پروژه کار آفرینی تاسیس و راه اندازی چاپخانه

اختصاصی از نیک فایل پروژه کار آفرینی تاسیس و راه اندازی چاپخانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 69

پروژه کار آفرینی تاسیس و راه اندازی چاپخانه

مقدمه :

کلیه داراییهای یک واحد تجاری - تولیدی دارای ارزش اقتصادی است و حصول اطمینان از به کارگیری آن طبق هدفهای تعیین شده ، نیازمند طرح ریزی می باشد . مثلاً مهندسین تولید برای استفاده موثر از تسهیلات تولید ، برای کلیه فعالیتهای تولیدی به دقت برنامه ریزی می کنند . یا مدیران سیستم ضوابط عملیاتی را به نحوی تنظیم می کنند که حداکثر استفاده را از سیستم کامپیوتر به عمل آورند و از هر گونه استفاده نابجا از این سیستم جلوگیری نمایند . برخی از داراییها به علت ماهیت یا اهمیت آن مستلزم بذل توجه و اعمال دقت بیشتر مدیریت است . موجودیها ، دارایی دیگری است که نیازمند توجه دقیق مدیریت واحدهای تجاری - تولیدی می باشد .

موجودیها دو ویژگی مهم دارد که این ویژگیها ، بذل توجه خاص و همچنین طرح‌ریزی آن را الزامی می کند . ویژگی اول ، صرف مقدار متنابهی از منابع واحدهای تجاری - تولیدی در موجودیهاست . ویژگی دوم ، گردش موجودیهاست که برخلاف داراییهای غیرجاری به طور مداوم مصرف و مجدداً جایگزین می گردد .

فصل اول

تاریخچه شرکت محصولات کاغذی لطیف

شرکت محصولات کاغذی لطیف در تاریخ 7/3/1364 تأسیس و عملیات اجرایی خود را در اواخر سال 1370 در شهر صنعتی هشتگرد در زمینی به مساحت 65 هزار متر مربع و زیربنای حدود 30 هزار متر مربع و با ظرفیت 15000 تن کاغذ با گراماژ پایین آغاز نمود. و پس از گذشت حدود 5/2 سال در نیمه اول سال 1373 بهره برداری از آن آغاز گردید.

ماشین آلات در چهارچوب قرارداد همکاری فنی و اقتصادی ایران و اتریش با استفاده از ارز فاینانس از شرکت فویت خریداری گردیده و اعتبار آن در تاریخ 5/1/1370 در بانک تجارت گشایش یافته است.

لطیف اولین کارخانه دارای واحد جوهر زدایی (Dinking) در صنایع کاغذ سازی ایران می باشد و قادر است روزنه 60 تن کاغذ باطله را جوهر زدائی نموده و به صورت خمیر اولیه تبدیل و از محل این خمیر انواع محصولات را تهیه نماید.

کارخانه کاغذسازی لطیف با بهره گیری از سیستم پیشرفته PLC، با دارا بودن دو مرکزیت کنترل در سالن کاغذ و سالن جوهر زدایی با بیشترین راندمان نسبت به کنترل تجهیزات کارخانه اقدام نماید. ماشین کاغذ توان تولید انواع کاغذهای بهداشتی و صنعتی را از گراماژ 14 تا 45 گرم بر متر مربع دارا می باشد. تمام کنترل آن به

مقاله درباره کارآموزی چاپخانه

اختصاصی از نیک فایل مقاله درباره کارآموزی چاپخانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 41

دانشگاه جامع علمی کاربردی

واحد 34

درس:

پروژه کارآموزی

موضوع:

چاپخانه

استاد :

جناب آقای هادی

دانشجو:

فاطمه معین

سال تحصیلی:

تابستان 1388

اهداف پروژه :‌

در طی این تحقیق ما قصد داریم راه های ایجاد کار را بشناسیم تا پس از پایان درس ، توجه به قوه خلاقیت فردی و در نظر گرفتن استعدادهای موجود و پی بردن به نیازهای جامعه و شناخت امکانات موجود در گروه های چند نفره و اقدام به اشتغال زایی کردن تا این نسل جوان جویای کار در جامعه صاحب کار شوند . برای شروع کار از تجربیات کار آفرین محترم آقای یادگاری جهت راه اندازی چاپخانه استفاده نمودیم .

پیشگفتار

صنعت چاپ در کشورها سابقه ای دیرینه دارد شاید پیش تر از بسیاری صنایع جدید ، صنعت چاپ به کشورها وارد شد بنا بر این انتظار می رود از نظر نیروی کار متخصص و رعایت استاندارد های حرفه ای نیز نسبت به صنایع دیگر از موقعیت بهتری برخوردار باشد اما با نخستین مراجعه به چاپخانه و پایگیری یک کار چاپی به آسانی فهمیده می شود که این صنعت از نظر ترتیب نیروی کار ماهر و انتقال دانش فنی بس فقیر است و در این زمینه هیچ کار اساسی و قابل اعتنایی صورت نگرفته است . نبود آموزش عالی معتبر چاپ و حتی دوره های کوتاه مدت آموزش فنی و حرفه ای در کشور انتقال دانش فنی را به طور عمده به آموزش استاد شاگردی محدود ساخته ، بنابراین نیروی کار دوره دیده هیچ سطحی (‌عالی تکنسین و کارگری ) تربیت نشده است . بخت خابیده آموزش چاپ به تازگی بسیار شده و طی چند سال اخیر آموزش ، نقل مجلس خانواده چاپ بوده و حرکت هایی در این زمینه صورت گرفته است . اما هنوز تا تحقق آموزش هدفمند و برنامه ریزی شده و کار بست آموخته ها در عمل و رعایت استاندارد های حرفه ای راه درازی در پیش داریم و تلخی تجربه های گذشته در کام ها از خوش بینی بر خدر مان می دارد . گستردگی و تنوع رشته ها چاپ و مواد مصرفی و روش های آن به گونه است که کسب تخصص در همه شاخه های آن نا ممکن می نماید . بنابراین آموزش چاپ در هه رشته ها و شاخه های آن مستزم برنامه ریزی دقیق ، سرمایه گذاری قابل توجه و ایجاد فضاها ، امکانات ، کارگاه ها و آزمایشگاه های مناسب و همچنین توجیه مدیران و دست اندر کاران چاپ است و انجام چنین کار بزرگی تنها با مشارکت فعال خانواده بزرگ چاپ نهادهای صنعتی و مسؤلان دولتی این رشته مسیر می شود اما تازمانی که چنان موافقت و همیاری و اقدام بنیانی صورت نگرفته است ، نمی توان دست روی دست گذاشت باید عطش تشنگان دانش را در خانواده چاپ حتی به قدر جرعه ای یا قطره ای فرو نشاند .

تحقیق درمورد چاپ و چاپخانه

اختصاصی از نیک فایل تحقیق درمورد چاپ و چاپخانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

چاپ و چاپخانه

چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود (:9 ج 1، ص 785). در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند (68:1). چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مکان چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید (28:8) و، به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد (:11 ذیل "چاپ").

تاریخچه

پیدایش چاپ را می‌توان به سده‌های پیش از تاریخ، زمانی که انسان اقدام به ساخت مُهرهای گلی و چوبی کرد، نسبت داد؛ ولی ابداع چاپ به‌مفهوم امروزی را به کشور چین نسبت می‌دهند. چینی‌ها در اواخر قرن دوم میلادی سه عنصر مورد نیاز چاپ، یعنی کاغذ، جوهر، و سطوح کنده‌کاری‌شده را در اختیار داشتند (:23 ج 14، ص 1052). شواهد تاریخی برجای‌مانده نشان می‌دهد که در عصر سلسله‌های سویی و تانگ در چین (قرن 6-10 م.) عمل تکثیر را، نه تنها به‌کمک سنگ (فشردن و یا مالیدن آن بر کاغذ)، بلکه با چوب، فلز، و حتی گِل پخته به‌طور دقیق انجام می‌دادند و، بدین ترتیب، متونی را در نسخه‌های متعدد تولید می‌کردند (98:1-99). ابتدایی‌ترین روش کار چاپ قالبی بود؛ بدین‌گونه که مطالب را روی تکه‌های چوبی حک و سپس بر کاغذ منتقل می‌کردند. نخستین نسخه چاپی موجود در جهان اثری است که در ایالت کانسای[1] چین به‌دست آمده است. این نسخه کار شخصی به نام وانگ چیه[2] است که تاریخ چاپ را 11 مه 868 م. ذکر می‌کند (:2 44). پس از چاپ قالبی، استفاده از حروف متحرک معمول شد. در فاصله سال‌های 1041-1408م.، نخستین بار، فردی چینی به نام پی شنگ[3]، با استفاده از نوعی چسب و گل، اقدام به ساخت حروف متحرک کرد. در 1403م. پادشاه کره، هتای تجونگ،[4] دستور ساخت حروف متحرک از مفرغ را داد (:23 ج 14، ص 1052-1053). در همین زمان، در اروپا نیز اختراع حروف متحرک بدون اطلاع از کار چینی‌ها، توسط گوتنبرگ[5] انجام گرفت (:9 ج 1، ص 785). گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آنها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بین 300 تا 500 برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس 42 سطری بود (101:1). کتاب‌هایی که در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است.

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود 40 سال در همه کشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصله سال‌های 1460 ـ 1470 م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از 12 میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر[6] در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن 24 دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند (:16 35-36).

کار چاپ با حروف عربی نیز پیش از کشورهای اسلامی و عربی، در اروپا آغاز گردید و نخستین چاپخانه عربی، در ]ایتالیای مرکزی[ به‌دستور کاردینال فرناندومدیچی، دوک بزرگ توسکانا، و ریاست جوانی ایتالیایی، به نام جیوانی باتیستا رایموندی[7] ، تأسیس گردید. این چاپخانه در 6 سپتامبر 1586 آغاز به‌کار کرد و کتاب قانون ابن سینا را به‌همراه کتاب النجاه که خلاصه شفای بوعلی سیناست، به‌عنوان نخستین محصول خود، در سال 1593 به چاپ رساند. البته در فاصله انتشار این کتاب‌ها، کتاب‌های کوچک دیگری به زبان عربی به چاپ رسید؛ از جمله: ترجمه عربی انجیل‌های چهارگانه (1590)؛ کتاب‌های الکافیه اثر ابن حاجب والاجُرومیه اثر ابن آجُروَم منهاجی (1592)؛ نزهه‌المشتاق فی ذکرالامصار و الاقطار و البلدان و الجُزر و المدائن و الآفاق اثر شریف ادریسی؛ کتاب تحریر اصول اقلیدس (1594) اثر خواجه نصیرالدین طوسی؛ و التصریف (1610) درباره صرف و نحو عربی، تألیف امام عِزّی (738:7-739).

در پاریس نیز چاپخانه دیگری با نام چاپخانه زبان‌های شرقی[8] ، که نخستین چاپخانه عربی در پاریس به‌شمار می‌رفت، تأسیس شد (741:7). در هلند، فرانسیسکو رافلنجیوس[9]  (1597-1539) چاپخانه‌ای عربی را که از نظر چاپ حروف در سطحی پایین‌تر از چاپخانه مدیچی قرار داشت تأسیس کرد. در این چاپخانه >الفبای زبان عربی< و پنجاه مزمور از مزامیر عهد قدیم و فرهنگ عربی بزرگ وی نیز در سال 1613 از سوی پسرش به‌چاپ رسید (742:7).

در آلمان، نخستین چاپخانه عربی از سوی پتروس (پیتر) کریستن (1575-1640) تأسیس گردید. از سال

محیط چاپخانه و استانداردهای آن

اختصاصی از نیک فایل محیط چاپخانه و استانداردهای آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

محیط چاپخانه و استانداردهای آن

«سالن چاپ ماشین‌آلات افست ورقی»

مقدمه

زیرسازی و نصب تاسیسات تهویه و روشنایی و نیز تجهیزات فوت و مک و امکانات ایمنی در محیط چاپخانه، دارای ریزه‌کاری‌های فراوانی است که رعایت آنها تاثیر چشمگیری در شرایط محیط و کیفیت کارهای چاپی دارد.

رعایت بسیاری از دستورالعمل‌ها در این زمینه‌ها هیچگونه هزینه اضافی تحمیل نمی‌کند، در عوض از بروز بسیاری مشکلات و گرفتاری‌ها و هزینه‌های بعدی نیز جلوگیری می‌کند.

در اینجا نکات اساسی و توصیه‌های ارزنده‌ای درباره ساختمان و تاسیسات ماشین‌خانه ارایه می‌شود.

حداقل ‌فضای ‌مورد ‌نیاز:

‌با ‌توجه ‌به ‌مساحت ‌کف ‌ماشین ‌چاپ ‌که ‌به ‌سطح ‌زیر ‌اشغال ‌معروف ‌است، ‌(طول ‌* ‌عرض) ‌حداقل ‌فضای ‌مرتبط ‌با ‌جریان ‌کار ‌و ‌فضای ‌مورد ‌نیاز ‌جهت ‌نصب ‌ماشین ‌می‌بایست ‌2 ‌تا ‌3 ‌برابر ‌سطح ‌زیر ‌اشغال ‌بوده، ‌به ‌اضافه ‌فضایی ‌جهت ‌انبار ‌موقت ‌به ‌منظور ‌هم هوایی شرایط ‌دما ‌و ‌رطوبت ‌کاغذ ‌مصرفی، ‌به ‌اضافه ‌فضایی ‌کنار ‌ماشین ‌چاپ ‌به ‌منظور ‌قرار ‌دادن ‌اوراق ‌نیمه ‌تمام ‌چاپی ‌اعم ‌از ‌رنگ‌های ‌تکمیلی ‌و ‌یا ‌چاپ ‌پشت ‌و ‌تعبیه ‌فضای ‌مورد ‌نیاز ‌جهت ‌نگهداری ‌مرکب‌های ‌مصرفی ‌و ‌میز ‌ترکیب ‌و ‌مخلوط ‌رنگ ‌جهت ‌رنگ‌های ‌ساختگی، ‌البته ‌به ‌امکان ‌گسترش ‌این ‌فضاها ‌در ‌صورت ‌افزایش ‌و ‌یا ‌تکمیل ‌تجهیزات ‌نیز ‌می‌بایست ‌نظر ‌داشته ‌و ‌ضریبی ‌تا 30‌% ‌فضای ‌بیشتر ‌را ‌به ‌آن ‌اختصاص ‌داد.

کف ‌سالن:

‌ایجاد ‌کف ‌بتنی ‌و ‌هم‌سطح ‌در ‌سالن ‌چاپ ‌یک ‌اصل ‌قلمداد می‌شود. ‌نیازی ‌به ‌ایجاد ‌لایه ‌سخت ‌شده ‌در ‌سطح ‌بتن ‌نیست ‌لیکن ‌ایجاد ‌یک ‌پوشش ‌نظیر ‌کف‌پوش ‌و ‌یا ‌رنگ ‌اپوکسی ‌به منظور جلوگیری از ‌گردوغبار ‌از ‌سطح ‌بتن، ‌پیشنهاد ‌می‌شود. ‌جهت ‌برخورداری ‌از ‌یک ‌کفپوش ‌جذاب ‌با ‌قابلیت ‌پاک‌شوندگی ‌آسان، ‌استفاده ‌از ‌یک ‌پوشش ‌اپوکسی ‌و ‌اورتان ‌با ‌رنگ ‌خاکستری ‌که ‌مقاوم ‌مواد ‌خورنده ‌شیمیایی ‌ضد ‌لکه ‌(با ویژگی ‌ضد‌لغزندگی) ، ‌به ‌ضخامت ‌3 ‌میلی‌متر ‌روی ‌سطح ‌بتن ‌پیشنهاد ‌می‌شود.

‌برای ‌کلیه ‌ماشین‌های ‌چاپ ‌5/‌1 ‌ورقی ‌به ‌بالا ‌می‌بایست ‌فوندانسیون ‌بتنی ‌تعبیه ‌شود. ‌بتن ‌فوندانسیون ‌نیاز ‌به ‌حداقل ‌4 ‌هفته ‌زمان ‌به ‌منظور ‌خشک ‌شدن ‌و ‌استحکام ‌جهت ‌نصب ‌ماشین ‌خواهد ‌داشت، ‌مگر ‌آن‌که ‌از ‌افزودنی‌های ‌خاص ‌شیمیایی ‌در ‌بتن ‌استفاده ‌شود ‌که ‌زمان ‌مزبور ‌را ‌به ‌حداقل ‌دو ‌هفته ‌کاهش ‌می‌دهد. ‌حتی ‌برای ‌ماشین‌آلات ‌دو ‌ورقی ‌(50*70) ‌نیز ‌عرض ‌فوندانسیون ‌را ‌مناسب ‌نصب ‌ماشین‌آلات ‌5/4 ‌ورقی ‌(100*70) ‌و ‌طول ‌آن ‌را ‌به ‌اندازه ‌ماشین ‌8 ‌رنگ ‌محاسبه ‌و ‌اجرا ‌نمایید ‌که ‌امکان ‌ارتقا ‌و ‌نصب ‌ماشین‌آلات ‌بزرگ‌تر ‌در ‌آینده ‌به ‌سهولت ‌فراهم ‌باشد. ‌محاسبات ‌اجرایی ‌مربوط ‌به ‌بالش ‌بتنی ‌فوندانسیون ‌می‌بایست ‌بر ‌اساس ‌وزن ‌ماشین ‌و ‌مقاومت ‌خاک ‌زیر ‌آن ‌باشد. ‌پیشنهاد ‌می‌شود ‌طی ‌مشاوره ‌با ‌سازنده ‌ماشین ‌و ‌استفاده ‌از ‌مشاورین ‌مهندس ‌سازه ‌نسبت ‌به ‌طراحی ‌و ‌اجرای ‌فوندانسیون ‌بتنی ‌ماشین ‌اقدام ‌شود.

می‌توان ‌از ‌صفحات ‌عایق ‌صدا ‌و ‌لرزش ‌(نظیر ‌تخته‌های ‌یونولیتی) ‌بین ‌بالش ‌بتنی ‌و ‌دیواره ‌کناره ‌آن ‌از ‌کف ‌سالن ‌استفاده ‌کرد. ‌این ‌صفحات ‌می‌بایست ‌1 ‌تا ‌5/‌1 ‌سانتی ‌متر ‌پایین‌تر ‌از ‌سطح ‌کف ‌سالن ‌قرار ‌گیرد ‌و ‌سپس ‌فضای ‌خالی ‌بالای ‌آن ‌بین ‌بالش ‌بتنی ‌و ‌کف ‌سالن، ‌توسط ‌درزگیرهای ‌قابل ‌انعطاف ‌نظیر ‌چسب‌های ‌آکواریوم ‌پر ‌شود.

محیط ‌پیرامون ‌هر ‌ماشین ‌و ‌راهروهای ‌منتهی ‌به ‌آن ‌جهت ‌نقل ‌و ‌انتقال ‌کاغذ ‌می‌بایست ‌توسط ‌خطوط ‌زرد ‌رنگ ‌به ‌پهنای ‌باند ‌75 ‌میلی‌متر ‌خط‌کشی ‌شود.

سقف‌ها:

‌نصب ‌سقف ‌کاذب ‌در ‌زیر ‌سقف ‌اصلی ‌سالن ‌چاپ ‌به ‌ارتفاع ‌7/3 ‌الی ‌3/4 ‌متر ‌از ‌کف ‌و ‌یا ‌رعایت ‌1/‌2 ‌متر ‌فاصله ‌سقف ‌کاذب ‌از ‌بلندترین ‌قسمت ‌ماشین ‌چاپ ‌پیشنهاد ‌می‌شود. ‌اغلب ‌سقف ‌کاذب ‌جهت ‌پوشش ‌کلیه ‌تجهیزات ‌و ‌مواردی ‌است ‌که ‌زیر ‌سقف ‌اصلی ‌نصب ‌و ‌قرار ‌گرفته‌اند، (‌نظیر ‌آهن‌آلات ‌اسکلت ‌ساختمان، ‌لوله‌کشی‌های ‌آب، ‌گاز ‌و ‌آتش‌نشانی، ‌کانال‌های ‌سیم ‌و ‌کابل‌های ‌برق ‌مربوط ‌به ‌چراغ‌های ‌سقفی ‌و ‌غیره) ‌که ‌امکان ‌بالقوه ‌جذب ‌گردوغبار ‌و ‌پودر خشک کن‌های ماشین ‌افست ‌معلق ‌در ‌هوا ‌را ‌داشته ‌که ‌پس ‌از ‌مدتی، ‌ ‌کارگاه ‌باعث ‌جدا ‌شدن ‌و ‌ریزش ‌مستمر ‌بر ‌روی ‌سطح ‌کار ‌چاپی ‌داخل ‌ماشین ‌و ‌یا ‌مرکبدان‌ها ‌شده ‌و ‌موجب ‌آشغال ‌آوردن ‌بر ‌روی ‌سطح ‌چاپ ‌خواهد ‌شد. ‌رنگ ‌سفید ‌کاشی‌های ‌گچی ‌مربع ‌شکل ‌سقف

دانلود تحقیق چاپ و چاپخانه

اختصاصی از نیک فایل دانلود تحقیق چاپ و چاپخانه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

چاپ و چاپخانه

چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود (:9 ج 1، ص 785). در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند (68:1). چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مکان چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته است. چاپخانه مؤسسه یا کارگاهی است که از عهده انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید (28:8) و، به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد (:11 ذیل "چاپ").

تاریخچه

پیدایش چاپ را می‌توان به سده‌های پیش از تاریخ، زمانی که انسان اقدام به ساخت مُهرهای گلی و چوبی کرد، نسبت داد؛ ولی ابداع چاپ به‌مفهوم امروزی را به کشور چین نسبت می‌دهند. چینی‌ها در اواخر قرن دوم میلادی سه عنصر مورد نیاز چاپ، یعنی کاغذ، جوهر، و سطوح کنده‌کاری‌شده را در اختیار داشتند (:23 ج 14، ص 1052). شواهد تاریخی برجای‌مانده نشان می‌دهد که در عصر سلسله‌های سویی و تانگ در چین (قرن 6-10 م.) عمل تکثیر را، نه تنها به‌کمک سنگ (فشردن و یا مالیدن آن بر کاغذ)، بلکه با چوب، فلز، و حتی گِل پخته به‌طور دقیق انجام می‌دادند و، بدین ترتیب، متونی را در نسخه‌های متعدد تولید می‌کردند (98:1-99). ابتدایی‌ترین روش کار چاپ قالبی بود؛ بدین‌گونه که مطالب را روی تکه‌های چوبی حک و سپس بر کاغذ منتقل می‌کردند. نخستین نسخه چاپی موجود در جهان اثری است که در ایالت کانسای[1] چین به‌دست آمده است. این نسخه کار شخصی به نام وانگ چیه[2] است که تاریخ چاپ را 11 مه 868 م. ذکر می‌کند (:2 44). پس از چاپ قالبی، استفاده از حروف متحرک معمول شد. در فاصله سال‌های 1041-1408م.، نخستین بار، فردی چینی به نام پی شنگ[3]، با استفاده از نوعی چسب و گل، اقدام به ساخت حروف متحرک کرد. در 1403م. پادشاه کره، هتای تجونگ،[4] دستور ساخت حروف متحرک از مفرغ را داد (:23 ج 14، ص 1052-1053). در همین زمان، در اروپا نیز اختراع حروف متحرک بدون اطلاع از کار چینی‌ها، توسط گوتنبرگ[5] انجام گرفت (:9 ج 1، ص 785). گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آنها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت. گوتنبرگ روزانه بین 300 تا 500 برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس 42 سطری بود (101:1). کتاب‌هایی که در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است.

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود 40 سال در همه کشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصله سال‌های 1460 ـ 1470 م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از 12 میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر[6] در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن 24 دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند (:16 35-36).

کار چاپ با حروف عربی نیز پیش از کشورهای اسلامی و عربی، در اروپا آغاز گردید و نخستین چاپخانه عربی، در ]ایتالیای مرکزی[ به‌دستور کاردینال فرناندومدیچی، دوک بزرگ توسکانا، و ریاست جوانی ایتالیایی، به نام جیوانی باتیستا رایموندی[7] ، تأسیس گردید. این چاپخانه در 6 سپتامبر 1586 آغاز به‌کار کرد و کتاب قانون ابن سینا را به‌همراه کتاب النجاه که خلاصه شفای بوعلی سیناست، به‌عنوان نخستین محصول خود، در سال 1593 به چاپ رساند. البته در فاصله انتشار این کتاب‌ها، کتاب‌های کوچک دیگری به زبان عربی به چاپ رسید؛ از جمله: ترجمه عربی انجیل‌های چهارگانه (1590)؛ کتاب‌های الکافیه اثر ابن حاجب والاجُرومیه اثر ابن آجُروَم منهاجی (1592)؛ نزهه‌المشتاق فی ذکرالامصار و الاقطار و البلدان و الجُزر و المدائن و الآفاق اثر شریف ادریسی؛ کتاب تحریر اصول اقلیدس (1594) اثر خواجه نصیرالدین طوسی؛ و التصریف (1610) درباره صرف و نحو عربی، تألیف امام عِزّی (738:7-739).

در پاریس نیز چاپخانه دیگری با نام چاپخانه زبان‌های شرقی[8] ، که نخستین چاپخانه عربی در پاریس به‌شمار می‌رفت، تأسیس شد (741:7). در هلند، فرانسیسکو رافلنجیوس[9]  (1597-1539) چاپخانه‌ای عربی را که از نظر چاپ حروف در سطحی پایین‌تر از چاپخانه مدیچی قرار داشت تأسیس کرد. در این چاپخانه >الفبای زبان عربی< و پنجاه مزمور از مزامیر عهد قدیم و فرهنگ عربی بزرگ وی نیز در سال 1613 از سوی پسرش به‌چاپ رسید (742:7).

در آلمان، نخستین چاپخانه عربی از سوی پتروس (پیتر) کریستن (1575-1640) تأسیس گردید. از سال