نوع فایل: word
قابل ویرایش 165 صفحه
مقدمه:
دورۀ نوجوانی دوره ای است که در مصادف با تغییر و انتقال در برگ ، 1990 ) . استقلال نسبی از والدین و وابستگی به گروه همسالان و دوستان ، رشد و تحول مفهوم خود و هویت یابی اجتماعی و جنسی ، اتتخاب رشته تحصیلی ، برنامه ریزی برای دانشگاه و انتخاب شغل از جمله عواملی هستند که برای نوجوانان تنیدگی هایی را ایجاد می کنند (فورنت و همکاران ،1998 ) این عوامل تنیدگی زا توأم با خواست ها و تقاضا های آموزشی در محیط مدرسه و انتظارات والدین از نوجوانان ، سلامت و بهداشت روانی آنها را به مخاطره می اندازد و بر عملکرد کلی و تحصیلی آنها تأثیر منفی می گذارد (نایمی و واینیوماکی ،1999 ) پژوهش ها حاکی است افرادی که در رویارویی با چنین مسائلی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند ، آسب پذیر بوده و مشکلاتی نظیر افسردگی ، اضطراب ، تنهایی و احساس طرد شدگی ، کمرویی ، خشم ، تعارض بین فردی و....را تجربه می کنند. در عین حال پژوهش های بیشماری حاکی است که بسیاری از مشکلات بهداشتی و اختلالات روانی – عاطفی ریشه های روانی – اجتماعی دارند و ارتقای مهارتهای مقابله ای و توانایی های روانی – اجتماعی در بهبود و سلامت روانشناختی افراد بسیار مؤثر است . این توانایی ها فرد را برای مقابله مؤثر باموقعیت های تعارض زا یاری می کند و شخص را قادر می سازد تا در رابطه با سایر افراد جامعه ، فرهنگ و محیط خود به گونه ای مثبت و سازگارانه عمل کرده و سلامت به ویژه سلامت روانی خود را تامین کند . به همین دلیل در سالهای اخیر آموزش مهارتهای زندگی برای آماده نمودن افراد هنگام مقابله با مشکلات و فشارهای زندگی و ایجاد رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی و در نتیجه دستیابی به زندگی موفقیت آمیز مورد توجه روانشنا سان و دست اندر کاران نظام های آموزشی قرار گرفته است
برنامه ها ی آموزشی مهارت های زندگی به دامنه وسیعی از مهارتهای زندگی به دامنه وسیعی از مهارتها برمی گردد، اما مهارتهای اجتماعی و ارتباطی از جمله مهارت هایی می باشد که آموزش این مهرت ها تأثیر قابل توجهی بر کاهش رفتارهای منفی و افزایش رفتارهای مثبت و سازگارانه داشته است .در حقیقت ، ارتباط بین فردی یکی از مهمترین توانایی های بشر است اما برخی افراد در برقراری ارتباط ،مهارت لازم را نداشته و یا پاسخ های آنها اغلب اثری منفی بر ارتباط دارند و همین سدهای ارتباطی ممکن است به تنهایی و کناره گیری اجتماعی و نیز عدم کارایی تحصیلی و شغلی فرد منجر شود . حتی برخی از صاحب نظران معتقد ند که اختلالات روانی در اصل ناشی از مشکلات مربوط به ارتباط نا مناسب است و بیمار روانی از روابط انسانی محروم مانده است (بولتون ترجمه سهرابی ،1381 ) . بنابراین با آگاهی از نقش مهارت های اجتماعی در تأمین سلامت روانشناختی افراد و با توجه به اهمیت یادگیری این مهارت ها برای مواجهه با مسائل و مشکلات روز مره و تأثیر آن بر بهبود زندگی فردی و اجتماعی این تحقیق در صدد است تا میزان اثر بخشی آموزش این مهرت ها در سلامت روانشناختی دانش آموزان مراجعه کننده به مراکز مشاوره را بررسی کند.
فهرست مطالب:
مقدمه
بیان مسأله
ضرورت و اهمیت پژوهش
اهداف پژوهش
1-4-1- هدف کلی
1-4-2- اهداف جزئی : هدف های جزئی این پژوهش عبارتند
فرضیه های پژوهش
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
1-6-1- سلامت روانشناختی
1-6-2- شیوه های حل مساله
1-6-3- شیوه های حل تعا رض بین فردی
1-6-3- مهارت جرأت ورزی
فصل دوم
پیشینه تحقیق و پایه هاى
نظرى
2-1- مفهوم سلامت
2-2- ابعاد سلامت
2-3-1-حل مساله
2-3-1-1- مؤلفه های حل مسأله
2-3-1-2- راهبردهای مقابله ای
سبک رو یآورد
2-3-1-4- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد
2-3-2- حل تعارض بین فردی
2-3-2-1- تعریف و ماهیت تعارض
تعارض و تضاد بین نیاز ها
-3-2-3- منابع تعارض
تفاوت در تجربه
انزوای اجتماعی و شخصی
جهت گیری رفتاری
2-3-2-4- سبک های حل تعارض
2) شیوه مهربانانه
شیوۀمصالحه گرانه
4) شیوۀ سلطه گرانه
5) شیوۀ همراهانه
2-3-2-5- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها
الف ) تعارض های شخصی و بین فردی
2-3-3- جرأت ورزی یا ابزار وجود
2-3-3-1- تعریف جرأت ورزی
2-3-3-2- اثر بخشی جرات آموزی در کنترل مشکلات روانشناختی
2-3-3--3 کارکردهای جرأت ورزی
2-3-3-4- سبک های پاسخدهی افراد
2-3-3-5- انواع جرأت ورزی
ابراز وجود بنیادی
ابراز وجود همدلانه
محتوا
عناصر پنهان
فرایند
4) پاسخ های غیر کلامی
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
مسأله مورد بررسی
3-2- متغیرهای مستقل و وابسته
3-3- جامعه آماری
-4-4نمونه و روش نمونه گیری
1-5- ابزارهای جمع آوری اطلاعات
3-5-1- مقیاس SCL-90-R
الف) معرفی مقیاس
مقیاس خصومت (HOS)
مقیاس اضطراب فوبیکPHOB))
مقیاس افکار پارانوئید (PAR)
مقیاس روانپرشی (PSY )
شاخص های کلی پریشانی
ب) شواهد مربوط به روایی واعتبار مقیاس
3-5-2- مقیاس شیوه حل مسأله
الف) معرفی مقیاس
ب) شواهد مربوط به اعتبار و روایی
مقیاس
ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات
3-5-3- مقیاس نسخه دوم شیوۀ مقابله با تعارض رحیم (راسی- II)
الف) معرفی مقیاس
شیوۀ همراهانه (7 ماده )
شیوۀ مهربانانه (6 ماده)
شیوۀ سلطه گرانه (4 ماده)
ب)شواهد مربوط به اعتبار و روایی مقیاس
ج)شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات:
3-5-4- مقیاس جرأتمندی جرابک
الف) معرفی مقیاس
ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات
3-5-5- دستورالعمل و برنامۀ آموزش مهارت های ارتباطی
روش جمع آموری اطلاعات
فصل چهارم
یافته های تحقیق
مسأله مورد بررسی
4-1- فراوانی گروه ها
4-2-تحلیل نتایج بر اساس فرضیه های تحقیق
الف)آمار توصیفی
مقیاس SCL-90_R(N=60)
ب) آمار استنباطی
الف)شیوه حل تعارض سازنده
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
5-2- محدودیت های پژوهش
5-3- پیشنهادات
آزمون SCL-90
مفهوم سلامت
ابعاد سلامت
سلامت جسمانی
سلامت اجتماعی
سلامت هیجانی
سلامت عقلانی
سلامت معنوی
سلامت روان شناختی
2-3-مهارتهای زندگی و مهارت های ارتباطی
الف )مهارت های زندگی
ب) مهارت های ارتباطی
2-3-1-حل مساله
2-3-1-1- مؤلفه های حل مسأله
الف ) جهت گیری به مساله
ب) مهارت های خاص حل مساله
2-3-1-2- راهبردهای مقابله ای
2-3-1-3- سبکهای حل مساً له
2-3-1-4- نقص در حل مسأله و بروز مشکلات روانشناختی در افراد
2-3-2- حل تعارض بین فردی
2-3-2-2- انواع تعارض
الف )تعارض فرد با خود
ب ) تعارض های گروهی و سازمانی
1-3-2-3- منابع تعارض
2-3-2-4- سبک های حل تعارض
2-3-2-5- روشهای پیشگیری و مهار تعارض ها
الف ) تعارض های شخصی و بین فردی
منابع مورد استفاده
فهرست جداول:
جدول 4-3- میانگین ، انحراف معیار ، دامنه ، حداقل وحداکثر نمرات آزمودنی ها در پس آزمودن مقیاس SCL-90_R (60=N)
جدول 4-4- نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون مقیاس شیوه حل مسأله
جدول 4-5- نمرات آزمودنی ها در پس آزمون شیوۀ حل مسأله
جدول 4-6 نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک
جدول 4-7- نمرات آزمودنی ها در پس آزمون پرسشنامه جرأتمندی جرابک
جدول 4-8- نمرات آزمودنی ها در پیش آزمون پرسشنامه حل تعارض رحیم
جدول 4-9- نمرات آزمودنی ها در پس آزمون پرسشنامه حل تعارض رحیم
جدول 4-10 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه ؛ متغیر وابسته : سلامت روانی
جدول 4-11 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛متغیر وابسته :شیوه حل تعارض سازنده
جدول 4-12 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛متغیر وابسته : شیوه حل تعارض غیر سازنده
جدول شماره 4-13 نتایج تحلیل کواریانس یکطرفه؛ متغیر وابسته : حل مسأله سازنده
جدول4-14 نتایج تحلیل کوواریانس یکطرفه؛ متغیر وابسته: جرأت ورزی
جدول 4-15 نتایج آزمون tبرای مقایسه اثر بخشی آموزش مهارت های ارتباطی در سلامت روانشناختی دو گروه راهنمایی و متوسطه
جدول 4-1- جدول فراوانی گروه آزمایش و کنترل
جدول 4-2- میانگین ،انحراف استاندارد، دامنه ،حداقل و حداکثر نمرات آزمودنیها در پیش آزمون
منابع ومأخذ:
الف)منابع فارسی
ادیب.یوسف؛ فردانش.هاشم (1382) مهارتهای زندگی مورد نیاز دانش آموزان مقطع راهنمایی ، مجله دانشور رفتار ،دانشگاه شاهد ، سال دهم ،دوره جدید ، شماره 3،اسفند 1382.
احمدی زاده . محمدجواد(1373) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله بر برخی از ویژگی های شخصیتی نوجوانان تحت پوشش مراکز شبانه روزی بهزیستی ، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی ، دانشکده علوم تربیتی ، دانشگاه علامه طباطبایی.
اسماعیلی . علی (1383) هنجاریابی آزمون SCL-90-R و مقایسه سلامت روانی دانشجویان دانشگاه های تهران به منظورارائه خدمات مشاورهای مناسب , بانک اطلاعات بهداشت روانی دانشجویان .
- iransco.org
- باباپور خیرالدین .جلیل ؛ رسول زاده کاظم ؛ اژه ای . جواد؛ فتحی آشتیانی . علی (1382) بررسی رابطه بین شیوه های حل مساله و سلامت روانشناختی دانشجویان ، مجله روانشناسی علمی _ پژوهشی 25 ، سال هفتم ، شمارۀ 1، بهار 1382.
باباپور خیرالدین .جلیل(1381) بررسی شیوۀ حل مسأله و حل تعارض و سلامت روانشناختی در میان دانشجویان ، پایان نامه دکتری روانشناسی ،دانشگاه تربیت مدرس تهران .
باباپور خیرالدین .جلیل(زیر چاپ) بررسی تأثیر مدیریت تعارض بر سلامت روان شناختی ،مجله روانشناسی دانشگاه تبریز .
باباپور خیرالدین .جلیل؛ صبحی قراملکی. ناصر (1380).اختلالات یادگیری ، چاپ اول، انتشارات سروش ، تهران .
بولتون .رابرت (1381) روانشناسی روابط انسانی ، ترجمه حمید رضا سهرابی ، تهران ، انتشارات رشد.
پوپ . الیس ؛مک هال سوزان ؛ کرای هد ادوارد (1373) افزایش احترام به خود در کودکان و نوجوانان ، ترجمه پریسا تجلی ، تهران انتشارات رشد.
حیدری تفرشی . غلامحسین ؛ یوسفی سعید آبادی . رضا ؛ خدیوی . اسدالله (1381) نگرشی نوین به نظریات سازمان و مدیریت در جهان امروز ، تهران ، انتشارات فراشناختی اندیشه ، چاپ اول.
رامشت . مریم ، فرشاد . سیامک (1383) ، بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی در پیشگیری از سوء مصرف مواد دانشجویان ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان اسفند 1383.
http://counscling .ut.ac.ir
رمضانخانی . علی ، سیاری علی اکبر (1378) بررسی وضعیت آموزش مهارت های زندگی در نظام آموزش و پرورش ، گزارش تحقیق دفتر یونیسف در ایران و دفتر مطالعات بین المللی وزارت آموزش و پرورش .
دفت. ریچارد ال (1999)مبانی تئوری و طراحی سازمان ، مترجم علی پارساییان و سید محمد اعرابی ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی ، تهران ، 1378 .
دلور. ژاک(1375) یادگیری گنج درون ، ترجمۀ فاطمه فقیهی و علی رئوف ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت ، تک نگاشت .
ساپینگتون .اندورا (1379) ، بهداشت روانی ، ترجمۀ حمید رضا حسینشاهی برواتی ، تهران،
انتشارات روان.
سازمان جهانی بهداشت(1377) برنامه آموزش مهارت های زندگی ، ترجمه ربابه نوری قاسم زاده و پروانه محمد خانی ، تهران ، معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.
سرمد . غلامعلی (1378) روابط انسانی در سازمان های آموزشی ، انتشارات سمت ، تهران .
شاهرکنی . سید حبیب الله ، (1380) راهکارهای رویارویی با تعارض ، ماهنامه توسعه مدیریت ، شماره 34.
شریعت یار . ربابه (1383) بررسی رابطه بین جرأت مندی و شیوه های حل مسأله در دانشجویان مقطع کارشناسی مقطع تبریز ، پایان نامه کارشناسی روانشناسی بالینی ، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه تبریز.
شفیع آبادی . عبدالله ، ناصری . غلامرضا (1375) نظریه های مشاوره و روان درمانی ، مرکز نشر دانشگاهی تهران ، چاپ پنجم .
صافی . احمد (1379)" آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه ، تهران ، انتشارات سمت.
طارمیان . فرهاد ، مهجویی . ماهیار ، فتحی . طاهر (1383) مهارت های زندگی : کتاب راهنمای اجرای فعالیت های پرورشی دوره متوسطه ، تهران ، انتشارات برگ نفیس .
فرگاس .جوزف .پی،(1379)، روانشناسی تعامل اجتماعی ، ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ،چاپ دوم ، تهران ، انتشارات ابجد.
- فنسترهایم. هربرت ؛ بر . جین (1373)روانشناسی آموزش قاطعیت ، ترجمه عباس چینی ،چاپ اول ، تهران ، نشر البرز.
کارتلج . جی ؛ میلبرن . جی . اف(1372) آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان ، ترجمه محمد حسین نظری نژاد ، مشهد ، انتشارات آستان قدس .
کرمانی . میر جواد(1381) بررسی عوامل مؤثر درپایین بودن سطح مهارت های زندگی دانش آموزان ابتدایی استان آذربایجان شرقی / چکیده نامه پژوهشی ،سال اول ، شماره اول ، زمستان 1382.
-کلینیکه . کریس.ال (1380) مهارت های زندگی ، ترجمۀ شهرام محمد خانی ، تهران ، انتشارات سپند هنر.
کنرلی . هلن (1382) اختلالات اضطرابی ، ترجمه سیروس مبینی ، تهران ، انتشارات رشد .
کیامنش . علیرضا (1379) سنجش صلاحیت های دانش آموزان پایۀ پنجم دبستان ، گزارش تحقیق ، تهران ، پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت .
محمدی فریده ؛ صاحبی . علی (1380) بررسی سبک حل مساله در افراد افسرده و مقایسه آن با افراد عادی ، مجله علوم روانشناختی ، جلد اول ، شماره اول، 42-24.
میر زاده . میر حمایت (1381) بررسی عوامل مؤثر در پایین بودن سطح مهارتهای زندگی دانش آموزان ابتدایی از نظر معلمان و اولیای دانش آموزان ، تبریز ، شورای تحقیقات آذربایجان شرقی.
ناصری . حسین ، نیکپور . ریحانه (1383) بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی بر بهداشت روانی دانشجویان ، سازمان بهزیستی کشور ، ارائه در دومین سمینار بهداشت روان دانشجویان در اسفند 83.
http://counscling.ut.ac.ir
نوری. ربابه (1381)مهارت حل مسأله ، تهران از انتشارات معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور .
وود. جولیاتی (1379) ارتباط میان فردی ، ترجمۀ مهرداد فیروز بخت ، تهران ، انتشارات مهتاب.
هارجی . اون ؛ ساندرز . کریستین ؛ دیکسون . دیوید (1377) مهارت های اجتماعی در ارتباطات میان فردی ،ترجمه خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت ، تهران ، انتشارات رشد.
پروژه بررسی تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی در افزایش سلامت روانشناختی دانش آموزان مراجعه کننده به مشاورین مدارس. doc
