نوع فایل: word
قابل ویرایش 70 صفحه
چکیده:
هدف از مطالعه شناسایی کلیه زیستگاههای پرنده در استان، تخمین جمعیت پرنده، شناسائی عادات و رفتار، شناسایی عوامل تهدید کننده زیستگاه و گونه و در آخر ارائه پیشنهادات کاربردی در جهت حفظ و احیا گونه سیاه خروس و زیستگاههای مختلف آن چه در داخل و چه در خارج از محدوده حفاظت شده ارسباران می‌باشد.
روش تحقیق بر مبنای جمع آوری اطلاعات و عملیات میدانی بوده که در جهت شناخت زیستگاههای پرنده در محدوده استان، بررسی وضعیت زیستگاه و تخمین جمعیت پرنده در هر یک از زیستگاههای شناسایی شده، انجام گرفته است.
به منظور تعیین پراکنش پرنده، علاوه بر جمع آوری اطلاعات محلی اقدام به تهیه مدل از زیستگاه مادر شد که با تعمیم آن در سایر مناطق به همراه عملیات میدانی, زیستگاههای جدیدی شناسائی گردید که در آن زیست جای پرنده (لک) شامل محلهای لانه گزینی، جوجه آوری، تغذیه، شناسائی گونه های گیاهی مدنظر قرار گرفته است.
در مورد تخمین جمعیت پرنده به علت ناهمگونی منطقه پراکنش و ازهم گسیخته بودن زیستگاهها، روشهای آماری متداول کارائی نداشت. لذا ابتدا سعی شد ازطریق روش معمول (capture-sighting) تعدادی از پرندگان نر علامتگذاری و رهاسازی شوند؛ ولی این روش به دلایل مختلف مفید واقع نگردید. لذا اجبارا اقدام به شناسائی مناطق لک گردیده و در طول اردیبهشت ماه با مشاهده مستقیم در ساعات اولیه صبح (5:30 تا 9) و ساعات آخر روز (6 تا 8:30) تعداد پرندگان نر در این مناطق شمارش گردید.سپس نسبت پرندگان نر به ماده در 6 منطقه تجمع در داخل منطقه امن و 6 منطقه تجمع در داخل منطقه حفاظت شده، بررسی و معلوم شد که در 70% این مناطق نسبت پرنده نر به ماده سه به یک می‌باشد. لذا در این مطالعه تعداد پرنده نر و ماده سه به یک محاسبه گردیده است. پس از شناخت و بررسی داده‌های زیستگاههای مورد مطالعه، جمعیت موجود در آنها تلفیق و جمع بندی شده و بر مبنای عوامل زیست محیطی و اکولوژیکی در جهت بهره وری بهینه و حفاظت پایدار، برنامه‌های مدیریتی زیستگاهها به تفکیک مشخص شده است.
واژه های کلیدی: تجمع‌گاه (لک)، منطقه امن کلن، سیاه خروس قفقازی
مقدمه:
تا دهه 1950 چنین تصور می‌شد که سیاه خروس قفقازی تنها در کوهستانهای قفقاز و شمال شرقی ترکیه یافت می‌شود.ولی در دهه 1960 شایعات وجود یک پرنده قابل شکار سیاه رنگ در جنگلهای کوهستانی کلیبر در شمال آذربایجانشرقی قوت گرفت.لذا برای اولین بار در تیر ماه سال 1350 آقای سیفعلی شهسواری نیا مدیر کل وقت محیط زیست آذربایجانشرقی موفق به دیدن سیاه خروس گردیده و طی گزارش هیجان انگیزی وجود این پرنده را در دره کلن دوغرون مورد تائید قرار داد.
در حال حاضر سیاه خروس در حوزه های آبخیز رودخانه های ایگلنه چای و مردانقم چای در داخل و خارج از منطقه حفاظت شده ارسباران پراکنش دارد؛ و این در حالیست که علیرغم حفاظت پرنده در محدوده حفاظت شده ارسباران، این گونه منحصر به فرد در خارج از منطقه حفاظت شده بدون پوشش حفاظتی به همراه معضلات مختلفی همچون تعلیف خارج از ظرفیت مراتع و حتی تعلیف جنگلها، شکار و غیره با آینده ای نا مطمئن به حیات خود ادامه می‌دهد.
بدون شک حفاظت و مدیریت زیستگاههای پرنده با توجه به روند سریع تخریب محیط زیست الزامی بوده و انجام آن بدون همکاری و همیاری مؤثر ساکنین این مناطق امکان پذیر نمی‌باشد.امید است که این مطالعه مقدمه ای باشد برای حفاظت بهینه از زیستگاههای این پرنده کمیاب.
در این تحقیق سعی شده است که پس از آشنائی با پراکنش پرنده،خصوصیات زیستگاهی، عادات و رفتار، روش مطالعه و عملیت میدانی و نیز الگویی جهت برآورد جمعیت گونه ارائه شود.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات
1-1 مقدمه
1-2- پیشینه مطالعاتی
1-2-1- پیشینه مطالعاتی در قفقاز
1-2-2- پیشینه مطالعاتی در ایران
1-3- پراکنش
1-3-1- پراکنش جهانی
1-3-2- پراکنش در ترکیه
1-3-3- پراکنش در جمهوری آذربایجان
1-3-4- پراکنش در ایران
فصل دوم: مطالعات کتابخانه ای
2-1- معرفی منطقه حفاظت شده ارسباران
2-1-1- وسعت و حدود جغرافیایی
2-1-1-1- حدود چهارگانه جغرافیایی
2-1ـ1ـ2ـ تقسیمات سیاسی ـ اداری
2-1-2- گونه‌های شاخص گیاهی
2-1-3- خصوصیات فیزیکی منطقه
2-1-4- گونه‌های شاخص جانوری
2-2- معرفی گونه
2-2-1- مشخصات ظاهری
2-2-1-1- مقایسه مشخصات ظاهری سیاه خروس قفقازی و اروپائی
2-2- 2- مشخصات زیستگاه گونه
2-2-2-1- مقایسه زیستگاههای قفقاز با زیستگاه کلن
فصل سوم: عملیات میدانی
3-1- تجهیزات مورد نیاز
3-1-1- تجهیزات اقامتی
3-1-2- تجهیزات مطالعاتی
3-2- مراجعه به روستاهای منطقه و مصاحبه با افراد
3-3- انواع لکهای شناسایی شده
3-3-1- لک های شناسائی شده در داخل منطقه امن کلن (از شرق به غرب)
3-3-2- لکهای شناسائی شده در خارج از محدوده امن و داخل منطقه حفاظت شده
3-3-3- مناطق لک شناسائی شده در خارج از منطقه حفاظت شده ارسباران
3-4- عملیات میدانی در منطقه امن کلن و مشاهده رفتار پرنده
3-4-1- تغذیه
3-4-2- استراحت شبانه
3-4-3- صدا
3-4-4- الگوهای اجتماعی
3-4-5- نظام تجمع (Lekking) و تشکیل لک
3-4-5-1- ویژگی و کارکرد قلمرو
3-4-5-2- رفتارشناسی تجمع و نمایش (Lekking behaviour)
3-4-5-3- جلب جفت
3-4-5-4- پرش
3-4-5-5- رویاروئی نرها
3-4-5-6- جفتگیری
3-4-5-7- زادآوری
3-5- تخمین جمعیت
فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری
4-1- بررسی نوسانات جمعیت در فصول مختلف سال
4-2- عوامل تهدید کننده زیستگاه و گونه
4-2-1- چرای دام
4-2-2- جنگل تراشی
4-2-3- علف چینی
4-2-4- تغییر کاربری اراضی
4-2-5- شکار
4-2-6- سقوط بهمن
4-2-7- احداث جاده‌های روستائی وعشایری
4-3- جمع بندی اطلاعات و تجزیه و تحلیل نتایج
4-4- پیشنهادات و راهکارهای مدیریتی و حفاظتی
4-4-1- مدیریت در محدوده امن کلن
4-4-2- مدیریت زیستگاههای خارج از منطقه امن و واقع در محدوده حفاظت شده
4-4-3- مدیریت در زیستگاههای واقع در مناطق آزاد
4-4-4- انجام اقدامات زیربنائی در درازمدت
پیوست
فهرست منابع و ماخذ
فرم ثبت اطلاعات در برآورد شمارش لک ها
منابع و مأخذ:
1- امیربهبودی حمید، بررسی وضعیت گونه‌های نادر گیاهی و جانوری 1374
2- خان محمداف آی.ای، ماکیانهای جمهوری آذربایجان 1971، ترجمه حاجی‌زاده لیل‌آبادی،احمد
3- ضیائی هوشنگ، راهنمای صحرائی پستانداران ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، 1375
4- طرح مدیریت منطقه حفاظت شده ارسباران، مرحله توجیهی (طرحریزی)، جلد یازدهم، حیات‌وحش و آبزیان، مدیرطرح: شرکت جهاد تحقیقات آب وآبخیزداری، مشاور: شرکت روانآب، 1381
5- فیروز اسکندر،حیات وحش ایران (مهره داران)،مرکز نشر دانشگاهی، تهران، چاپ اول 1378
6- مجنونیان هنریک، منصوری جمشید، زهراد بهرام، طرح تحقیقات حیات وحش کشور، گزارش بررسی ترکیب و ساختمان پوشش گیاهی زیستگاه سیاه‌خروس، 1362
7- مسعود محمدرضا، بررسی زیستگاه سیاه خروس (منطقه امن کلن) اردیبهشت 1372، گزارش اداره کل
8- منصوری جمشید، کلیات پرنده شناسی، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، 1369
9- نامه اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی به آقای دواد کلاهی اول، 27/12/1383، شماره 16027
10- D.A. Scott. 1971 caucasian black groouse survey in the kalibar
Restricted region
11- Ghahramani.A 1971 A survey of the kalibar mountains
with penticular refrence to the caucasian black grouse department of the environment job completion report
12- Mansoori.J. 1974 caucasian black groouse survey department of the environment job completion report
13- Argyle.F.B. Field trip report caucasian black groouse survey 19-29 th april 1977
14- Kirby Alex mountain bird life under threat. BBC News online environment correspondent in bishkek kyrgystan
15- Michael A. Schroeder & Clait E. Branu. Walk-in traps for capturing greater prairie-chickens on leks in northeastern colorado,1986-1989. J. Fielf Ornithol., 62(3):378-385
16- Daniel P.Walsh, Gary C.White, Thomas E.Remington, and David C.Bowden, Evaluation of the lek-count index for greater sage-grouse (prairie grouse), Wildlife society Bulletin 2004, 32(1):56-68
17- P.G.A. Ten Den & F.J.J. Niewold, The black Grouse in the Netherlands: Monitoring the last (?) surviving population, Cahiers d'Ethologie, 2000, 20 (2-3-4): 299-310
18- Michael A.Schroeder et al. Changes in the distribution and abundance of Sage grouse in Washington, Reprinted with Permission from Northwestern Naturalist (81:104-112.)
19- Wayne L.Wakkinen, Kerry P.Reese, John W.Connelly,
Sage grouse nets locations in relation to leks, J.Wieldl.Manage. 56(2):1992
20- Hans-heiner bergmann et al. Biology and population status of the Caucasian Black Grouse Tetrao mlokosiewiczi- a survey, programme european conference, black grouse – endangered species of Europe.
پایان نامه ی سیاه خروس قفقازی. doc