گذری برزبان گزارشگری مالی قابل توسعه XBRL
چکیده
با رشد تکنولوژی وایجاد فناوریهای نوین شاهد تغییراتی در شئون مختلف زندگی بشر هستیم. اینترنت به عنوان یکی از مهمترین جلوه های پیشرفت بشر در طی سالهای اخیر گزارشگری مالی را تحت تاثیر قرارداده است. اولین مرحله ازگزارشگری مالی الکترونیکی ارا ئه صورتهای مالی دراینترنت بود که میزان دسترسی وسرعت دسترسی به اطلاعات مالی را افزایش داد(البته این نوع گزارشگری در فرمت HTML وPDF بوده است). دراین مرحله تنها صورتهای مالی که قبلاً در فرمت کاغذی بود به فرمت الکترونیکی تبدیل می شد.
دومین مرحله گزارشگری الکترونیکی مالی عبارت بود از جابجایی مفهومی اطلاعات مالی، دراین راستا زبان گزارشگری مالی قابل توسعه XBRL که یکی از گسترشهای زبان نشانه گذاری قابل توسعه XML است، ایجاد شد.دراین زبان گزارشگری به هریک از اجزاء اطلاعات مالی یک عنوان داده می شود که بواسطه این عناوین اجزاء بصورت منفرد(مثلاً سود خالص) قابل جستجو و دادوستد و.... توسط کامپیوتر می باشد. با این ویژگیها بهاء گزارشات مالی به شکل قابل توجهی کاهش یافته و سرعت عملکرد هم تا حد زیادی افزایش داشته است.
مقدمه
انقلاب دیجیتال یک تاریخچه بلند و داستان گونه دارد. این انقلاب از حوزه های مختلفی آغاز گردید و استعدادها ومهارتهای بسیاری از مردم را در یک دامنه وسیع از صنایع به خود جذب کرده است. پا نچ کارتها در سازمان آمار امریکا مورد استفاده قرارگرفت، کدهای UPC در صنایع خرده فروشی به کار گرفته شده و کامپیوترها بوسیله IBM ارتقاء یافتند و اینترنت زما نی واقعاً آغاز به کارکرد که وزارت دفاع امریکا چندین لابراتوار را درچند دانشگاه با هم مرتبط کرد. ( Richard Oppen heim 2008 ) حسابداری در پاسخ به تقاضای شرکتها ودیگر سازمانها و استفاده کنندگان برای اطلاعات مالی مربوط و قابل اعتماد توسعه یافته است. پیشرفتهای سریع در تکنولوژی، بویژه آنهائیکه به اینترنت مرتبط هستند روش تبادل اطلاعات مالی را تغییر داده است. به منظور ایجاد یک تبادل به موقع وکارای اطلاعات بین تهیه کنندگان (آماده کنندگان) اطلاعات وسهامداران مختلف، اطلاعات حسابداری به شکل فزاینده ای برروی اینترنت، بویژه شبکه گسترده جهانی (w.w.w) قرار می گیرد و افزایش دسترسی به اطلاعات از طریق شبکه ممکن می گردد.( Boritz 8 No 2004)
در طی دهه گذشته استفاده شرکتها از اینترنت به عنوان یک کانال ارتباطی با سهامداران رشد چشمگیری داشته است. درحال حاضر بسیاری از شرکتها اطلاعات مالی وتجاری خود را (معمولاً در فرمت HTML, PDF) در وب سایت خود افشاء می کنند وناظرین و اشخاص دولتی (بخشها ووزارتخا نه های دولتی) در بسیاری از کشورها خواستار گزارشگری و بایگانی الکترونیکی هستند، این تغییرات، پاسخگویی به نیاز سهامداران جهت شفافیت در مورد شرکت و چندین مزیت دیگر مثل کارایی بها و افزایش دسترسی به اطلاعات را افزایش داده است. با وجود مزایای ذکرشده، استفاده از اطلاعات مالی و تجاری یک واحد تجاری که در فرمت PDF و یا HTML در سایت شرکتها و یا سایت ناظرین ( اشخاص قانونی) قرار گرفته اند می تواند خسته کننده، زمان بر، پرهزینه و شامل برداشتن (کندن) و اضافه کردنها ویا رونویسی هایی که مستعد ایجاد اشتباه است باشد.
زبان گزارشگری مالی قابل توسعه (XBRL) به منظور فائق آمدن براین مشکلات از طریق ایجاد یک روش استاندارد برای ایجاد (آماده کردن)، انتشار و مبادله اطلاعات مالی و تجاری توسعه یافت.XBRL یک زبان نشانه گذاری براساس زبان XML است که به طور خاص برای گزارشگری تجاری طراحی شده است.
در XBRL تمام داده ها با استفاده از عناوین ارا ئه می شوند بنابراین استفاده کنندگان این اطلاعات به سادگی می توانند داده ها را با استفاده از عناوین، پیدا کرده، استخراج و یا تبدیل کنند و یا داده ها را با استفاده از ابزارهای تحلیلی، تحلیل نمایند.(Boritz & No 2007)
دنیای گزارشگری مالی از طریق پذیرش XBRL درحال عکس ا لعمل است مثلاً در سال 2007 SEC برای به روزرسا نی سیستم عمومی افشاء شرکتها به طور رسمی مبلغ 54 میلیون دلار اختصاص داد و در اکتبر 2007 دفتر افشاء متعامل (محاوره ای) خود را جهت گسترش استفاده از داده های دیجیتالی برای تحلیل گران، سرمایه گذاران و مشاوران تجاری راه اندازی کرد. SEC همچنین درحال بکارگیری یک برنامه اجباری برای تمام شرکتهای عمومی تجاری است تا سندهای مالی خود را به شکل XBRL بایگا نی نماید.(Richard Oppehiem 2008)
جهت گسترش گروهبندی برای تمام موسسات مبلغ 5/5 میلیون دلار به کنسرسیوم (نمایندگی) محلی XBRL در آمریکا (XBRL .US. Inc) اختصاص داده شده است و بریتانیا هم اعلام کرده است که جهت اجباری کردن بایگانی مالیاتی براساس XBRL برای سال 2010 برنامه ریزی کرده است، موسسه نظارت بورس کانادا هم یک برنامه قوی بایگانی XBRL را از 19 ژانویه 2007 آغاز کرده است.(Boritz & No – 2007)
XBRL را بدون توجه به آثار جها نی سازی می توان یک ابزار درجهت جها نی سازی دانست.
(George south well jr 2005).
XBRL چیست؟
چارلز هافمن که به عنوان پدر XBRL شناخته می شود بیان می دارد که تلاش برای فهمیدن XBRL بدون فهمیدن یک سری مفاهیم پایه ای درباره اطلاعات مثل تلاش برای فهمیدن جبر است بدون آنکه بدانیم جمع و تفریق و ضرب و تقسیم چگونه انجام می شوند. (Richard Oppehiem 2008)
بنابراین تلاش می شود دراین مقاله توضیح کاملی از XBRL و مفاهیم مرتبط ارائه شود تا امکان فهم بهتر آن به افرادی که به این مقاله رجوع می نمایند وجود داشته باشد. ابتدا سه تعریف از XBRL می دهیم، XBRL عبارتست از یک زبان برای دادوستد (ارتباط) الکترونیکی داده های مالی که در حال ایجاد یک تغییر اساسی در گزارشگری مالی در سرتاسر جهان است( XBRL. ORG- 2008 ) تعریف دیگر برای XBRL عبارتست از:
زبانی برای تعریف، تولید، دادوستد و توزیع گزارشهای مالی( Richard oppenheim Glossary -2008)
XBRL را می توان به این شکل هم تعریف کرد: XBRL یک زبان تعریف داده است که امکان دادوستد داده های مالی قابل فهم و یک شکل را ایجاد می نماید.(White paper 2002)
XBRL یک استا ندارد حسابداری جدید نیست وهیچ تغییری درهیچ یک از استانداردهای حسابداری موجود ایجاد نمی نماید آن یک پروتکل معاملات جدید نیست بلکه آن صرفاً یک استاندارد برای شکل دهی به اطلاعات پیچیده وسازمان یافته مالی مثل صورتحساب سود و زیان یا دفاتر حسابداری است.
XBRL جانشینی برای استاندارهای مبادله اطلاعات که قبلاً مقررگردیده اند مثلEDI نیست.
XBRL از طریق ایجاد یک ثبات رویه (یکنواختی) توسعه یافته به استاندارهای موجود کمک می کند.(White paper 2002)
XBRL مخفف( eXtensible Business Reporting Language) می باشد که به معنی زبان گزارشگری مالی قابل توسعه است. XBRL یکی از توسعه ها (گسترش، زیرمجموعه های) XML می باشد که به عنوان یک استاندارد دادوستد اطلاعات از طریق اینترنت بین واحدهای تجاری مطرح شده است. ایده اولیه XBRL بسیار ساده است بجای برخورد با اطلاعات مالی به عنوان یک متن کلی ( غیرقابل تفکیک به اجزاء) در یک صفحه اینترنت یا در یک صفحه چاپی، XBRL یک عنوان شناسایی برای هر جزء منفرد اطلاعات ایجاد ( تعریف) می کند. که این عنوانها قابل شناسایی و خواندن توسط کامپیوتر می باشد. به عنوان مثال، سودخالص شرکت عنوان خاص خود را دارد.( XBRL. ORG- 2008)
درحالیکه قبل از XBRL مثلاً صورتحساب سود وزیان یک شرکت یا به شکل اسناد کاغذی بود و یا حداکثر به شکل صفحات PDF و یا HTML برروی اینترنت بود که در واقع صورتحساب سود و زیان را بصورت یک عکس نشان می داد و اجازه استفاده از اجزاء آنرا نمی داد زیرا به صورت یک کل تعریف شده بود و غیرقابل تفکیک به اجزاء ولی در XBRL اجزاء یک سند هم توسط کامپیوتر قابل فهم و استفاده هستند و مثلاً کامپیوتر می تواند سود خالص را از درون صورتحساب سود و زیان استخراج کرده و یا می توان مستقیماً بدهیهای احتمالی را جستجو کرد بدون آنکه مقادیر زیادی اطلاعات نامربوط از سایتهای مختلف به عنوان نتیجه جستجو مقابل ما قرارگیرد.
معرفی عناوین XBRL امکان پردازش خودکار داده های مالی با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری را می دهد که خود باعث حذف فرآیند های پر زجمت و پرهزینه، ورود دستی مجدد و مقایسه دستی می گردد. کامپیوترها می توانند با داده های XBRL هوشمندانه برخورد نمایند، آنها می توانند اطلاعات در درون یک سند XBRL را تشخیص داده، تحلیل کرده، ذخیره کرده و با کامپیوترهای دیگر مبادله نمایند، و آنرا با روشهای ( در شکلهای) مختلف برای استفاده کنندگان مختلف آماده نمایند.XBRL به شدت سرعت کار با داده های مالی را بالا برده وامکان اشتباه‌را کاهش داده‌و امکان بررسی(چک)خودکار اطلاعات‌را ایجاد‌کرده است.( XBRL.ORG- 2008).
XBRL چگونه کار می کند؟
XBRL یک عضو ازخانواده زبانهای برپایه XML است. تحت XML، عناوین شناسایی برای اجزاء اطلاعات به کار گرفته می شوند تا این اطلاعات به شکل موثری توسط نرم افزارهای کامپیوتری پردازش گردد. این زبان این امکان را می دهد که عناوین خاص شناسایی برای هریک از اجزاء اطلاعات مالی به کار گرفته شود ( مثل سود خالص). البته این علائم چیزی بیش از علائم ساده هستند، این علائم یک سری اطلاعات مثل اینکه این قلم پولی یا غیر پولی است را در مورد جزء مورد نظر را دارند. XBRL می تواند نشان دهد که چگونه اجزاء اطلاعات با یکدیگر مرتبط هستند بنابراین XBRL می تواند نشان دهد که چگونه آنها محاسبه شده اند.
XBRL همچنین می تواند تشخیص دهد با توجه به اهداف سازمانی ویا اهداف ارائه یک جزء اطلاعات در یک طبقه بندی خاص قرار می گیرد یا خیر؟ اطلاعات XBRL را می توان با استفاده از پروسه های ( روندهای) نگاشت مناسب از اطلاعات مالی یک موسسه بدست آورد ویا از ابتدا با استفاده از نرم افزار اطلاعات را در فرمت XBRL ایجاد کرد. سپس این اطلاعات توسط کامپیوتر به سادگی می تواند مورد جستجو قرارگرفته، انتخاب، داد و ستد و یا تحلیل‌شود و یا برای‌مشاهده(استفاده)معمول‌انتشار‌یابد.(XBRL . ORG-2008) در این قسمت برای درک بیشتر خواننده از نحوه کارکرد XBRL اطلاعات بیشتری راجع به این موضوع می دهیم.
همانطور که گفتیم XBRL برای برقراری ارتباط با توجه به محتوای اطلاعات مالی ایجاد شده است. XBRL این کار را از طریق ایجاد یک سری عناوین خاص برای هر یک از اجزاء اطلاعات انجام می دهد که این عناوین بسیار شبیه به عناوینی است که در HTML مورد استفاده قرار می گیرد. نام هر عنوان ازگروهبندی مورد استفاده که بیانگر آن است که کدامیک از عناوین باید برای توصیف اقلام مختلف خطی در صورتهای مالی بکار رود، می آید.
اجزاء (فیلدهای) دیگر در هر عنوان شامل اطلاعات مفهومی مثل اینکه اطلاعات مربوط به چه سالی هستند یا اینکه واحد اندازه گیری چیست می باشد.(Romney steinbart 2007).
شاید بتوان از مفاهیم درون یک عنوان و خود آن با فرا داده یاد کرد زیرا که در واقع فراداده یک راه است برای آنکه تشریح کنیم که اطلاعات بیانگر چه چیزی هستند..(Richard Oppenhiem -2008)
درگزارشگری مالی، سطح تفکیک ناپذیر ازگزارشگری را، جزء می نامند. مثلاً وجه نقد داخل ترازنامه یک جزء گزارشگری مالی است. درXBRL این جزء با یک جزء (قلم) XBRL نمایش داده می شود.
در قسمتهای بعدی مقاله خواهیم گفت که یک جزء XBRL خود شامل چه چیزهایی در این قسمت به تشریح فراداده ای که در یک جزء XBRL قرار دارد می پردازیم.
برچسب: دردرون گروهبندی XBRL برای هر مفهومی یک برچسب ( عنوان) استاندارد وجود دارد برای مثال تعهدات احتمالی یک مورد استاندارد است.
منابع: درواقع منابع همان متون قا نونی (مقتدر) هستند که مفهوم مورد نظر ما را حمایت می کنند و با منابع (مراجع) حسابداری هم مرتبط هستند برای مثال مرجع برای « تعهدات احتمالی» FAS 5 می باشد.
ارائه: شکلی از اجزاء است که یافتن یک مفهوم خاص را دردرون گروه بندی XBRL برای استفاده کننده تسهیل می نماید.
محاسبات: در واقع محاسبات بیانگر آن است که چگونه یک جزء با اجزاء دیگر درقالب محاسبات درارتباط است.( برای مثال، در آمد خالص کسر از بهای تمام شده کالای فروش رفته برابر با سود (زیان) ناخالص خواهد شد).
مفهوم یا توصیف: برای هر جزء نشان می دهد که آیا آن جزء یک مورد خاص ( یک نمونه خاص) از مفاهیم تعریف شده دیگر است یا خیر.
فرمول: فرمولهایی که پشتوا نه محاسبات خاص یک شرکت ویا قوانین تجاری هستند.(ferf- 2005)
اسناد XML که XBRL ازهمین خا نواده است شامل اجزاء XML هستند، بنابراین اسناد XBRL شامل اجزاء XBRL هستند هرجزء XBRL شامل دو عنوان (برچسب) درابتدا وانتها ویک مفهوم دربین دو عنوان است. برای مثال
< Company Name > water loo Inc </ Company Name >
یک جزء XBRL است که درآن water loo Inc مفهوم بوده و < Company Name > عنوان (برچسب) XBRL است. دریافت کننده یک چنین اطلاعاتی می تواند آنرا بفهمد، رمزگشایی کند و آنرا برای اهداف خود مورد استفاده قراردهد زیرا که عنوان <Company Name> نشان دهنده آن است که هریک از اجزاء اطلاعات چه چیزی هستند. بنابراین مفهوم درXML و درنتیجه در XBRL بسیار دردسترس تر وقابل خوانده شدن است. ( Boritz & No 2005).
همانطور که گفته شد یک سند XBRL شامل اجزاء XBRLمی باشد مثلاً یک سند XBRL می تواند تراز نامه ویا صورتحساب سود و زیان باشد واجزاء داخل آنها می تواند به عنوان مثال فروش ویا وجه نقد باشد ذکر دو نکته اینجا مهم به نظر می آید اول اینکه دو راه برای بدست آوردن اطلاعات درفرمت XBRL داریم.
الف) اینکه اطلاعات مالی را از ابتدا و با استفاده از نرم افزارهای مناسب درفرمت XBRL ایجاد نماییم.
ب) اینکه اطلاعات مالی موجود که درفرمتهای دیگر هستند را به اطلاعات با فرمت XBRL تبدیل نماییم که به این عمل اصطلاحاً نگاشت گفته می شود.
نکته دوم اینکه حتی درجهان حسابداری اجزاء اطلاعات با تعاریف چند گانه ( باعنوانهای مشترک) توصیف می شوند. برای مثال واژه « موجودی کالا» می تواند زیرمجموعه های زیادی داشته باشد که موجودی شرکت را بیشتر توصیف نمایند، آن می تواند، کالای تکمیل شده، کاردرجریان ساخت، مواد اولیه ویا حتی ترکیبهای دیگر باشد.روش قیمت گذاری می تواند LIFO، FIFO، قیمت بازار ویا دیگر اشکال باشد ویا «وجه نقد» می تواند شامل وجه نقد باشد یا شامل وجه نقد ومعادل وجه نقد باشد. برای فا ئق آمدن براین انتشارات گیج کننده و نامرتب، XBRL از یک فرهنگ لغت اختصاصی برای توصیف هرجزء منفرد اطلاعات استفاده می کند. تا درواقع مشخص باشد که مثلاً عنوان <Cash > بیانگر وجه نقد است یا وجه نقد ومعادل آن وتمام اجزاء اطلاعات و عنوان ها مشخص باشند که بیانگر چه چیزی هستند این فرهنگ لغت را اصطلاحاً گروهبندی می نامند،کنسرسیوم XBRL بیان می دارد که گروهبندی برای توصیف اصطلاحات گزارشگری حسابداری، مالی وغیرمالی با یک روش منظم مورد استفاده قرارمی گیرد.(Richard Oppenheim – 2008) درواقع گروهبندیها عنوانها ( علائم) خاص را برای اجزاء منفرد اطلاعات مثل سود خالص مشخص می کنند ( تعریف می کنند) بدین ترتیب گروه بندیهای مختلف برای اهداف گزارشگری متفاوت مورد نیاز است.
(XBRL.ORG- 2008) درحال حاضر چندین گروه بندی موجود است ویا درحال گسترش است. مثل
us GAAPCI , International’s Global Common Document (INT, GCD)
Accountants Report ( INT- AR) ، ...... که هریک الزامات گزارشگری خاصی را رعایت می نمایند. Boritz 8 No – 2004).
مزایا ونواقص XBRL
مزایا:
XBRL مزایای چشمگیری را درتمام مراحل گزارشگری وتحلیلهای مالی دارد. منافع XBRL در اتوماسیون، کاهش بها، دسترسی سریعتر به اطلاعات واطلاعات صحیح تر وقابل اتکاء ترمشاهده می گردد. بعلاوه تحلیل های بهتر واطلاعات وتصمیم گیری با کیفیت بهتر هم ازجمله مزایای XBRL هستند. XBRL به تولید کنندگان ومصرف کنندگان اطلاعات مالی این امکان را می دهد تا از فرآیند های دستی پرهزینه که معمولاً شامل فعالیتهای وقت گیر مقایسه، سرهم کردن وورود مجدد اطلاعات است، جلوگیری نمایند. آنها با استفاده از XBRL قادرخواهند بود تا مثلاً اطلاعات خاص ( مثل بدهیهای احتمالی) را درعرض چند ثانیه جستجو نماید درحالیکه بدون XBRL شاید نیاز به ساعتها جستجو بود. استفاده از XBRL محدود وملزم به بکارگیری هیچ یک از استانداردهای گزارشگری مالی نیست، بلکه این زبان انعطاف پذیراست واین زبان برای کار وهماهنگی با تمام جنبه های جاری گزارشگری در کشورها وصنایع مختلف ( استانداردهای مختلف) طراحی شده است.
طبیعت قابل توسعه XBRL بدین معنی است که آن می تواند به منظور برآوردن نیازهای تجاری خاص تعدیل گردد.( حتی درسطح یک سازمان منفرد) (XBRL. ORG -2008).
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 14 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله گذری برزبان گزارشگری مالی قابل توسعه XBRL
