چکیده:
بحث شروط ضمن عقد یکی از مسائل مهم و مطرح در مبحث حقوق خانواده است. گنجاندن شرط یا شروطی در ضمن عقد نکاح، ذاتا نه منع شرعی دارد و نه ایراد قانونی، بلکه می‌توان گفت در برخی موارد مطلوبیت و حتی ضرورت دارد و می‌تواند در تثبیت بنیان خانواده و ترویج ارزش‌های پایدار اجتماعی نقش مهمی ایفا کند.در این کار تحقیقی با موضوع شروط ضمن عقد نکاح در ابتدا به برررسی شروط و اقسام شرط م مسائل آن خواهیم پرداخت و در ادامه با بیان چهار شرط از شروظ ضمن عقد نکاح به بیان آنها می پردازیم با ان امید که این کار مورد توجه قرار گیرد.
مقدمه:
فقها و اندیشمندان شیعه نگرش خاصی نسبت به مسئله شروط و ذکر آن در عقود و آثار ناشی از آن و همچنین مباحث مرتبط با آن داشته اند و با توجه به اینکه قانون مدنی ما نیز برگرفته از فقه امامیه می‌باشد این اهمیت بنحو شایسته‌ای در بحثها و استدلالات حقوقی و کتب حقوقدانان ملموس می‌باشد براساس نظر مشهور در بین فقهاء تعهد ابتدائی الزام آور نیست و تعهدی موثر و الزام‌آور است که در قالب عقود معین ابزار شود و یابصورت شرط در ضمن عقد معین در آید. با وضع ماده 10 قانون مدنی تشکیل هر قرار دادی در صورتی که مخالفت صریح با قانون نداشته باشد مشروع دانسته شده اما به پیروی از فقهای امامیه فصل جداگانه ای بنام «شروط ضمن عقد» باز شده است.
واژه شرط در علوم مختلف همچون نحو, فلسفه , اصول, فقه و حقوق استعمال می‌شود و در هر یک معنایی مخصوص دارد در این تحقیق مقصود از شرط در اصطلاح حقوقی و فقهی آن به معنای تعهدی تبعی است که توسط متعاقدین ایجاد می‌شود . در فقه امامیه مشهور است شرط باید در متن عقد ذکر شود تا الزام‌آور باشد در قانون مدنی ایران نیز مستفاد از مواد 238 و 242 نیز ظاهراً این گرایش به چشم می خورد.
قبل از ورود به بحث ماهیت حقوقی شرط عقد لازم میدانم که در خصوص انواع شروط مختصر اشاره ای داشته باشم در این رابطه ما با دو مسئله روبرو هستیم اول: شرطی که قبل از عقد ذکر می‌شود, ولی در متن عقد بدان تصریح یا اشاره نمی‌شود دوم : شرطی که نه پیش از عقد و نه در متن عقد هرگز ذکر نمی‌شود لیکن از اوضاع و احوال قرارداد و یا از عرف و عادت رایج وجودش کشف می‌شود دسته اول شرط بنائی و دسته دوم را شرط ضمنی عرفی می نامند و البته هر دو دسته را به سبب آن که در متن عقد ذکر نمی‌شود روی هم رفته شرط ضمنی می خوانند در برابر شرط صریح وجود دارد که در متن عقد ذکر می‌شود شایان ذکر است که دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی در مورد این تقسیم با دیدگاه حقوق خارجی متفاوت است در آن نظام تقسیم شرط به صریح و ضمنی به اعتبار ذکر و عدم ذکر آن است اما در فقه اسلامی به اعتبار ذکر آن در متن عقد است.«به ظاهر اولین فقیهی که موضوع شرط و مباحث مرتبط با آن را به گونه‌ای مستقل و مبسوط گردآوری کرده و به تحلیل و بررسی آن پرداخته، شیخ انصاری است ایشان در کتاب ارزشمند مکاسب گفتاری را به بحث و بررسی شروط اختصاص داده است در بخشی از آن به شرایط صحت شرط پرداخته و یکی از شرایط صحت را لزوم ذکر شرط در متن عقد دانسته است ولی به همین مناسبت شرط بنایی را به لحاظ عدم ذکرش در عقد طرح و بررسی نموده است[1].»
1- سیمائی صراف, شرط ضمنی پژوهش تطبیقی در فقه, قانون مدنی ایران و حقوق خارجی, ص 15.
مبحث اول بررسی شرط ضمن عقد و ماهیت حقوقی آن:
گفتار اول:تعریف شرط از منظر حقوقی و فقهی
شرط واژه ای عربی است که جمع آن شروط , شرایط و اشراط می‌باشد شرط در اصطلاح لغت به معنای الزام و التزامی است که در ضمن یک عقد مندرج است .
«الشرط الزام الشی و التزامه فی البیع و نحوه[1]»
«در لغت نامه دهخدا شرط به گرو بستن تعریف شده و درهمان لغت نامه به نقل از منتهی الارب گفته شده به معنای لازم گردانیدن چیزی در بیع و نیز تعلیق کردن چیزی بر چیز دیگر است»[2]
شرط در اصطلاح شرعی به معنای عهد آمده است مانند شرط الناس که به معنای عهد الناس یا شرط الله به مفهوم عهدالله است در بعضی روایات شرط به معنای خیار نیز آمده است.
بند اول:تعریف شرط از منظر حقوقی
دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی در کتاب ترمینولوژی حقوقی بند 3043 شرط را از دو منظر عنوان نموده است.
الف-امری است محتمل الوقوع در آینده که طرفین عقد یا ایقاع کننده , حدوث اثر حقوقی عقد یا ایقاع را (کلاًَ یا بعضاً) متوقف بر حدوث آن امر محتمل الوقوع نماید (ماده 222 به بعد ق.م)
ب- وصفی که یکی از طرفین عقد , وجود آنرا در مورد معامله تعهد کرده باشد بدون اینکه آن وصف, محتمل الوقوع در آینده باشد «ماده 235 ق.م» این شرط را شرط صفت گویند.
1-همان منبع به نقل از ابن منظور . لسان العرب, جلد7, ص82
2- علی اکبر دهخدا, لغتنامه. ج30, ص 313
فهرست
عنوان صفحه
چکیده..................................................................................1
مقدمه...................................................................................2
فصل اول:
بررسی شرط ضمن عقد و ماهیت حقوقی آن و بررسی شرط جرم ترک انفاق
مبحث اول بررسی شرط ضمن عقد و ماهیت حقوقی آن..............................5
گفتار اول:تعریف شرط از منظر حقوقی و فقهی ......................................5
بند اول:تعریف شرط از منظر حقوقی..................................................5
بند دوم:تعریف شرط از منظر فقهی....................................................5
گفتار دوم : شروط ابتدایی و شروط تبانی.............................................9
بند اول: شروط ابتدائی ................................................................9
بند دوم :شرط تبانی یا بنایی..........................................................10
بند سوم :معنای عام شرط بنایی ......................................................12
بند چهارم :وضعیت مفاد بنایی در حقوق ایران.......................................12
بند پنجم :شرط بنایی در فقه...........................................................13
بند ششم :وضعیت مفاد بنایی عقد در فقه..............................................15
گفتار سوم: ماهیت حقوقی شرط ضمن عقد..............................................16
مبحث دوم:بررسی جرم ترک انفاق و ضمانت های اجرایی آن(بررسی شرط اول)...18
گفتار اول:تعریف انفاق....................................................................18
بند اول :مصادیق نفقه (حدود مسؤولیت منفق) ..........................................19
گفتار دوم: شرط وجوب نفقه..............................................................23
بند اول:تمکین.............................................................................25
بند دوم:نفقه اقارب.........................................................................28
گفتار سوم: بررسى وصف کیفرى ترک انفاق...............................................28
گفتار چهارم: ارکان جرم ترک انفاق......................................................30
بند اول :اصل قانونى بودن جرم و مجازات ..............................................30
بند دوم :عنصر مادى .......................................................................31
بند سوم :عنصر روانى......................................................................32
گفتار پنجم :تشخیص جرم ترک انفاق از نظر زمان وقوع ................................33
بند اول: جرم آنى.........................................................................33
بند دوم: جرم مستمر یا متمادى ...........................................................33
فصل دوم:
بررسی سه شرط دیگر از شروط ضمن عقد نکاح
مبحث اول: ازدواج مجدد زوج با اذن دادگاه و ایجاد حق طلاق برای زن...........38
گفتار اول :ازدواج مجدد ...............................................................38
گفتار دوم:بررسی نظریات...............................................................40
مبحث دوم: منع اشتغال زوجین.........................................................48
گفتار اول:بررسی قوانین مربوطه.......................................................48
بند اول:بررسی بند 28..................................................................49
بند دوم:بررسی اشتغال زن..............................................................51
بند سوم :ارکان دعوی ممانعت از اشتغال به کار .......................................52
بند چهارم: مراحل دادرسی.............................................................52
مبحث سوم:اعتیاد و حق طلاق زوجین..................................................54
گفتار اول:تعریف اعتیاد..................................................................54
بند اول :معتاد کیست؟ ...................................................................54
بند دوم :اعتیاد مضر و حق طلاق زن ؟ ..................................................54
نتیجه گیری و پیشنهادات..................................................................56
منابع .....................................................................................58
تحقیق 4 شرط عقد ضمن نکاح,خرید تحقیق 4 شرط عقد ضمن نکاح,دانلود تحقیق 4 شرط عقد ضمن نکاح
تحقیق 4 شرط عقد ضمن نکاح