جامعه شناسی هنر نسبت به دیگر شاخه های جامعه شناسی جدیدتر می باشد.به همین دلیل در ایران منابع زیادی برای مطالعه آن موجود نیست.تنها کتاب تخصصی در این زمینه کتاب جامعه شناسی هنر دکتر امیرحسین آریان پور است که تا امروز حدود سی سال از انتشار آن می گذرد.این در حالی است که در سالهای اخیر با توسعه و گسترش این حوزه از جامعه شناسی مباحث بسیار زیادی مطرح شده که در منابع گذشته قابل دسترسی نمی باشد.علاوه بر این از آنجا که این رساله به جامعه شناسی نقاشی یعنی یکی از شاخه های جامعه شناسی هنر می پردازد کاربسیار دشوارتر می گردد زیرا چنین به نظر می رسد که دانش هنرهای تجسمی –به رغم گسترش نسبی این هنرها–هنوز در جامعه ما از وسعت و عمق لازم برخوردار نیست.تاثیر منفی این کاستی را در عرصه های مختلف هنری–از تحلیل و نقد تا فعالیتهای خلاقه–می توان ملاحظه کرد.بنابراین پرداختن به هنر نقاشی،سبکها،نقاشان معروف و ...از قرون وسطی تا قرن بیستم در جامعه اروپایی(به دلیل وجود منابع کافی در نقاشی اروپایی)جهت معرفی این هنر ضروری به نظر می رسد.می دانیم که از زمانهای اولیه،هنر خصوصت اجتماعی داشته است.بدان معنا که هدف از انجام هنر تامین خواسته های اجتماعی بوده است.بعنوان مثال:از نقاشی های زیبای غارهای فرانسه و اسپانیا که در مکانهای دور افتاده وجود دارد می توان یاد کرد.تحقیقات نشان داده اند که وجه زیبایی تنها هدف به وجود آمدن این گونه نقاشی ها نبوده است بلکه این آثار قسمتی از تشریفات آئین مذهبی انسان های بدوی برای تسهیل تامین معاششان بوده است.جامعه شناسی نقاشی بر آن است تا تحلیل هایی جامعه شناختی از نقاشی به عنوان یک سیستم ارائه دهد از جمله : می توان از آفریننده اثر و جایگاهی که وی در جامعه به خود اختصاص داده است آغاز کرد،یا از مصرف کنندگان و استفاده کنندگان هر اثر هنری و توزیع آنان در سلسله مراتب اقتصادی–اجتماعی جامعه،و یا از نهادهایی که بر آفرینش اثر هنری تاثیر گذاشته اند،یا حتی،از بررسی نهادهایی که در شالوده آنها آفریننده اثر را می توان بازیافت.همچنین در مورد اثر هنری،جامعه شناسی نقاشی،تاثیر قید و بندهای اجتماعی را در آثار هنری،و نیز در آفرینندگان و مصرف کنندگان آنها مورد بررسی قرار خودهد داد.جامعه شناسی مانند مردم شناسی،هنر را بعنوان پدیده ای اجتماعی که در جریان کار و پیکار و زندگی و به مقتضای مبارزه و پیروزی بر محیط پیدا شده و همگام با تکامل جامعه،و دست کم، در پیوند با آن به حرکات و تحولات خود ادامه داده و به صورت نهادی اجتماعی درآمده است در نظر می گیرد،نهادی که مانند اغلب نهادهای اجتماعی دیگر،دوره تکاملی بسیار طولانی را از ما قبل تاریخ تا امروز پشت سر گذاشته است.از این دیدگاه،تاریخ پیدایش هنر به عنوان پدیده ای اجتماعی،با شکل گیری نخستین اجتماعات انسان ها یعنی«انسان های گردآور خوراک » مقارن است.با رشد کار و ابزار،هنر نیز به عنوان عنصری سازنده از فرهنگ،در نقاشی های مربوط به شکار جانوران،در دیوارهای غارها خود را نشان داده؛و در تمام احوال،هنرهای نخستین،از زندگی عملی و مقتضیات حیات اجتماعی و به ویژه از کار و پیکار جمعی انسان ها برخاسته و بیان آرزوها،امیدها،انتظارها و تلاشها و کوششهای انسان های مزبور در دامان طبیعت وحشی یا اجتماعات ابتدایی،و بعد ها،در جامعه های تکامل یافته بوده است.مسلما،هنر در جریان تکاملی اجتماعات به ویژه پس از تکامل و پیشرفت جامعه به سوی دامداری،کشاورزی،صنعتی و ترقی و تعالی مادی و معنوی انسان ها،نشیب و فرازها و اسارتها و آزادیهای زیادی را شاهد بوده است،ولی سرانجام به مقتضای ضرورت تکامل اجتماعی،بارشد و توسعه جامعه و گسترش واقع گرایی انسان ها راه تعالی خود را بازیافته،و در تلطیف ذوق و عواطف و تغییر فکری و فرهنگی جامعه سهیم گردیده است.با نظری کلی،هنر،این نهاد اجتماعی پس از پشت سر گذاشتن شرایط دشوار مرحله« گردآوری خوراک »،از دوره دامداری و کشاورزی تا دوره صنعتی،طی روزگاران دراز،از هنر دنیای کهن(هنر خاور زمین و باختر)و هنر نوزایی(ایتالیای سده15و16و اروپای شمالی)و هنر جهان نوین(سده های 19و20) با دشواریها و موانع سخت،و متقابلا،با تلاشها و کوششهای خستگی ناپذیر هنرمندان راستین برای درهم شکستن موانع همراه بوده است.
همه چیز درباره جامعه شناسی هنر(240صفحه)