مجموعه دروس مشترک زمین شناسی (زمین شناسی ساختمانی-چینه شناسی-مهندسی نفت)
کتاب آمادگی آزمون کارشناسی ارشد سراسری رشته مهندسی زمین شناسی ویژه کنکور
زمین شناسی ساختمانی
فصل اول-مقدمه ای بر زمین شناسی ساختمانی
تعریف: گرچه اصطلاحات زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک در بعضی موارد بصورت مترادف استعمال می شوند اما می
توان برای هر کدام تعریف جداگانه ای داشت.
زمین شناسی ساختمانی، علم مطالعه شکل هندسی و ویژگی ساختمان های زمین از قبیل لایـه هـا، چـین هـا و گسـل
هاست و تکتونیک علمی است که عوامل به وجود آورنده این ساختمان ها را مورد بحث قرار می دهد.
بررسی ساختمانهای زمین شناسی
1) بررسی بر اساس وضعیت هندسی- در این تقسیم بندی، ساختمانهای مختلف زمین از نظر شـکل هندسـی مـورد
توجه قرار گرفته و به انواع چین، گسله، درزه و... تقسیم می شوند.
2) بررسی از نقطه نظر سینماتیکی- در این بررسی، اشکال مختلف زمین شناسی، از نقطه نظر نحوه حرکـات پوسـته
زمین، که منجر به ایجاد ساختمان مزبور سده است، مورد بررسی قرار می گیرند.
3) بررسی تاریخی- مقصود از این بررسی ها، مطالعه چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف، در دوره های خاص زمـین
شناسی است.
4) بررسی از نظر دینامیکی- در این بررسی، رابطه نیروهای موثر بر سنگهای زمین و ساختمانهای حاصله ناشی از آنها
مورد بررسی قرار می گیرند.
اهمیت زمین شناسی ساختمانی
کاربرد اصلی زمین شناسی به چهار دسته تقسیم می شود:
الف) اکتشاف و استخراج منابع طبیعی
ب) پیشگیری از خطرات و بلایای طبیعی
ج) طراحی زیر بنایی و تحقیق از محل سایت مربوطه
د) جزئیات نقشه های منطقه
الف) اکتشاف و استخراج:
زمین شناسی نفت
پترولیوم:
واژه ای لاتین بوده و به معنای هیدروکربن است که در خلل و فرج سنگ ها مجتمع شده است.
اصولاً پنج عامل اساسی برای تجمع اقتصادی نفت و گاز ضروری است که عبارتند از:
1) سنگ منشا بالغ : به این معنا که آن سنگ منشا نفت تولید کرده باشد.
2) سنگ مخزن : سنگی که بتواند نفت و یا گاز را در خلل و فرج خود جای دهد.
3) نفت یا گاز باید بتواند از مسیری خود را از سنگ منشا که عموماً دانه ریز است به سنگ مخزن برسانند.
4) پوش سنگ : که باید بر روی سنگ مخزن قرار بگیرد و از خروج نفت و یا گاز از مخزن جلوگیری بکند.
5) تله نفتی که در آن نفت بتواند به صورت اقتصادی جمع شود.
اولین چاه اکتشافی نفت در سال 1745 و اولین چاه استخراج نفت در سال 1859 حفاری شد.
اگر بخواهیم سیالات زیرسطحی را بر اساس نحوه ایجاد شدن آن ها طبقه بندی کنیم، می توان آن ها را به چهار دسته
تقسیم بندی کرد:
1) آبهای جوی
2) آبهای میان روزنه ای یا فسیل
3) آبهای مخلوط
4) آبهای جوان
که در این میان آبهای جوان به آبهایی گویند که از ماگما منشا گرفته باشند.
همینطور می توان آبهای زیرسطحی را به دو دسته ثابت و آزاد تقسیم کرد که تفاوت آنها در توانایی حرکت در منافذ
سنگ مخزن می باشد.
تست:
1) فراوان ترین ماسه سنگ های مخزنی دنیا از چه نوعند؟
1) بادی، یخچالی و دلتایی
2) توربیدایتی، ساحلی و بادی
3) دلتایی، رودخانه ای و ساحلی
4) رودخانه ای، یخچالی و بادی
2) فراوان ترین عنصر نفت بعد از هیدروژن و کربن کدام است؟
1) اکسیژن
2) گوگرد
3) نیتروژن
4) وانادیم
3) سنگ مخزن اصلی گاز سرخس کدام سازند است؟
1) چمن بید
2) شوریجه
3) کشف رود
4) مزدوران
پاسخنامه
3(1
2(2
4(
چینه شناسی :
مطالعه طبقات ( چینه ها ) در زمان ( گسترش قائم ) و مکان ( گسترش افقی ) را چینه شناسی می گویند .
ابرازهای مورد استفاده در چینه شناسی عبارتند از : فسیل ها – سنگ ها – ساختمان های رسوبی – خصوصیات فیزیکی
و شیمیایی سنگ ها .
چینه : به طبقاتی که در یک حوضۀ رسوبی روی هم نهشته شده باشند چینه می گویند. این طبقات در ابتدا به صـورت
افقی قرار می گیرند.
مخصوصاً در قسمت های مرکزی حوضه رسوبی از توازی بیشتری برخوردارند ولی در کناره ها شکل حوضه را به خود می
گیرند .
واحدهای چینه شناسی :
واحدهای چینه شناسی شامل :
1- واحدهای لیتواستراتیگرافی ( سنگی )
2- واحدهای بیواستراتیگرافی ( فسیلی )
3- واحدهای کرونواستراتیگرافی ( زمانی ) می گردند .
1- واحدهای لیتو استراتیگرافی :
این واحدها بر اساس خصوصیات سنگ شناختی ویژة خود طبقه بندی می گردند .
بطور کلی شامل واحدهای رسمی ( formal ) و غیر رسمی ( informal ) می باشند .
واحدهای رسمی به واحدهایی اطلاق می شود که در مورد آنها مطالعات تکمیل شده و تمامی خصوصـیات آنهـا شـناخته
شده باشد و بعد توسط کمیته چینه شناسی و سپس توسط کمیته بین المللی چینه شناسی تائید گردیـده و بـه صـورت
واحد رسمی در آیند .
نوع فایل:Pdf
سایز :3.18 MB
تعداد صفحه:180
مجموعه دروس مشترک زمین شناسی (زمین شناسی ساختمانی-چینه شناسی-مهندسی نفت)
