بیوگاز را می توان از تخمیر سه گونه زیست توده بدست آورد:
الف- فضولات دامی و زائدات کشاورزی
ب- فاضلاب های شهری و صنعتی
پ- زباله های شهری
با استفاده از مطالعه و همکاران، نتایج پتانسیل سنجی تولید بیوگاز در ایران را می توان چنین خلاصه نمود{26}:
- مقدار فضولات دامی قابل دسترس در ایران 74964 هزار تن در سال بوده که بیوگاز قابل تولید از آن 8668 میلیون متر مکعب می باشد.
- جرم زائدات کشاورزی و جنگلی در ایران 5/23147 هزار تن در سال بوده که بیوگاز تولید از آنها 8/5475 میلیون متر مکعب می باشد.
- اگر شهرهای بالای 100 هزار نفر را ملاک قرار دهیم و با استفاده از فرآیند بی هوازی فاضلاب را تصفیه نماییم، بیوگاز حاصل از تصفیه بیهوازی حدود 245~ 8/107 میلیون متر مکعب خواهد بود. اگر فرآیند هوادهی به کار ببریم، این مقادیر کمتر خواهند شد. برای نمونه در فرآیند روش لجن فعال میزان بیوگاز حاصله از هاضمهای لجن حدود 8/107~ 9/20 میلیون متر مکعب خواهد بود.
- بیوگاز حاصل از فاضلاب ها صنعتی بسیار متغیر می باشد. این مقدار بستگی به نوع صنعت، نوع فرآیند تصفیه و مقدار فاضلاب دارد. برای مثال بیوگاز قابل تولید از صنایع بزرگ غذایی (روغن نباتی، الکل سازی، کنسرو، کمپوت، شیلات و ...) در کشور حدود 4/279~ 5/81 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده می شود.
- با فناوری های موجود، میانگین سالانه استخراج گاز از محلهای دفن زباله حدود 7 متر مکعب از هر تن زباله می باشد که در مقایسه با بازده نظری تولید بیوگاز بسیار پایین است. استخراج گاز در این شرایط برای شهرهای بسیار بزرگ مقرون به صرفه خواهد بود. اما با بهره گیری از فرآیند هضم بی هوازی زباله های فسادپذیر، مجموع بیوگاز قابل تولید در کشور (با فرض 60% بازدهی فرآیند)، 7/1645 میلیون متر مکعب بیوگاز در سال بدست می آید.
دیده می شود که تنها از منابع فوق به طور میانگین سالیانه 35/16146 میلیون متر مکعب بیوگاز (9175 میلیون متر مکعب متان) قابل استحصال می باشد. با فرض ارزش حرارتی متان 7/36، این حجم متان معادل ژول انرژی خواهد بود.
5-2)عوامل بازدارنده در گسترش فن آوریهای تولید بیوگاز در ایران
علل متعددی باعث شده اند که تولید بیوگاز در ایران گسترش نیافته و جایگاه درخوری را میان انواع انرژی نداشته باشد. مواردی که در پی می آید مهمترین این علل
می باشند:
الف- ارزان بودن انرژی در ایران:
انرژی های در دسترس در کشور به علت متکی بودن بر منابع زیر زمینی و تعلق یارانه به آنها، با بهای اندک به دست مصرف کننده می رسند (مقایسه شود قیمت انرژی در آمریکا 9/12 ریال بر مگاژول با قیمت انرژی در ایران 3/2 ریال بر مگاژول با برابری هر دلار 3000 ریال ]26[). این در حالی است که تولید هر انرژی غیر متعارف جدید مانند انرژی خورشیدی، باد و زیست توده، مستلزم صرف هزینه های به نسبت زیادی
می باشد. از جمله این هزینه های می توان به هزینه های زیر اشاره کرد:
- هزینه های تحقیق و توسعه
- هزینه های پشتیبانی مقدماتی
- هزینه های توسعه اقتصادی و فن آوری صنایع وابسته
- هزینه های حفاظتی و مراقبتی
- تخفیف های مالیاتی و ...
سایر هزینه های متعارف دیگر مانند سرمایه گذاری اولیه، هزینه های راهبری و مدیریت، تعمیرات و ... باید لحاظ شوند. از طرف دیگر باید توجه داشت که حتی قیمت تمام شده انرژی های متعارف – نظیر سوختهای فسیلی- قیمت واقعی آنها نبوده و برای محاسبه قیمت های اصلی آنها، هزینه های دیگری را نیز باید در نظر داشت که در این کشور لحاظ نمی شوند. از مهمترین این هزینه ها:
- هزینه های رفع آلودگی ایجاد شده توسط نیروگاهها
- هزینه های زیست محیطی استفاده از سوختهای آلاینده
- هزینه های تخریب منابع طبیعی می باشند
در هر حال بودن در نظر گرفتن عوامل فوق، نگارندگان این مقاله قیمت هر گیگاژول انرژی معادل بیوگاز تولیدی در ایران را 10 تا 13 دلار برآورد کرده اند ]27[ که در مقایسه با قیمت سوختهای دیگر (مثلاً گاز طبیعی ) عدد بزرگی می باشد.
مسئله دیگری که مطرح می شود این است که تغییری قیمت انرژی، مسئله ای بسیار پیچیده بوده که به عوامل گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی در سطح ملی و جهانی بستگی دارد و هر گونه تغییر در قیمت انرژی ممکن است به بحرانهای اجتماعی و سیاسی بیانجامد و در نتیجه سیاستگذاری در امر انرژی مستلزم بررسی های کارشناسانه، دقیق و طولانی مدت بوده که در نهایت راه را برای جایگزین کردن سوختهای پاکیزه و تجدید پذیر هموار کند.
ب- نبودن مرجع و متصدی مشخص برای بیوگاز در کشور:
هر چند که از گسترش بیوگاز در جهان زمان زیادی نمی گذرد و تا جندی پیش به عنوان یک فن آوری فقر تلقی می شد، اما این مسئله دلیل قانع کننده ای برای عدم گسترش این فن آوری در ایران نمی شود. با توجه به فن آوریهای نسبتاً ساده ساخت هاضم های لجن، مولدهای بیوگاز روستایی و راکتورهای بی هوازی، انتظار می رود که با یک برنامه ریزی صحیح و حساب شده، بیوگاز جایگاه ویژه خود را پیدا کند.
مهمترین عامل که باعث شده است در این زمینه سیاست مشخص و مدونی وجود نداشته باشد، تعدد مراکز تصمیم گیری- به عبارت بهتر نبود یک مرکز مشخص تصمیم گیری- برای این گونه انرژی می باشد. تا کنون سازمانها و مراکز متعددی مانند مرکز تحقیقات و کاربرد انرژی های نو سازمان انرژی اتمی، سازمان انرژی های نو ایران (وابسته به ورزات نیرو)، وزرات جهاد سازندگی، مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی (نظیر جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه نیرو) و چند سازمان و مرکز غیر دولتی دیگر (مانند کانون مطالعات توسعه پایدار)درباره بیوگاز تحقیقات و مطالعاتی انجام داده اند. به نظر می رسد.
شامل 32 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق پتانسیل تولید بیوگاز در ایران
