فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات69
مقدمه
پیوند زناشویی در اسلام همانند قراردادهای دیگر بشر نیست آثاری که بر آن بار
می شود صرفا حقوق مادی نیست بلکه پیوندی مقدس است که برای آرامش روح و جسم بشر، لازم و ضروری است. قرآن کریم در آیات بسیاری به آن فرمان داده و افراد بی همسر را تشویق بدان کرده است. پیامبر عظیم الشأن و ائمه اطهار (ع) نیز بسیار به ازدواج تأکید کرده اند و در بر انگیختن مسلمانان از هر وسیله ممکن استفاده کرده اند، پیامبر گرامی تأکید می کنند که خداوند، یاور کسانی است که به ازدواج، پناه می آورند، افتخار می کنند که ازدواج، نسبت اوست و برائت می جویند از کسانیکه از ازدواج روی گردانند و مسلمانان را بر حذر می دارند از این که بخاطر ترس از فقر و ناداری، تن به ازدواج ندهند.
همان گونه که در اسلام، ازدواج، امری مقدس و پسندیده است و برای ثبات و پایداری آن تاکید فراوان شده، طلاق، امری ناپسند و نا مقدس است و برای جلوگیری از آن از هر وسیله ممکن استفاده شده و از آن درکلمات شارع مقدس، به مبغوض ترین حلالها تعبیر شده و امری است که خشم خداوند را به دنبال دارد. بدترین خانه نزد خداوند، خانه ای است که به واسطه طلاق، از هم پاشیده باشد. خداوند از کسانی که به طلاق روی می آورند، بیزار است و هنگامی که طلاق رخ می دهد، عرش خداوندی به لرزه در می آید. اسلام به ازدواج، امر می کند و مسلمانان را به تشکیل زندگی خانوادگی، تحریک می کند به جهت زندگی سعادتمند آرامش فکری، روحی و اخلاقی وجسمی، هر چند انگیزه های تشکیل خانواده، بسیار است و می تواند عامل درونی و تقاضای فطرت باشد و یا نیاز اقتصادی و ازدیاد نسل، ولی هدف از تشکیل زندگی زناشویی، سعادت انسان است. برای رسیدن به این هدف، اسلام برای تشکیل خانواده، پاکی و دین داری، پرهیزگاری و سایر صفات نیک انسانی زن و مرد را با توجه بیشتری مد نظر قرار می دهد و بی دقتی در امر خطیر ازدواج را شایسته زن و مرد نمی داند هر یک از زن و مرد به حکم خلقت نسبت به هم وضع و موقع خاصی دارند که قابل عوض شدن یا همانند شدن نیست. این وضع و موقع خاص به نوبه خود علت اموری است و از آن جمله حق طلاق است.
از نظر اسلام منتهای اهانت و تحقیر برای یک زن این است که مرد بگوید من تو را دوست ندارم و از تو تنفر دارم، و آنگاه قانون بخواهد به زور و اجبار آن زن را در خانه آن مرد نگه دارد. قانون می تواند اجباراً زن را در خانه مرد نگه دارد، ولی قادر نیست زن را در مقام طبیعی خود در محیط زناشویی یعنی مقام محبوبیت و مرکزیت نگهداری کند. قانون قادر است مرد رامجبور به نگهداری از زن و پرداخت نفقه و غیره بکند اما قادر نیست مرد را در مقام و مرتبه یک فداکار و به صورت یک نقطه گردان درگرد یک نقطه مرکزی نگهدارد. از این رو هر زمان که شعله محبت وعلاقه مرد خاموش شود، ازدواج از نظر طبیعی مرده است.
زنی که سالها با صمیمیت در خانه مردی زندگی می کند و چون میان او و خودش دوگانگی قائل نیست و آن خانه را خانه خود و لانه خود می داند منتهای خدمت و مجاهدت را برای سروسامان دادن به آن بکار میبرد. نیروی جوانی و سلامت خود را فدای خانه و لانه و آشیانه و در واقع فدای شوهر می کند.
اکنون فرض کنید شوهر چنین زنی پس از سالها زندگی مشترک، هوس زن نو و طلاق همسر کهنه به سرش می زند و می خواهد زن نو را به لانه و آشیانه زن اول که به قیمت عمر و جوانی و سلامت و آرزوهای بر باد رفته او تمام شده بیاورد. آیا این کار از طرف مرد ظلم واضح نیست؟ اسلام از این نظر چه فکری کرده است؟
از نظر اسلام و مقررات اسلامی این مشکل حل شده است. این مشکل از جهل به مقررات اسلامی و از سوء استفاده مردان از حسن نیت و وفاداری زنان بوجود آمده است. این مشکل از آنجا پیدا شده که غالبا مردان و زنان گمان می کنند کار و خدمتی که زن در خانه مرد می کند و محصولی که از آن کارها پدید می آید به مرد تعلق دارد، بلکه گمان می کنند مرد حق دارد که به زن مانند یک برده یا مزدور فرمان دهد و بر زن واجب است که فرمان او را در این مسائل بپذیرد. در حالیکه از نظر اسلام زن از حیث کار و فعالیت آزادی کامل دارد و هر کاری که می کند به شخص خود او تعلق دارد و مرد حق ندارد به صورت یک کارفرما در مقابل زن ظاهر شود.
2ـ تعاریف عسر و حرج در متون فقه.. 6
الف ـ تعریف عسروحرج در قرآن.. 6
ب ـ عسروحرج در روایات و احادیث.. 6
1ـ قاعده عسروحرج و ارکان فقهی آن.. 8
2ـ اوصاف اختصاصی قاعده عسروحرج.. 9
نظریه «حادثه پیش بینی نشده» یا «نظریه تغییر اوضاع و احوال» 15
1ـ نظریه مرحوم شیخ مرتضی انصاری.. 18
2ـ نظریه حضرت امام خمینی (ره ).. 19
چگونگی اقامه دعوی به درخواست زن مطابق ماده مصوب 1314.. 25
فصل دوم: تحول تاریخی ماده 1130 قانون مدنی.. 30
1ـ ظهور قاعده عسروحرج در اولین اصلاحیه ماده 1130 قانونی مدنی 30
2ـ مبنای فقهی اصلاح ماده 1130 قانون مدنی.. 31
3ـ دایره شمول عسروحرج در ماده 1130 اصلاحی.. 32
عسروحرج مورد نظر قانونگذار معطوف به آینده است.. 32
معیار تمیز عسروحرج در ماده 1130اصلاحی 1361.. 33
مصادیق «خاص» عسروحرج زوجه و ماده 1130 قانون مدنی.. 34
4ـ ماهیت عسروحرج زوجه در ماده 1130 قانون مدنی.. 35
5ـ آخرین اصلاحیه ماده 1130 قانون مدنی و مصادیق اجرائی آن 36
6ـ منظور از آخرین اصلاحیه قانونگذاری چیست؟.. 37
7ـ دلائل اثباتی عسروحرج زوجه.. 37
8ـ ضرورت صدور حکم بر مبنای اثبات عسروحرج زوجه.. 38
9ـ عناوین موضوعی عسروحرج زوجه در ماده 1130 قانون مدنی 39
10ـ تقسیم بندی عناوین عسروحرج زوجه.. 40
1ـ عسروحرج زوجه در نتیجه عوامل طبیعی یا عسروحرج حقیقی 40
الف ) عسروحرج زوجه در نتیجه اعتیاد مضر غیر قابل تحمل 40
ب ) عقیم بودن زوج و عسرو حرج حقیقی زن.. 41
ج ) جلوگیری از بچه دار شدن زن و عسروحرج زوجه.. 41
2ـ عسروحرج در نتیجه عوامل خارجی یا عسروحرج واقعی.. 42
الف ) حبس قطعی و طولانی زوج و عسروحرج زوجه.. 42
ب ) غیبت طولانی شوهر و عسروحرج واقعی زن.. 43
ج ) ترک زندگی خانوادگی از ناحیه شوهر و حرج زن.. 44
3ـ عسروحرج شخصی و موقعیت زوجه.. 44
الف ) استنکاف یا عجز شوهر از نفقه و عسروحرج زن.. 44
ب ) عسروحرج شخصی زن و طلاق با وکالت زن.. 45
قاعده عسروحرج در آراء قضایی.. 46
1ـ اعتیاد زوج و عسر و حرج زوجه.. 46
2ـ غیبت زوج و عسروحرج زوجه.. 48
3ـ ترک نفقه و عسروحرج زوجه.. 49
4ـ انتخاب همسر دیگر و عسروحرج زوجه.. 49
نتایج عسروحرج زوجه و وظایف کنونی.. 51
بررسی فقهی حقوقی طلاق
