته باشد اما امروز که شما می توانید صبحانه را در تهران، ناهار را در لندن یا پاریس و شام را در نیویورک صرف کنید بدون آنکه احساس کمترین خستگی نمایید خواهید توانست از لذتها و فواید متعدد سفری بهره مند شوید. به همین علت است که جهانگردی در این زمان اهمیت ویژه ای یافته و برای برخی کشورها عایدات و درآمدهای هنگفتی می آورد، و رقم بزرگی از درآمدهای بودجه این کشورها را تشکیل می دهد.
اکنون بسیاری از دولتها شدیداً صنعت جهانگردی را تبلیغ و تشویق می نمایند و با تشکیل وزارت جهانگردی و ترتیب و تأسیس اجرای راهنمایی جهانگردی در تمام مناطق و شهرهای خود و تهیه وسایل رفاه و آسایش جهانگردان و مراکزی خاص برای توقف و راهنمایی آنها به جلب توریست می پردازند و برخی از این کشورها شمار فراوانی از جهانگردان را جذب می نمایند.
ایران نیز به طور بالقوه از جمله این کشورهاست و با سبط امکانات و تسهیلات جهانگردی می توان درآمد هنگفتی کسب نمود.
نوآوریها و تحولات سریع و اساسی در وسایل ارتباطی، افزایش نسبی درآمد مردم و همچنین افزایش وسایل نقلیه، احداث جاده های زمینی و گسترش و توسعه ی خطوط هوایی و کوتاه شدن زمان مسافرت، موجب تغییرات اساسی در نحوه ی سیاحت و جهانگردی شد و مسافرت بعد تحلیلی و ماجرا جویانه ی خود را که مخصوص تعداد ی از مردم ثروتمند بود تا حد زیادی از دست داده و به یکی از خدمات اجتماعی و عمومی تبدیل شده است و طبقات مختلف جهانگردان با نژادها و مذاهب و ملتهای مختلف می توانند به زیارت و سیر آفاق بپردازند، تا آنجا که امروز اصلاح صنعت جهانگردی در بسیاری از ممالک بزرگ و کوچک جهان متداول شده است و یکی از پایه های اساسی اقتصاد بعضی از کشورها از جمله اسپانیا و ایتالیا بر صنعت توریسم استوار است. رشد و توسعه جهانگردی بین المللی که از مظاهر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی سالهای پس از جنگ جهانی دوم است دامنه اش به ایران نیز کشیده شده است، زیرا ایران علاوه بر دارا بودن موقعیت مناسب و مساعد جغرافیایی دارای بسیاری از مواهب طبیعی و اکتسابی است که هر کدام به تنهایی یاروی هم رفته قادر است این کشور را به انواع جاذبه های قابل عرضه به جهانگردان مجهز سازد.
در مجموع رونق اقتصادی افزایش درآمدی و بالاخره توجیهی که به گذران اوقات فراغت مبذول می شود، سبب شده که مردم ایران نیز به حرکت درآمده و در داخل کشور به سیاحت بپردازند و موجبات گسترش و توسعه ی سیاحت داخلی را فراهم نمایند.
باعنایت به فضاهای روانی که به دلیل ماشینی شدن زندگی بشر بر آحاد مردم وارد می‌شود و از آنجایی که انسانها در هر کجای دنیا پس از کار طاقت فرسا با سیستم های مکانیکی و الکترونیکی نیاز مبرم به سیاحت، گردش و آرامش سفر خواهند داشت در دهه های آینده شاهد رشد فزاینده و شتابناک این صنعت خواهیم بود.
در سالهای گذشته برای ساماندهی صنعت توریسم و ایجاد آرامش مورد انتظار برای مسافر و توریسم نیاز به طراحی علوم مرتبط با این صنعت احساس شد. در کشور ما با توجه به جاذبه‌های مختلف توریستی ازجمله معماری های بی‌بدیل، وجود تاریخ هفت هزار ساله نانوشته و دو هزار و پانصد مکتوب و مستند، منابع طبیعی، آب و هوای چهارفصل صحیح، جاذبه‌های اکوتوریسم، آب، جنگل، کویر و ... این صنعت از چهار دهه قبل سازماندهی شده و سالها قبل موضوع آموزش رشته‌های مختلف این صنعت از سوی متولیان صنعت گردشگری در ایران موردتوجه قرار گرفت و نهایتا در سال 1378 این آموزشها به بخش خصوصی واگذار شد که مسلما حضور بخش خصوصی در ارجا توفیق این امر را مضاعف نمود که اثر بخشی ارتقا آمار کیفی و کمی بخش خصوصی در بحث آموزش و خدمات جهانگردی را در مقوله‌های دیگر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
برای شناخت توسعه و گسترش این صنعت و علوم مربوطه بایستی متناسب با رشد صنعت توریسم توسعه و تقسیم‌بندی تخصصی علم توریسم را نیز مدنظر داشت و از ظرفیت‌های دانشگاهی، آموزشهای کوتاه مدت آموزشهای ضمن خدمت و مستمر برای رعایت تناسب رشد صنعت به ارتقا علمی بهره جست در غیر این صورت شاهد آسیب‌ببه این صنعت بوده و آسیب صنعت توریسم آسیب به روح و روان و آرامش انسان ها است که آسیب‌ها به آرامش انسانها گناهی نابخشودنی خواهد بود.
در تعاریف این علم و در تقسیم‌بندی کلاسیکی یکی از جاذبه‌های بسیار مهم که مورد توجه اغلب مردم دنیا است.
مقاله نقش گردشگری در ارتقاء جایگاه شهرها
