اختصاصی از
نیک فایل دانلودمقاله اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
-مقدمه
تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری به منظور دستیابی به کیفیت‌هایی در سطح کاملا مطلوب تا حد قابل قبول از طریق به کارگیری روشهای فنی در مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری صورت می‌گیرد. این امر مستلزم آگاهی و شناخت از مجموعه اقداماتی است که باید نسبت به یکایک اجزاء و عناصر به وجود آورنده فضاهای سبز شهری بر طبق ضوابط مشخصی به کار برده شود تا فضاهای سبز موجود را برای طولانی مدت حفظ، نگهداری و قابل استفاده نماید.
مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری در صورت آگاهی از کیفیت اقدامات اجرایی انجام شده به هنگام احداث، قادر به انجام مراقبت‌هایی است که علاوه بر حفظ تداوم عناصر، مواد، مصالح و تجهیزات بکار رفته، اسباب ارتقاء کیفی محیط را با تامین شرایط مناسب برای رشد و بالندگی گیاهان در ارتباط با محیط و محل استقرار و با هدف تداوم بهره‌برداری مستمر شهروندان در طولانی مدت فراهم می‌سازد. نخستین گام در انجام عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری در اختیار داشتن مستندات مربوط به چگونگی احداث ( مشخصات فنی عملیات ساخت و احداث فضاهای سبز ) میباشد.
در تدوین و نگارش مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، نیازهای اکولوژیکی گیاهان کاشته شده باید در نظر گرفته شود. این امر باعث میشود تا علاوه بر فراهم ساختن شرایط مناسب برای تداوم حیات و زنده مانی، بقای گیاهان کاشته شده با بکارگیری مراقبت های اصولی ( دستورالعملهای فنی- اجرایی) استفاده از تمهیدات فنی لازم فراهم و موجبات ارتقاء کیفی محیط همراه با تسهیل در امر مدیریت نگهداری مطلوب به وجود آید.
-تعریف
مشخصات فنی و اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان کاشته شده در فضاهای سبز شهری اصطلاحا به معنای تدوین و تنظیم دستورالعملهایی است که به موجب آن ضوابط و روشهای مناسب و مطلوب برای نگهداری و مراقبت از گیاهان کاشته شده در یک فضای سبز شهری تشریح می‌گردد.
بر اساس چنین دستورالعملهایی روشهای اجرایی انجام عملیات اجرایی مراقبت و نگهداری از گیاهان باید تحت شرایط پیش بینی شده و قابل کنترل در شرایط مطلوب تعریف گردد تا امکان انجام وظیفه عوامل اجرایی ( پیمانکاران) بر اساس استانداردهای کیفی یکسان، قابل قبول و مطلوب میسر شود. بدیهی است نتایج کیفی حاصل از انجام عملیات مراقبت و نگهداری در روشهای تعریف شده باید از آنچنان وضوحی برخوردار باشند تا کارفرما، پیمانکار و دستگاه نظارت جملگی از مفاد آن به ادراکات ذهنی دست یابند.
-هدف
با توجه به تعریف ارائه شده، هدف از تدوین مشخصات فنی- اجرایی در عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری، انشای دستورالعملهایی است که به موجب آن عوامل اجرایی نگهداری کننده از فضاهای سبز شهری موظف خواهند بود تا تحت شرایط مشخص و با بکارگیری روشهای توصیه شده، عملیات مراقبت و نگهداری از گیاهان را در زمانهای مشخص و در دوره زمانی معینی به انجام رسانند.
نظر به اینکه در تدوین دستورالعملهای مشخصات فنی- اجرایی، وظایف عوامل اجرایی برای انجام کارهای معین بصورت استانداردهای کیفی بیان می‌گردد، بنابراین با دسترسی به چنین ابزاری علاوه بر فراهم شدن زمینه مناسب برای ارزیابی از اقدامات اجرایی انجام شده، امکان پرداخت منصفانه حق الزحمه از طریق تبدیل پارامترهای کیفی به پارامترهای کمی میسر و پرداخت صورت وضعیت‌ها را بر اساس فهرست بهای پایه امکان پذیر می‌گرداند.
-تنوع فضاهای سبز شهری
فضاهای سبز شهری به اشکال مختلفی بروز می‌یابند که عمده ترین آنها را می‌توان در سیمای پارکهای شهری نظیر: پارکهای محله، ناحیه، منطقه، شهری، فرا شهری، رفیوژ‌ها—بلوارها و میادین، حاشیه معابر، جنگل کاریها و کمربندهای سبز در داخل و یا حاشیه شهرها سراغ گرفت.
احتمال وقوع برخی نارساییها در حین انجام عملیات مراقبت و نگهداری از پوشش گیاهی فضاهای سبز شهری به علت عدم دسترسی به مشخصات فنی عملیات اجرایی در طرحهای احداث و ایجاد فضای سبز و یا سهل انگاری عوامل اجرایی به هنگام اجرای عملیات احداث باعث می‌گردد تا در نگهداری گیاهان موجود از نظر تامین نور کافی، خاک مناسب و حفظ رطوبت مورد نیاز مشکلاتی به وجود آید . این امر به مرور و با ایجاد رقابت در بین گیاهان در حال رشد به عنوان موجوداتی زنده سبب تغییر فرم و غلبه یابی برخی از گیاهان بر گروهی دیگر شده و در طولانی مدت موجبات مخدوش شدن سیمای عمومی طرح و از دست رفتن احساس روابط کار کردی در یک مجموعه فضای سبز را فراهم می‌سازد.
آگاهی از سرشت و نیازهای اکولوژیکی گیاهان در فرایند مدیریت نگهداری از فضاهای سبز شهری می‌تواند برنامه ریزی واقع بینانه تری را برای انجام به موقع و صحیح عملیات حمایتی و مراقبتی و در حفاظت و نگهداری از هر طرح احداث شده فضای سبز را فراهم نماید.
- نقش کارکردی گیاهان در فضاهای سبز شهری
گیاهان بر حسب کارکرد قابل انتظارشان از بکارگیری در طرح توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری در یکی از گروههای زیر قرار می‌گیرند:
1- درختکاری‌ها
درختان و درختچه‌ها علاوه بر دارا بودن برخی تفاوتهای ظاهری، به هنگام اجرای عملیات مراقبت و نگهداری به تیمارهای مراقبتی خاصی نیاز دارند.
انجام و یا عدم اجرای برخی تیمارها در میزان هزینه بری عملیات مراقبتی تاثیر مستقیم بر جای می‌گذارد. بنابراین در بیان مشخصات این گروه از گیاهان می‌توان تعاریف زیر را بصورت قرار دادی مورد استفاده قرار داد:
درختان- گروهی از گیاهان چوبی هستند با ارتفاع زیاد و معمولا بیش از 3 متر، دارای تنه واحد و کاملا مشخص که بر روی آن شاخه‌های فرعی با قطر و اندازهای کوچک و باریکتر از تنه اصلی ظاهر می‌شوند و تاج پوشش بهم پیوسته و واحدی را بصورت مشخص و متمایز در قسمت فوقانی گیاه به وجود می‌آورند. از معروف ترین درختان قابل استفاده در فضاهای سبز شهری می‌توان به گونه‌هایی همچون: انواع نارون، چنار، کاج، آیلان، افرا، پلت، بید، انواعی از زبان گنجشکها، توت، اقاقیا، تبریزی، سپیدار، سرو شیراز، زربین، سرو نقره‌ای سرو تبری، سدروس، لیلکی بدون خار، شاه بلوط، بلوط همیشه سبز، انواع بلوط، درخت چینی و ... اشاره نمود.
-درختچه‌ها گیاهانی هستند چوبی، نسبتا کوتاه و مهمترین وجه تمایز آنان از درختان عدم تشخیص تنه اصلی و وجود تنه چند شاخه که از محل طوقه بصورت ساقه‌هایی همسان و با قطر مشابه ظاهر می‌شوند و 5-3 متر و گاهی نیز بیشتر ارتفاع می‌یابند و از این میان می‌توان: گل یخ، به ژاپنی، یاس زرد، توری، ختمی درختی، دوتسیا، طاووسی، نرگس درختی، یاس بنفش، برخی انواع ژونیپرس، انواعی از زرشک، پیروکانتا، کتناستر، الیا گنوس، فندق، داغدان، سما و ... را نام برد.
درختان و درختچه‌ها با هدف بهبود شرایط بیوکلیماتیک از طریق ایجاد حجم سبز و یا به منظور تامین سایه از طریق ایجاد فضاهای سر پوشیده و نیمه سر پوشیده، ایجاد پوشش بر روی مناظر نا مطلوب، قاب گیری چشم اندازهای زیبا، ایجاد حفاظ در مقابل وزش باد، هدایت مسیر وزش نسیم، ایجاد پس زمینه در درونمایه مناظر و چشم انداز های شهری بصورت کاشت انبوه و متراکم و یا حتی تنک و ردیفی و به صورت تک پایه‌هایی از درختان و درختچه‌های کوچک و بزرگ بکار برده می‌شوند.
به رغم تامین برخی اهداف کارکردی خاص، جملگی در گروه درختان و درختچه‌ها قرار گرفته و اصطلاحا « درختکاری» نامیده می‌شوند و با قرار گرفتن در یکی از موقعیت‌های فوق به نیازهای مراقبتی متناسب با آن احتیاج پیدا کرده و عملیات خاصی را می‌طلبند.
در میان درختان و درختچه‌ها وجود دو ویژگی متمایز « پهن برگ و خزان کننده» و یا « سوزنی برگ و همیشه سبز» باعث میشود تا نیازهای مراقبتی هر گروه با توجه به موقعیت کاربردی آنان از تفاوتهایی نیز برخوردار شود. از اینرو ضروری است تا در تدوین مشخصات فنی- اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری این موضوع مورد توجه قرار گیرد.
2- بوته کاری
بوته‌ها رستنی‌های چوبی پر شاخ و برگ با ساقه‌های خشبی و یا نیمه خشبی می‌باشند که شباهت زیادی با درختچه‌ها دارند با این تفاوت که ارتفاع و اندازه بوته‌ها در مقایسه با درختچه‌ها کوتاهتر بوده و معمولا کمتر از 2-1.5 متر ارتفاع دارند، غالبا در نزدیکی سطح زمین قرار گرفته و اصولا فاقد ساقه‌های با قطر زیاد می‌باشند.
درختچه‌های کوتاه نیز به لحاظ کاربرد گسترده‌ای که در ایجاد فضاهای سبز شهری دارند معمولا همراه با بوته‌ها و به شکل مجتمع کاری و یا تک بوته کاشته می‌شوند از اینرو در گروه « بوته کاریها» قرار می‌گیرند. این گروه با دارا بودن کارکردهای متنوع در طرحهای ایجاد و توسعه فضاهای سبز شهری در فرم‌‌هایی متمایز از یکدیگر تحت عناوینی همچون:
رز کاری- با کاشت انواعی از گل سرخ‌ها، رزهای هیبرید و یا نسترن و...
بوته‌کاریهای نمایشی- کاشت مجموعه‌ای از انواع زرشک، یوکا، پیروکانتا و شیر خشت، اسپیره، به ژاپنی، رزماینوس، لاواندا و....
پرچین و دیواره سبز- کاشت ردیفی و منظم انواع گیاهان هرس پذیر نظیر: برگ نو( ترون )،برخی شمشادها، پیروکانتا و یا انواعی از شیر خشت، زرشک قرمز، سرو خمره‌ای....
پیچ‌ها و بالارونده‌ها- انواعی از گیاهان پر شاخ و برگ که قیم، پر گلا و یا پایه‌های نگاهدارنده نیاز دارند نظیر: گلیسین، آبشار طلا، نسترن، مو چسب و .... در توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند. از اینرو باید با در نظر گرفتن سرشت متنوع این قبیل از گیاهان و توجه به نیازهای اکولوژیکی آنان بر اساس موقعیت‌هایی که بکار برده شده‌اند تحت عملیاتی مراقبتی و نگهداری مناسب قرار گیرند.
3-گیاهان پوششی
ایجاد پوشش بر روی سطح خاک در معرض فرسایش و یا سطوح شیبدار ایجاد شده در طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری با بهره گیری از تنوع گسترده‌ای از گیاهان علفی و یا حتی سایه پسند متداول است و گیاهانی همچون: عشقه، سانتولینا، آجوگا و .... و برخی از انواع رزهای رونده، شیر خشت رونده و یا حتی ژونیپروسهای خزنده به صورت گسترده و بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در پاره‌ای موارد بعلت در نظرنگرفتن نیازهای اکولوژیکی گیاهان در زمانی نه چندان طولانی پس از کاشت و استقرار گیاه با مشکلات عدیده‌ای به علت از دست رفتن فرم و ظاهر طبیعی گیاه بصورت تنک شدن، غلبه یابی، بالا رفتن از سایر گیاهان مواجه می‌شویم. بنابراین به هنگام تدوین مشخصات فنی برای نگهداری از این قبیل گیاهان باید ضمن در نظر گرفتن اهداف کارکردی از کاشت گیاهان اکولوژیکی آنان توجه لازم مبذول شود.
4- گلکاری
از مهمترین اقدامات زیبا سازی در فضاهای سبز شهری می‌توان به کاشت انواع مختلفی از گیاهان زینتی یک و یا چند ساله اشاره نمود که در یک دوره رویشی کوتاه و یا میان از جلوه‌های زیبایی برخوردار هستند. مهمترین ویژگی قابل توجه در مدیریت نگهداری از گیاهانی است که با هدف اراده و نمایش رنگهای گوناگون و ایجاد جلوه‌های ویژه در پیش زمینه طرحهای ایجاد فضاهای سبز شهری از طریق حفظ، نگهداری باید انجام پذیرد.
چنین اقداماتی در فرایند عملیات مراقبت و نگهداری عبارت خواهد بود از طراحی کاشت، انتخاب گیاه مناسب، آماده سازی، بستر کاشت، واکاری، مراقبت و باز کاشت که اغلب هم بسیار پرهزینه است. در ایجاد و احداث اغلب طرحهای توسعه فضای سبز شهری که منطبق بر اندیشه طراحی کاشت شکل گرفته است، همواره تلاش میشود تا سهم این بخش در حداقل ممکن صورت پذیرد.
در طرحهای توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری گلکاری‌ها به یکی از دو صورت زیر انجام میشود:
گل کاری دائمی: کاشت گیاهان زینتی علفی، پیازی و ریزوم دار دو و یا چند ساله به منظور جلب توجه از طریق ارائه بافت، فرم و یا رنگهای درخشان شاخ برگ و گل با گیاهانی همچون: تاج الملوک، زبان درقفا، انگشتانه، کوکب، انواع میخک و قرنفل به صورت حاشیه کاری و یا قرار دادن در داخل گلجای، بخش قابل توجهی از فضاهای سبز شهری را به کاشت این قبیل از گیاهان اختصاص داده است.
گلکاریهای فصلی- این بخش از عملیات توسعه و ایجاد فضاهای سبز شهری با کاشت نشای گلهای فصلی نظیر: پامچال، لاله، سنبل، بنفشه، اطلسی، شاه پسند، لادن، داودی، کلم زینتی، انواع شب بو و... در باغچه‌های اختصاص یافته به آن به صورت فصلی و با تعویض کشت گیاه پس از یک دوره گل دهی طبق مشخصات فنی مربوطه تکرار می‌گردد.
5- چمن
یکی از متداولترین کفپوشهای گیاهی انواع چمن میباشد که در اغلب طرحهای ایجاد فضای سبز شهری از جایگاهی مهم و ارزشمند برخوردار است ئ سطوح نسبتا وسیعی را نیز به خود اختصاص می‌دهد. در صورت عدم رعایت ضوابط فنی به هنگام عملیات آماده سازی بستر کاشت، مشکلات فراوانی را در دوره نگهداری شاهد خواهیم بود. نیاز به انجام عملیات واکاری و ترمیم از طریق لکه گیری و مرمت سبب از دست رفتن یکنواختی در بافت پیش زمینه را فراهم نموده و هزینه نسبتا زیادی را تحمیل می‌کند. همچنین باید در نظر داشت که هر بار تجدید عملیات کاشت و لکه گیری چمن خسارات قابل توجهی را به سایر گیاهان و تاسیسات همجوار وارد می‌سازد. توجه به چنین مواردی در تدوین مشخصات فنی عملیات نگهداری از چمن باعث خواهد شد تا ضمن رفع برخی نارسایی ها و کاستیها در عملیات مراقبتی از چمن، موجبات طول عمر و دوام چمن فراهم و شرایط مطلوب برای استفاده از آن را در دراز مدت بوجود آورد.
با انجام صحیح و به موقع عملیات مراقبتی از سطوح چمن کاری، ارتقای کیفی محیط حاصل میشود و از صرف هزینه‌های بی مورد و گزاف برای نگهداری از فضاهای سبز شهری که در مواردی به اشتباه و بدون در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد جلوگیری خواهد شد.
شرح جزییات مشخصات فنی و اجرایی
شالوده و اساس شکل‌گیری فضاهای سبز شهری را درختان و درختچه‌ها به وجود می‌آورند . استفاده از درختان و درختچه‌ها در طرحهای توسعه فضای سبز شهری اصولاً با اهداف گوناگونی صورت می‌گیرد که مهمترین آنها را می‌توان در تولید اکسیژن و کاهش آلودگی‌های محیطی ( هوا ، آب ، خاک ، صدا ) ایجاد تغییرات بیوکلیماتیک ، تامین نسبی آسایش زیستی ( تعدیل دمای محیط ، افزایش رطوبت نسبی ، ایجاد سایه و تنظیم جریان وزش باد و نسیم ) برشمرد.
همچنین می‌توان با استفاده از درختان و درختچه‌ها با هدف حفاظت فیزیکی و به منظور کاهش سرعت وزش باد و کنترل فرسایش و همچنین ایجاد کننده ارزش‌های بصری از طریق به وجود آوردن الگوهای سایه روشن در محیط ، منظر سازی ، قاب گیری چشم اندازها و ایجاد پوشش بر روی مناظر نامطلوب بهره گرفت .
از اینرو نقش درختان و درختچه‌ها در پارک‌سازی ، حاشیه‌های سبز معابر ، خیابان‌ها ، بلوارها و بزرگراه‌های شهری ، جنگل‌کاری‌ها و کمربندهای سبز پیرامون شهرها اهمیت می‌یابد و عملیات مراقب و نگهداری از گیاهان در چنین فضاهایی باید با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیکی آنان و از طریق به کارگیری تیمارهای مراقبتی ویژه هرکدام از سه کارکرد فوق صورت پذیرد.
گیاهان چوبی نیز همانند سایر موجودات زنده به مواد غذایی ، آب و مراقبت‌های باغبانی نیاز دارند و به هنگامی که خارج از رویشگاه و زیستگاه طبیعی‌شان کاشته می‌شوند ، ضرورت تامین این قبیل نیازها افزایش می‌یابد . بنابراین ضروری است تا در تنظیم دستورالعملهای انجام عملیات اجرایی مراقب و نگهداری از درختکاری‌های شهری با در نظر داشتن نقش کارکردی درختان براساس موقعیتی که به کار برده شده‌اند ، شرح جزییات عملیات نگهداری از آنان تدوین و به مورد اجرا گذاشته شود. با توجه به موقعیت‌های کاربردی درختکاری‌ها و تنوع روشهای نگهداری از آنها به لحاظ موقعیت مکانی و محل استقرار و نیز جزییات مشخصات فنی ـ اجرایی ، عملیات مراقبت و نگهداری از درختان و درختچه‌ها در فضاهای سبز شهری در سه فصل جداگانه تحت عناوین درختکاری در پارک‌ها ، درختکاری حاشیه معابر ، جنگل‌کاری‌ها و کمربندهای سبز توضیح داده خواهند شد.
فصل اول
ـ درختکاری در پارک‌ها
کاشت درختان و درختچه‌های زینتی در پارکهای شهری یکی از مظاهر عینی استفاده از گیاهان در شکل‌گیری فضاهای سبز شهری است . بنابراین درختان به عنوان اسکلت فضای سبز شهری و ایجاد کننده ابعاد فضایی در پارک‌ها از نقش تعیین کننده و با اهمیتی برخوردارند. کاشت درختان و درختچه‌ها در پارک‌ها به منظور دستیابی به اهداف از پیش یاد شده با استفاده از تنوع نسبتاً زیاد درختان و درختچه‌های زینتی غیر بومی و در مواردی نیز با استفاده از گونه‌های بومی موجب شده است تا عملیات اجرایی نگهداری از درختان و درختچه‌های کاشته شده در پارک‌ها از پیچیدگی‌های نسبی برخوردار گردد. با یادآوری این نکته که در عملیات مراقبت از درختکاری‌های تزیینی توجه به نیازهای اکولوژیکی گیاهان اهمیت بیشتری می‌یابد ، ذکر این نکته ضرورت دارد که درک ارزش‌های زیبا شناختی درختان و درختچه‌های زینتی تنها با شناخت صحیح از روابط کارکردی آنان و بر حسب موقعیت قرار گرفتنشان در طراحی کاشت حاصل خواهد شد.
1 – 1 آبیاری
• تامین نیاز آبی درختان و درختچه‌های زینتی باید مطابق با سیستم آبیاری طراحی شده برای همان مجموعه فضای سبز انجام شود و پیروی از الگوی آبیاری طراحی شده الزامی میباشد. آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی در پارکهای برخوردار از سیستم آبیاری تحت فشار به صورت بارانی انجام میشود.
• در غیاب سیستم آبیاری تحت فشار ، آبیاری درختان باید با استفاده از شیلنگ متصل به شیرهای برداشت و یا تانکرهای سیار مجهز به سیستک پمپاژ با رعایت عدم ایجاد آبشویی در خاک پای درخت و سایر رستنی‌های کاشته شده در مجاورت آنان توسط کارگران آبیار آموزش دیده انجام شود.
• دفعات و طول مدت آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی کاشته شده در پارک‌ها باید با توجه به تغییرات آب و هوایی ماه‌های مختلف سال انجام پذیرد.
• آبیاری درختان و درختچه‌های زینتی به تبعیت از برنامه کلی آبیاری سایر گیاهان باید در ساعات خنک روز انجام شود.
• در حالتی که آبیاری در بخش‌هایی از پارک به صورت جوی پشته ، غلام گردشی و یا کرتی انجام میشود باید ترتیبی اتخاذ شود تا با قرار دادن موانعی در مسیر حرکت آب ، سرعت جریان آب قابل تنظیم و آرام شود تا اینکه به مقدار کافی در خاک نفوذ کرده و درختان و درختچه‌های واقع در مسیر کاملاً سیراب شوند.
• در صورت مشاهده هر گونه نقص فنی در سیستم آبیاری و مواجه با خرابی آب‌پاش‌ها و یا پارگی و سوراخ شدن شیلنگ‌ها باید به فوریت نسبت به رفع نواقص اقدام گردد.
• مسیر کانال‌ها و جوی‌های آب‌رسانی در پارک‌ها باید همیشه پاکیزه نگه داشته شود و از وجود هرگونه زباله ، نخاله و یا علف‌های هرز پاک سازی گردد.
• ترمیم تشتک آبخور درختان و درختچه‌های واقع در مسیر آبیاری ثقلی در طول دوره آبیاری ضروری است . پاک سازی ، نظافت و کنترل مستمر مسیر آبیاری همراه با مرمت تشتک‌های آبخور باید در طول مدت آبیاری به منظور جلوگیری از هرزروی آب انجام شود.
• محل کاشت و تشتک آبخور سوزنی برگان باید به لحاظ نیاز مداوم آنان به رطوبت کافی همواره مرطوب نگه داشته شود.
• در صورت وزش بادهای شدید ، بروز خشک سالی و یا کمبود بارندگی ، بکارگیری تمهیدات لازم به منظور سیراب سازی گیاهان از طریق آبیاری خارج از برنامه درختان و درختچه‌های همیشه سبز تا پیش از شروع یخبندان‌های زمستانه و یا شروع زود هنگام دوره رویش گیاهان ضرورت دارد.
• چنانچه محل استقرار درختان و درختچه‌ها در داخل چمن و یا در میان سایر گیاهان پوششی قرار گرفته باشد ، اطراف این قبیل از گیاهان باید تا فاصله نیم متری از طوقه درخت از وجود هر گونه رستنی پاکسازی و با استفاده از مالچ پوشانید تا گیاه بتواند از رطوبت کافی بهره‌مند گردد.
• در صورت مشاهده پژمردگی و احساس نیاز درختان و درختچه‌ها به آب بیشتر ، باید با استفاده از روش آبیاری شیلنگی نسبت به تامین آب مورد نیاز این قبیل گیاهان در پروژه‌های برخوردار از سیستم‌های آبیاری تحت فشار مبادرت گردد.
2 – 1 کود دهی و تغذیه گیاه
کود دهی درختان و درختچه‌ها در پارک‌ها به قصد افزایش رشد صورت نمی‌گیرد از این رو در تغذیه این گروه از گیاهان باید موارد زیر رعایت شود :
الف – تغذیه با استفاده از کودهای شیمیایی
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌ها با استفاده از کودهای شیمیایی فقط به هنگامی که سلامتی گیاه به دلیل بروز برخی کمبودها رو به زوال نهاده و با ضعیف شدن گیاه موجبات کاهش طول عمر آن فراهم میشود انجام می‌پذیرد. باید کود دهی با استفاده از کودهای شیمیایی مناسب و با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده صورت پذیرد.
• پیش از کود دادن به درختان باید با انجام بررسی‌های لازم ، از اینکه سلامتی گیاه تحت تاثیر عوامل بیماریزا و یا بروز صدمات فیزیکی و یا حمله آفات به خطر نیفتاده باشد اطمینان حاصل شود.
• کود دهی و تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی در پارک‌ها با استفاده از کودهای شیمیایی حتی‌الامکان نباید از طریق کود پاشی مستقیم بر روی خاک انجام شود. در فضاهای سبز شهری ترجیحاً استفاده از روش تزریق محلول کود در خاک به هنگام شروع به فعالیت رویشی درختان که سرعت جریان و حرکت شیرابه‌ها بیشتر است با رعایت دستورالعمل مصرفی کارخانه سازنده کود قابل توصیه است . .
• تغذیه مستقیم درختان و درختچه‌های زینتی به روش کود پاشی سرک و با استفاده از کودهای شیمیایی گرانوله بر روی خاک در محدوده سایه انداز تاج درختان و درختچه‌ها در مناطقی که خاک از تراکم پوشش علفی برخوردار است چندان موثر نیست .
• از بهم زدن خاک اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال به منظور مخلوط کردن آن با کود باید احتراز شود زیرا مضرات این کار بیشتر از منافع آن است .
• محلول پاشی کودهای شیمیایی بر روی برگ‌های درختان و درختچه‌ها از مناسب ترین روشهای تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی به شمار می‌رود . در صورت برخورداری مجموعه فضای سبز از سیستم آبیاری تحت فشار ، محلول پاشی از طریق سیستم آبیاری انجام میشود. در غیر این صورت استفاده از دستگاه‌های سمپاش به منظور محلول پاشی کودهای شیمیایی محلول توصیه میشود .
ب – تغذیه گیاه با استفاده از کود دامی
• تغذیه درختان و درختچه‌های زینتی با استفاده از کود دامی پوسیده به منظور اصلاح ساختمان خاک ، افزایش نفوذ پذیری و تنفس بهتر ریشه‌های سطحی در محیط اطراف طوقه با رعایت عدم ایراد صدمات فیزیکی برای سایر رستنی‌های علفی از ابتدای فصل پاییز تا شروع فصل رویش ضروری است .
• تغذیه گیاهی با استفاده از کود دامی پوسیده باید همراه با پابیل نمودن سایه انداز تاج و اطراف طوقه درخت انجام شود.
• در استفاده از کودهای دامی حصول اطمینان از پوسیدگی کامل ، سلامت و عدم مشاهده قارچ زدگی و یا آلودگی به آفات و عوامل بیماریزا و نیز فقدان اجسام خارجی نظیر قطعات شیشه ، سنگ ، چوب و سایر اجسام فلزی تیز و برنده و همچنین عاری بودن از وجود بذر علف‌های هرز ضرورت دارد.
• در صورت مواجه با خاک‌های سنگلاخی و فقیر و یا مشاهده نخاله‌های ساختمانی در اطراف ریشه درختان و درختچه‌های زینتی در زمان مناسب و به تناوب ، تعویض و جایگزینی خاک اطراف ریشه گیاه ضرورت دارد.
3 – 1 سم‌پاشی و دفع آفات
تنوع گونه‌های گیاهی در مجموعه فضاهای سبز شهری باعث میشود تاگسترش فعالیت و انتشار آفات و بیماری‌های گیاهی در مقایسه با آن دسته از فضاهای سبزی که از تنوع گیاهی محدودتری برخوردار می‌باشند آثار تخریبی کمتری بر جای ماند . از این رو :
• به منظور کاهش اثرات زیان بار استفاده از سم‌پاشی در محوطه پارکهای شهری ، انجام اقدامات پیشگیرانه و عملیات به زراعی و مبارزه بیولوژیکی با آفات گیاهی همراه با پاکسازی محوطه کشت ، یخ آب دادن ، حذف سرشاخه‌های آلوده و . . . باید به مورد اجرا گذاشته شود. ترجیحاً روشهای مبارزه تلفیقی توصیه میشود.
• به منظور مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی ، پس از مبارزه بیولوژیکی و مکانیکی ، ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه از اولویت برخوردار است . مبارزه شیمیایی با آفت بر روی شاخه و برگ‌های درختان و درختچه‌ها فقط به هنگام طغیان آفات ضرورت پیدا می‌کند.
• سم‌پاشی کامل درختان بلند باید با استفاده از بالابر در تمامی سطوح داخلی و خارجی این قبیل درختان انجام شود.
• به منظور ضد عفونی کردن خاک اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی ، عملیات سم‌پاشی باید با استفاده از سموم کم خطر و توصیه شده و رعایت کامل مقررات زیست محیطی به مورد اجرا گذاشته شود.
• عملیات سم‌پاشی بر علیه آفات و بیماری‌های گیاهی باید با رعایت کامل اصول ایمنی و به هنگامی که وزش باد وجود نداشته و هوا کاملاً آرام باشد انجام شود.
• رعایت نکان ایمنی و مقررات زیست محیطی در استفاده از سموم شیمیایی و به کارگیری ابزار و وسایل سم‌پاشی و پوشیدن لباس مناسب و استفاده از ماسک توسط کارگر سمپاش الزامی است.
• به هنگام سم‌پاشی بر علیه آفات و بیماری‌های گیاهی ، پیش‌بینی تمهیدات لازم به منظور جلوگیری از تردد عابرین در محوطه سم‌پاشی شده تا حصول اطمینان از سلامتی و ایمنی محیط ضرورت دارد و در حین انجام عملیات سم‌پاشی نیز مراتب باید با نصب تابلوهای هشداردهنده به اطلاع عموم برسد.
• پاکسازی ، جمع آوری و بسته بندی مناسب جهت دفع بهداشتی قوطی سموم شیمیایی و تحویل به مراکز بهداشت و حفاظت کار شهرداری در اسرع وقت و پس از اتمام عملیات سم‌پاشی الزامی است.
4– 1 وجین علف‌های هرز
• وجین علف‌های هرز در اطراف طوقه درختان بالغ و کهنسال و نیز شاخه‌های سوزنی برگان خزنده بر روی خاک با هدف پاکسازی از وجود هر گونه رویش علفی نابجا و مزاحم مستمراً باید صورت پذیرد.
• وجین علف‌های هرز در محوطه اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی باید به صورت مستمر و حداقل هر دو هفته یک بار پس از آبیاری انجام شود.
• وجین علف‌های هرز باید قبل از گل‌دهی و به بذر نشستن آنان انجام شود.
• محوطه اطراف طوقه درختان و درختچه‌های زینتی تا فاصله نیم‌متری از طوقه باید پابیل و مالچ پاشی شود تا از رویش علف‌های هرز جلوگیری گردد.
• وجین علف‌های هرز در داخل کانال‌های آب رسانی ، جوی و پشته‌ها ، کرت‌ها و همچنین داخل تشتک‌های آبخور باید به صورت مستمر به مورد اجرا گذاشته شود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 117 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود با لینک مستقیم
دانلودمقاله اجرایی عملیات مراقبت و نگهداری از فضاهای سبز شهری 
