پایان نامه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل ( به شیوه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون )

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل ( به شیوه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون ) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات :86

خلاصه

انسان با توجه به پیچیدگی‌ها و دشواری‌های زندگی جهت رسیدن به رشد و پیشرفت در جنبه‌های گوناگون می‌‌بایست از توانایی لازم و کافی جهت مقابله با موقعیتهای دشوار زندگی و همچنین فراهم نمودن شرایط مناسب به منظور پیشرفت همه جانبه برخوردار باشد. بنابراین افراد موفق، تکامل یافته و دارای سلامت روانی کسانی هستند که توانایی و مهارت کافی را در برخورد با شرایط گوناگون زندگی دارند و همواره در صدد تغییر موقعیت خویش در جهت رشد و تکمیل هستند. این ویژگی‌ها نشانگر برخورداری اینگونه افراد از مهارتهای زندگی می‌باشد. در حال که افراد ناموفق و کسانی که به رشد و پیشرفت متعادل در جنبه‌های گوناگون زندگی دست نیافته‌اند از سلامت روانی کمتری برخوردارند و همچنین توانایی حل مؤثر مشکلات و مسائل زندگی را ندارند می‌توان گفت که فاقد مهارتهای زندگی کافی هستند. بدین ترتیب برخورداری از مهارتهای زندگی و به کارگیری آن جهت دستیابی به رشد و کمال می‌تواند بسیاری از مشکلات،‌ ناکامی‌ها و ناهنجاری‌ها را رفع نماید و در عوض یک زندگی با نشاط، پرتلاش، رو به پیشرفت و کمال،‌ مفید و سازنده را به ارمغان آورد و چه بهتر است که کسب این مهارتها از دوران نوجوانی آغاز گردد. با توجه به اینکه تحقیقات بسیاری موضوع فوق را مورد تأیید قرار داده‌اند و همچنین باور و اعتقاد پژوهشگر به اینکه لازمه موفقیت و تکامل همه جانبه در زندگی، برخورداری از سلامت روانی و آگاهی از شیوه صحیح و مناسب زندگی و در نتیجه سبک زندگی سالم می‌باشد، به همین جهت،‌ پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل نوجوانان پرداخته است.

در این پژوهش به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل. که به شیوه آزمایشی و طرح پیش آزمون- پس آزمون- با گروه کنترل انجام گردید،‌ چنین فرض شد که آموزش مهارتهای زندگی موجب افزایش یا بهبود سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل در نوجوانان می شود. به همین منظور از بین 191 دانش آموز دختر مقطع دبیرستان، 30 دانش‌آموز که بالاترین نمرات را از پیش آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) به دست آوردند، انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم گردیدند که هر گروه شامل 15 دانش آموز بود.

پس از اجرای پیش آزمون در گروه آزمایشی و کنترل، گروه آزمایشی آموزش مهارتهای زندگی را در هشت جلسه دو ساعته دو بار در هفته دریافت نمود. پس از یک ماه، پس آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) در دو گروه آزمایشی و کنترل اجرا گردید.

پس از نمره‌گذاری، تفاوت میانگین بین دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با استفاده «از آزمون t دو گروه مستقل» مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میانگین دو گروه در «پرسشنامه سلامت عمومی» تفاوت معناداری وجود دارد. در نتیجه فرضیه پژوهش تأیید گردید. بنابراین، آموزش مهارتهای زندگی می‌تواند سلامت روان را افزایش دهد یا بهبود بخشد. همچنین نتایج نشان می دهد که تفاوت بین میانگین های دو گروه در کلیه مقیاسهای پرسشنامه سلامت عمومی به جز مقیاس C (نارسا کنش وری اجتماعی) کاملاً معنادار است. نکته دیگر اینکه بیشترین میزان کاهش در نمرات مقیاس D (نشانگان افسردگی)‌ پرسشنامه مذکور می‌باشد. بنابراین می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی بیشترین تأثیر را بر کاهش میزان افسردگی آزمودنی‌ها داشته است. اما در مورد میانگین دو گروه در پرسشنامه منبع کنترل، علیرغم کاهش اندک در نمرات تفاوت معناداری وجود ندارد. در کل می‌توان گفت،‌ با توجه به کاهش اندک نمرات، آموزش مهارتهای زندگی تا حدودی بر درونی‌تر شدن منبع کنترل در گروه آزمایشی مؤثر بوده است.

همچنین در این پژوهش، رابطه بین متغیرهای پژوهش با استفاده از «ضریب همبستگی پیرسون» به دست آمد. این نتایج نشانگر آن است که بین سلامت روان و شیوه مقابله‌ای و بین منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین متغیر (سلامت روان و منبع کنترل) ارتباط مثبت و معناداری وجود ندارد. یافته‌های جانبی این پژوهش نشانگر رابطه معنادار بین سطح تحصیلات مادر، اشتغال مادر و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان با سلامت روان و شیوه مقابله‌ای آنان می‌‌باشد.

مشاهدات کیفی نیز در طول جلسات دوره آموزشی با نتایج کمی حاصل از داده‌ها مطابقت و هماهنگی دارد. بطوریکه آزمودنی‌هایی که در طول جلسات فعالیت گروهی بیشتری داشتند، انگیزه و تمایل بیشتری جهت شرکت در این دوره آموزشی داشتند، نظم گروهی بیشتری را رعایت می‌نمودند. در انجام تمرینات و فعالیتهای عملی علاقمندی و انگیزة بیشتری نشان می دادند،‌ توجه و دقت کافی نسبت به مطالب و محتویات آموزشی داشتند و خواهان تداوم این دوره آموزشی در طول سال تحصیلی بودند، در میزان نمرات سلامت عمومی و منبع کنترل آنان کاهش بیشتری ایجاد شده است. در واقع می‌توان گفت که آموزش مهارتهای زندگی در مورد این آزمودنی‌ها منجر به افزایش سلامت روان و درونی‌تر شدن منبع کنترل آنان شده است. بدین ترتیب مشاهدات کیفی دال بر تأثیر مثبت آموزش مهارتهای زندگی می‌باشد.

مقدمه

پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی در سال‌های اخیر، انسان‌ها را با انبوهی فزاینده از مسائل گوناگون مواجه ساخته است. کار، تحصیل و فشارهای روانی- اجتماعی از جمله مسائلی هستند که اغلب نوجوانان و جوانان با آنها روبرو هستند. توانایی حل مؤثر مسائل مذکور و مشکلات مشابه از جمله مهارت‌‌های مهم و مفیدی هستند که نقش تعیین کننده‌ای در تأمین سلامت روانی و موفقیت فرد و در نتیجه زندگی سالم و اثر بخش دارند.

همه انسان‌ها به طور فطری توانایی حل مشکلات زندگی را دارند، ولیکن این توانایی باید مطابق با شرایط و موقعیت فرد پرورش یابد بطوریکه به عنوان مهارت‌های کارآمد در آنان درونی شود. متأسفانه طبق بررسی‌های انجام شده توانایی‌ها و مهارت‌های عملی و سازشی بسیاری از نوجوانان و جوانان کشور ما برای حل مؤثر مسائل زندگی فردی و اجتماعی آنان کفایت نمی‌کند. بنابراین آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهمترین مسائل فردی و اجتماعی نوجوانان به عنوان اصلی مهم و انکار ناپذیر است که تاکنون علیرغم توجه خاص بسیاری از کشورهای جهان و تأکید خاص «سازمان بهداشت جهانی»[1]. جای آن در برنامه‌های تحصیلی مدارس کشورمان خالی مانده است. البته اخیراً گامهایی برداشته شده است که نیازمند توجه علمی و تخصصی بیشتری می‌باشد.

آموزش مهارت‌های زندگی مبتنی بر یادگیری مشارکتی و عملی می‌باشد. این گونه فعالیت‌ها در افزایش سلامتی و پیشگیری اولیه از بروز مشکلات و همچنین کمک به نوجوان جهت یادگیری رفتارهای مثبت و حفظ سلامت روانی خویش بسیار اثر بخش است. بنابراین برنامه‌های بهداشت مدارس و مداخلات پیشگیرانه مبتنی بر مدرسه می‌توانند در جهت ایجاد رفتارهای سالم و افزایش آگاهی دانش آموزان در جهت تمرینات حمایت کننده از سلامتی جسمانی،‌ روانی و اجتماعی و به طور کلی مهارت‌های زندگی به کار گرفته شوند. بنابراین از طریق اینگونه برنامه‌ها، نوجوانان نسبت به سلامتی‌شان مسؤولیت پذیر می‌شوند، تصمیمات بهداشتی مناسبی را اتخاذ می‌نمایند و به طور کلی سبک زندگی سالمی در طول نوجوانی آغاز می کنند و در طول زندگی تداوم می‌بخشند. این امر نوجوانان را قادر می‌‌سازد که طبق استعدادهای بالقوه خویش عمل نمایند و آماده رویارویی با تغییرات و نیازهای زندگی آینده شوند.

روان شناسان در دهه‌های اخیر، در بررسی اختلالات رفتاری و انحرافات اجتماعی به این نتیجه رسیده‌اند که بسیاری از اختلالات و آسیب‌ها و ناتوانی افراد در تحلیل صحیح و مناسب از خود و موقعیت خویش، عدم احساس کنترل و کفایت شخصی جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار و عدم آمادگی برای حل مشکلات و مسائل زندگی به شیوه مناسب، ریشه دارد. بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی‌های روزافزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی، آماده سازی افراد بخصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت‌های دشوار،‌ امری ضروری به نظر می رسد، در همین راستا،‌ روان‌شناسان با حمایت سازمان‌های ملی و بین‌المللی، جهت پیشگیری از بیماری‌های روانی و نابهنجاری اجتماعی، آموزش مهارت‌های زندگی را در سراسر جهان و در سطح مدارس آغاز نموده‌اند.[2]

آنچه که امروزه تحت عنوان مهارت‌های زندگی مشهور است، تنها حاصل کار پژوهشگران عصر حاضر نیست، بلکه بسیاری از این مهارت‌ها در لابلای تعالیم الهی بخصوص در قرآن و احادیث معصومین (ع) بیان شده است، بطوری که تلاش برای برقراری ارتباط مفید و مؤثر با دیگران، خودشناسی و توجه به ارزش‌ها که از فصول اساسی درس مهارت‌های زندگی است، به کرات در قرآن، نهج البلاغه و صحیفة سجادیه و احادیث منقول از سایر معصومین (ع) مورد تأکید قرار گرفته است.[3]

دوره نوجوانی، دوره‌ای بحرانی است که تغییرات عمده‌ای در فرد (از لحاظ فیزیولوژیکی ، شناختی و روانی) و محیط بیرونی فرد (فشار همسالان، انتقال از محیط کوچک درس به محیطی بزرگتر در جامعه و مواجه شدن با هنجارها) به وجود می‌آید. چنین تغییراتی اغلب با مشکلاتی همراه است که بسیار استرس‌زا می‌باشد. به همین دلیل اکثر نوجوانان در یک دوره بحرانی به سر می‌برند. با توجه به این مسائل، جهت پیشگیری از اختلالات روانی و یا تداوم سلامت روانی، نوجوانان باید راهبردهای مقابله‌ای مؤثر را یاد بگیرند.[4]

با توجه به گسترس خدمات بهداشت روانی مبتنی بر مدرسه در کشورهای مختلف، «سازمان بهداشت جهانی» طرح تحقیقی مهارت‌های زندگی را به عنوان بخشی از برنامه بهداشت روانی این سازمان بنا نهاد. هدف اصلی سازمان بهداشت جهانی از ایجاد طرح مهارت‌های زندگی در زمینه بهداشت روانی این است که جوامع مختلف در سطح جهان نسبت به گسترش، به کارگیری و ارزیابی برنامه آموزش مهارت‌های زندگی که متمرکز بر رشد تواناییهای روانی اساسی (مانند حل مسأله، مقابله با هیجانات، خود آگاهی، سازگاری اجتماعی و کنترل استرس) بین کودکان و نوجوانان است، اقدام نمایند.[5]

[1] - World Health Organization (W.H.O)

[2] - طارمیان و همکاران (1378)

[3] - همان منبع.

[4] - پترسون و هامبورگ (1986) Peterson & Humburg به نقل از کلینگمن (1998) Klingman

[5] - ناستاسیا، (1998) Nastasia

دانلود مقاله ISI نسبت طلایی در علم، به عنوان منبع دنباله تصادفی، محاسبه و فراتر از آن خود

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله ISI نسبت طلایی در علم، به عنوان منبع دنباله تصادفی، محاسبه و فراتر از آن خود دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

موضوع فارسی :نسبت طلایی در علم، به عنوان منبع دنباله تصادفی،
محاسبه و فراتر از آن خود

موضوع انگلیسی :Golden ratio in science, as random sequence source,
its computation and beyond

تعداد صفحه :30

فرمت فایل :PDF

سال انتشار :2008

زبان مقاله : انگلیسی

برخی منطقی و همچنین برخی از اعداد گنگ، در میان همه اعداد حقیقی در ریاضیات، بسیار ویژه هستند و
مجذوب بسیاری از ذهن انسان است. مرتبط با این اعداد نه تنها تاریخ جذاب بلکه قابل توجه فیزیکی
پدیده های مشاهده شده توسط ذهن انتقادی از دانشمندان، هنرمندان، معماران، مهندسان، طبیعت با ارواح. تعداد منطقی
2N و تعداد غیر منطقی - یک عدد متعالی، به عنوان مثال، مکان های بسیار ویژه در علوم کامپیوتر و
در ریاضیات بود. برخی از شماره های دیگر معروف هستند هیلبرت تعداد 2P2؟ 2.66514414269023 از
تعداد لیوویل؟ 0.1100010000000000000000010000 است که 1 در 1، 2، 6، 24، 120 و غیره مکان و 0s
در جای دیگر، اویلر-Mascheroni ثابت
 = مصور کردن! 1 (
PNK
= 1
1
K - LN N)؟ 0.57721566490153، و تعداد II =
E - / 2؟ .207879576350762، E؟ 22.4591577183611 (معتقد بودند (ثابت نشده) به یک عدد متعالی) و E؟ ؟ 23.1406926327793. ارائه شده در اینجا یکی دیگر از بسیار لذت بخش، به طور گسترده مورد بررسی عدد گنگ جبری
(1 + P5) / 2؟ 1.61803398874989 به نام نسبت طلایی و وقوع گسترده خود در ریاضیات، به طور خاص
هندسه، علوم محاسباتی، زیست شناسی، خلاقیت هنری، معماری، طبیعت و فراتر از آن. به طور خاص، رقم - حتی به صورت تصادفی
یا سیستماتیک انتخاب رقم متوالی و یا بلوک های متوالی از رقم - نسبت طلایی ممکن است به عنوان یک منبع از یکنواخت استفاده
اعداد توزیع تصادفی. بر خلاف هر از چند مولد عدد شبه و شبه تصادفی با استفاده از روش های مختلف، ما
نیاز به استفاده از هیچ روش در اینجا. تنها ما باید به انتخاب کنید تا متوالی / بلوک غیر متوالی از اعداد از نسبت طلایی ذخیره شده

دانلود پروژه آمار بررسی و مقایسه میزان منبع کنترل درونی و بیرونی در سال تحصیلی 85 و 86 دانش آموزان دبیرستانی شهرستان چناران

اختصاصی از نیک فایل دانلود پروژه آمار بررسی و مقایسه میزان منبع کنترل درونی و بیرونی در سال تحصیلی 85 و 86 دانش آموزان دبیرستانی شهرستان چناران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پروژه آمار  بررسی و مقایسه میزان منبع کنترل درونی و بیرونی در سال تحصیلی 85 و 86 دانش آموزان دبیرستانی شهرستان چناران با فرمت ورد و قابل ویرایش تعداد صفحات14

این پروژه آمار به صورت کامل و دقیق طراحی شده و کلیه جداول و نمودار های لازم را جهت ارائه دارد و قادر به کسب نمره کامل می باشد. قیمت این محصول نسبت به نمونه های مشابه سراسر اینترنت بسیار مناسب تر می باشد و بر خلاف بسیاری از نمونه ها که فقط عنوان پروژه را کپی می کنند نمونه کاملی است.
چکیـده
در این پژوهش ابتدا به نوعی اختلال رفتاری کودکان و نوجوانان به نام میزان منبع کنترل درونی و بیرونی پرداخته می شود که چون آمار قابل توجهی از کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال روان شناختی، توانایی کنترل رفتارهای خود در محیط های سازمان یافته ای چون مدرسه را ندارند و این اختلال روز به روز افزایش یافته و به دلایل عدیده ای باعث کاهش فرآیند یاددهی و یادگیری در کلاس درس می شود، لذا از اهمیت ویژه ای جهت بررسی و اقدام، برخوردار است. که متأسفانه بعضی از اولیاء آموزش و پرورش که به غیر از انگیزه های آموزشی در گود آموزش و پرورش قرار گرفته اند در این زمینه نه تنها تلاشی ندارند بلکه اگر کسانی بنا به ضرورتِ کار عملی ناگزیر باشند به ادارات آموزش و پرورش مراجعه کنند، با استقبال خیلی خوب و دلگرم کننده ای روبرو نمی شوند که در این خصوص در قسمت محدودیتهای تحقیق اشاره ای خواهد شد.
در این تحقیق با استفاده از فرمول و جدول (T-Test) در مقایسه ای که نمرات پسران بین سال 85 و 86 انجام گردید Sig به دست آمده 194/0 می باشد که مشخص گردید نکات معنی دار نمی باشد.
ـ در مقایسه ای که بین نمرات کسب شده ی دختران و پسران سال 86 انجام شد Sig به دست آمده 516/0 می باشد که نشان می دهد تفاوت معنادار نیست.
ـ در مقایسه ی نمرات دختران و پسران در سال 85 Sig به دست آمده 1333/0 چون از 05/0= آلفا که 05/0 است بزرگتر است تفاوت معنادار است.
امید است در آینده علت معنادار بودن این قسمت توسط محققین مشخص و اعلام گردد.
 
مقـدمه
موضوع تحقیق: بررسی و مقایسه میزان منبع کنترل درونی و بیرونی در سال تحصیلی 85 و 86 دانش آموزان دبیرستانی شهرستان چناران با اجرای آزمون و تست راتر می باشد.
این موضوع به لحاظ این که تاکنون در مراکز آموزشی کمتر مورد توجه قرار گرفته دارای ویژگی های خاصی می باشد که یکی از این ویژگی ها در مدارس، جالب بودن نتیجه اجرای تست راتر برای دست اندرکاران آموزشی می باشد که در فرایند تعلیم و تربیت خیلی مؤثر می باشد و لازم است آموزش و پرورش به عنوان متولی این امر در جهت بسط و گسترش و کمک به مراکز تحقیقاتی همت بیشتری از خود نشان داده و در جهت شفاف نمودن توانمندی های بالقوه معلمان و دانش آموزان قدم های بلندتری بردارد.
بی شک در دنیای کنونی با فراهم بودن امکانات سمعی و بصری، محققین و پژوهشگران و حتی اولیاء دانش آموزان درخواهند یافت که چه تفاوت فاحشی بین آموزش و پرورش کشور ما و کشورهای پیشرفته وجود دارد. و لازم است مسئولین آموزش و پرورش از روزمرّگی درآمده و افقهای دورتری را رصد نموده و زمینه ی ایجاد انگیزش در معلمان جهت ورود به دنیای جدید تعلیم و تربیت فراهم نمایند.
بیان مسئله
از آن جائی که عوامل مختلفی در جریان یادگیری دخیل می باشند لازم است در حوزه ی آموزش و پرورش در جهت شناسایی آنها توسط اساتید فن اقدام و نسبت به رفع یا کاهش عوارض آن تلاش نمود.
آزمون یا تست استاندارد راتر در حال حاضر جزء آزمون هایی است که غیر از متخصصین علم روانشناسی و کارشناسان این امر کمتر با آن آشنایی دارند به همین خاطر در مراحل مختلف تحقیق می بایستی نسبت به کاربرد آن در حوزه ی تعلیم و تربیت برای افراد متعددی توضیح داده و آنها را توجیه نمود. لذا در این خصوص نیاز به آگاه سازی مجموعه ی عواملی که در جریان اجرا با آنها سروکار داریم می باشد. از مهمترین عوامل مؤثر در یادگیری، اختلالات ناشناخته ای است که در دانش آموزان مشاهده می شود و تأثیر زیادی در افت آموزشی و تحصیلی آنها دارد.
در این تحقیق یکی از اختلالات غیرمحسوس که تأثیر زیادی در افزایش و کاهش منبع کنترل درونی و بیرونی دارد و در حالت طبیعی و عادی قابل مشاهده نیست و فقط از طریق تست و آزمون قابل مشاهده است می پردازیم.
آزمون با تست استاندارد راتر در این پژوهش به کار گرفته شده و در بین 15 دانش آموز دختر دبیرستان شاهد کوثر و 15 دانش آموز پسر سال اول دبیرستان شهید مطهری شهرستان چناران در سال تحصیلی 86 ـ 85 اجرا گردید. بعد از یک سال در سال تحصیلی 87 ـ 86 همان آزمون در بین دانش آموزان ذکر شده مجدداً تکرار گردید.
نتایج به دست آمده قابل توجه و دارای تغییرات معنی داری می باشد. این عملیات در چهار نمودار مقایسه ای میزان افزایش یا کاهش منبع کنترل درونی و بیرونی هر یک از دانش آموزان در صفحات 18 و 19 و 20 و 21 به تصویر کشیده شده است که با یک نگاه می توان تغییرات ذکر شده را مشاهده نمود و نسبت به موارد مورد نظر تجزیه و تحلیل کرد.
ابزار به کار گرفته شده در این تحقیق تست استاندارد راتر می باشد که  دستورالعمل و
نمونه ی آزمون آن در صفحه ی 30 و 29 آورده شده است.
تست ذکرشده میزان منبع کنترل درونی و بیرونی افراد را مشخص می کند و اختلالات مشخص شده معمولاً ناشی از نگرش و اعتقادات رفتاری فرد نسبت به انجام امور می باشد و در صورت نیاز به درمان با عمل به توصیه های مشاوران و کارشناسان مربوطه قابل علاج و پیشگیری است. انتظار می رود در عصر دانایی هر چه زودتر نسبت به توانمند کردن نسل جدید و آینده سازان جامعه اقدام گردد.

پایان نامه با عنوان بررسی رابطه منبع کنترل (درونی - برونی) با عزت نفس

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه با عنوان بررسی رابطه منبع کنترل (درونی - برونی) با عزت نفس دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه با عنوان بررسی رابطه منبع کنترل (درونی - برونی) با عزت نفس در فرمت ورد در 95 صفحه و شامل مطالب زیر می باشد:

چکیده تحقیق
مقدمه
فصل اول
بیان مسئله
اهمیت پژوهش
هدف پژوهش
سوالات پژوهش
متغیرهاو تعاریف نظری و عملیاتی آنها
منبع کنترل
تعریف عملیاتی
عزت نفس
فصل دوم
پیشینه نظری
نظریه ی روانشناسان و جامعه شناسان در باره ی عزت نفس
نظریه جیمز
نظریه مید
نظریه کولی
نظریه روزنبرگ
نظریه سالیوان
نظریه هورنای
نظریه آدلر
نظریه راجرز
نظریه مزلو
نظریه ی آلپورت
نظریه ی دیگر روانشناسان
عزت نفس و غرور
نقش خانواده در شکل گیری عزت نفس
نقش پدر خانواده بر عزت نفس فرزندان
کمک تخصصی برای افزایش عزت نفس
منبع کنترل
* رویکردها و نظریه های متفاوت درباره منبع کنترل
مفاهیم اساسی نظریه یادگیرِی اجتماعی
تفاوت های فردی
کنترل
واکنش در برابر از دست دادن کنترل
منبع کنترل
منبع کنترل درونی
منبع کنترل بیرونی
ویژگی های افراد با منبع کنترل درونی
ویژگی های افراد با منبع کنترل بیرونی
تصور راتر در باره انسان
فصل سوم
طرح پژوهش
جامعه ی مورد پژوهش
نمونه روش نمونه گیری
ابزارتحقیق
آزمون منبع کنترل
آزمون عزت نفس
روش اجرای پژوهش
اجرای اصلی
روش آمار
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل آمارِِِی
یافته های مربوط به سوال پژوهش
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع
ضمائم

پایان نامه تولید اریترومایسین بوسیله Saccharopolyspora erythraea با استفاده از منبع نیتروژنی بومی ( ترکیب کنجاله سویا و کنجاله

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه تولید اریترومایسین بوسیله Saccharopolyspora erythraea با استفاده از منبع نیتروژنی بومی ( ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا ) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : WORD (قابل ویرایش)

تعداد صفحات:186

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ((M.Sc))
گرایش : میکروبیولوژی

عنوان : تولید اریترومایسین بوسیله Saccharopolyspora erythraea  با استفاده از منبع نیتروژنی بومی (ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا ) به روش فرمانتاسیون میکروبی

فهرست مطالب:

صفحه خلاصه فارسی...............................................................................................................................1

مقدمه...........................................................................................................................................2   
فصل اول:کلیات
1-1) طرح موضوع................................................................................................................................................................5
1-2) بیان مسأله...................................................................................................................................................................5
1-3) ضرورت انجام تحقیق.................................................................................................................................................8
1-4) هدف پژوهش..............................................................................................................................................................8
1-5) سؤالات و فرضیه ها....................................................................................................................................................8
1-6) تعریف آنتی بیوتیک................................................................................................................................................10
1-7) تاریخچه آنتی بیوتیک............................................................................................................................................11
1-8) اهمیت اقتصادی آنتی بیوتیک ها........................................................................................................................12
1-9) گروه های تولید کننده آنتی بیوتیک ها.............................................................................................................13
1-10) معرفی و بیان ویژگی های Saccharopolyspora erythraea ......................................................14
1-11) طبقه بندی آنتی بیوتیک ها..............................................................................................................................15
1-11-1) طبقه بندی بر اساس منبع بیولوژیک.........................................................................................................15
1-11-2) طبقه بندی بر اساس ساختار شیمیایی......................................................................................................16
1-11-3) طبقه بندی بر اساس مکانیسم عمل...........................................................................................................17
1-12) مواردکاربرد آنتی بیوتیک ها..............................................................................................................................24
1-13) ماکرولیدها..............................................................................................................................................................27
1-14) اریترومایسین، ساختمان و ویژگی ها...............................................................................................................30
1-15) تاریخچه تولید اریترومایسین.............................................................................................................................31
1-16) نام ها و فرمول شیمیایی اریترومایسین...........................................................................................................32
1-17) مکانیسم عمل اریترومایسین..............................................................................................................................32
1-18) فعالیت ضد میکروبی اریترومایسین..................................................................................................................33
1-19) فارماکوکینتیک.....................................................................................................................................................34
1-20) مصارف بالینی اریترومایسین..............................................................................................................................34
1-21) عوارض جانبی اریترومایسین..............................................................................................................................35
1-22) اشکال دارویی اریترومایسین..............................................................................................................................36
1-23) آنتی بیوتیک های مشتق شده از اریترومایسین............................................................................................36
1-24) مراحل کلیدی فرآیند تولید آنتی بیوتیک ها از جمله اریترومایسین.......................................................38
1-24-1) حفظ و نگهداری کشت فعال........................................................................................................................39
1-24-2) تهیه مایه تلقیح به فرم سوسپانسیون اسپوری و توسعه آن...................................................................44
1-24-3) مرحله پیش کشت یا بذردهی یا seeding ............................................................................................45
1-24-4) مرحله تخمیر یا Fermentation ............................................................................................................47
1-24-4-1) تکنولوژی تخمیر آنتی بیوتیک................................................................................................................48
1-24-4-1-1) تخمیر شیک فلاسک............................................................................................................................48
1-24-4-1-2) فرمانتورهای همزن دار.........................................................................................................................49
1-24-4-2) بررسی تأثیر عوامل مختلف برروی تخمیر و تولید آنتی بیوتیک ها از جمله اریترومایسین......50
1-24-4-2-1) تأثیر محیط کشت تخمیر و ترکیبات مورد استفاده در آن..........................................................50
1-24-4-2-1-1) منابع کربنی......................................................................................................................................51
1-24-4-2-1-2) منابع نیتروژنی..................................................................................................................................55
1-24-4-2-1-3) آب.......................................................................................................................................................57
1-24-4-2-1-4) مواد معدنی........................................................................................................................................57
1-24-4-2-1-5) مواد مغذی پیچیده..........................................................................................................................59
1-24-4-2-1-6) ویتامین ها و فاکتورهای رشد.......................................................................................................61
1-24-4-2-1-7) پیش ماده ها.....................................................................................................................................61
1-24-4-2-1-8) القا کننده ها و تحریک کننده ها.................................................................................................61
1-24-4-2-2) تأثیر pH................................................................................................................................................62
1-24-4-2-3) تأثیر دما..................................................................................................................................................64
1-24-4-2-4) تأثیر هوادهی..........................................................................................................................................67
1-24-4-2-5) تأثیر هم زدن.........................................................................................................................................68
1-24-4-2-6) تأثیر دی اکسید کربن..........................................................................................................................71
1-24-4-2-7) تأثیر کف.................................................................................................................................................71
1-24-4-2-8) تأثیر استریلیزاسیون.............................................................................................................................73
1-24-4-2-9) تأثیر ویسکوزیته....................................................................................................................................74
1-24-4-2-10) تأثیراریترومایسین تولید شده..........................................................................................................76
1-24-5) برداشت و خالص سازی محصول.................................................................................................................77
1-25) سویا و علت انتخاب آن به عنوان منبع نیتروژنی بومی................................................................................79
1-25-1) علل انتخاب سویا و توسعه کشت آن...........................................................................................................79
1-25-2) تاریخچه سویا...................................................................................................................................................80
1-25-3) تولید و مصرف جهانی سویا...........................................................................................................................81
1-25-4) سویا در ایران....................................................................................................................................................82
1-25-5) اجزای ترکیبی سویا........................................................................................................................................82
1-25-6) کنجاله سویا......................................................................................................................................................83
1-26) کلزا و علت انتخاب آن به عنوان منبع نیتروژنی بومی..................................................................................83
1-26-1) علل عمده انتخاب کلزا و توسعه کشت آن.................................................................................................84
1-26-2) تاریخچه کلزا.....................................................................................................................................................85
1-26-3) تولید جهانی کلزا..............................................................................................................................................86
1-26-4) اجزای ترکیبی کلزا..........................................................................................................................................86
فصل دوم : مروری بر متون گذشته
2-1) پیشینه پژوهش........................................................................................................................................................88
فصل سوم : مواد و روش ها
3-1) روش گردآوری اطلاعات و انجام پژوهش...........................................................................................................93
3-2) سویه باکتری مورد استفاده در پژوهش..............................................................................................................93
3-3) معرفی رنگ های مورد استفاده............................................................................................................................94
3-4) محیط های کشت مورد استفاده...........................................................................................................................95
3-4-1) محیط کشت اسپورزایی....................................................................................................................................95
3-4-1-1) تهیه سوسپانسیون اسپوری.........................................................................................................................98
3-4-2) محیط کشت مرحله بذردهی( پیش کشت_ seeding).....................................................................99
3-4-2-1) انتخاب بهترین ارلن در مرحله بذردهی.................................................................................................100
3-4-3) محیط کشت مرحله تخمیر............................................................................................................................104
3-4-3-1) غلظت های کنجاله سویا و کنجاله کلزا مورد استفاده شده در محیط تخمیر..................... ........105
3-5) نمونه گیری.............................................................................................................................................................106
3-6) سنجش اریترومایسین تولید شده......................................................................................................................106
3-6-1) تهیه بافر کربنات بی کربنات با pH 6/9 ...................................................................................................107
3-6-2) تهیه بافر با pH 6/9 اشباع از کلروفرم و کلروفرم اشباع از بافرpH 6/9 ............................................108
3-6-3) تهیه بافر سیترات_فسفات با pH 2/4........................................................................................................108
3-6-4) تهیه محلول بروموفنل بلو...............................................................................................................................108
3-6-5) تهیه محلول های استاندارد اریترومایسین..................................................................................................109
3-6-6) استخراج اریترومایسین از مایع تخمیر با استفاده از کلروفرم..................................................................111
3-6-7) تشکیل کمپلکس رنگی اریترومایسین و بروموفنل بلو.............................................................................112
3-6-8) اندازه گیری میزان جذب کمپلکس رنگی اریترومایسین و بروموفنل بلو............................................113
3-7) محیط کشت پایه سنجش میکروبیولوژیک اریترومایسین............................................................................113
3-7-1) محیط کشت مولر هینتون آگار.....................................................................................................................113
3-7-2) محیط کشت مولر هینتون براث....................................................................................................................114
3-7-3) استخراج اریترومایسین از محیط کشت تخمیر.........................................................................................114
3-7-4) سنجش میکروبیولوژیک اریترومایسین........................................................................................................114
3-7-5) تهیه مایع تلقیح................................................................................................................................................115
3-7-6) تهیه چاهک.......................................................................................................................................................116
3-7-7) تهیه بافر فسفات با pH 8..............................................................................................................................116
3-7-8) تهیه محلول های استاندارد............................................................................................................................116
3-7-9) افزودن محلول های آنتی بیوتیک در پلیت ها...........................................................................................117
3-7-10) اندازه گیری قطر هاله مهار رشد.................................................................................................................117
3-7-11) رسم منحنی استاندارد..................................................................................................................................117
3-8) سنجش غلظت اریترومایسین به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا..................................................118
3-8-1) فاز متحرک........................................................................................................................................................118
3-8-2) آماده سازی مایع تخمیر.................................................................................................................................118
3-8-3) اندازه گیری مقداراریترومایسین....................................................................................................................119
3-9) کروماتوگرافی لایه نازک TLC ........................................................................................................................119
فصل چهارم: نتایج پژوهش
4-1) بررسی اثر کنجاله سویا بر رشدSaccharopolyspora erythraea و تولید اریترومایسین ( محیط شاهد )................................................................................................................................................................................123
4-1-1) اثر کنجاله سویا در pH محیط کشت تولید اریترومایسین (کنترل)....................................................123
4-1-2) اثر کنجاله سویا بر درصد بیومس تولید شده (کنترل).............................................................................124
4-1-3) اثر کنجاله سویا در میزان تولید اریترومایسین ( کنترل)........................................................................125
4-1-4) بررسی اثر کنجاله سویا بر روی مورفولوژی Saccharopolyspora erythraea (کنترل).....125
4-2) بررسی اثر ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا بر تولید اریترومایسین.......................................................128
4-2-1) بررسی اثر ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا بر pH محیط کشت.....................................................129
4-2-2) بررسی اثر ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا بر بیومس تولیدی.........................................................130
4-2-3) بررسی اثر ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا بر میزان اریترومایسین تولیدی..................................130
4-3) غلظت بهینه ترکیب کنجاله سویا و کلزا برای محیط کشت تولید اریترومایسین...................................131
4-4) اثر ترکیب کنجاله سویا با غلظت بهینه 15 گرم در لیتر و کنجاله کلزا با غلظت بهینه 15 گرم در لیتر بر روی پارامترهای مورد بررسی درتخمیر..................................................................................................................132
4-4-1) بررسی اثر غلظت بهینه در میزان تولید اریترومایسین.............................................................................132
4-4-2) بررسی اثر غلظت بهینه بر روی pH محیط کشت تخمیر......................................................................133
4-4-3) بررسی اثر غلظت بهینه بر روی درصد بیومس تولیدی...........................................................................133
4-4-4) بررسی اثر غلظت بهینه بر روی مورفولوژی Saccharopolyspora erythraea.....................134
فصل پنجم: بحث و پیشنهادات
5-1) تأثیر مواد تشکیل دهنده و ترکیبات به کار رفته در محیط کشت تخمیر در تولید آنتی بیوتیک.....137
5-1-1) اثر منابع نیتروژنی در تولید اریترومایسین...............................................................................................137
5-1-1-1) مقایسه اثر غلظت های مختلف ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا به عنوان منبع نیتروژنی در تولید اریترومایسین........................................................................................................................................................138
5-2) همزمانی رشد Saccharopolyspora erythraea و تولید اریترومایسین.....................................144
5-3) رابطه بین میزان رشد باکتری و تغییرات بیومس در طول فرآیند.............................................................145
5-3-1) سینتیک رشد میکروبی..................................................................................................................................146
5-4) رابطه بین منبع نیتروژنی استفاده شده در این پژوهش و pH محیط کشت تخمیر.............................148
5-5) رابطه بین مورفولوژی سویه مولد و تولید اریترومایسین...............................................................................149
5-6) برآورد هزینه ها......................................................................................................................................................153
5-6-1) محاسبه میزان اریترومایسین تولیدی و قیمت تمام شده منبع نیتروژنی مورد استفاده در آن در هر Batch صنعتی.................................................................................................................................................................153  
5-6-1-1) استفاده از 30 گرم در لیتر کنجاله سویا (محیط کنترل) در تخمیر................................................154
5-6-1-2) استفاده از ترکیب 15 گرم در لیتر کنجاله سویا و 15 گرم در لیتر کنجاله کلزا..........................154
5-7) پیشنهادات..............................................................................................................................................................156

منابع و مراجع...................................................................................................................................158
خلاصه انگلیسی...............................................................................................................................165
ضمائم ..............................................................................................................................................166

 

فهرست جداول
(جدول 1-1) گروه های میکروبی تولید کننده آنتی بیوتیک...................................................................................14
(جدول 1-2) برخی آنتی بیوتیک های مهم و مکانیسم عمل آنها..........................................................................23
(جدول 1-3) مواد معدنی به کار رفته در محیط کشت.............................................................................................60
(جدول 1-4) محدوده دمایی رشد میکروارگانیسم های مختلف.............................................................................64  
(جدول 1-5) تأثیر دی اکسید کربن بر تولید سیزومیسین در طی فرآیند تخمیر..............................................71
(جدول 3-1) محیط کشت اسپورزایی ISP medium 2......................................................................................95
(جدول 3-2) محیط کشت اسپورزایی CSL .............................................................................................................96
(جدول3-3) ترکیبات محلول میکروالمنت...................................................................................................................96
(جدول3-4) ترکیبات محیط کشت بذردهی.............................................................................................................99
(جدول3-5) ترکیبات محیط کشت تخمیر................................................................................................................104
(جدول3-6) مقادیر کنجاله سویا و کنجاله کلزا در محیط های تخمیر...............................................................106
(جدول3-7) محلول های نهایی اریترومایسین استاندارد........................................................................................111
(جدول5-1) آنالیز ترکیبی کنجاله سویا افزوده شده به محیط کشت تخمیردر این پژوهش........................139
(جدول5-2) آنالیز ترکیبی کنجاله کلزای افزوده شده به محیط کشت تخمیردر این پژوهش......................140
(جدول5-3) اسیدآمینه های ضروری کنجاله سویا استفاده شده در این پژوهش............................................140
(جدول5-4) اسیدآمینه های غیر ضروری کنجاله سویا استفاده شده در این پژوهش....................................141
(جدول5-5) اسیدآمینه های ضروری کنجاله کلزا استفاده شده در این پژوهش..............................................141
(جدول5-6) اسیدآمینه های غیر ضروری کنجاله کلزا استفاده شده در این پژوهش......................................142
 
 

فهرست نمودارها
(نمودار 4-1) تغییرات pH در طول فرآیند تولید آنتی بیوتیک در محیط کشت کنترل................................123
(نمودار 4-2) تغییرات درصد بیومس در طول فرآیند تولید آنتی بیوتیک در محیط کشت کنترل ( منحنی رشد باکتری )....................................................................................................................................................................124
( نمودار 4-3) میزان تولید اریترومایسین در محیط کشت کنترل.......................................................................125
(نمودار 4-4) اثر غلظت های مختلف ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا روی pH محیط کشت در روزهای نمونه گیری........................................................................................................................................................................129
(نمودار 4-5) تغییرات درصد وزن تر بیومس تولیدی در محیط کشت تخمیر در روزهای مختلف و تمامی غلظت ها.............................................................................................................................................................................130
(نمودار 4-6) تغییرات غلظت تولیدی اریترومایسین در محیط کشت تخمیر در روزهای مختلف و تمامی غلظت ها.............................................................................................................................................................................131
(نمودار 4-7) تولید اریترومایسین در طول فرآیند در محیط کشت حاوی غلظت بهینه.................................132
(نمودار 4-8) تغییرات pH درطی فرآیند تولید اریترومایسین در محیط کشت تخمیر حاوی غلظت بهینه..........133
(نمودار4-9) تغییرات درصد وزن تر بیومس تولیدی درطی فرآیند تولید اریترومایسین در محیط کشت تخمیر حاوی غلظت بهینه.............................................................................................................................................134


 فهرست اشکال
(شکل1-1) اریترومایسین و الئاندومایسین، نمونه ای از ماکرولیدهای 14 عضوی..............................................27
(شکل1-2) مسیر کلی بیوسنتز اریترومایسین.............................................................................................................29
(شکل1-3) ساختار شیمیایی اریترومایسین................................................................................................................31
(شکل1-4) نمونه ای از یک فرمانتور همزن دار..........................................................................................................50
(شکل1-5) شمایی از یک راکتور مجهز به همزن.......................................................................................................69
(شکل1-6) یک دستگاه تخمیر مجهز به سیستم تزریق هوا....................................................................................70
(شکل1-7) نمونه ای از کف شکن های مکانیکی.......................................................................................................72
(شکل1-8) کشتزار کلزا در کلاله ایران........................................................................................................................86
(شکل 3-1) تصویری از آمپول لیوفیلیزه حاوی سویه باکتری Saccharopolyspora erythraea ....93
(شکل3-2) تصویری از اسپورهای تشکیل شده بر روی محیط اسپورزایی CSL در روز 10 .........................98
(شکل3-3) تصویری از واکنش رنگی اریترومایسین تولیدی و محلول بروموفنل بلو........................................112
(شکل 3-4) کروماتوگرافی لایه نازک..........................................................................................................................120
(شکل3-5) کروماتوگرافی لایه نازک..........................................................................................................................121
(شکل4-1) مورفولوژی میسلیوم های Saccharopolyspora erythraea در روز چهارم تخمیر........126
(شکل4-2) مورفولوژی میسلیوم های Saccharopolyspora erythraea در روز ششم تخمیر..........126
(شکل 4-3) مورفولوژی میسلیوم های Saccharopolyspora erythraea در روز هشتم تخمیر.......127
(شکل4-4) مورفولوژی میسلیوم های Saccharopolyspora erythraea در روز دهم تخمیر...........127
(شکل 4-5) مورفولوژی میسلیوم های Saccharopolyspora erythraea در روز یازدهم تخمیر.....128


چکیده
امروزه یکی از مهم ترین و پرمصرفترین آنتی بیوتیک های مورد استفاده اریترومایسین می باشد که در درمان طیف وسیعی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. برای تولید این آنتی بیوتیک پنج مرحله کلیدی وجود دارد که از بین این مراحل، مهم ترین و پر هزینه ترین مرحله که در آن اریترومایسین تولید می شود مرحله تخمیر است. ترکیبات محیط کشت مرحله تخمیر  نقش مهمی را در میزان تولید محصولات ثانویه و  پارامترهای تخمیر ایفا می کنند همچنین سوبسترای نیتروژنی یکی از اجزای اصلی محیط کشت در این مرحله و یکی از موارد اصلی هزینه در مخلوط محیط کشت می باشد. بنابراین استفاده از منابع نیتروژنی با قیمت مناسب و بازده قابل قبول از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در این پژوهش اثرغلظتهای مختلف ترکیبی از دو منبع نیتروژنی کنجاله سویا و کنجاله کلزا در تولید آنتی بیوتیک اریترومایسین بررسی شده است. برای تولید اریترومایسین از باکتری رشته ای Saccharopolyspora erythraea   استفاده شده است. سوسپانسیون اسپوری به محیط بذردهی تلقیح شده و در دمای 30 درجه سانتیگراد به مدت 40 تا 44 ساعت با دور rpm 200 در شرایط هوازی گرما گذاری شد و بهترین نمونه بذردهی به ارلن های حاوی محیط تخمیر اضافه شد و با pH اولیه 8/6 در شیکر انکوباتوردار با دمای 33 درجه سانتیگراد و دور rpm220 به مدت 11 روز گرما گذاری شد. در طول فرایند تغییرات مورفولوژیک باکتری ، pH ، درصد وزن تر بیومس تولیدی از روز چهارم به صورت یک درمیان اندازه گیری شد . میزان اریترومایسین تولید شده به روش اسپکتروفتومتری سنجیده شد . غلظت های منابع نیتروژنی مورد استفاده عبارت بود از :
1- کنجاله سویا 15 گرم در لیتر و کنجاله کلزا 15 گرم در لیتر ( هر کدام 50 % محیط )
2- کنجاله سویا 18 گرم در لیتر ( 60 % ) و کلزا 12 گرم در لیتر ( 40 % )
3- کنجاله سویا 12 گرم در لیتر ( 40 % ) و کلزا 18 گرم در لیتر ( 60 % )
4-کنجاله سویا 21 گرم در لیتر ( 70 % ) و کلزا 9 گرم در لیتر ( 30 % )
5- کنجاله سویا 9 گرم در لیتر ( 30 % ) و کلزا 21 گرم در لیتر ( 70 % )
 بر طبق نتایج بدست آمده، استفاده از مخلوط 15 گرم در لیتر کنجاله سویا و 15 گرم در لیتر کنجاله کلزا ،دارای بالاترین میزان تولید اریترومایسین بوده و نسبت به استفاده از 30 گرم در لیتر کنجاله سویا که حالت مورد استفاده در صنعت می باشد 011/1 برابر اریترومایسین بیشتری تولید نموده است .
کلید واژگان : اریترومایسین ، فرمانتاسیون میکروبی، کنجاله سویا ، کنجاله کلزا .


مقدمه
بیوتکنولوژی دانشی است که در رابطه با استفاده از موجودات و یا متابولیت های آنها جهت تولید فرآورده های مختلف دارویی ، غذایی ، شیمیایی و غیره در مقیاس صنعتی بحت می کند. روند تکاملی بیو تکنولوژی در طی هزاران سال شکل گرفته و نهایتا به علمی تبدیل شد که با جهت گیری کاربردی میکروبیولوژی و بیو شیمیایی ، ارتباط نزدیکی با مهندسی شیمی ایجاد نموده است ( 48 ).
بین انسانها و میکرو ارگانیسمها ، از ابتدا ارتباط حیاتی بسیار نزدیکی وجود داشته که این ارتباط می تواند مضر و یا مفید باشد. پس از آنکه رابرت کخ در سال 1880 برای اولین بار کشت خالص باکتری ها را به دست آورد ، توجه زیادی به عوامل بیماری زا شد و مطالعات بعدی نشان داد که با وجود این که برخی میکروبها عامل بیماری در انسان ، حیوان و گیاه هستند ، عده زیاد دیگری کاربرد صنعتی داشته و در تولید مواد غذایی، داروها ، آنزیم ها ، اسید های آمینه و غیره نقش دارند(52).
در دهه 1940 و 1950 که آنتی بیوتیکهای اولیه نظیر پنی سیلین کاربرد بالینی پیدا کرده و به عنوان داروهای ایجازگر شناخته شده بودند ، با از بین بردن بسیاری از باکتری ها عامل وخیم ترین بیماری های عفونی انسان ، جان میلیونها تن حفظ شد. اما مدتی پس از کشف آنتی بیوتیک ها ، به دلایل متعدد، از جمله استفاده نادرست و یا بیش از حد از آنها ، مثلا استفاده تنها جهت فربه کردن دام ، سویه های میکرو ارگانیسم در مقابل آنتی بیوتیک ها مقاوم شدند ، بطوریکه امروزه مجددا بیماری های عفونی ناشی از میکرو ارگانیسم ها تهدیدی جدی برای سلامتی در دنیا محسوب شده و هزینه های بسیار زیادی برای درمان آنها مصرف می شود.
طی سالهای 1925 تا 1965 استفاده از میکروبها در صنایع دارویی به صورت یک تحول اساسی زمینه را برای بکارگیری میکروارگانیسمها در تولید داروها و بویژه آنتی بیوتیکها فراهم ساخت و با گذشت زمان این روند تکامل یافت به طوری که امروزه بیو تکنولوژی در حال ورود به مرحله جدیدی است و به عنوان یک علم در عصر پیدایش و ساخت آنتی بیوتیکها توسعه چشم گیری داشته و در حال حاضر تولید انبوه فرآورده های میکروبی نظیر  آنتی بیو تیک ها  به صنعت چند میلیارد دلاری مبدل شده و از نقطه نظر اقتصادی ، آنتی بیوتیکها مهم ترین فراورده های صنعتی دنیای میکروبها محسوب می شوند(12).  بدین ترتیب بالا بردن راندمان تولید و اقتصادی تر کردن فرآیند تولید آنتی بیوتیک ها جز اهداف ضروری است که با تلاش متخصصین در شاخه های مختلف علوم نظیر میکرو بیو لوژی ، بیو شیمی، مهندسی شیمی،بیوتکنولوژی و غیره می توان به آن دست یافت. در صنعت بیوتکنولوژی برای تولید محصولاتی نظیر آنتی بیوتیک ها دو بخش عمده وجود دارد :
1- عملیات بالا دستی(Up stream ) : که شامل دو بخش توسعه سویه و توسعه محیط کشت و تخمیر است و در این بخش ها نقش مهندسی شیمی و میکروبیولوژیست حائز اهمیت است. هدف از بخش توسعه سویه ، شناخت، تهیه و تثبیت میکروارگانیسم مولد محصول و هدف از بخش توسعه محیط کشت ، بهینه سازی محیط کشت از نظر میزان و نوع مواد، شرایط تولید و اقتصادی تر نمودن فرآیند می باشد.
2- عملیات پایین دستی( D. stream) : در این بخش که در واقع فرآوری پس از تخمیر است، نقش مهندسان در جهت دهی فرآیند تخمیر به سمت نتایج بسیار مهم می باشد. هدف از این مرحله، جداسازی و خالص سازی محصول می باشد. ( 17)

فصل اول
کلیات

1-1 )طرح موضوع
در این پژوهش سعی بر این شده تا با استفاده از یک منبع نیتروژنی بومی ( ترکیب کنجاله سویا و کنجاله کلزا ) بتوانیم تولید صنعتی آنتی بیوتیک اریترومایسین را به روش فرمانتاسیون میکروبی بهینه سازی کنیم . امروزه در صنعت تولید این آنتی بیوتیک از کنجاله سویا استفاده می شود. اما در این پژوهش مشخص شد که استفاده از ترکیب این دو منبع نیتروژنی علاوه بر بالا بردن بازده محصول ، تولید اریترومایسین را از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر می کند. منبع نیتروژنی پیشنهاد شده با نسبت های مختلف به محیط کشت تخمیر باکتری Saccharopolyspora erythraea  اضافه شد. در طول فرایند تغییرات مورفولوژیک باکتری ، pH ، درصد وزن تر بیومس تولیدی از روز چهارم به صورت یک درمیان اندازه گیری و میزان اریترومایسین تولیدی به روش اسپکتروفتومتری سنجیده شد.
1-2)بیان مسأله
امروزه بیماریهای عفونی ناشی از میکروارگانیسم ها تهدیدی جدی برای سلامتی در دنیا محسوب میشود و هزینه های زیادی برای درمان آنها اختصاص داده می شود. به همین علت نیاز به یافتن آنتی بیوتیکهای جدید و افزایش کارایی آنتی بیوتیکهای شناخته شده، بالا بردن بازده تولید و اقتصادی تر کردن فرایندهای تولید بسیار مهم می باشد. آنتی بیوتیکها مهمترین فراورده دنیای میکروبها هستند و جز پرمصرفترین داروها می باشند. کشف پنی سیلین توسط فلمینگ در سال 1929 را میتوان آغاز عصر آنتی بیوتیکها دانست. در تعریف کلی آنتی بیوتیک به ماده شیمیایی گفته میشود که توسط میکروارگانیسم تولید شده و میتواند بصورت انتخابی رشد سایر میکرو ارگانیسمها و یا تومورهای بدخیم را متوقف کند. امروزه این داروها در دامپزشکی هم کاربرد دارد و به عنوان ماده افزودنی در غذای حیوانات به کار می رود و همچنین به عنوان مواد حافظ گیاهان و غذاها نیز به کار میروند. بر اساس پیش بینی های انجام شده میزان مصرف این دارو در سال 2013 بیش از 40 میلیارد دلار میباشد و این میزان رو به افزایش خواهد بود. پس میتوان گفت که آنتی بیوتیکها اهمیت اقتصادی زیادی دارند. یکی از آنتی بیوتیکهای مهم و پرمصرف مورد استفاده اریترومایسین است که در درمان طیف وسیعی از بیماریها کاربرد دارد. این دارو جز ماکرولیدهاست و فرمول شیمیایی آنH H 67 NO13  و وزن ملکولی آن 94/733 گرم بر مول است.این آنتی بیوتیک با اتصال به زیر واحد 50 S ریبوزوم باکتریایی ممانعت کننده سنتز پروتئین هستند. لازم به ذکر است که پروتئینهای L15 و L16 در اتصال اریترومایسین به زیر واحد ریبوزوم نقش دارند. در پیکره اریترومایسین یک حلقه لاکتونی بزرگ وجود دارد که 13 کربنی است. همچنین یک قند آمین دار به نام دزز آمین دارد که با پیوند گلیکوزیدی به هسته لاکتونی متصل است. اریترومایسین یک ترکیب کریستالی بی رنگ است که در آب کم محلول است ولی در بسیاری از حلالهای آلی مانند استن به خوبی قابل حل است. اریترومایسین یک باز ضعیف است و طعم تلخی دارد. این دارو باکتریو استاتیک است ولی در غلظتهای بالا باکتریوساید میشود. این دارو برای درمان برنشیت، زخمهای عفونی،دیفتری، گلودرد،تب مخملک و ... موثر است. بازار مصرف این دارو اکنون دارای رشد 6 تا 8 درصد افزایش تولید در سال میباشد. آمار مصرف آن در ایران در سال 89 ، 2/11 میلیارد تومان گزارش شده است.
اریترومایسین علیه ارگانیسمهای گرم مثبت نظیر استرپتوکوک، استافیلوکوک، پنوموکوک و ارگانیسمهای گرم منفی مثل نایسریا و بردتلا پرتوسیس موثر است.این دارو جایگزین مناسبی برای پنی سیلین در افراد آلرژیک نسبت به پنی سیلین است.  با توجه به این نکته تلاش برای بهینه سازی و کاهش قیمت روند تولید این دارو با اهمیت است و در این پژوهش سعی بر این شده که راه حلی برای کاهش قیمت و بومی سازی تولید این دارو پیدا شود. به طور کلی فرآیند تولید آنتی بیوتیکها شامل 5 مرحله اصلی است .آنچه در این پژوهش بیشتر مدنظر است ، تغییر در ترکیبات محیط کشت به کار رفته در مرحله تخمیر است. عمل تخمیر در فرمانتور یا بیوراکتور انجام میشود. یک فرایند تخمیری به روشهای غیر مداوم، مداوم و نیمه بسته انجام میشود.عواملی در طی یک فرایند تخمیر بیشترین اهمیت را دارند و محققان با تغییر در شرایط آنها سعی در بالا بردن بازده و کاهش هزینه های تولید دارند. این عوامل عبارتند از : ترکیبات محیط کشت، درجه حرارت، هوادهی، pH ، همزنی، دی اکسید کربن، کف، استرلیزه بودن محیط و ظروف.
در تهیه محیط کشت، تاکید زیادی روی کنترل کردن بهای مواد خام میشود. زیرا این مواد میتوانند تاثیر مهمی روی محصول نهایی بگذارند. از جمله معیارهای دیگر برای انتخاب مواد خام :
-    حداکثر بازدهی محصول به ازای هر گرم سوبسترا فراهم کند.
-    حداکثر غلظت محصول را فراهم کند و اجازه حداکثر سرعت تولید را بدهد.
-    ارزان باشد و در طول سال با کیفیت یکسان و به راحتی در دسترس باشد.  
-    حداقل مشکلات را در جنبه های دیگر فرایند مخصوصا هوادهی و هم زدن و خالص سازی و استخراج و.... فراهم کند.
از جمله منابع گوناگونی که در محیط کشت تخمیر مورد استفاده قرار می گیرند منابع کربنی مثل عصاره مالت، نشاسته، دکسترین، روغن سویا  و منابع نیتروژنی هستند. نیتروژن غیر آلی بصورت سولفات آمونیوم به کار می رود. منابع نیتروژن آلی مثل اوره و پروتئین ها می باشد. بهینه سازی ترکیبات محیط کشت یکی از روشهای کارامد و عوامل موثر برای افزایش تولید فراورده های بیوتکنولوژیک می باشد و در این راه منابع نیتروژنی سهم زیادی دارند. کنجاله سویا و کنجاله کلزا به عنوان دو منبع نیتروژنی اصلی دارای یکسری ویژگی هایی هستند که باعث گردیده استفاده از آنها در صنعت تولید آنتی بیوتیک مقرون به صرفه باشد و موجب خودکفایی کشور در این زمینه میشوند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از :
-    ترکیب شیمیایی مناسب برای فراهم کردن منبع نیتروژنی فرمولاسیون محیط کشت تخمیر
-    تولید فراوان سویا و کلزا در داخل کشور ( بومی سازی )
-     ارزان و در دسترس بودن  

1-3)ضروریت انجام تحقیق
از آنجا که اریترومایسین از جمله آنتی بیوتیک های مهم ، وسیع الطیف و پر کاربرد در کشور می باشد، لذا بومی کردن و مقرون به صرفه کردن فرآیند تولید آن ، از ضروریات انجام تحقیق می باشد.
1- 4 ) هدف پژوهش
به کارگیری میکروارگانیسم ها با هدف تولید یک محصول بیوتکنولوژیک مهم ترین هدف این پژوهش است.
بهینه سازی ترکیبات محیط کشت یکی از روشهای کارآمد و عوامل موثر برای افزایش تولید فرآورده های بیوتکنولوژیک می باشد و در این راه منابع نیتروژنی سهم زیادی دارند. کنجاله سویا یکی از منابع نیتروژنی شناخته شده برای تولید اریترومایسین بوده، اما تا کنون پژوهشی در مورد اثر ترکیب دو منبع کنجاله سویا و کلزا در تولید اریترومایسین انجام نشده است.
با توجه به آن که اریترومایسین از آنتی بیوتیکهای بسیار مهم بوده و در ایران مصرف زیادی دارد ، لذا این پژوهش می تواند جنبه کاربردی داشته باشد. در این پژوهش اثر ترکیب کنجاله کلزا و کنجاله سویا به عنوان منبع نیتروژنی در محیط کشت تخمیر باکتری مولد اریترومایسین بررسی شده است. در راستای حصول نتیجه ، سوالهایی برای پژوهش مطرح گردیده است که پاسخ گویی به آنها هدف پژوهش بوده است.