پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات
گرایش ادیان ابراهیمی
221 صفحه
چکیده:
امروز زن به عنوان عاملی اثر گذار در تعالی و تباهی جامعه در کانون توجه اندیشمندان بسیاری قرار گرفته است. ارائه دیدگاهها و نظرات مختلف و بعضاً متضاد در باب جایگاه اجتماعی زن حاکی از افراط و تفریطهای بسیاری در این زمینه بوده که بعضاً ریشهی متن مقدسی دارد. همین مسئله اهمیت و اکاوی این موضوع را براساس متون مقدس ادیان، یگانه مرجع بی چون و چرای جوامع دینی، بیش از پیش جلوهگر میسازد. نگارش پیش رو پژوهشی بنیادی است که تلاش میکند با بکارگیری روش کیفی ابتدا به کشف شواهد و دادههای متون پرداخته و بدین طریق توصیفی اولیه از موضوع را به تصویر کشانده و سپس با بکارگیری ابزار مقایسه پاسخ سوال اصلی تحقیق را ارائه نماید.
حاصل آنکه کتب دینی هم چون قرآن و کتاب مقدس عبری نه تنها راجع به جایگاه اجتماعی زن سکوت نکردهاند که با بیان روایت آفرینش، رابطهی زن و شر و از طریق خطابات خود به نوعی در زمینهی منزلت انسانی زن و با ارائه الگوهایی از نحوهی معاشرت زنان در جامعه و بیان نقشهای مختلف زن در اجتماع در باب منزلت اجتماعی زن، موضع گیری نیز کردهاند. گرچه در کتب نامبرده گاه مواضع و دیدگاههای متفاوتی ارائه میشود، اما هر دو کتاب با نگاهی بنیادی به موضوع جایگاه اجتماعی زن آنرا ذیل دو محور منزلت انسانی و منزلت اجتماعی مورد توجه قرار دادهاند که متعاقباً در پژوهش حاضر نیز از همین اصل اساسی پیروی شده است.
نکتهی دیگر آن که گرچه میبینیم بسیاری با استناد به دیدگاه کتب مقدس نگاهی فرودست یا فرادست نسبت به جایگاه اجتماعی زن ارائه میدهند اما از طریق شواهد و آیاتی از همین کتب میتوان دریافت که عامل اصلی در تعیین جایگاه اجتماعی زن همانا برداشت و تعریف زنان از منزلت انسانی و اجتماعی خود میباشد. در قرآن و کتاب مقدس عبری از زنان والا مقام بسیاری یاد میشود که در نقش های مختلف فردی اعم از مادری و همسری و نقشهای اجتماعی هم چون زمامداری و نبوت توانستهاند به عنوان زن نمونه که نه، انسان نمونه، الگوی جامعهی بشری قرار گیرند. در مقابل نیز از زنان فاسق و گمراهی نامبرده میشود که علیرغم جایگاه و منصب اجتماعی بالا هم چون همسری پیامبران الهی یا پادشاهان بزرگ از منزلت انسانی و فرودستی برخوردارند و این نه به دلیل جنسیت آنان که بخاطر عملکرد و چگونگی رفتار آنها میباشد. همانگونه که در این کتب ذکر داستان مردان فاسق نشانگر پستی و پلشتی نوع مرد نمیباشد، ذکر نمونههایی از زنان خطاکار نیز حاکی از فرودستی و شررات جنس زن نیست بلکه آنان تنها به عنوان الگویی از انسانهای به خطا رفته معرفی میشوند. از نظر قرآن و کتاب مقدس عبری توجه زنان به ویژگیهایی ناپایدار ظاهری، سوء استفاده و داشتن دیدگاهی ابزاری نسبت به جنسیت خود سبب تنزل جایگاه اجتماعی آنان و در مقابل توجه به ابعاد روحانی و معنوی نهفته در درون و بکارگیری صحیح ویژگیهایی جسمانی و جنسی سبب ارتقاء جایگاه اجتماعی زنان میگردد. از اینرو میتوان تعریف و برداشت زنان از جنسبت خود را نیز عامل تعیین کنندهای در تبیین جایگاه اجتماعی زن به شمار آورد.
کلید واژگان:
جایگاه اجتماعی، منزلت انسانی، منزلت اجتماعی، کتاب مقدس عبری
بررسی جایگاه اجتماعی زن در قرآن و کتاب مقدس عبری