استاندارد ساختن آزمون اوتیسم (AQ) بر روی دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران
چکیده پژوهش
پژوهش حاضر بر پایه هدف اصلی استاندار ساختن آزمون اوتیسم (AQ) بر روی دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران به اجرا در آمده است.لذا از میان جامعه آماری نمونه ای با حجم 600 نفر به روش نمونه برداری تصادفی چند مرحله ای انتخاب و آزمون مورد نظر اجرا گردید که در نهایت 534 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.اعتبار آزمون از طریق آلفای کرونباخ محاسبه و مقدار آن 601/0 برآورد گردید ، برای بررسی روایی سازه آزمون از روش تحلیل مولفه های اصلی (PC) با استفاده از چرخش واریماکس استفاده شد.نتایج نشان داد که پرسشنامه مورد نظر با استخراج 10 عامل ، علاقه اجتماعی تمرکز بر جزئیات ، درک اجتماعی ، خلاقیت اجتماعی ، توانایی بازی نما ، فراست و هوشیاری ، فراست اجتماعی ، درک دیگران ، رود رویی اجتماعی و علاقه به تنهایی و تفکر ، جمعاً 944/42 درصد از کل واریانس را تبیین می کند و از روایی کافی برخوردار است.سپس برای نمره های اوتیسم دانش آموزان دبیرستان های شهر تهران جداول نرم تهیه گردید.
فصل یکم :
مقدمه
اوتیسم یا در خود ماندگی یک نوع اختلال فراگیر رشدی است.اختلال های فراگیر رشدی اختلالهایی هستند که در آن ها مهارتهای اجتماعی ، رشد زبان و خزانه رفتاری به صورت مناسبی گسترش نمی یابند.این اختلال ها در اوان کودکی آشکار می شوند و مشکلات ثابت و پایداری را به وجود می آورند.
در مورد اوتیسم و علل آن ناشناخته های بسیاری وجود دارد.تاکنون هیچ درمان خاصی و قطعی برای اوتیسم پیشنهاد نشده است.آنچه مسلم است ، تحقیقات بسیاری در راستای شناسایی و درمان اوتیسم تاکنون صورت گرفته است.هدف پژوهش حاضر نیز تعیین روایی ، اعتبار و نرم یابی آزمون اوتیسم (AQ) که توسط بارون ساخته شده ، در جامعه دانش آموزان دبیرستان های شهر تهران می باشد.این آزمون به منظور تشخصی اوتیسم در حد یک صفت شخصیتی در بزرگسالان تنظیم گردیده است.
بیان مسئله پژوهش
کودکان از همان اوایل زندگی به رفتار دیگران واکنش نشان میدهند ، بعضی از تغییرات عمده در رفتار اجتماعی مانند واکنش کودک به صداها ، توجه به چهره افراد و لبخند اجتماعی در همان شش ماه اول زندگی ظاهر می شوند.علائم دلبستگی در کودک به صورتهای مختلف مشهود است.به عنوان مثال ، فرد خاصی که معمولاً مادر ، بهتر از هر کس دیگری می توان کودک را آرام کند.این احساس دلبستگی برای کودک ارزش حیاتی دارد.چرا که احساس ایمنی و حتی ارضاء نیازهای اولیه کودک در گرو به وجود آمدن این احساس دلبستگی است.
از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است ، جدا از اجتماع و بدون داشتن روابط اجتماعی قادر نیست به تمام نیازهای مادی و روانی خود پاسخ گوید و احساس رضایت مندی و آرامش داشته باشد.
اوتیسم یا در خود ماندگی یک اختلال فراگیر رشد است .به نظر می رسد یک اختلال در سیستم عصبی که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود ، در ایجاد این بیماری موثر باشد.این اختلال در بیماران اوتیستیک باعث می شود که مغز نتواند در زمینه های رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند.این بیماران در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی ، رفتارهای اجتماعی و فعالیتهای سرگرم کننده دچار مشکل هستند.اوتیسم را می توان با یک سری از رفتارها تشخیص داد ولی افراد اوتیستیک می توانند ترکیبی از این رفتارها را بروز دهند و الزاماً نباید رفتارهای اختلالی تعیین شده ای را بروز دهند.
در اوتیسم مانند سایر اختلالات با طیفی از شدت اختلال مواجه هستیم.شناسایی این رفتارها و شدت آن ها در جهت رسیدن به راهکارهای موثر درمانی اهمیت انکار ناشدنی دارد.
در این پژوهش هدف تهیه ابزاری استاندارد برای شناسایی این اختلال در افراد بزرگسال است.تا کنون آزمون های تهیه شده که بیشتر به صورت چک لیست می باشند ، برای کودکان تهیه شده اند و با کمک ارزیابی های تشخیصی جامع حالتهای شدید اختلال در کودکان مورد بررسی قرار گرفته اند.آزمون اوتیسم بارون (AQ) این اختلال را در حد یک اختلال شخصیتی در بزرگسالان می سنجد.
اهمیت پژوهش
اختلال اوتیسم در هر 1000 نفر ، 6-4 نفر مشاهده شده است.با توجه به این امر حدود 280000 بیمار مبتلا به اوتیسم در ایران وجود دارد.البته این آمار مربوط به افرادی می شود که با شدت بالا دچار این اختلال هستند.حال آنکه می دانیم حالات اوتیستیک مانند دیگر اختلال ها در افراد جامعه با طیف متفاوتی وجود دارند.برای شناسایی و ارزیابی این اختلال در افراد جامعه نیاز به تهیه ابزار سنجشی مناسب داریم.تا کنون دیدگاه های در مورد اوتیسم بیشتر معطوف به کودکانی بوده است که به عنوان یک اختلال رشدی فراگیر با این عارضه مواجه بوده اند.در حالی که افراد مبتلا با وجود درمانهای روان شناختی حالات اوتیستیکی را در طول دوران زندگی خود حمل می کنند.بسیاری از این افراد با وجود محدودیتهای در روابط اجتماعی ، زندگی نسبتاً عادی در پیش می گیرند.
افراد بسیاری وجود دارند که در حد محدودتری نشانه های اوتیسم را نشان می دهند.این افراد در ایجاد روابط رضایتمندی با دیگران مشکل دارند.تشخصی ارائه راهکارهای مناسب در این افراد ، کیفیت زندگی آنها را بهبود می بخشد.
هدف از پژوهش حاضر :
1- فراهم آوردن زمینه و ابزاری مناسب برای اجرای پژوهشهای معتبر و علمی.
2- سنجش و ارزیابی آزمون اوتیسم بارون- کوهن و تعیین روایی ، اعتبار ونرم یابی.این آزمون برای دانش آموزان دبیرستانهای شهر تهران.
3- تهیه وسیله مناسبی که پاسخ آزمودنیها را قابل فهم و تفسیر کند.
4- مقایسه دختران و پسران در میزان خصیصه شخصیتی اوتیسم.
پرسشهای پژوهش :
از آنجاییکه هدف تحقیق حاضر بررسی روایی و اعتبار و هنجاریابی آزمون اوتیسم است.این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی است.دراین تحقیقات به جای طرح فرضیه ، پرسشهای پژوهشگران مطرح می شوند :
1- آیا سوالهای آزمون به عنوان یک تست معتبر از هماهنگی کافی برخوردار است ؟
2- آیا آزمون از روایی کافی و مناسب برخوردار است ؟
3- آیا آزمون از اعتبار لازم برخوردار است ؟
4- محتوای آزمون از چه عواملی اشباع شده است ؟
5- آیا عوامل سازنده با تعریف اوتیسم و نشانه های این اختلال منطبق است ؟
6- آیا میان دختران و پسران در میزان خصیصه اوتیسم تفاوت معنا دار وجود دارد ؟
تعریف مفاهیم و اصطلاحات :
آزمون : آزمون وسیله ای است عینی و استاندارد شده که برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار یا خصایص آدمی به کار می رود.(شریفی ، 1377 ، ص 28).
اعتبار : اعتبار آزمون به دقت اندازه گیری و ثبات و پایایی آن مربوط است و دو معنای متفاوت دارد.یک معنای اعتبار ، ثبات و پایایی نمره های آزمون در طول زبان است و معنای دوم اعتبار به همسانی درونی آن اشاره دارد و مفهوم آن این است که سوالهای آزمون تا چه اندازه با هم همبستگی متقابل دارند. .(شریفی ، 1377).
تعریف عملیاتی اعتبار : آزمون اوتیسم بارون با ضریب آلفای کرومباخ در این پژوهش اندازه گیری می شود.ضمن اینکه از طریق روش تحلیل عاملی همسانی درونی پرسشهای تست مورد بررسی قرار می گیرد.
روایی : روایی آزمون عبارت است از میزان کارآیی آن برای اندازه گیری خصیصه ای که به منظور اندازه گیری آن خصیصه ساخته شده است.یعنی آزمون همان خصیصه ای را بسنجد که برای اندازه گیری آن ساخته شده است.
تعریف عملیاتی روایی : در پژوهش حاضر ، از روایی سازه استفاده شده است.به منظور بررسی روایی سازه با استفاده از بسته نرم افزاری spss ، تحلیل عاملی بر روی داده های تحقیق صورت گرفته است.
تحلیل عاملی : تکنیکی است که کاهش تعداد زیادی از تیغه های وابسته به هم را به صورت تعداد کوچکتری از ابعاد پنهان یا مکنون امکان پذیر می سازد.هدف عمده آن رعایت اصل اقتصاد و صرفه جویی از طریق کاربرد کوچکترین مفاهیم تبیین کننده به منظور تبیین پیشینه مقدار واریانس مشترک در ماتریس همبستگی است.(هومن ، 1380 ، ص 372).
تحلیل مولفه ای : مدلی از تحلیل عاملی اکتشافی است که عاملها همه واریانس هر متغیر ، از جمله واریانس مشترک با سایر متغیرهای مجموعه و نیز واریانس اختصاص را توجیه می کند.تعداد مولفه ها (یا عاملها) در تحلیل مولفه ای از لحاظ تئوری باید با تعداد متغیرها برابر باشد ، زیرا همه واریانس هر متغیر باید توسط عامل ها توجیه شود.در مدل تحلیل مولفه ای ماتریس همبستگی «کامل» R را که در قطر آن 100 قرار دارد تحلیل می کنیم.
ضریب آلفای کرونباخ : روشی برای برآورد اعتبار تست از طریق یک بار اجرای یک تست واحد است.این روش بستگی به هماهنگی کارکرد آزمودنی از یک سوال به سوال دیگر دارد و محاسبه آن مبتنی بر محاسبه انحراف استاندارد سوالهای آن است.(هومن ، 1384).
عامل : متغیر جدیدی است که از طریق ترکیب خطی نمره های اصلی تست حاصل می شود و تعداد این عاملها پس از استخراج از ماتریس داده ها باید کمتر از تعداد متغیرها باشد.(ژنداریک 1375 ، ترجمه هومن ، ص 375).
بار عاملی : همبستگی یک متغیر با یک عامل را بار عاملی می گویند و مقدار آن از 1- تا 1+ در نوسان است.(کلاین ، 1380 ، ترجمه مینایی).
چرخش : چرخش محورها ، ساختار عاملها را ساده می کند و چرخش عامل ها ماتریس اولیه را به ماتریس دیگری انتقال می دهد و از طریق پراکنده کردن واریانس در همه عامل ها تا حدی به گونه یکنواخت تر ساختار عاملی را روشن می سازد و به گونه کلی به یک راه حل تغییر پذیرتر که به احتمال زیاد به سایر نمونه های همان جامعه قابل تعمیم است منجر می گردد.(هومن ، 1380).
نرم : برای تبعید و تفسیر نتایج اندازه گیری های روانی و تربیتی به معیارهایی نیاز داریم که کلی تر ، یکنواخت تر ، عینی تر و پایدار تر باشد.این مقیاس ، ضابطه معیار یا داده های استاندارد و یکنواخت که تعبیر و تفسیر نمره ها را ممکن می سازد ، نرم خوانده می شود. (هومن ، 1381).
نرم یابی : فرایند دستیابی به نرمی است که درآن فاصله نمره ها از میانگین بر حسب انحراف استاندارد بیان شده و واحدهای آن در طول مقیاس برابر و معنای آن در تست های مختلف به گونه اساسی ثابت و یکسان است. (هومن ، 1381).
اوتیسم : رشد نابهنجار یا تخریب شده قبل از 3 سالگی حداقل در یکی از زمینه های زیر :
1) زبان دریافتی و بیانی به گونه ای که در روابط اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند.
2) رشد وابستگی اجتماعی انتخابی یا تعامل متقابل.
3) بازی نمادی یا کارکردی.(پور افکاری ، 1379 ، جلد 3 ، ص 365).
در این پژوهش اوتیسم با آزمون AQ سیمون بارون اندازه گیری می شود و عبارتست از یک سری رفتارهای اوتیستیک در حد یک اختلال خفیف شخصیتی در بزرگسالان.
ارزش ویژه : مقدار واریانس حاصل از ترکیب خطی عامل را ارزش ویژه گویند. (هومن ، 1380).
ماتریس همبستگی : مجموعه از ضرایب همبستگی بین تعدادی از متغیرها است.(مینایی ، 1380).
واریانس مشترک : نسبتی از واریانس است که به وسیله عوامل مشترک تبیین میشود.(مینایی ، 1380).
واریانس اختصاصی : واریانسی است که به یک آزمون یا متغیر خاص مربوط می شود.(مینایی ، 1380).
واریانس خطا : نوعی واریانس که تقریباً در همه انواع پژوهشها وجود دارد و بیانگر نوسان ، تغییر یا پراش اندازه ها به سبب تاثیر عوامل تصادفی است. (هومن ، 1380).
چرخش وارماکیس : عامل هایی تولید می کند که با مجموعه کوچکتری از متغیرهای دارای همبستگی قوی و با مجموعه دیگری از متغیرهای دارای همبستگی ناچیز است.ستونهای ماتریس عاملی را ساده می سازد و در آن فرایند ساده سازی معادل با پیشینه ساختن واریانس مجذور بارهای عاملی هر ستون است. (هومن ، 1380).
فصل دوم
بسمه تعالی
تاریخچه اوتیسم :
هنری مودزلی نخستین روانپزشکی بود که توجه جدی به کودکان خردسالی که اختلالات شدید روانی همراه با دگرگونی ، تاخیر و انحراف در فرایندهای رشد نشان می دادند مبذول داشت.در آن زمان این اختلالات «سایکوز» تلقی شدند.پس از آن اولین بار اصطلاح «اوتیسم» توسط بلولر در سال 1911 برای توصیف افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که تماسی با واقعیت نداشتند به کار برده شد.
در سال 1943 لئوکانر و هانس اسپرگر (1944-1991) به طور مستقل اختلالهایی مانند اختلال در روابط اجتماعی ، نابهنجاری های زبانی ، علایق محدود و تکراری در دوران کودکی را توصیف کردند.آن ها معتقد بودند که این کودکان در مورد عدم تماس با واقعیت (بدون تشخیص مانند اسکیزوفرنی) مشابه هستند.
کانر کودکان اوتستیک را این گونه توصیف نمود : نهایت تنهایی اوتستیک.(پور افکاری ، 1379).
به علاوه او اظهار داشت که این سندروم منجر به انحراف زبان می شود و با تاخیر در فراگیری ، پژواک گویی ، لالی موقعیتی ، معکوس سازی ضمیر و صحبت تحت اللفظی مشخص می گردد.همچنین این کودکان دارای میلی وسواسی برای حفظ یکنواختی محیط هستند و با رشد عادتها و تشریفات دقیق مشخص می شودن به خاطر حافظه طوطی وار مناسب و ظاهر فیزیکی بهنجاری که دارند ، کانر نتیجه گیری کرد که این کودکان قادر به کسب توانایی های شناختی طبیعی هستند.
در سال 1344 آسپرگر چهار گروه مشابه از این کودکان را توصیف کرد که اختلالات آنها چندان شدید نبود.او این کودکان را مبتلا به اختلال شخصیت تشخیص داد که «جامعه ستیزی اوتیستیک» نامیده شد.او معتقد بود این اختلال که از سال دوم زندگی آشکار میشود.با اختلال شدید در توانایی ایجاد ارتباط گرم و با روح و فعال با کل محیط مشخص می گردد.(توزنده جانی و همکاران ، 1383).
بتلهایم در سال 1967 اظهار نمود که در پاسخ به والدین طرد کننده ، کودکان مبتلا به اوتیسم از تعاملات اجتماعی خود بسنده کناره گیری می کنند.
تا اواسط دهه 1970 برنامه های درمانی این بود که به والدین کمک شود تا کمتر کودکانشان را طرد کنند ، اما این فرضیه به وسیله های پژوهشهای تجربی بعدی بین سالهای 1970 تا 1980 حمایت نشد.
در این پژوهشها والدین کودکان مبتلا به اوتیسم در پاسخ به پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا نمره ای در سطح بهنجار گرفتند.به علاوه این والدین همانند والدین کودکان طبیعی سطوح مشابه رضایتمندی زناشویی و به هم پیوستگی خانوادگی را گزارش کردند.
برنارد ریملند 1964 و اریک اسکوپلر 1971 از جلمه اولین کسانی بودند که در مقابل نظریه بتلهایم به مخالفت برخاستند.ریملند معتقد بود که اوتیسم از اختلالات عصب شناختی است.اسکوپلر نیز معتقد بود که وظیفه درمانگران این است که والدین را به عنوان جزئی از گروه درمان در نظر بگیرند و نه به عنوان مقصر.
بعدها آیزنبرگ و کانر در یک مقایسه نشانه های اصلی را محدود به دو ویژگی اولیه کردند : 1- تنهایی شدید و 2- اصرار وسواس گونه در حفظ یکنواختی.بنابراین نابهنجاری زبانی که قبلاً نشانه های اصلی نشانگاه در نظر گرفته می شدند حذف شدند.
بیش از شش دهه از شناساندن اوتیسم توسط کانر (1943) سپری شده است.اطلاعات زیادی درباره این نشانگان بدست آمده است.اوتیسم تقریباً در 5/4 مورد از 10000 تولد زنده رخ می دهد.در بین کودکان اوتیستیک ، پسرها به نسبت 3 یا 4 به 1 از دختران پیشی می گیرند.(نائینیان ، 1378).
اوتیسم با گوشه گیری شدید ، کمبودهای نافذ در زبان ، رفتار اجتماعی و توجه و بروز رفتارهای عجیب و غریب یا تکراری مشخص شده است.
معمولاً اوتیسم در بین سنین 2 و 5 سالگی تشخصی داده می شود.هرچند اکثر پژوهشگران توافق دارند که اوتیسم به وسیله عوامل عضوی ایجاد می شود و از زمان تولد وجود دارد ، در حال حاضر نظریه سبب شناسی غالبی وجود ندارد. (نائینیان ، 1378).
ویژگی های رفتاری اوتیسم
تشخیص اوتیسم بر پایه بروز رفتارهایی است که مشخصه نشانگان هستند.راتر (1978) به تاکید بر زبان پرداخته و اوتیسم را در چهار معیار اصلی تعریف کرده است :
1- شروع قبل از 30 ماهگی.
2- رشد اجتماعی ناقص
3- رشد زبانی با تاخیر و انحراف
4- تاکید بر یکنواختی
آیزنبرگ و کانر (1956) نشانه های اصلی را به تنهایی مفرط و حفظ یکنواختی کاهش داده اند. (نائینیان و همکاران ، 1378).
کارکرد هوشی
اساساً تصور می شد کودکان اتیستیک به لحاظ حافظه طوطی وار ، فوق العاده زیرکانه و ماهرانه رفتار کردن ، بیان چهره ای جدی و فقدان نابهنجاری شدید دارای هوش معمولی باشند.اما اکثر کودکان اتیستیک (با حالت شدید اختلال) از لحاظ کارکردی عقب مانده ذهنی هستند.تنها 20 درصد این کودکان هوشبهر 70 یا بالاتر دارند.البته سنجش هوش این کودکان اغلب دشوار است ، چون با توجه به نقص زبان در آزمونهای تفکر انتزاعی و منطق نمادی یا متوالی عمل می کنند.از طرفی رفتارهایی ابراز می کنند (مثل خود تحریکی و خود جرحی) که فرایند سنجش را دچار اشکال می کند.
رفتار تشریفاتی و اصرار بر یکنواختی
این مقوله چهار رفتار شایع را در بر می گیرد :
1- ممکن است کودک از خود بازی ضعیف یا خشکی نشان دهد.
2- غالباً وابستگی شدید نسبت اشیاء در این کودکان دیده می شود.
ممکن است در مورد اشیا نا معمول مثلاً جارو برقی یا انواع اتومبیل و ... وسواس فکری نشان دهند.
ممکن است به گونه ای تکراری راجع به شیئی صحبت کنند یا آن را به اصرار به هر جایی که می رود ببرد.
3- ممکن است ذهنشان شدیداً به مفاهیمی چون رنگها ، مسیر اتوبوسها ، اعداد و الگوهای هندسی مشغول باشد.
4- بیشتر کودکان اوتیستیک امور روزمره یکنواختی را در نظر دارند که باید دقیقاً دنبال شود.مثلاً کودک فقط در اتاق نشیمن در جلوی دستگاه تلویزیون می خوابند و بر هم زدن برنامه روزمره یکنواخت آنها موجب پریشان آنها می شود.
نابهنجاری ها در پاسخ به محیط فیزیکی
افراد اوتیستیک به رویدادها یا محرکهای محیطی پاسخدهی نامعمول نشان می دهند.ممکن است وقتی نامشان را صدا می زنند ، نشوند یا شخصی را که مستقیم در دید رس آن ها ایستاده نبینند ولی خش خش کاغذ شکلات را در گوشه دیگر اتاق بشوند.
رفتار خود تحریکی
رفتارهای عجیب و غریب و تکراری که فرد اوتیستیک ابراز میدارد و غالباً هدفی به جز فراهم کردن درون داد حسی ندارند.رفتارهای خود تحریکی به صورت تکان دادن منظم بدن ، بالا و پایین بردن بازو و یا دست ، خم یا راست کردن بدن ، دویدن ، راه رفتن روی پنجه ها و ... بروز می کنند.
رفتار خود جرحی
رفتار خود جرحی وارد کردن صدمه جسمانی فرد به بدن خود است.شایع ترین شکل این گونه رفتارها کوبیدن سر و گاز گرفتن خود است.
عاطفه نامناسب
افراد اوتیستیک عموماً عاطفه ای را نشان میدهند که از لحاظ مفهومی نامناسب است مثلاً اگر آزاد ببینند ، ممکن است بخندند یا بی دلیل گریه و قشقرق به پا کنند.
رفتار اجتماعی
افراد اوتیستیک در رفتار اجتماعی کمبود عمیقی از خود نشان می دهند.عموماً در گسترش ارتباطات با افراد دیگر شکست می خورند و به ندرت با سایرین تعامل دارند.اغلب عواطف خود را بیان نمی کنند.از تماس جسمانی فعالانه خودداری می ورزند.در کودکی در آغوش والدین خود آرام و قرار ندارند.تنهایی را ترجیح می دهند.نسبت به حضور و یا عدم حضور والدین کاملاً بی تفاوت هستند.
تکلم زبان
حدود 50 درصد کودکان اوتیستیک در تکلم کارکردی ناموفق هستند.هرچند بعضی از کودکان از نظر فیزیولوژیکی دارای اجزای سالم برای تکلم هستند ، اما فقط اصواتی را از خود خارج می سازند.و یا لغات و عبارات بیان شده دیگران را تکرار می کنند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 69 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله استاندارد ساختن آزمون اوتیسم (AQ)