تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در ارتقاء هوش سازمانی
(مطالعه موردی کارکنان شرکت نفت قم)
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه:152
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) مدیریت بازرگانی
گرایش: " مدیریت تحول"
فهرست مطالب :
فصل اول: کلیات پژوهش 2
مقدمه: 3
1-1-بیان مسئله. 4
1-2-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش... 6
1-3-فرضیه های پژوهش... 7
1-4-مدل مفهومی پژوهش... 8
1-5-اهداف پژوهش... 9
1-6- روش پژوهش : 9
1-7-جامعه و نمونه آماری.. 10
1-8-شیوه گردآوری داده‌ها: 10
1-9-ابزار گردآوری داده‌ها 10
1-10-متغیرهای پژوهش... 10
فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه پژوهش... 12
مقدمه. 13
2-1-هوش سازمانی.. 14
2-1-1-تاریخچه. 14
2-1-2-تعریف هوش سازمانی.. 16
2-1-3-اهمیت هوش سازمانی.. 19
2-1-4-ابعاد هوش سازمانی.. 20
2-1-5-هوش سازمانی از دیدگاه های مختلف... 24
2-2-رفتار شهروندی سازمانی.. 27
2-2-1-تعریف رفتار شهروندی سازمانی.. 28
2-2-2-ابعاد رفتار شهروندی.. 29
2-2-3-مطالعات رفتارهای شهروندی سازمانی.. 35
2-2-4-عوامل تأثیر گذار بر رفتار شهروندی.. 36
2-2-5-تبعات و پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی.. 39
2-2-6-انواع رفتار شهروندی در سازمان. 40
2-3-پیشینه پژوهش... 42
2-3-1-مروری بر شرکت ملی نفت ایران. 42
2-3-1-1-صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران در یک نگاه 42
2-3-1-2-نفت در مسیر توسعه. 44
2-3-1-3-اهداف کلان صنعت نفت و گاز ایران در برنامه پنجم توسعه. 44
2-3-1-4-چشم انداز و ماموریت شرکت ملی نفت... 45
2-3-1-5-خط مشی‌های اساسـی در مدیریت منابع انسانی.. 46
2-3-1-6-خط مشی‌های اساسـی در ساختار سازمانی.. 46
2-3-2- پژوهشهای خارجی.. 47
2-3-3- پژوهشهای داخلی.. 50
2-4-جمع بندی پیشینه و ارائه مدل مفهومی پژوهش... 57
فصل سوم: روش شناسی پژوهش... 60
مقدمه. 61
3-1-روش تحقیق.. 61
3-2-مدل اجرایی تحقیق.. 62
3-3-جامعه آماری.. 63
3-4-حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 64
3-5-ابزار گرد آوری اطلاعات... 65
3-6-روایی و پایایی.. 68
3-7-روش تجزیه و تحلیل داده ها 69
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش... 70
4-1-مقدمه: 71
4-2-مشخصات کلی پاسخگویان. 72
4-3-تحلیل روایی سازه 76
4-4-بررسی پایایی پرسشنامه. 90
4-5- توصیف شاخص های اصلی پژوهش... 91
4-6-بررسی فرضیه های پژوهش... 97
نتیجه گیری و پیشنهادات... 103
خلاصه پژوهش... 104
یافته های پژوهش و نتیجه گیری.. 105
پیشنهادات... 109
پیشنهادات حاصل پژوهش... 109
پیشنهادات برای محققین بعدی.. 110
محدودیتهای پژوهش... 111
ضمایم. 112
پرسشنامه. 113
خروجی های SPSS. 117
منابع و مآخذ: 132
فهرست جداول :
جدول 2-1 : مقایسه هوش انسانی و هوش سازمانی.. 18
جدول 3-1: شاخصها و شماره گویه های متغیر رفتار شهروندی سازمانی.. 66
جدول 3-2: شاخصها و شماره گویه های متغیر هوش سازمانی.. 67
جدول 4-1: توصیف جنسیت نمونه مورد بررسی.. 72
جدول 4-2: توصیف سن نمونه مورد بررسی.. 73
جدول 4-3: توصیف میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی.. 74
جدول 4-4: توصیف سابقه کاری نمونه مورد بررسی.. 75
جدول 4-5: بار عاملی گویه های وظیفه شناسی.. 77
جدول 4-6: بار عاملی گویه های نوع دوستی.. 79
جدول 4-7: بار عاملی گویه های فضیلت شهروندی.. 81
جدول 4-8: بار عاملی گویه های جوانمردی.. 83
جدول 4-9: بار عاملی گویه های احترام و تکریم.. 85
جدول 4-10: بار عاملی گویه های هوش سازمانی.. 87
جدول 4-11: پایایی متغیر رفتار شهروندی و ابعاد آن.. 90
جدول 4-12: توصیف شاخص هوش سازمانی.. 91
جدول 4-13: توصیف شاخص وظیفه شناسی.. 92
جدول 4-14 : توصیف شاخص نوع دوستی.. 93
جدول 4-15: توصیف شاخص فضیلت شهروندی.. 94
جدول 4-16: توصیف شاخص جوانمردی.. 95
جدول 4-17: توصیف شاخص احترام و تکریم.. 96
جدول 4-18: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اصلی.. 97
جدول 4-19: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه اول.. 98
جدول 4-20: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه دوم. 99
جدول 4-21: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه سوم. 100
جدول 4-22: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه چهارم. 101
جدول 4-23: نتایج آزمون پیرسون برای فرضیه پنجم.. 102
جدول 4-24: خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 107
چکیده :
در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدة ﻣﺆﺛﺮ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. در نگرش های معاصر به سازمانها، اﻧﺴﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮری در ﺗﺤﻮل ﺳﺎزﻣﺎن دارد و ﺗﺤﻮﻻت ﻋﻈﻴﻢ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪیﻫﺎی ﻧﺎﻣﺤﺪود ﻓﻜﺮی اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد. از آﻧﺠﺎ ﻛـﻪ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ داراﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪه رﻓﺘﺎری آﻧـﺎن ﺳـﻮدﻣﻨﺪ اﺳـﺖ. در این تحقیق به بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی پرداخته شده است .
به منظور سنجش متغیرهای تحقیق، دادههای مورد نیاز از طریق 2 پرسشنامه هوش سازمانی و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی که هر کدام به صورت طیف لیکرت می باشد و بین 132 نفر از کارمندان و مدیران شرکت نفت قم با درنظرگرفتن روش نمونهگیری تصادفی ساده توزیع شده است، جمعآوری شدهاند. لذا تحقیق حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی است. نتایج تحلیل آماری و بررسی یافته های تحقیق نشان داد که از بین 6 فرضیه مطرح شده، 4 فرضیه قابل تایید است و دو فرضیه رد می شود. بدین ترتیب که رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری با هوش سازمانی دارد . همچنین سه بعد رفتار شهروندی سازمانی شامل نوع دوستی ، فضیلت شهروندی و احترام و تکریم نیز رابطه معنی داری با هوش سازمانی نشان دادند. در مقابل رابطه معنی داری بین دو بعد وظیفه شناسی و جوانمردی با هوش سازمانی مشاهده نشده است.
واژگان کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی ، هوش سازمانی، کارمندان وزارت نفت .
مقدمه:
کارکنان خط مقدم خون جاری در رگ های تمامی سازمان های خدماتی هستند. خدمات بر خلاف محصولات به طور همزمان تولید و مصرف می شود. همین عامل سبب شده است که کارکنان سازمان های خدماتی نقش حیاتی در ارائه خدمات با کیفیت بالا داشته باشند. با وجود این که حجم قابل توجهی از تحقیقات به کیفیت خدمات درک شده از سوی مشتریان اختصاص دارد، در حین ارائه خدمات، توجه بسیار کمی به رفتارهای کارکنان سازمانهای خدماتی شده است. (آیاگی و همکاران، 2008 به نقل از دعائی و همکاران، 1388)
مطالعات نشان داده است که وجود رفتارهای مشارکتی مانند رفتار شهروندی سازمانی، به واسطه روان تر ساختن ارتباطات سازمانی، بهبود روش برنامه ریزی سازمانی، ارتقاء سطح همکاری بین افراد و ایجاد جو حمایتی در سازمان، به طور مستقیم بر پیامدهای سازمانی مانند کیفیت خدمات، رضایت شغلی ، تعهد سازمانی ، عملکرد مالی و غیره اثرگذار است. (پادساکف و همکاران، 2006)
ارتباط رفتار شهروندی سازمانی با مفهوم هوش سازمانی یکی از دغدغه های متفکران مدیریت بشمار می رود. ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﺟﺪﻳﺪ در ﻋﺮﺻﻪ ادﺑﻴﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ و ﻗـﺮن 21 ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ. ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ 5 ﺟﺰء ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷـﻮد: ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ، حافظه ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ، ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ، ارﺗﺒﺎط ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﺗﻌﻘﻞ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻲ . اﻳـﻦ 5 ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺮﻋﻲ، اﺑﺰار ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪی ﺑـﺮای ﺗﺤﻠﻴـﻞ و ﭘﻴـﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮاﻳﻨـﺪﻫﺎی اﺗﺨـﺎذ ﺗـﺼﻤﻴﻢ در ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ.
در این پژوهش تلاش خواهد شد که ابعاد مختلف دو مفهوم رفتار شهروندی سازمانی و هوش سازمانی تشریح شده و ارتباط آن دو در قالب مدلی مفهومی که برگرفته از مطالعات نظری و تجربی می باشد، مورد بررسی قرار گیرد.
1-1-بیان مسئله
در محیط رقابتی کسب و کار امروز، عمده نگرانی و تکاپوی سازمان ها در جهت بقا و توسعه و پیشرفت فراگیر آنها شکل می گیرد. در راستای این هدف خطیر، مدیران در پی شناسایی و بهره گیری بهینه از منابع و سرمایه هایی هستند که تحصیل آنها هزینه ها و زحمات فراوانی دارد. پس پیروز این میدان مدیرانی هستند که سرمایه های مذکور را به اثربخش ترین، کاراترین و بهره ورترین طُرق ممکن به کار گیرند. عمده منابع هرسازمانی متوجه منابع انسانی، مالی و فنی آن است که مسلماً سرمایه انسانی تعیین کنندة سمت و سوی دیگر سرمایه هاست، زیرا نیروی انسانی است که با توانایی های خود و با برنامه ریزی، دیگر منابع را به خدمت گرفته است.
باتمان و ارگان[1] (1983) برای اولین بار از اصطلاح رفتار شهروندی سازمانی استفاده کردند و آن را به عنوان اقدامات بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و همبستگی و انسجام در محیط کاری می‌دانند که ورای الزامات سازمانی است (هدسن[2]، 2006).
شهروند خوب سازمانی یک تفکر و ایده است و آن مشتمل بر رفتارهای متنوع کارکنان نظیر، پذیرش و به عهده گرفتن وظایف و مسئولیت های اضافی، پیروی از مقررات و رویه های سازمان، حفظ و توسعه نگرش مثبت، شکیبایی و تحمل نارضایتی و مشکلات در سرکار می‌باشد. بر پایه و اساس تئوری ها و نظریه های سازمانی مسلماً رفتار شهروندی سازمانی به رقابت و عملکرد سازمان کمک می کند، به علاوه رغبت و تمایل به رفتار شهروندی به علت رقابت های روز افزون جهانی، اهمیت نوآوری ، انعطاف پذیری، بهره وری و پاسخگویی به شرایط بیرونی پیوسته در حال افزایش است (یعقوبی و همکاران، 1389).
نتایج تحقیقات اخیر نشان می‌دهد کارمندانی که فراتر از شغل و وظیفه خود عمل کرده و رفتار شهروندی سازمانی از خود بروز می‌دهند به گروه کاری و سازمانی تعلق دارند که هم بهره وری بالایی دارند و هم کاری با کیفیت عالی انجام می‌دهند تا کارگرانی که از رفتار شهروندی سازمانی در سطوح پایین برخوردارند (پودساکوف و مکنزی[3]، 1977).
همان گونه که دردنیای انسانی و درحیات پرتلاطم بشری، انسان هایی موفق خواهند بودکه دارای هوش سرشاری باشند تا با بهره گیری از آن بتوانند بر مسائل و مشکلات زندگی فائق آیند. قطعاً در دنیای سازمانی نیز، وضعیت به همین گونه است، به خصوص امروزه باتوجه به پیشرفت علوم و فنون و پیدایش نیازها و چالش های جدید، سازمانها نیز پیچیده تر و اداره آنها نیز مشکلتر می شود. این مفهوم زمانی اهمیت بیشتری خواهد یافت که بپذیریم در سازمان های امروزی علاوه بر منبع عظیم و هوشمند انسانی، ماشین آلات هوشمندی نیز در فرایند عملکرد سازمان ها نقش مؤثری ایفا می کنند. یکی از عواملی که در سازمان های پیچیده امروزی می تواند دو هوش فعال انسانی و ماشینی را با یکدیگر ترکیب کند، هوش سازمانی است (سیادت و همکاران، 1389).
امروزه با اطمینان می توان ادعا کرد که استفاده از هوش سازمانی می تواند قدرت رقابتی یک سازمان را افزایش دهد و آنرا از دیگر سازمانها متمایز سازد. هوش سازمانی این امکان را به سازمان می دهد تا با به کارگیری اطلاعات موجود از مزایای رقابتی بهره برداری کند و امکان درک تقاضای مشتریان و چگونگی برقراری ارتباط با آنان را میسر میسازد. هم چنین، این امکان را به سازمان می دهد تا بتواند تغییرات مثبت یا منفی را نظارت کند. از دیگر فواید هوش سازمانی می توان موارد زیر را نام برد: (آلبرخت [4]، 2003)
- کمک به مدیران برای ارزشیابی قابلیت های کل سیستم سازمانی؛
- درک الگوهای وابستگی بین سازمان و محیط بیرونی؛
- تشخیص نقاط قوت و ضعف سازمانی و فضایی برای بهبود ارتباطات بین زیرسیستم ها؛
باتوجه به مطالب گفته شده و پژوهش و جستجو این نیاز درسازمان های امروزه ایرانی مشاهده می شودکه بدنبال بهبود هوش سازمانی خود باشند. زیرا هوش سازمانی در نهایت موجب بهبود عملکرد سازمان خواهد شد. براین اساس در این پژوهش بدنبال آن هستیم که بررسی کنیم رفتار شهروندی سازمانی چه نقشی در بهبود هوش سازمانی دارد؟
1-2-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
در جامعه امروز بشری میزان موفقیت افراد رابطه مستقیم با میزان هوش آنها دارد و این انسانها با بهره گیری ازهوش خود در تلاش هستند برمشکلات زندگی فائق آیند.
در دنیای سازمانی نیز وضع به همین گونه است، بخصوص اینکه درعصرحاضرهرچه زمان به جلوتر می رود با توجه به پیشرفت علوم وفنون وپیدایش نیازها وچالشهای جدید، سازمانها نیز پیچیده تر واداره آنها نیزمشکل تر می شود. این معنا زمانی پر اهمیت خواهد شدکه بپذیریم در سازمانهای امروزی علاوه بر وجود انسانی خلاق و هوشمند، تکنولوژی های هوشمند نیز درفرآیند عملکردسازمانها نقش مؤثری ایفا می کنند.
و...
دانلود پایان نامه تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در ارتقاء هوش سازمانی (مطالعه موردی کارکنان شرکت نفت قم)
