طرح نوآورانه مسأله ولایت فقیه از ابتکارات ارزشمند امام خمینی(ره) بود ایشان اولین فقیهی است که علاوه بر طرح و بررسی مسأله ولایت فقیه در مرحله تئوری، موفق به عینیّت بخشیدن آن در جامعه شد. و در هر دو مرحله ابتکارات فراوانی در این مسأله از خود نشان داد .امام خمینی(قدس سره) در اصل طرح مسأله، شیوه استدلال شرح احادیث مربوط به ولایت فقیه، اختیارات ولی فقیه، حل مشکل تزاحم ولایت دو فقیه، سازگاری ولایت فقیه یا جمهوریت و آزادی های فردی و اجتماعی، کارآیی ولایت فقیه در جهان معاصر و... ابتکارات ارزشمندی دارد.
تعریف ولایت فقیه:
ولایت در زبان عربی از ماده یِ(ولی)گرفته شده که این ماده به اعتراف لغت شناسان بزگ عرب،یگانه و دارای معهنی واحدی است.معنای ولی نزدیکی وقرب می باشد.
د ر عربی سه معنای:
1-دوست
2-دوست دار
3-یاور
وبرای لفظ ولایت دو معنای:
1.سلطنت و چیرگی
2.رهبری و حکومت
در زبان فارسی برای لفظ (ولی) معانی متعددی از قبیل:دوست،یار،صاحب،حافظ،ان که از جانب کسی در کاری تولیت دارد.برای ولایت ،معانی:حکومت کردن بیان شده است.
لفظ ولایت در مورد فقیه به معنای حکومت و زمامداری امور جامعه است.
تاریخچه:
شیخ مرتضی انصاری از نخستین فقیهانی‌ست که به بحث در مورد ولایت فقیه می‌پردازد. او این بحث را در کتاب مکاسب خود مطرح کرده و منصب فقیه جامع‌الشرایط را در سه منصب افتا، قضا و سیاست شرح می‌دهد. او ولایت فقیه در افتا و قضاوت را می‌پذیرد ولی در گسترش آن به حوزه امور سیاسی تردید جدی دارد. او معتقد است «استقلال فقیه در تصرف اموال و انفس، جز آن‌چه از اخبار وارده در شأن علما تخیل می‌شود، به عموم ثابت نشده‌است.» و «اقامه دلیل بر وجوب اطاعت فقیه همانند امام جز آن‌چه با دلیل خاص خارج می‌شود، خار در خرمن کوبیدن است»
در واقع ولایت محدود فقیه مدتهاست که در فقه شیعه پذیرفته شده و به آن عمل می‌شود. از هنگام خلق مقام مرجعیت در سده چهارم قمری. بر مبنای این نظریه مجتهدین حق قضاوت، صدور فتوی و اخذ وجوهات شرعی را دارند.
به طور کلی فقه سیاسی رهبران مشروطه در دو بنیاد متفاوت توسعه یافته‌است، نخست اندیشه گران مخالف ولایت سیاسی فقیهان ،که مرتضی انصاری به این دسته تعلق دارد و دوم اندیشه‌های مبتنی بر ولایت سیاسی فقیه که صاحب جواهر،احمد نراقی و کاشف‌الغطاء مهمترین نمایندگان آن هستند.
ولایت فقیه در قانون اساسی:
در حکومت اسلامی ، هرکسی نمی تواند عهده دار رهبری و حکومت بر جامعه شود ، بلکه باید از ویژگی ها و شرایط خاصی برخوردار باشد .در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با الهام از فرامین حیات بخش اسلام صفات و شرایط ولی فقیه به شرح زیر تعین شده است (اصل 109) .
صلاحیت علمی، عدالت و تقوا، بینش سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری ،
صلاحیت علمی:
یعنی توانائی استنباط احکام الهی از منابع و ادله شرعی را داشته باشد ، به عبارتی دارای مقام فقاهت و اجتهاد باشد .
عدالت و تقوا:
رهبر باید دارای ملکه ای نفسانی باشد که او را از انجام معاصی بر حذر و به انجام تکلیف ترغیب نماید ، به گونه ای که باید در همه حال بر هوای نفس خویش مسلط بوده و جز اطاعت فرمان خدا و تحصیل رضای او به چیزی دیگر نیندیشد .
ینش صحیح سیاسی و اجتماعی:
لازمه بینش صحیح ،شناخت ملاک ها و ارزش های اسلامی و نیز اگاهی به زمان و شناخت روابط بین الملل و تغییر و تحول وضع جهان است تا بتواند مصلحت امت اسلامی را تشخیص داده و جامعه را به سوی سعادت و خوشبختی هدایت نماید و از گرداب طوفان های حوادث نجات دهد .
تدبیر:
رهبر باید مدبر باشد . یعنی عاقبت اندیش و آینده نگر باشد و بتواند اوضاع جامعه اسلامی را به خوبی تحلیل نموده و تصمیم مقتضی را اتخاذ نماید .
شجاعت:
رهبر باید فردی شجاع و نترس بوده ، جز خدا از کسی هراس نداشته باشد . زیرا مسؤلیت حفظ جان و مال و ناموس مردم بر عهده اوست و لازمه انجام این وظیفه خطیر برخورداری از شجاعت و قاطعیت است .
مدیریت و قدرت کافی برای رهبری:
لازمه انجام هر مسؤلیتی برخورداری از توانائی متناسب با آن مسؤلیت است . رهبری جامعه اسلامی مهمترین و مشکل ترین مسؤلیت اجتماعی است ، بر این اساس هر کسی که عهده دار چنین مسؤلیتی می شود باید مدیریت و قدرت متناسب با آن را داشته باشد .
شامل 40 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت ولایت فقیه