تعریف علفهای هرز:
هر گیاهی که بر خلاف میل و خواستهی کشاورز در مزرعه مورد نظر سبز گردد، علفهرز است که باید نسبت به کنترل آن اقدام نمود.
ویژگیهای علفهای هرز:
علفهای هرز دارای ویزگیهای خاصی می باشند که به شرح آنها خواهیم پرداخت.
- سرعت و قدرت جوانه زنی:
در شرایط یکسان کشت بین گیاه زراعی و علفهرز، علفهرز سریعتر جوانه می زند. در موفقیت گیاه زراعی و علفهرز بر یکدیگر به جوانه زنی سریع، استقرار گیاهچه و رشد بعدی هر یک از آنها بستگی دارد.تحقیقات ثابت کرده که همیشه اولین گیاهی که در مزرعه ظاهر می شود ، رشد سایر گیاهان را تحت تاثیر قرار میدهد. علفهای هرز که قبل از گیاهان زراعی جوانه زده و استقرار پیدا میکنند شانس خوبی برای رقابت دارند.
- قدرت رقابت با گیاه اصلی
علفهای هرز بعلت سیستم ریشه قوی و سرعت استفاده سریع از عوامل رشد(نور، آب، دما)، بسرعت رشد کرده و توانایی رقابت با گیاه اصلی را بدست میآورند.
- مقاومت به شرایط نامساعد محیطی
علفهای هرز در مقایسه با گیاهان زراعی دارای دامنه تحمل بیشتری نسبت به شرایط نامساعد و تنشهای رشد می باشند. تحقیقات زیادی نشان داده که علفهای هرز نسبت به درجه حرارتهای پایین و بالا ، تنش خشکی، ph و شوری خاک دارای تحمل بیشتری می باشند.
- تولید بذر زیاد و خصوصیات ویژه:
علفهای هرز بعلت سازش بالا با محیط، تولید دانه زیادی مینمایند.
نوع علفهرز
تعداد دانه در بوته( به هزار)
گل ماهور یا خرگوشک
223
تاج خروس
117
گل جالیز مصری
250
کیسه کشش
38
علفجارو
500
عوامل سبب ساز ورود بذور علفهای هرز به منطقه و مزرعه و راههای جلوگیری از ورود آنها:
- از طریق بذر مصرفی:
دربسیاری از موارد هنگام برداشت بذر علفهای هرز با محصولات اصلی مخلوط میشوند و کشاورزان بدونه بوجاری کردن بذر تولیدی، مستقیما" اقدام به کشت مینمایند و باعث بخش علفهای هرز بداخل مزارع دیگر میشوند. سعی گردد مستقیما" از بذر تولیدی برای کشت استفاده بعمل نیاید و قبلا" اقدام به بوجاری نماید. بذر یونجه همیشه مخلوط با بذر علفهرز سس و سلمه تره است و گندم با بذور چاودار و یولاف وحشی همراه است.
- از طریق افراد
کشاورزان و کارگران هنگام تردد در داخل مزارع آلوده، بذور علفهای هرز و یا قسمتی از اندامهای هوای آن به لباس چسبیده و و انتفال پیدا می نمایند. بذر و ساقههای سس یونجه از طریق چسبیدن به لیاس انسان انتقال مییابد.
- از طریق حیوانات و پرندگان و کودهای دامی:
حیوانات می توانند از طریق فضولات یا اعضای بدن خود عاملی در نقل و انتقالات علفهای هرز باشند. بسیاری از بذور علفهای هرز دارای پوسته سخت و محکمی میباشند که هنگام عبور از دستگاه گوارش حیوانات بدونه تغییر همراه فضولات خارج میشوند و تعدادی هم دارای زوائدی میباشند که هنگام تردد حیوانات از مزارع آلوده به پشم آنها چسبیده و انتقال مییابند. چرانیدن علفهای هرز قبل از به بذر نشستن توسط حیوانات و جلوگیری کردن از مصرف کودهای دامی تازه و پوسانیدن آنها میتواند راهی برای کاهش انتقال باشد. بذر علف جادو(استریگا)، علف قناری
- از طریق باد:
باد یکی از عوامل موثر در انتقال علفهای هرز به مزارع و مناطق دیگر و حتی در فواصل بین قارهای است. دامنه انتشار علفهای هرز توسط باد به عواملی مانند سرعت، قدرت و دامنه وزش باد دارد. علاوه بر عامل انتقال دهنده، باد به عنوان یک عامل در ساییده شدن دانههای علفهای هرز با پوسته سخت و رفع دوره خواب آنها نقش دارد. بدیهی است که احداث بادشکن های متراکم میتواند تا حدی از انتشار علفهای هرز جلوگیری کند.
- از طریق آب:
بذر علفهای هرز می تواند از طریق آب آبیاری و سیلابها انتشار یابد. دانههای بعضی از علفهای هرز به دلیل کوچک و سبک بودن و دارای پوسته روغنی به سهولت در سطح آب شناور باقی مانده و انتقال پیدا میکنند. پاک سازی مسیر حرکت آب از علفهای هرز، نصب توریها در ورودی جوها و کانالهای آبیاری و ایجاد سیستم آبیاری قطرهای می تواند در انتقال بذور علفهای هرز توسط آب بکاهد.
- از طریق ماشین آلات:
شیارهای چرخ تراکتور و دنباله بندها محل مناسبی برای نگهداری بذور علفهای هرز و اندامهای هوایی حامل بذور همراه با خاک است که هنگام ورود به مزارع غیره آلوده، انتقال مییابند. این امر بخصوص زمانی شاعتر است که کشاورزان از وسایل کشاورزی مشترک استفاده مینمایند. تمیز کردن تراکتور و ادوات کشاورزی آلوده قبل از ورود به مزارع جدید میتواند راه برای جلوگیری از ورود علفهای هرز باشد.
جزوه درسی شناسایی و مبارزه با علف های هرز (67 صفحه ورد)
