دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
فرمت فایل : power point (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد اسلایدها 114 اسلاید
مقدمه
بیماری هپاتیت از جنبه‌های گوناگونی اهمیت دارد. سؤالات متعددی که در اذهان عمومی و بیماران وجود دارد لزوم تدوین کتاب حاضر را رقم زد. در این کتاب سعی شده هم از جنبه آگاهی اجتماعی موضوعاتی مطرح شود و هم از دیدگاه بیماران پرسش‌هایی مهم مطرح و پاسخ داده شود.
آموزش‌های پراکنده فعلی که توسط رسانه‌های جمعی منتشر می‌شوند در سطح جامعه زنگ خطر را به صدا در آورده‌اند. در بسیاری از برخوردهای روزمره سؤالات مختلفی مطرح می‌شود. این سؤالات بیشتر حول و حوش جنبه‌های کلی نظیر علائم هپاتیت، راه‌های پیشگیری و قابل درمان بودن آن است. در این کتاب سعی شده راه‌های انتقال بیماری کاملاً توضیح داده شود تا با رعایت اصول پیشگیری از گسترش بیماری جلوگیری گردد. توجه به علائم اولیه گفته شده در سطح جامعه باعث مراجعه سریعتر به پزشک و در نتیجه تشخیص سریعتر می‌شود که مسلماً درمان به موقع نتایج بهتری داشته و از به وجود آمدن عواقب خطرناک هپاتیت جلوگیری می‌کند.
مطالعه این کتاب سطح دانش عمومی مردم را نسبت به بیماری هپاتیت بالا برده و ترس‌های بی‌موردی که ناشی از اطلاعات ناقص در این زمینه میباشد را از بین می‌برد.
هدف مهم این کتاب بجز افزایش دانش عامه مردم، پاسخ به سؤالات متعدد بیماران هپاتیتی است. بیش از 5% مردم جامعه خود به نحوی آلوده به ویروسهای هپاتیت هستند که با در نظر گرفتن اعضای خانواده‌های آنها، این بیماری مسئله مبتلا به بیش از ده میلیون نفر در کشور ماست. طبیعی است این عده کثیر به اطلاعات بیشتری در مورد بیماری خود نیاز دارند و تلاش شده در این کتاب سؤالات مهم افراد آلوده بررسی و پاسخ داده شده است. به ویژه بحث جامعی در مورد افراد ناقل شده و زندگی آنها از جنبه‌های گوناگون مثل تغذیه، فعالیت‌های اجتماعی، ازدواج، بچه‌دار شدن و روابط خانوادگی و دوستانه بررسی شده است. درمان‌های دارویی مختلف به تفصیل شرح داده شده و منافع و مضرات هر یک برشمرده شده است. پس از مطالعه این کتاب در خواهید یافت چرا در برخی افراد فقط توصیه به پیگیری می‌شود و در گروه دیگر دارو تجویز میگردد.
در فصول انتهایی به پیامدهای خطرناک هپاتیت مثل سیروز و در موارد نادرتر سرطان‌های کبدی پرداخته شده است.
امید است مطالعه دقیق این کتاب به پرسش‌های متعدد مردم مثل لزوم واکسیناسیون در همه و روش‌های پیشگیری پاسخ داده و همچنین نکات مبهم ذهن افراد ناقل و بیماران هپاتیتی و سیروزی را بر طرف سازد.
به امید جهانی عاری از هپاتیت
دکتر ناصر دریانی ابراهیمی
فصل 1
کلیات
کبد سالم ـ کارکرد کبد
بدن انسان متشکل از میلیاردها سلول است که همگام با یکدیگر ارگان‌ها و اندام‌های مختلف را شکل داده و هر یک مسئول انجام یکی از عملیات حیاتی هستند. برخی ارگان‌ها نظیر دستگاه گوارش وظیفه دریافت و آماده‌سازی غذا را برعهده دارند و برخی مثل دستگاه گردش خون وظیفه حمل و نقل مواد را عهده‌دار هستند. برخی هم مثل کلیه‌ها و ریتین دفع مواد را انجام می‌دهند.
با توجه به گستردگی فعالیت‌های حیاتی و نیز اعمال جنبی، بسیاری از اندام‌ها بیش از یک وظیفه را برعهده دارند. مثلاً کلیه بجز دفع مواد زائد تنظیم فشار خون، حفظ تعادل مایعات و مواد معدنی لازم و ترشح برخی هورمون‌ها را هم انجام می‌دهد.
در بین ارگان‌های بدن کبد بزرگترین و یکی از مهمترین آنهاست. برخی حتی کبد را معادل قلب دوم می‌دانند. این عضو بزرگ و حیاتی بین 5/1 تا 5/2 کیلوگرم وزن داشته و حجم عمده‌ای از فضای سینه و بالای شکم را اشغال می‌کند. کبد به علت وظیفه‌ای که در تنظیم و ذخیره‌سازی مواد غذایی دارد تمام خونی را که از دستگاه گوارش برگشته و حاوی مواد غذایی است دریاقت می‌کند. به علت همین خون‌رسانی وسیع رنگ آن معمولآً قرمز تیره بوده و در بین عوام به “جگر سیاه” مشهور است.
کبد کجاست؟
$کبد در قسمت بالا راست شکم قرار دارد. مرز داخلی قفسه سینه و شکم را ماهیچه‌ای پرده شکل به نام دیافراگم تشکیل می‌دهد که در حالت عادی به صورت گنبدی شکل است. کبد سمت راست و زیر این گنبد را کاملاً اشغال می‌کند. به همین علت است که با وجود آن که کبد ارگانی شکمی است در لمس سطحی زیر قفسه سینه لمس می‌شود و در حالت عادی قسمت بسیار کوچکی از آن به نظر داخل شکم می‌آید. این نحوه قرارگیری باعث شده تا دنده‌های تحتانی پوشش محکم و مناسبی برای کبد فراهم آورده و مانع آسیب دیدن آن در اثر ضربات خارجی به شکم شوند.
ساختمان داخلی کبد چگونه است؟
$کبد از تعداد زیادی سلول تخصص یافته برای اعمال مختلف ترشحی تشکیل شده است. قرارگیری سلولهای کبد به صورت دسته‌های سلولی به دور یک مجرای مرکزی است. این مجرا وظیفه تخلیه ترشحات صفراوی که توسط سلولهای کبد ساخته شده را به عهده دارد. این مجاری کم کم به یکدیگر پیوسته و مجاری صفراوی داخل کبدی را تشکیل می‌دهند. با توجه به آن که کبد از نظر ظاهری به دو قسمت (یا لوب) راست و چپ تقسیم می‌شود، مجاری صفراوی پس از خروج از هر لوب به همان نام خوانده می‌شوند یعنی مجاری صفراوی راست و چپ. این مجاری خارج کبدی محسوب شده و به یکدیگر می‌پیوندند و مشترکاً به کیسه صفرا تخلیه می‌شوند.
کیسه صفرا کجاست؟
$ کیسه صفرا به شکل گلابی معکوس بوده که تقریباً در قسمت میانی کبد و چسبیده به آن قرار دارد. مجرای کبدی مشترک ترشحات صفراوی ساخته شده در کبد را به کیسه صفرا می‌ریزد.
وظیفه کیسه صفرا چیست؟
$ کیسه صفرا سه وظیفه عمده دارد. اولاً محلی برای ذخیره صفراست. این ماده مداوماً در کبد تولید می‌شود ولی فقط تولید ولی فقط در لحظات مورد نیاز باید به داخل روده ترشح شود. بنابر این کیسه صفرا این مایع را جمع‌آوری کرده و در موقع مناسب در پاسخ به هورمون‌های مسئول منقبض می‌شود. دومین کار کیسه صفرا انقباض آن در موقع مناسب است که باعث رانده شدن صفرا به روده می‌شود. سومین کار کیسه صفرا تغلیظ صفرا است. در مدتی که صفرا در کیسه می‌ماند مایعات اضافی آن جذب شده و بدین ترتیب کیسه صفرا مانع از دست رفتن حجم زیادی از مایع می‌شود.
اعمال کبد چیست؟
$ کبد بزرگترین غده بدن و کارخانه شیمیایی آن است. به جرأت می‌توان گفت کلیه اعمال متابولیکی بدن یا مستقیماً در کبد انجام می‌شود یا به نوعی تحت تأثیر آن است. خلاصه‌ای از این اعمال به شرح زیر میباشد:
1ـ دخالت در هضم و جذب و مصرف مواد غذایی:
تمام خون دستگاه گوارش توسط ورید (سیاهرگ) مخصوصی به نام ورید پورت جمع‌آوری شده و وارد کبد می‌شود. به این ترتیب تمام مواد جذب شده از لوله گوارشی باید از کبد عبور کنند. اعمال کبد بسته به نوع ماده غذایی متفاوت است:
الف) چربی‌ها:
هضم و جذب چربی‌ها بیش از سایر مواد غذایی تحت تأثیر کبد است. چربی‌ها در آب نامحلول هستند و برای عبور از غشای روده می‌بایست به نحوی در آب حل شوند. وظیفه شکستن قطرات بزرگ و لاینحل چربی به قطرات ریزتر به عهده صفرا است. نمک‌های صفراوی با ساختمان شیمیایی خاص خود چربی را به قطرات ریز تبدیل کرده و آنها را موقتاً در آب حل می‌کنند تا از غشا روده عبور کرده و وارد مجاری لنفاوی شوند. ذرات چربی پس از عبور از مجاری لنفاوی و طی فعل و انفعالاتی وارد کبد شده و در آن جا با پروتئین‌های به خصوصی ترکیب می‌شوند. به این ترتیب برای حمل و نقل یا ذخیره‌سازی آماده می‌شوند. از باقیمانده چربی‌ها (اسید چرب) در کبد کلسترول ساخته می‌شود. کلسترول با توجه به نوع پروتئینی که به آن وصل می‌شود وزن‌های مولکولی متفاوت داشته که دو نوع آن HDL (کلسترول با چگالی بالا) و LDL (کلستول با چگالی پایین) می‌باشند. نقش کلسترول در انسداد رگ‌ها و بروز حوادث قلبی عروقی شناخته شده است. HDL همان کلسترولی است که در بین مردم عادی به علت نقش محافظتی از روند انسداد رگ‌ها به چربی خوب و LDL به چربی بد معروف شده است.
ب) قندها:
قندها پس از هضم در روده و تبدیل به قندهای ساده وارد خون شده و به کبد منتقل می‌شوند. در کبد قند از خون جدا شده و مجدداً قندهای مرکب و پیچیده‌تر که همان نشاسته حیوانی (گلیکوژن) است تولید می‌شود. سطح قند خون از نظر شیمیایی توسط سلولهای لوزالمعده (پانکراس) کنترل می‌شود. در صورت تغییر در این سطح هورمون‌های لازم مثل انسولین و یا هورمون‌های دیگر ترشح شده و قند را به حالت اول باز می‌گردانند. بسیاری از هورمون‌ها با تأثیر بر کبد قند خون را تنظیم می‌کنند. در صورتی که قند خون بالا برود هورمون‌های پایین آورنده تبدیل قند به گلیکوژن را تسریع کرده و مانع واکنش برگشت می‌شوند و اگر قند خون پایین برود هورمون‌های بالابرنده قند خون کبد را وادار به تجزیه گلیکوژن ذخیره شده کرده و سطح قند را ثابت نگاه می‌دارند. به این ترتیب کبد مانند یک انبار قند با کمک هورمون‌ها سطح قند خون را ثابت نگاه می‌دارد.
ج) پروتئینها:
چنان که در قسمت‌های بعدی اشاره خواهد شد، کبد ساخت و ترشح بسیاری آنزیمها و مواد پروتئینی را به عهده دارد. برای ساخت این مواد احتیاج به مواد اولیه پروتئینها یعنی اسیدهای آمینه میباشد. بنابر این خون دستگاه گوارش که اسیدهای آمینه را از پروتئین‌های غذایی دریاقت کرده وارد کبد می‌شود و در آن جا پس از فعل و انفعالات لازم سایر مواد از این اسیدهای آمینه ساخته می‌شود.
د) ویتامین‌ها:
ویتامین‌ها به دو دسته کلی محلول در آب (مثل ویتامین C و گروه B) و ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K) تقسیم می‌شوند. بدیهی است که گروه اول همراه آب و گروه دوم همراه چربی جذب می‌شوند. بنابر آنچه در قسمت الف این بخش آمد هضم و جذب ویتامین‌های محلول در چربی تحت تأثیر کبد خواهد بود. مضاف بر آن ذخیره‌سازی این ویتامین‌ها به ویژه D و K نیز در کبد انجام می‌شود. از طرف دیگر ویتامین 12B که در خون‌سازی و سلامت دستگاه عصبی حائز اهمیت بسیار است نیز منحصراً در کبد ذخیره می‌شود. به همین علت است که جگر منبع سرشاری از انواع ویتامین‌ها میباشد.
2ـ ساخت آنزیمها و پروتئینها با وظایف گوناگون:
ساخت مواد پروتئینی (مثل آنزیمها، هورمون‌ها و مواد حامل) از اسیدهای آمینه روند پیچیده‌ای است که احتیاج به اندامک‌های خاص و نیز آنزیمهای متعدد و پیچیده‌ای دارد. گرچه هر یک از سلولهای بدن برخی از این عملیات‌ها را به طور تخصصی انجام می‌دهند ولی عمده فعالیت‌های مربوط به سوخت و ساز در کبد انجام می‌شود.
الف) آلبومین:
این ماده پروتئین اصلی در خون بوده و در کبد از اسیدهای آمینه ساخته می‌شود. از نظر اندازه جزو پروتئین‌های بزرگ محسوب می‌شود. یکی از وظایف آن حمل و نقل مواد در خون است. بسیاری از هورمون‌ها (مثل هورمون‌های تیروئیدی) و داروها در خون به این ماده چسبیده و به این ترتیب از متلاشی شدن یا دفع شدن آنها توسط کلیه جلوگیری می‌شود. وظیفه دیگر این پروتئین حفظ مایع داخل رگ‌هاست. در صورتی که مقدار این ماده در داخل رگ‌ها پایین بیاید مایع از داخل رگ‌ها به بیرون نشت کرده و به این ترتیب ورم حادث می‌شود. با توجه به وظایف مهم و گسترده آلبومین، این پروتئین در حدود 60% پروتئین‌های موجود در خون انسان را تشکیل می‌دهد. چنان که اختلالی در کار کبد رخ داده و تولید آلبومین دچار اشکال شود علائم بالینی مثل ورم و مشکلات هورمونی و غیره ظهور می‌کند که در فصول بعدی به آنها اشاره خواهد شد.
