در حالت شوک الکتریکی، برق گرفتگی یا فره‌گرفتگی، گذشتن جریان الکتریکی از تن آدم باعث دریافت درد یا آسیب دیدگی در تن میشود. اگر خوش بخت بوده باشید گستره فره گرفتگی به دریافت خارش یا لرزش بسنده میکند. اما زمانی که در حال کار کردن بر روی خطوط توان بالا هستیم، نشانه‌ها فره گرفتگی میتوانند خیلی جدیتر باشند بگونه‌ای که درد، کم ارزش‌ترین آنها به شمار می‌آید.
شناسایی گذرگردش از تن به عامل‌های گوناگونی مانند ولتاژ، گردش، زمان گذر گردش، راه گردش در تن, بسامد و... بستگی دارد. اما روی هم رفته آستانه شناسایی برای گردش DC، اگر از دست بگذرد بین ۵ تا ۱۰ میلی آمپر و برای گردش AC با فرکانس ۶۰ هرتز بین ۱ تا ۱۰ میلی آمپر است.
بررسی دانشی رخداد برق گرفتگی
چرخه الکتریکی از یک سرچشمه توان، راه گذر، بار الکتریکی و توانگیر تشکیل شده. راه گذر گردش از یک منبع تغذیه آغاز و به زمین پایان می‌گیرد. همیشه الکتریسیته یا گردش الکتریکی، کوتاه ترین راه را برای رسیدن به زمین پیدا میکند. از آنجا که ۷۰ درصد تن ما را آب تشکیل داده و آب رسانای بسیار خوبی برای گذر گردش الکتریکی می‌باشد پس هنگامی که انگشت ما با یک چرخه تماس دار تماس پیدا میکند یعنی کوتاه ترین راه برای گذر گردش پیدا شده است.
آثار برق گرفتگی
عبور جریان الکتریکی از بافتهای زنده با توجه به جریان عبوری، نوع برق گرفتگی، مدت زمان برق گرفتگی و... میتواند آثار مختلفی را در پی داشته باشد و عمق آثار نیز با توجه به هر کدام از عوامل، متفاوت خواهد بود.
۱٫۵ تا ۰٫۶
احساس عبور جریان همراه با اندکی لرزش در انگشتان دست
در این محدوده شخص جریان را احساس نمی‌کند
۲ تا ۳
لرزش شدید انگستان دست
در این محدوده شخص جریان را احساس نمی‌کند
۵ تا ۷
تشنج دست‌ها
درد با خارش، احساس گرما
۸ تا ۱۰
دست‌ها به سختی تکان می‌خورند ولی میتوان آنها را از الکترود جدا نمود، درد شدید در انگشتان و مفاصل دست‌ها، بی‌حسی دست‌ها
احساس گرمای شدید
۱۱ تا ۱۲
تشنج عضلات تا شانه‌ها ادامه یافته و درد شدیدی احساس میشود. تماس با الکترودها را تا ۳۵ ثانیه میتوان تحمل کرد
احساس گرمای شدید
۱۳ تا ۱۴
امکان رها کردن الکترودها مشکل است و تماس با الکترودها را تا ۱۵ ثانیه میتوان تحمل کرد
احساس گرمای شدید
۱۵
رها کردن الکترودها غیر ممکن بوده و در دست‌ها تعرق به وجود می‌آید
احساس گرمای شدید
۲۰ تا ۲۵
دست‌ها ناگهان فلج میشود، الکترودها را میتوان رها کرد، درد شدید عارض میشود و تنگی نفس به وجود می‌آید
احساس گرمای شدید همراه با اندکی انقباض در عضلات دست‌ها
۵۰ تا ۸۰
بند آمدن نفس، لرزش در بطن‌های قلب
احساس ازدیاد شدت گرما همراه با انقباض عضلات، تشنج و سختی تنفس
۹۰ تا ۱۰۰
قطع تنفس که اگر بیش از سه ثانیه طول بکشد قلب فلج شده و حرکات بطن‌های قلب قطع میشود
بند آمدن تنفس
آثار جدی و مهم برق گرفتگی بر روی بدن جانداران و به ویژه انسان دو دسته هستند:
سوختگی
گذر گردش از تن به اندازه ۱ میلی آمپر را آستانه پایین دریافت برق گرفتگی می‌گویند. یک حس قلقلک پیدایش میکند اما این گردش اگر از ۱۰۰ میلی آمپر بیشتر باشد و ولتاژ تغذیه نیز به اندازه کافی بسیار باشد تن دچار ازدست دادن پاره تن می‌گردد. اگر ولتاژ چیزی بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ ولت باشد، به دلیل اُهم کم تن گردش بسیاری پیدایش میشود. اما همان اندازه کم ایستادگی در تن در برابر گذر گردش، مایه پیدایش گرمای بسیار و در پایان سوختگی بیرونی و درونی میشود.
تأثیر بر روی دستگاه عصبی
اثر دیگر عبور جریان الکتریکی از بدن که از نظر مهلک بودن میتوان آن را پر اهمیت‌ترین اثر جریان الکتریکی بر روی بدن دانست، اثار آن بر روی سیستم عصبی است. منظور از سیستم عصبی، شبکهی بین سلولهای عصبی یا همان نرونهاست، که وظیفه آنها تنظیم فرایندهایی است که در اعضای بدن انجام میپذیرد. از جمله بخشهای مهم سیستم عصبی میتوان از مغز, نخاع و سلولهای حسی بدن را نام برد.
ارتباط بین سلولهای عصبی به وسیله جریان الکتریکی انجام میپذیرد. این سلولها برای برقراری ارتباط از سیگنالهای الکتریکی با جریان و ولتاژ بسیار پایین استفاده میکنند. به وسیله این سیگنالها دستور از سیستم عصبی به قسمتهای مختلف بدن مانند ماهیچهها یا غدد درون ریز میرسد. حال اگر جریان برق در بدن یک موجود زنده به اندازه کافی زیاد باشد، سیگنالهای الکتریکی فرستاده شده به وسیله مغز را خنثی خواهد کرد، بنابراین از ایجاد عکس العمل در بدن مصدوم جلوگیری خواهد کرد. همچنین عبور جریان الکتریکی از رگهای عصبی موجب به وجود آمدن حرکات غیر ارادی در بدن مصدوم خواهد شد به طوری که مصدوم نمیتواند هیچ اقدامی در مدت برق گرفتگی انجام دهد. این حالت زمانی که مصدوم هادی برق دار را به وسیله دست خود گرفته، میتواند خیلی خطرناک تر باشد چراکه ماهیچههای قرار گرفته بر روی ساعد که مسئول خم کردن انگشتان هستند از ماهیچههایی که مسئول صاف کردن انگشتها هستند قویترند. هنگام برق گرفتگی هر دونوع ماهیچه تلاش میکنند تا منقبض شوند اما در این حالت به علت قوی تر بودن ماهیچههای خمکننده پیروزی با آنهاست.
شامل 19 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله شوک الکتریکی