انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران

اختصاصی از نیک فایل انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی  در ایران

 فایل Word و قابل ویرایش میباشد

 متن فارسی 240 صفحه

پیشگفتار

بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه‌های مختلف اقتصادی، بازرگانی تاثیرات شگرف این پدیده را بیش از پیش نمایان ساخته است. مزایای فراوان اقتصادی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی شامل صرفه‌جویی هزینه مبادلاتی، افزایش بهره‌وری بنگاه و صنعت، تغییر فرایندهای مدیریت و تولید بنگاه‌های اقتصادی، کاهش هزینه جستجو، دسترسی بیشتر و آسانتر و ارزانتر به اطلاعات، کاهش محدودیت های ورود به بازار، شمار بیشتر عرضه کنندگان، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری ، کاهش هزینه تمام شده و قیمت کالا و تسهیل تجاری موجب توجه روزافزون به این پدیدة نوین شده است.

سازمان‌های بین المللی به رهبری سازمان ملل و سازمان های وابسته به آن همانند UNCTAD و UN/CEFACT طی چند سال گذشته، با ارایه استانداردها و راهبردهای پیشنهادی به کشورهای عضو، اقدامات عملی برای توسعه تجارت الکترونیکی و زیرمجموعه‌های آن یعنی بانکداری الکترونیکی، حمل و نقل الکترونیکی بیمه الکترونیکی و ... در جهان به عمل آورده‌اند. دولت‌ها نیز اقدامات گسترده‌ای برای توسعه تجارت الکترونیکی انجام داده‌اند. برخی دولت‌ها در کشورهای پیشرفته با بسترسازی حقوقی، قانونی، اقتصادی، فنی، مخابراتی و ارتباطی و با سیاستگزاری و هدایت کلان به توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی همت گمارده‌اند. در این کشورها بخش خصوصی پویا و کارآمد محوریت را به عهده گرفته و از آخرین تحولات فنی در فعالیت‌های خود استفاده می‌کند.

از سوی دیگر در برخی کشورهای در حال توسعه پیشرو همانند کشورهای آسیای جنوب‌شرقی، دولت ها علاوه بر سیاستگزاری و هدایت کلان، حمایت گسترده‌ای از توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی به عمل آورده‌اند. پیوند با اقتصاد جهانی، اصلاحات اقتصادی مناسب، توسعه منابع انسانی، بسترسازی اقتصادی،‌ حقوقی، فنی، مخابراتی و ارتباطی و بخش خصوصی نسبتاً کارآمد شرایط مناسبی را برای توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی در این کشورها بوجود آورده است.

بدین‌ترتیب فعالان اقتصادی در سراسر جهان به ویژه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه پیشرو با بکارگیری آخرین یافته‌های فناوری به ویژه فناوری ارتباطات و اطلاعات بطور فزاینده مبادلات تجارت الکترونیکی خود را گسترش می‌دهند. در این راستا برخی بنگاههای اقتصادی از جمله بانک‌ها با مهندسی مجدد فعالیت‌های مدیریتی و تولیدی و خدماتی خود و بکارگیری کسب و کار الکترونیکی توانسته‌اند سهم بازار خود را در بازارهای جهانی ابتدا حفظ و سپس ارتقاء دهند. بدیهی است برای بنگاههایی که در این رقابت عقب بمانند، کاهش سهم بازار اولین پیامد آن خواهد بود.

مصرف‌کنندگان نیز در کشورهای مختلف تمایل چشمگیری برای انجام مبادلات به صورت الکترونیکی از خود نشان داده‌اند. کاهش هزینه و افزایش سرعت دسترسی به اینترنت و مزایای اقتصادی و اجتماعی تجارت و بانکداری الکترونیکی از دلایل اصلی توجه مردم به اینگونه مبادلات است.

در ایران نیز طی چند سال گذشته دولتمردان با درک مزایا و اثرات تجارت الکترونیکی به طراحی و ایجاد تجارت الکترونیکی همت گمارده‌اند. بی‌گمان یکی از وظایف اصلی در توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی کشور، آگاه سازی عمومی است که در این راستا،‌ معاونت برنامه‌ریزی و بررسیهای اقتصادی وزارت بازرگانی برنامه‌هایی برای طراحی و پشتیبانی از برنامه‌های آموزشی و پژوهشی به مورد اجرا گذاشته شده است.

مجموعه حاضر حاصل پژوهشی است که در زمینه نقل و انتقال الکترونیکی وجوه، به سفارش معاونت برنامه‌ریزی و بررسیهای اقتصادی وزارت بازرگانی و توسط مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران انجام شده است. بدین روی لازم است ضمن تشکر از مدیر محترم مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران از پژوهشگران محترم نیز تشکر و تقدیر شود.

نکته قابل ذکر اینکه، هر چند ممکن است متن حاضر دارای نواقصی بوده و در برخی مواقع مطالب ارائه شده با نظرات معاونت مطابقت نداشته باشد، ولی از آنجا که می‌تواند برای مطالعه دست‌اندرکاران فناوری اطلاعات و ارتباطات و علاقمندان به این موضوع مفید باشد، تصمیم به انتشار آن گرفته شده است.

فرصت را مغتنم شمرده با امید به آنکه این مجموعه برای دست‌اندرکاران و علاقمندان تجارت و بانکداری الکترونیکی مفید واقع شود، از کلیه عزیزان علاقمند دعوت می‌شود تا نظرات و دیدگاههای خود را درباره توسعه تجارت و بانکداری الکترونیکی ایران و به ویژه برنامه‌های آموزشی، ترویجی و پژوهشی برای این معاونت ارسال کنند.

فهرست مطالب

عنوان                                    صفحه

پیشگفتار

فصل اول : تجارت الکترونیکی

    1ـ1ـ مقدمه

    2ـ1ـ مفهوم تجارت الکترونیکی

    3ـ1ـ تاریخچه تجارت الکترونیکی

    4ـ1ـ مزایای ایجاد تجارت الکترونیکی

    5ـ1ـ معایب تجارت الکترونیکی

    6ـ1ـ مراحل تجارت الکترونیکی

    7ـ1ـ مدلهای تجارت الکترونیکی

    8ـ1ـ عواملی که باعث شتاب تجارت الکترونیکی شده‌اند

    9ـ1ـ تجارب کشورها در خصوص تجارت الکترونیکی

    10ـ1ـ اثرات تجارت الکترونیکی بر کشورهای در حال توسعه

    11ـ1ـ محدودیت‌های رشد تجارت الکترونیکی در کشورهای در حال توسعه

    12ـ1ـ عوامل مؤثر در گسترش تجارت الکترونیکی

    13ـ1ـ جایگاه تجارت الکترونیکی در ایران

فصل دوم : انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی

    1ـ2ـ مقدمه

    2ـ2ـ پول و نقش آن در تجارت

       1ـ2ـ2ـ نقش‌های اساسی پول

       2ـ2ـ2ـ ویژگیهای مطلوب پول

       3ـ2ـ2ـ انواع تقسیم‌بندی پول

3ـ2ـ چگونگی پیدایش نظام بانکداری در جهان و سیر تکاملی آن

       1ـ3ـ2ـ تاریخچه و چگونگی پیدایش بانکداری

       2ـ3ـ2ـ تاریخچه پیدایش بانکداری الکترونیکی

       3ـ3ـ2ـ مقایسه بانکداری سنتی و بانکداری الکترونیکی

    4ـ2ـ انتقال الکترونیکی وجوه

       1ـ4ـ2ـ مقدمه

       2ـ4ـ2ـ مفهوم انتقال الکترونیکی وجوه (EFT)

       3ـ4ـ2ـ اهمیت و جایگاه EFT

       4ـ4ـ2ـ مزایای بکارگیری انتقال الکترونیکی وجوه

       5ـ4ـ2ـ نحوه عملکرد انتقال الکترونیکی وجوه

       6ـ4ـ2ـ انواع سیستم‌های انتقال الکترونیکی وجوه

       7ـ4ـ2ـ معماری سیستم‌های پرداخت الکترونیکی

    5ـ2ـ سوئیفت (SWIFT)

                   1ـ5ـ2ـ مقدمه

       2ـ5ـ2ـ تعریف سوئیفت

       3ـ5ـ2ـ تاریخچه سوئیفت

4ـ5ـ2ـ مزایای سوئیفت

    5ـ5ـ2ـ کاربرد سوئیفت

       6ـ5ـ2ـ مکانیزم عمل سوئیفت

    6ـ2ـ کارت‌های بانکی

       1ـ6ـ2ـ مفهوم کارت‌های بانکی

       2ـ6ـ2ـ تاریخچه کارتهای بانکی

       3ـ6ـ2ـ مزایای کارتهای بانکی

       4ـ6ـ2ـ انواع کارتهای بانکی

       5ـ6ـ2ـ مکانیزم عمل کارتهای بانکی

       6ـ6ـ2ـ الزامات و تجهیزات سیستم مدیریت کارت

       7ـ6ـ2ـ مسائل و مشکلات کارتها

    7ـ2ـ پول الکترونیکی

    1ـ7ـ2ـ مقدمه

       2ـ7ـ2ـ تعریف پول الکترونیکی

       3ـ7ـ2ـ اهمیت و مزایای پول الکترونیکی

       4ـ7ـ2ـ انواع پول الکترونیکی

       5ـ7ـ2ـ معایب و پیامدهای منفی پول الکترونیکی

    8ـ2ـ پرداخت الکترونیکی صورت‌حسابها

       1ـ8ـ2ـ مقدمه

       2ـ8ـ2ـ تعریف پرداخت الکترونیکی صورت حسابها

       3ـ8ـ2ـ اهمیت پرداخت الکترونیکی صورت حسابها

       4ـ8ـ2ـ فرآیند پرداخت الکترونیکی صورت حسابها

       5ـ8ـ2ـ مزایای پرداخت الکترونیکی صورت حسابها

    9ـ2ـ امنیت در سیستم‌های الکترونیکی انتقال وجوه

       1ـ9ـ2ـ مقدمه

       2ـ9ـ2ـ مفهوم امنیت

       3ـ9ـ2ـ مسائل مربوط به امنیت

       4ـ9ـ2ـ فناوری‌های امنیت اطلاعات

فصل سوم : انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی و موانع گسترش آن در ایران

    1ـ3ـ مقدمه

    2ـ3ـ بانکداری الکترونیکی در ایران

    3ـ3ـ مشکلات و موانع گسترش انتقال الکترونیکی وجوه و بانکداری الکترونیکی در ایران

    1ـ3ـ3ـ مشکلات مربوط به زیرساخت‌های اساسی

    2ـ3ـ3ـ کمبود سرمایه‌های انسانی مناسب برای انتقال الکترونیکی وجوه در ایران

    3ـ3ـ3ـ موانع قانونی کاربرد انتقال الکترونیکی وجوه در ایران

4ـ3ـ3ـ موانع اقتصادی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران

5ـ3ـ3ـ موانع فرهنگی ـ اجتماعی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران

    6ـ3ـ3ـ موانع سیاسی گسترش و توسعه انتقال الکترونیکی وجوه در ایران

7ـ3ـ3ـ موانع مربوط به مقاومت کارکنان و مدیران بانکها در مقابل تغییر حرکت از بانکداری سنتی به بانکداری الکترونیکی

8ـ3ـ3ـ مشکلات مربوط به نظام مدیریتی حاکم بر بانکهای کشور

9ـ3ـ3ـ سنتی بودن سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطی سازمانها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی در ایران

10ـ3ـ3ـ دولتی بودن بانکهای کشور و وضعیت غیررقابتی بودن آنها

11ـ3ـ3ـ مشکلات امنیتی

12ـ3ـ3ـ اثرات ناشی از تحریم اقتصادی آمریکا

فصل چهارم : راههای گسترش و توسعه بانکداری الکترونیکی در ایران

    1ـ4ـ مقدمه

    2ـ4ـ برنامه راهبردی تحول در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران

    3ـ4ـ نقش وظایف بانک مرکزی در برنامه تحول در نظام بانکداری جمهوری اسلامی

    4ـ4ـ شیوه ایجاد تحول در یک بانک

ضمیمه: تعریف واژه‌های کلیدی

حسابرسی وجوه نقد وبانک فایل ورد 18ص

اختصاصی از نیک فایل حسابرسی وجوه نقد وبانک فایل ورد 18ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

حسابرسی وجوه نقد وبانک :

وجوه نقد معمولا شامل وجوه نقد نزد بانکها و وجوه نزد صندوق و تنخواه گردانها می باشد

اهداف رسیدگی به وجوه نقد وبانک :

1- کلیه ی وجوه نقد منعکس در صورتهای مالی در تاریخ ترازنامه موجود بوده است.(هدف اثبات وجوه )

2- مالکیت واحد مورد رسیدگی برکلیه ی وجوه نقد به استناد اسناد ومدارک موجود  ؟ بوده (هدف اثبات مالکیت)

3- ارزش وجوه نقد متعلق به شرکت در تاریخ ترازنامه متکی به اسناد ومدارک مثبته و برطبق استانداردهای حسابداری منعکس گردیده باشد .(هدف ارزشیابی و کامل بودن)

4- مبالغ مندرج در ترازنامه به نحو صحیح و طبقه بندی و افشاء شده است .(هدف اثبات افشاء وارائه)

نکته : حسابرسان در رسیدگی به حساب موجودی نقد وبانک و همچنین در سایردارایی ها می بایست توجه داشته باشند که نمی بایست دارایی ها بیش از واقع در حسابها و صورتهای مالی نشان داده شود و از آنجایی که ؟ ذاتی موجودی نقد بانک بیشتراز سایر دارایی ها می باشد لذا از حساسیت خاصی در رسیدگی ها برخوردار است.

دانلودمقاله استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 2 صورت‌ جریان‌ وجوه نقد

اختصاصی از نیک فایل دانلودمقاله استاندارد حسابداری‌ شماره‌ 2 صورت‌ جریان‌ وجوه نقد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه‌
1 . اطلاعات‌ تاریخی‌ مربوط‌ به‌ جریان‌ وجوه نقد می‌تواند در قضاوت‌ نسبت‌ به‌ مبلغ‌، زمان‌ و میزان‌ اطمینان‌ از تحقق‌ جریانهای‌ وجوه نقد آتی‌ به‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ کمک‌ کند. اطلاعات‌ مزبور، بیانگر چگونگی‌ ارتباط‌ بین‌ سودآوری‌ واحد تجاری‌ و توان‌ آن‌ جهت‌ ایجاد وجه نقد و درنتیجه‌ مشخص‌کننده‌ کیفیت‌ سود تحصیل‌ شده‌ توسط‌ واحد تجاری‌ است‌. علاوه‌ براین‌، تحلیل‌گران‌ و دیگر استفاده‌کنندگان‌ اطلاعات‌ مالی‌ اغلب‌ به‌ طور رسمی‌ یا غیر رسمی‌ مدلهایی‌ را برای‌ ارزیابی‌ و مقایسه‌ ارزش‌ فعلی‌ جریانهای‌ وجه نقد آتی‌ واحدهای‌ تجاری‌ به‌ کار می‌برند. اطلاعات‌ تاریخی‌ مربوط‌ به‌ جریان‌ وجوه نقد می‌تواند جهت‌ کنترل‌ میزان‌ دقت‌ ارزیابیهای‌ گذشته‌ مفید واقع‌ شود و رابطه‌ بین‌ فعالیتهای‌ واحد تجاری‌ و دریافتها و پرداختهای‌ آن‌ را نشان‌ دهد.
2 . ارزیابی‌ فرصتها و مخاطرات‌ فعالیت‌ تجاری‌ و وظیفه‌ مباشرت‌ مدیریت‌ مستلزم‌ درک‌ ماهیت‌ فعالیت‌ تجاری‌ از جمله‌ نحوه‌ ایجاد و مصرف‌ وجه نقد توسط‌ واحد تجاری‌ است‌. ترازنامه‌، صورتهای‌ عملکرد مالی‌ و صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تواماً اطلاعاتی‌ را در مورد وضعیت‌ مالی‌، عملکرد مالی‌ و همچنین‌ نقدینگی‌، توانایی‌ بازپرداخت‌ بدهیها و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ فراهم‌ می‌آورند. بدین‌لحاظ‌ ایجاد ارتباط‌ بین‌ اطلاعات‌ مندرج‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد و اطلاعات‌ ارائه‌ شده‌ در صورتهای‌ مالی‌ اساسی‌ دیگر حائز اهمیت‌ است‌.

3 . اگرچه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد اطلاعاتی‌ را درباره‌ جریانهای‌ وجه نقد واحد تجاری‌ طی‌ دوره‌ مالی‌ مورد گزارش‌ ارائه‌ می‌کند، لیکن‌ اطلاعات‌ مزبور جهت‌ ارزیابی‌ جریانهای‌ آتی‌ وجـه نقـد کفایت‌ نمی‌کنـد. برخی‌ جریانهـای‌ وجـه نقـد ناشـی از معاملاتی‌ است‌ کـه‌ در دوره‌های‌ مالی‌ قبل‌ رخ‌ داده‌ و بعضاً انتظار می‌رود منجر به‌ جریانهای‌ وجه نقد دیگری‌ در یکی‌ از دوره‌های‌آتی‌ گردد. بدین‌ لحاظ‌ برای‌ ارزیابی‌ جریانهای‌ وجه نقد آتی‌، صورت‌ جریان‌ وجوه نقد معمولاً باید توأم‌ با صورتهای‌ عملکرد مالی‌ و ترازنامه‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد.
4 . از آنجا که‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد تحت‌ تأثیر برخوردهای‌ متفاوت‌ حسابداری‌ درخصوص‌ معاملات‌ و رویدادهای‌ یکسان‌ در سطح‌ واحدهای‌ تجاری‌ مختلف‌ نیست‌، ارائـه‌ آن‌ قابلیت‌ مقایسه‌ جنبه‌ عملیاتی‌ عملکرد مالی‌ واحدهای‌ تجاری‌ مختلف‌ را افزایش‌ می‌دهد.
5 . اطلاعات‌ ارائه‌ شده‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد در مقایسه‌ با صورتهای‌ جریان‌ وجوه‌ مبتنی‌ بر تغییر در سرمایه‌ در گردش‌ دارای‌ مزایای‌ زیر است‌:
الف.‌ صورتهای‌ جریان‌ وجوه‌ مبتنی‌ بر تغییر در سرمایه‌ در گردش‌، ممکن‌ است‌ تغییرات‌ مرتبط‌ با نقدینگی‌ و تداوم‌ فعالیت‌ را پنهان‌ کند. برای‌ مثال‌، کاهش‌ قابل‌ ملاحظه‌ در وجه نقد موجود ممکن‌ است‌ به‌ خاطر افزایش‌ در موجودی‌ مواد و کالا یا بدهکاران‌ پنهان‌ بماند. بدین‌ ترتیب‌، واحدهای‌ تجاری‌ ممکن‌ است‌ علی‌رغم‌ گزارش‌ افزایش‌ در سرمایه‌ در گردش‌، دچار مشکل‌ نقدینگی‌ شوند. به‌گونه‌ای‌ مشابه‌، کاهش‌ در سرمایه‌ در گردش‌ لزوماً بیانگر کمبود نقدینگی‌ و خطر توقف‌ فعالیت‌ واحد تجاری‌ نیست‌.
ب ‌. کنترل‌ وجوه نقد، یک‌ ویژگی‌ معمول‌ فعالیت‌ تجاری‌ است‌ و یک‌ تکنیک‌ تخصصی‌ حسابداری‌ به‌ شمار نمی‌رود. بدین‌ لحاظ‌ جریان‌ وجوه نقد مفهومی‌ است‌ که‌ در مقایسه‌ با تغییرات‌ در سرمایه‌ در گردش‌ از درک‌ و پذیرش‌ بیشتری‌ برخوردار است‌.
ج . در مدلهای‌ ارزیابی‌ واحدهای‌ تجاری‌، وجه نقد به عنوان‌ یک‌ داده‌ مستقیم‌ کاربرد دارد و لذا جریانهای‌ تاریخی‌ وجه نقد می‌تواند در این‌ گونه‌ موارد که‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ جریان‌ وجوه‌ مبتنی‌ بر تغییر در سرمایه‌ درگردش‌ فاقد کاربرد است‌، مورد استفاده‌ قرار گیرد.
د‌ . صورتهای‌ جریان‌ وجوه‌ مبتنی‌ بر تغییر در سرمایه‌ در گردش‌ عمدتاً متکی‌ به‌ تفاوت‌ اقلام‌ دو ترازنامه‌ واحد تجاری‌ است‌ و درنتیجه‌ حاوی‌ اطلاعات‌ جدیدی‌ نیست‌ و تنها اطلاعات‌ موجود را با آرایش‌ متفاوتی‌ ارائه‌ می‌کند. صورت‌ جریان‌ وجوه نقد و یادداشتهای‌ توضیحی‌ مربوط‌ متضمن‌ اطلاعاتی‌ است‌ که‌ در صورتهای‌ جریان‌ وجوه‌ مبتنی‌ بر تغییرات‌ در سرمایه‌ در گردش‌ افشا نمی‌شود.
دامنه‌ کاربرد
6 . کلیه‌ واحدهای‌ تجاری‌ باید صورت‌ جریان‌ وجوه نقد را طبق‌ الزامات‌ مندرج‌ در این‌ استاندارد
تهیه‌ و آن‌ را به عنوان‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ مستقل‌ به‌ همراه‌ سایر صورتهای‌ مالی‌ ارائه‌ کنند.
7 . استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ نیازمند اطلاعاتی‌ در خصوص‌ چگونگی‌ ایجاد و مصرف‌ وجه نقد توسط‌ واحد تجاری‌ هستند. این‌ نیاز صرف‌ نظر از ماهیت‌ فعالیتهای‌ واحد تجاری‌ و تلقی‌ یا عدم‌ تلقی‌ وجه نقد به عنوان‌ محصول‌ واحد تجاری‌، وجود دارد، چرا که‌ علی‌رغم‌ تفاوت‌ این‌ واحدها از لحاظ‌ فعالیتهای‌ اصلی‌ درآمد زا، نیاز آنها به‌ وجه نقد عمدتاً از دلایل‌ مشابهی‌ ناشی‌ می‌شود. به عبارت‌ دیگر واحدهای‌ تجاری‌ جهت‌ هدایت‌ عملیات‌، تسویه‌ تعهدات‌ و پرداخت‌ سود سهام‌ تماماً به‌ وجه نقد نیاز دارند.
8 . ممکن‌ است‌ استدلال‌ شود که‌ در مورد بانکها، وجه نقد حکم‌ موجودی‌ کالا را دارد و به‌ جای‌ ارائـه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد، ارائـه‌ اطلاعاتی‌ در زمینه‌ منابع‌ سرمایه‌ای‌ بانک‌ مفیدتر خواهد بود. گرچه‌ منابع‌ سرمایه‌ای‌ شاخصی‌ مهم‌ برای‌ ارزیابی‌ تداوم‌ عملیات‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ بانکهاست‌، با این‌حال‌ اعتقاد بر این‌ است‌ که‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد اطلاعات‌ مفیدی‌ در مورد منابع‌ وجه نقد و نحوه‌ استفاده‌ از آن‌ در اختیار استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ قرار می‌دهد. با این‌ حال‌ ارائـه‌ اطلاعات‌ درباره‌ جریانهای‌ وجه نقد ناخالص‌ عملیاتی‌ توسط‌ بانکها برای‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ مفید نخواهد بود، چرا که‌ جریانهای‌ وجه نقد ناخالص‌ عملیاتی‌ اغلب‌ ناشی از تصمیمات‌ اشخاص‌ ثالث‌ از قبیل‌ سپرده‌گذاران‌ و دریافت‌کنندگان‌ تسهیلات‌ مالی‌ است‌ و این‌ جریانهای‌ وجه نقد خارج‌ از کنترل‌ روزمره‌ مدیریت‌ بانک‌ است‌. بدین‌ لحاظ‌ در ارتباط‌ با بانکها اعتقاد بر این‌ است‌ که‌ گزارش‌ خالص‌ جریان‌ وجوه نقد عملیاتی‌ همراه‌ با ارائـه‌ اطلاعاتی‌ در مورد جریان‌ وجوه نقد ناشی از فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌ و تأمین‌ مالی‌ بانک‌ می‌تواند برای‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ بانکها مفید واقع‌ شود. بدین‌ لحاظ‌ بانکها نیز در دامنه‌ کاربرد این‌ استاندارد واقع‌ می‌شود. نمونه‌ای‌ از صورت‌ جریان‌ وجوه نقد بانکها برمبنای‌ مورد اشاره‌، در پیوست‌ شماره‌ 3 این‌ استاندارد ارائه‌ شده‌ است‌.
9 . در مورد شرکتهای‌ بیمه‌ نیز ممکن‌ است‌ استدلال‌ شود که‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد، اطلاعات‌ مفیدی‌ ارائه‌ نمی‌کند، چرا که‌ برخلاف‌ شرکتهای‌ تولیدی‌، جریانهای‌ ورودی‌ وجه نقدشرکتهای‌ بیمه‌، مربوط‌ به‌ حق‌ بیمه‌های‌ دریافتی‌ است‌که‌ بنابر ماهیت‌، مقدم‌ بر جریانهای‌ خروجی‌ وجه نقد مربوط‌ به‌ خسارتهای‌ پرداختی‌ است‌ و این‌ تقدم‌ و تأخر
گاه‌ در حدی‌ است‌ که‌ جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ از لحاظ‌ زمانی‌ از یکدیگر فاصله‌ زیادی‌ دارند و لذا صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نمی‌تواند اطلاعات‌ مفیدی‌ در مورد نقدینگی‌، تداوم‌ عملیات‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ شرکتهای‌ بیمه‌ ارائه‌ کند. علی‌رغم‌ توجیهات‌ بالا، اعتقاد بر این‌ است‌ که‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد هرگاه‌ توأم‌ با صورتهای‌ عملکرد مالی‌ و ترازنامه‌ به‌ کار گرفته‌ شود، تصویری‌ جامع‌ از عملکرد مالی‌، وضعیت‌ مالی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ شرکتهای‌ بیمه‌ ارائه‌ می‌کند. با این‌ حال‌ هرگاه‌ جریانهای‌ وجوه نقد ناشی از بیمه‌های‌ بلندمدت‌ از قبیل‌ بیمه‌ عمر و بیمه‌ بازنشستگی‌ به‌ گونه‌ای‌ اتکا پذیر قابل‌ تفکیک‌ از جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ به‌ سایر فعالیتهای‌ شرکت‌ باشد (مثلاً از طریق‌ نگهداری‌ حسابهای‌ مستقل‌ جهت‌ فعالیتهای‌ مربوط‌)، انعکاس‌ آنها در متن‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد توصیه‌ نمی‌شود، مگرآنکه‌ این‌ جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ به‌ خود شرکت‌ بیمه‌ باشد و مواردی‌ از قبیل‌ برداشت‌ وجه نقد از وجوه‌ مربوط‌ به‌ حسابهای‌ مستقل‌ بلندمدت‌ توسط‌ شرکت‌ را شامل‌ شود.
10 . حذف‌ برخی‌ جریانهای‌ نقدی‌ از صورت‌ جریان‌ وجوه نقد شرکتهای‌ بیمه‌ به‌ شرح‌ بند9، به‌ دلیل‌ عدم‌ ارتباط‌ مستقیم‌ با ارزیابی‌ انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ واحد تجاری‌ صورت‌ می‌پذیرد. با این حال‌ ممکن‌ است‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ شرکتهای‌ بیمه‌ نیاز به‌ اطلاعاتی‌ در مورد کل‌ داراییهای‌ نقدگونه‌ این‌ شرکتها جهت‌ تصمیم‌گیری‌ در مورد نقدینگی‌ بلندمدت‌ و تداوم‌ عملیات‌ آنها داشته‌ باشند. در چنین‌ شرایطی‌ می‌توان‌ اطلاعات‌ اضافی‌ را درمورد گردش‌ آن‌ دسته‌ از داراییهای‌ نقدگونه‌ که‌ جریان‌ نقدی‌ مرتبط‌ با آنها در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ نشده‌ است‌، در اختیار استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ قرار داد.
تعاریف‌
11 . اصطلاحات‌ ذیل‌ در این‌ استاندارد با معانی‌ مشخص‌ زیر بکار رفته‌ است:
• وجه نقد‌: عبارت‌ است‌ از موجودی‌ نقد و سپرده‌های‌ دیداری‌ نزد بانکها و مؤسسات‌ مالی‌ اعم از ریالی‌ و ارزی‌ (شامل‌ سپرده‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ کوتاه‌مدت‌ بدون‌ سررسید) به‌ کسر اضافه‌ برداشتهایی‌ که‌ بدون‌ اطلاع‌ قبلی‌ مورد مطالبه‌ قرار می‌گیرد.
• جریـان‌ وجه نقد‌: عبارت‌ است‌ از افزایش‌ یـا کاهش‌ در مبلـغ‌ وجه نقد ناشی از معاملات‌ با اشخاص‌ حقیقی‌ یا حقوقی‌ مستقل‌ از شخصیت‌ حقوقی‌ واحـد تجـاری‌ و ناشی از سایـر رویدادها.
• فعالیتهای‌ عملیاتی‌‌: عبارت ‌از فعالیتهای اصلی‌ و مستمر مولد درآمد عملیاتی‌ واحد تجاری‌ است‌.
• فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌‌: عبارت‌ است‌ از تحصیل‌ یا واگذاری‌ سرمایه‌گذاریهای‌ کوتاه‌مدت‌ و بلندمدت‌، داراییهای‌ ثابت‌ مشهود و داراییهای‌ نامشهود و نیز پرداخت‌ و وصول‌ تسهیلات‌ اعطایی‌ به‌ اشخاص‌ مستقل‌ از واحد تجاری‌ غیر از کارکنان‌ .
• فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌: عبارت‌ از فعالیتهایی‌ است‌ که‌ منجر به‌ تغییرات‌ در میزان‌ و ترکیب‌ سرمایه‌ و استقراضهای‌ واحد تجاری‌ (بجز اضافه‌ برداشتهای‌ منظور شده‌ در محاسبه‌ وجه نقد)، گردد.
• جریانهای‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌‌: در این‌ استاندارد شامل‌ جریانهای‌ نقدی‌ ورودی‌ و خروجی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ به‌ شرح‌ تعریف‌ مندرج‌ در همین‌ بند و نیز آن‌ دسته‌ از جریانهای‌ نقدی‌ است‌ که‌ ماهیتاً به‌ طور مستقیم‌ قابل‌ ارتباط‌ با سایر طبقات‌ جریانهای‌ نقدی‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نباشد .
• جریانهای‌ نقدی‌ استثنایی‌: به‌ آن‌ دسته‌ از جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ وجه نقد اطلاق‌ می‌شود که‌ دارای‌ اهمیت‌ نسبی‌ است‌، از فعالیتهای‌ عادی‌ واحد تجاری‌ ناشی‌ می‌شود و اقلامی‌ را در بر می‌گیرد که‌ به منظور ارائـه‌ تصویری‌ مطلوب‌ از انعطاف‌ پذیری‌ واحد تجاری‌، افشای‌ جداگانه‌ آنها به‌ لحاظ‌ استثنایی‌ بودن‌ ماهیت‌ یا وقوع‌ ضرورت‌ می‌یابد. این‌ اقلام‌ لزوماً با اقلام‌ استثنایی‌ مندرج‌ در صورت‌ سود و زیان‌ ارتباط‌ ندارد.
• جریانهای‌ نقدی‌ غیرمترقبه‌‌: به‌ آن‌ دسته‌ از جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ وجه نقد اطلاق‌ می‌شود که‌ دارای‌ اهمیت‌ نسبی‌ است‌، از رویدادهای‌ خارج‌ از فعالیتهای‌ عادی‌ واحد تجاری‌ ناشی‌ می‌شود و اقلامی‌ را در برمی‌گیرد که‌ به منظور ارائه‌ تصویری‌ مطلوب‌ از انعطاف‌ پذیری‌ واحد تجاری‌، افشای‌ جداگانه‌ آنها به‌ لحاظ‌ غیر مترقبه‌ بودن‌ ماهیت‌ یا وقوع‌ آنها ضرورت‌ می‌یابد. این‌ اقلام‌ معمولاً با اقلام‌ غیر مترقبه‌ مندرج‌ در صورت‌ سود و زیان‌ ارتباط‌ دارد .
وجه نقد
12 . وجه نقد در این‌ استاندارد تنها به‌ موجودی‌ نقد و سپرده‌های‌ دیداری‌ نزد بانکها و مؤسسات‌ مالی‌ اعم از ریالی‌ و ارزی‌ (شامل‌ سپرده‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ کوتاه‌مدت‌ بدون‌ سررسید) اطلاق‌ می‌گردد. در مواردی‌ که‌ اضافه‌ برداشت‌ در حساب‌جاری‌ مجاز باشد (مثلاً اضافه‌ برداشت‌ در حسابهای‌ بانکی‌ خارج‌ از کشور توسط‌ واحد تجاری‌)،مانده‌ اضافه‌برداشتهایی‌ که‌ بدون‌ اطلاع‌ قبلی‌ مورد مطالبه‌ قرار گیرد باید از مبلغ‌ مذکور کسر گردد. ویژگی‌ دیداری‌ بودن‌ در مورد اقلام‌ تشکیل‌دهنده‌ وجه نقد بدین‌ معنی‌ است‌ که‌ این‌ اقلام‌ بدون‌ اطلاع‌ قبلی‌ قابل‌ برداشت‌ یا مطالبه‌ باشد. سپرده‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ بلندمدت‌ وجه نقد تلقی‌ نمی‌شود، زیرا هدف‌ از نگهداری‌ آنها تحصیل‌ سود است‌. هرگاه‌ برای‌ تسویه‌ اضافه‌ برداشتهای‌ بانکی‌ مهلتی‌ تعیین‌ شده‌ باشد درصورتی‌ می‌توان‌ آنها را در محاسبه‌ وجه نقد منظور کرد که‌ مهلت‌ مزبور از یک‌ روز کاری‌ تجاوز نکند.
13 . تعریف‌ مذکور در بند 12 دربرگیرنده‌ اقلامی‌ از سرمایه‌گذاریها و استقراض‌ کوتاه‌مدت‌ که‌ معمولاً درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد سایر کشورها تحت‌ عنوان‌ معادل‌ وجه نقد از آنها یاد می‌شود، نیست‌. معادل‌ وجه نقد بنابر تعریف‌ رایج‌ عبارت‌ از سرمایه‌گذاریهای‌ کوتاه‌مدت‌ سریع‌التبدیل‌ به‌ وجه نقد است‌ که‌ احتمال‌ خطر کاهش‌ در ارزش‌ آن‌ ناچیز بوده‌ و به‌ آسانی‌ و بدون‌ اطلاع‌ قبلی‌ قابل‌ تبدیل‌ به‌ مبلغ‌ معینی‌ وجه نقد باشد و موعد آن‌ در زمان‌ تحصیل‌ تا سررسید حداکثر سه‌ ماه‌ باشد به‌ کسر وامها و قرض‌الحسنه‌های‌ دریافتی‌ از بانکها و سایر اشخاص‌ که‌ ظرف‌ سه‌ ماه‌ از تاریخ‌ تحصیل‌ قابل‌ بازپرداخت‌ است‌. عدم‌شمول‌ معادل‌ وجه نقد در تعریف‌ وجه نقد در این‌ استاندارد به‌ دلایل‌ زیر صورت‌ گرفته‌ است:
الف. تشخیص‌ اقلام‌ معادل‌ وجه نقد از سایر سرمایه‌گذاریهای‌ کوتاه‌مدت‌ واحد تجاری‌ یا استقراضهای‌ کوتاه‌مدت‌ براساس‌ یک‌ مرزبندی‌ اختیاری‌ صورت‌ گرفته‌ است‌. این‌ نحوه عمل‌ موجب‌ می‌شود اولاً نقش‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد در کمک‌ به‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ جهت‌ ارزیابی‌ نقدینگی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ تضعیف‌ گردد و ثانیاً تصویری‌ مصنوعی‌ از نحوه عمل‌ واقعی‌ مدیریت‌ مالی‌ واحدهای‌ تجاری‌ که‌ اغلب‌ به‌ چنین‌ تفکیکی‌ بین‌ اقلام‌ معادل‌ وجه نقد و سایر فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌ یا تأمین‌ مالی‌ اعتقاد ندارند، ارائه‌ شود.
ب‌ . تعریف‌ وجه نقد بدون‌ شمول‌ اقلام‌ معادل‌ وجه نقد تطابق‌ بیشتری‌ با تفکر حاکم‌بر مدیریت‌ فعالیتهای‌ اقتصادی‌ و فرهنگ‌ رایج‌ تجاری‌ کشور دارد.
ج‌‌ . انعکاس‌ جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با اقلام‌ معادل‌ وجه نقد تحت‌ عنوان‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از سرمایه‌گذاریهای‌ کوتاه‌مدت‌ یا جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌ درصورت‌ جریان‌ وجوه نقد، هماهنگی‌ بیشتری‌ بین‌ این‌ صورت‌ و طبقه‌بندی‌ اقلام‌ مربوط‌ در ترازنامه‌ فراهم‌ می‌آورد.
د‌ . عدم‌ شمول‌ اقلام‌ معادل‌ وجه نقد در تعریف‌ وجه نقد، قابلیت‌ مقایسه‌ جریانهای‌ نقدی‌ واحدهای‌ تجاری‌ مختلف‌ را افزایش‌ می‌دهد.
طبقه‌بندی‌ جریانهای‌ نقدی‌ و نحوه‌ ارائه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد
14 . صورت‌ جریان‌ وجوه نقد باید منعکس‌ کننده‌ جریانهای‌ نقدی‌ طی‌ دوره‌ تحت‌ سرفصلهای‌ اصلی‌
زیر باشد:
ـ فعالیتهای‌ عملیاتی‌،
ـ بازده‌ سرمایه‌گذاریها و سود پرداختی‌ بابت‌ تأمین‌ مالی‌،
ـ مالیات‌ بر درآمد،
ـ فعالیتهای‌ سرمایه‌گذاری‌، و
ـ فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌.
در ارائـه‌ جریانهای‌ نقدی‌، رعایت‌ ترتیب‌ سرفصلها به‌ شرح‌ بالا و نیز ارائـه‌ جمع‌ جریانهای‌ نقدی‌ منعکس‌ شده‌ در هر سرفصل‌ و جمع‌ کل‌ جریانهای‌ نقدی‌ قبل‌ از سرفصل‌ فعالیتهای‌ تأمین‌ مالی‌ ضرورت‌ دارد.
15 . صورت‌ جریان‌ وجوه نقد همچنین‌ باید شامل‌ صورت‌ تطبیق‌ مانده‌ اول‌ دوره‌ و پایان‌ دوره‌ وجه نقد باشد. صورت‌ تطبیق‌ مزبور باید هرگونه‌ تفاوتهای‌ ارزی‌ ناشی از مانده‌های‌ وجه نقد ارزی‌که‌ به‌ سود و زیان‌ منظور شده‌ است‌ منجمله‌ تفاوتهای‌ ارزی‌ ناشی از تسعیر جریانهای‌ نقدی‌ واحدهای‌ تجاری‌ فرعی‌ خارجی‌ به‌ نرخهایی‌ غیر از نرخ‌ تاریخ‌ ترازنامه‌ و سایر گردشهای‌ مربوط‌ را نشان‌ دهد .
16 . به‌منظور ارتقای‌ درک‌ استفاده‌کنندگان‌ از صورتهای‌ مالی‌ و کمک‌ به‌ دستیابی‌ به‌ اهداف‌ گزارشگری‌ وجه نقد از طریق‌ ارائـه‌ اطلاعات‌ مفید، لازم‌ است‌ هریک‌ از جریانهای‌ نقدی‌ در قالب‌ طبقات‌ همگون‌ که‌ معمولاً قابل‌ ارتباط‌ با فعالیتهای‌ اصلی‌ به‌ وجود آورنده‌ جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ است‌، در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد انعکاس‌ یابد. از آنجا که‌ ارائـه‌ صورت‌ مزبور در قالب‌ سرفصلهای‌ اصلی‌ به‌ قابلیت‌ مقایسه‌ اطلاعات‌ در سطح‌ واحدهای‌ تجاری‌ مختلف‌ کمک‌ می‌کند، استاندارد حاضر طبقه‌بندی‌ جریانهای‌ نقدی‌ را تحت‌ سرفصلهای‌ اصلی‌ مندرج‌ در بند 14 ضروری‌ می‌شمارد.
17 . هریک‌ از سرفصلهای‌ اصلی‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد متشکل‌ از سرفصلهای‌ فرعی‌ است‌ که‌ با توجه‌ به‌ تنوع‌ جریانهای‌ نقدی‌ در واحدهای‌ تجاری‌ مختلف‌، می‌تواند متفاوت‌ باشد. با این‌ حال‌ توصیه‌ می‌شود عناوین‌ سرفصلهای‌ فرعی‌ بکار رفته‌ در پیوستهای‌ شماره‌ 1 تا 3
این‌ استاندارد، در صورت‌ اهمیت‌ جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ در ارائـه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد واحدهای‌ تجاری‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد. بدیهی‌ است‌ واحدهای‌ تجاری‌ می‌توانند علاوه‌بر سرفصلهای‌ فرعی‌ موصوف‌، سرفصلهای‌ فرعی‌ دیگری‌ را که‌ متضمن‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ شرایط‌ خاص‌ آن‌ واحدها باشد، در ارائـه‌ صورت‌ جریان‌ وجوه نقد بکار گیرند.
گزارش‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌
18 . مبلغ‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌، یکی‌ از شاخصهای‌ اصلی‌ ارزیابی‌ این‌ موضوع‌ است‌ که‌ عملیات‌ واحد تجاری‌ تا چه‌ میزان‌ به‌ جریانهای‌ وجه نقد کافی‌ جهت‌ بازپرداخت‌ وامها، نگهداشت‌ توان‌ عملیاتی‌ واحد تجاری‌ و پرداخت‌ سود سهام‌ منجر شده‌ و انجام‌ سرمایه‌گذاریهای‌ جدید را بدون‌ تمسک‌ به‌ منابع‌ مالی‌ خارج‌ از واحد تجاری‌ میسر کرده‌ است‌. ارائه‌ اطلاعات‌ درباره‌ جزئیات‌ جریانهای‌ نقدی‌ عملیاتی‌ تاریخی‌، در کنار سایر اطلاعات‌، برای‌ پیش‌بینی‌ جریانهای‌ نقدی‌ آتی‌ مفید خواهد بود.
19 . فعالیتهای‌ عملیاتی‌ عبارت‌ از فعالیتهای‌ اصلی‌ مولد درآمد عملیاتی‌ واحد تجاری‌ است‌. فعالیتهای‌ مزبور متضمن‌ تولید و فروش‌ کالا و ارائـه‌ خدمات‌ است‌ و هزینه‌ها و درآمدهای‌ مرتبط‌ با آن‌ در تعیین‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ درصورت‌ سود و زیان‌ منظور می‌شود. جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ اساساً دربرگیرنده‌ جریانهای‌ ورودی‌ و خروجی‌ نقدی‌ مرتبط‌ با فعالیتهای‌ مزبور است‌. مثالهایی‌ از جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ به‌ شرح‌ زیر است‌:
الف‌ . دریافتهای‌ نقدی‌ حاصل از فروش‌ کالا و ارائـه‌ خدمات‌.
ب . دریافتهای‌ نقدی‌ حاصل از حق‌ امتیاز، حق‌الزحمه‌، کارمزد و سایر درآمدهای‌ عملیاتی‌.
ج . پرداختهای‌ نقدی‌ به‌ فروشندگان‌ کالا و خدمات‌.
د . پرداختهای‌ نقدی‌ به‌ کارکنان‌ واحد تجاری‌ یا از جانب‌ آنها.
ﻫ . دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ یک‌ شرکت‌ بیمه‌ بابت‌ حق‌ بیمه‌ها، خسارات‌، مستمریها و سایر پرداختهای‌ بیمه‌ای‌.
و . دریافتها و پرداختهای‌ مرتبط‌ با قراردادهای‌ منعقد شده‌ با اهداف‌ تجاری‌ و عملیاتی‌.
ز . پرداختهای‌ نقدی‌ بابت‌ مزایای‌ پایان‌ خدمت‌ کارکنان‌ و هزینه‌ سازماندهی‌ مجدد.

20 . از آنجا که‌ طبقه‌بندی‌ جریانهای‌ نقدی‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد به‌ سرفصلهای‌ مشخصی‌ محدود شده‌ است‌، همواره‌ این‌ احتمال‌ وجود دارد که‌ برخی‌ جریانهای‌ نقدی‌ ماهیتاً به‌طور مستقیم‌ قابل‌ ارتباط‌ با هیچ‌ یک‌ از سرفصلهای‌ اصلی‌ نباشد. بدین‌لحاظ‌ ، به موجب‌ این‌ استاندارد درصورت‌ وجود چنین‌ اقلامی‌، جریانهای‌ نقدی‌ مربوط‌ به عنوان‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ طبقه‌بندی‌ می‌شود. نمونه‌ این‌ اقلام‌، جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با فروش‌ مواد اولیه‌ در واحدهای‌ تجاری‌ تولیدی‌ و جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از خدمات‌ جنبی‌ فعالیتهای‌ اصلی‌ از قبیل‌ حمل‌ موردی‌ کالای‌ فروش‌ رفته‌ است‌.
21 . واحدهای‌ تجاری‌ باید جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ را با بکارگیری‌ یکی‌ از روشهای‌ زیر گزارش‌ کنند:
الف ‌. روش‌ مستقیم‌ که‌ به موجب‌ آن‌ ناخالص‌ وجوه نقد دریافتی‌ و پرداختی‌ بر حسب‌ طبقات‌ عمده‌ افشا می‌شود، مگر در مورد جریانهای‌ نقدی‌ عملیاتی‌ مورد اشاره‌ در بندهای‌ 36 و 38 که‌ برمبنای‌ خالص‌ گزارش‌ می‌شود، یا
ب . روش‌ غیرمستقیم‌ که‌ به موجب‌ آن‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ با انجام‌ تعدیلات‌ زیر به‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ تبدیل‌ می‌شود:
ـ اثر معاملات‌ و رویدادهایی‌ که‌ دارای‌ ماهیت‌ غیر نقدی‌ است‌، و
ـ اثر اقلامی‌ که‌ در محاسبه‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ دوره‌ جاری‌ منظور شده‌ باشد، لیکن‌ جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با آنها در دوره‌های‌ قبل‌ حادث‌ شده‌ یا در دوره‌های‌ آینده‌ حادث‌ خواهد شد و بالعکس‌.

22 . برای‌گزارش‌ خالص‌ جریان‌ وجوه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در روش‌ مستقیم‌، دریافتهـا و پرداختهای‌ نقـدی‌ عملیاتی‌ (از قبیل‌ دریافتهای‌ نقدی‌ از مشتریان‌، پرداختهای‌ نقـدی‌ به‌ فروشندگان‌ و پرداختهای‌ نقدی‌ به‌ کارکنان‌ یا از جانب‌ کارکنان‌) که‌ تشکیل‌ دهنده‌ خالص‌ جریان‌ وجوه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ است‌، به‌ طور جداگانه‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ می‌شود. در گزارشگری‌ به‌ روش‌ غیر مستقیم‌، با انجام‌ تعدیلاتی‌ در سود یا زیان‌ عملیاتی‌ در رابطه‌ با موارد زیر، جریان‌ خالص‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ محاسبه‌ می‌شود:
الف‌ . اقلام‌ با ماهیت‌ غیرنقدی‌ از قبیل‌ هزینه‌ استهلاک‌ و هزینه‌ مزایای‌ پایان‌ خدمت‌ کارکنان.
ب‌ . اقلامی‌که‌ در محاسبه‌ سود یا زیان‌ عملیاتی‌ دوره‌ جاری‌ منظور شده‌، لیکن‌ جریانهای‌ نقدی‌ مرتبط‌ با آن‌ به‌ ترتیب‌ در دوره‌های‌ قبل‌ حادث‌ شده‌ است‌ یا در دوره‌های‌ آینده‌ حادث‌ خواهد شد و بالعکس‌، از قبیل‌ افزایش‌ یا کاهش‌ مانده‌ موجودی‌ مواد و کالا و حسابهای‌ دریافتنی‌ و پرداختنی‌ عملیاتی‌ نسبت‌ به‌ مانده‌ پایان‌ دوره‌ قبل‌ و نیز افزایش‌ یا کاهش‌ مانده‌ پیش‌پرداخت‌ هزینه‌ و خرید کالا و پیش‌دریافت‌ درآمد و فروش‌ کالا نسبت‌ به‌ مانده‌ پایان‌ دوره‌ قبل‌.

لازم‌ به‌ ذکر است‌ که‌ در محاسبه‌ جریان‌ خالص‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌، اقلام‌ مورد اشاره‌ در بند 20، درصورت‌ وجود، نیز باید مدنظر قرار گیرد.
23 . مزیت‌ اصلی‌ روش‌ مستقیم‌ این‌ است‌ که‌ دریافتها و پرداختهای‌ نقدی‌ عملیاتی‌ را نشان‌ می‌دهد. اطلاع‌ از منابع‌ مشخص‌ دریافتهای‌ نقدی‌ و مقاصد مربوط‌ به‌ پرداختهای‌ نقدی‌ انجام‌ شده‌ در دوره‌های‌ گذشته‌ می‌تواند در براورد جریانهای‌ نقدی‌ آتی‌ مفید واقع‌ شود، لیکن‌ ممکن‌ است‌ در برخی‌ موارد، منافع‌ حاصل از ارائـه‌ اطلاعات‌ به‌ استفاده‌کنندگان‌ بدین‌ شیوه‌، بر هزینه‌های‌ تهیه‌ و ارائـه‌ این‌ اطلاعات‌ توسط‌ واحد تجاری‌ فزونی‌ نداشته‌ باشد، لذا این‌ استاندارد کاربرد روش‌ مستقیم‌ را الزامی‌ نمی‌داند. با این‌حال‌ در شرایطی‌که‌ مزایای‌ اطلاعات‌ ارائه‌ شده‌ در روش‌ مستقیم‌ بر هزینه‌های‌ تهیه‌ این‌ اطلاعات‌ فزونی‌ داشته‌ باشد، به منظور ارائـه‌ اطلاعات‌ مفید، استفاده‌ از روش‌ مستقیم‌ توصیه‌ می‌شود.
24 . مزیت‌ اصلی‌ روش‌ غیرمستقیم‌ این‌ است‌ که‌ تفاوت‌ بین‌ سود عملیاتی‌ و جریان‌ وجه نقد ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ به‌ گونه‌ برجسته‌ای‌ نشان‌ داده‌ می‌شود. بسیاری‌ از استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌ معتقدند که‌ چنین‌ صورتی‌ در ارائـه‌ تصویری‌ از کیفیت‌ سود واحد تجاری‌، حائز اهمیت‌ اساسی‌ است‌. برخی‌ سرمایه‌گذاران‌ و بستانکاران‌، جریانهای‌ نقدی‌ آتی‌ را از طریق‌ تخمین‌ سود آتی‌ و انجام‌ تعدیلاتی‌ در رابطه‌ با اقلام‌ با ماهیت‌ غیرنقدی‌ و نیز اقلام‌ مبتنی‌بر تعهدی‌ عمل‌ کردن‌ درآمد و هزینه‌ براورد می‌کنند و از این‌ رو ، اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ تعدیلات‌ مزبور در دوره‌های‌ گذشته‌ می‌تواند در براورد تعدیلات‌ آتی‌ مفید واقع‌ شود.

25 . در ارائـه‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌، تبعیت‌ از الگوهای‌ زیر ضروری‌ است‌:
الف ‌. در صورت‌ کاربرد روش‌ مستقیم‌، اجزای‌ تشکیل‌ دهنده‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد ارائه‌ شود و صورت‌ تطبیق‌ خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ با سود یا زیان‌ عملیاتی‌ از طریق‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌ ارائه‌ شود.
ب . در صورت‌ کاربرد روش‌ غیرمستقیم‌، خالص‌ جریانهای‌ نقدی‌ ناشی از فعالیتهای‌ عملیاتی‌ در صورت‌ جریان‌ وجوه نقد نمایش‌ یابد و صورت‌ تطبیق‌ آن‌ با سود یا زیان‌ عملیاتی‌ از طریق‌ یادداشتهای‌ توضیحی‌ ارائه‌ شود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  82  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پایان نامه درمورد حسابداری وجوه نقد و بانک

اختصاصی از نیک فایل پایان نامه درمورد حسابداری وجوه نقد و بانک دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بطور کلی وجوه نقد متعلق به موسسات شامل وجوه نقد نزد صندوق،وجوه نقد نزد تنخواه و وجوه نقد نزد بانک می باشد. عملیات حسابداری هر بخش وجوه نقد بطور جداگانه مورد بحث قرار می گیرد. عمدتا در حال حاضر عملیات دریافت و پرداخت از طریق سیستم بانکی صورت می گیرد. (به دلیل اینکه مبلغ معاملات بالا بوده و نز به دلیل اجتناب از اشتباهات و کسری صندوق) ولی در برخی از موارد نگهداری وجوه نقد در صندوق شرکت غیرقابل اجتناب است.

وجوه نقد:

   کاملترین تعریف نقد از لحاظ حسابداری عبارتست از: آنچه که اگر به بانک ارائه شود معادل ارزش اسمی آن، بدون قید و شرط و فورا توسط بانک پرداخت گردد.

   به عنوان مثال

دانلود مقاله بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده:
هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به عبارت دیگر در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که آیا بالا بودن کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می تواند رابطه بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود را ضعیف کند یا خیر؟ برای پاسخ گویی به این پرسش نمونه ای به تعداد 64 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در دوره زمانی 1384 تا 1388 مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش و متغیر کیفیت حسابرسی نیز با استفاده از دو معیار اندازه حسابرس و تخصص حسابرس در آن صنعت و در این تحقیق از مدل لن و پلسن برای تعیین جریان¬های نقد آزاد واحد تجاری استفاده می¬شود. متغیر مدیریت سود با استفاده از مدل جونز ،1995 ارزیابی قرار گرفت. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل های رگرسیون در سطح معنی داری 95 درصد استفاده شده است. لازم به توضیح است که از ضرایب هبستگی پیرسون و اسپیرمن در سطح معنی داری 95 درصد نیز استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در حالت کلی بین مدیریت سود وجریان وجوه نقد آزاد رابطه معنا داری وجود دارد سپس به بررسی اثر معیارهای اندازه حسابرس و تخصص حسابرس در صنعت و در نهایت کیفیت حسابرسی بر روی ارتباط بین جریان وجه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده . که در این تحقیق ارتباط معنا دار و مستقیم بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود و وجود داردو اثر کیفیت حسابرسی و ارتباط بین جریان نقد آزاد و مدیریت سود معنی دار و معکوس است بدین معنی که کیفیت حسابرسی باعث کم شدن ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود می شود
 
مقدمه:
از جمله عوامل اساسی در ایجاد تغییرات بنیادی در محیط اقتصلدی ایران، می توان عمومی شدن مالکیت بنگاه های اقتصادی، تأمین مالی از طریق مشارکت عمومی و خصوصی سازی بخش های دولتی و بنگاه های اقتصادی را نام برد. در چنین شرایطی شفافیت و کیفیت مطلوب اطلاعات مالی، که پایه و اساس تصمیم گیری های بهینه اقتصادی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و بطور اعم استفاده کنندگان از اطلاعات است، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. حال ازیک سو بر اساس تئوری نماینگی مدیران، نمایندگان سهامداران شرکت بوده و بایستی در جهت منافع آنها عمل نمایند. اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت هایی قرار می گیرند که تصمیم هایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارش های مالی می شوند در واقع مدیریت سود زمانی رخ می دهدکه مدیران قضاوت خویش را در گزارش گری مالی و در نحوه ثبت وگزارش های مالی بصورتی وارد نمایند که تغییر در محتوای گزارش های مالی، برخی از سهامداران را نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت گمراه نماید. و از سوی دیگر درست در نقطه مقابل، اصولاً در یک بنگاه اقتصادی، محیط حسابرسی حاکم، نقش اساسی در جهت بوجود آوردن کیفیت مطلوب اطلاعات مالی ایفا می کند. در واقع حسابرسی میکانیزمی کارا برای فراهم کردن اطلاعات شفاف و قابل اتکا ایجاد می کند. به همین جهت در این پژوهش با اشاره به این که کیفیت حسابرسی قابلیت اتکای اطلاعات را بالا می برد به اثر کیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 )مقدمه
یک مؤسسه حسابرسی مستقل و با مهارت، قادر به شناخت ارائه نادرست، اقلام صورت های مالی مورد رسیدگی بوده و می تواند نسبت به ارائه صحیح آن بر صاحبکار خود تأثیرگذار باشد تا در نتیجه آن اطلاعات مالی با قابل اتکایی گزارش شود. رسیدن به این هدف مطلوب به خصوصیات مؤسسات حسابرسی کاملاً وابسته است و این خصوصیات مؤسسات حسابرسی می تواند به شکل مثبت یا منفی با کیفیت حسابرسی در ارتباط باشد تیت من و ترومن (1989) حسابرس با کیفیت تر صحت اطلاعات ارائه شده را بهبود می بخشد و به سرمایه گذاران اجازه می دهد برآورد دقیق تری از ارزش شرکت بدست آورند (پورکریم، 1388،ص3) .
هدف کلی حسابرسان حفاظت ازمنافع سهامداران در مقابل تحریفات و اشتباهات با اهمیت موجود در صورت های مالی است. حسابرسان به منظور حفظ اعتبار حرفه، شهرت حرفه ای خود و اجتناب از دعاوی قضایی علیه خود به دنبال افزایش کیفیت حسابرسی هستند (تندلو و ون استرایلن، 2008، ص449) .
در این میان انگیزه های مدیران در جهت اعمال منافع شخصی خود در کیفیت سود، مانع از رسیدن حسابرسان به اهداف خود می شوند.یکی از اهداف اساسی وضع استانداردهای حسابداری این است که استفاده کنندگان بتوانند با اتکا بر صورت های مالی تصمیم های نسبتاً مربوط و صحیحی اتخاذ کنند، پس نیاز حرفه حسابداری به آن شیوه گزارشگری می باشد که منافع تمام استفاده کنندگان به صورتی مطلوب رعایت شود. اما همان طور که از تعریف مدیریت سود بر می آید، مدیران برای رسیدن به اهداف خاصی که منطقاً منافع عده ای خاص را تأمین می کند، سود را طوری گزارش می کنند که این با هدف تأمین منافع عمومی استفاده کنندگان مغایرت دارد. حسابرسان وظیفه دارند بر مطلوبیت صورت های مالی در چارچوب استانداردهای حسابداری صحه بگذارند، در حالی که استاندارد های حسابداری نیز در بعضی از موارد دست مدیران را برای انتخاب روش حسابداری باز می گذارد . در واقع مشکل از آنجا ناشی می شود که مدیریت سود در بعضی مواقع باعث گمراه کننده شدن صورت های مالی می شود، در حالی که صورت های مالی از نظر قرار گرفتن درچارچوب استانداردهای حسابداری مشکلی نداشته و حسابرسان از این نظر نمی توانند بر صورت های مالی اشکالی بگیرند. پس با توجه به این موضوع که سود یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری ها می باشد، آگاهی استفاده کنندگان از قابل اتکا بودن سود می تواند آن ها را در اتخاذ تصمیم یاری دهد(مشایخی و صفری، 1385،ص 36)1.
جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گیری عملکرد شرکتهاست و وجه نقدی را نشان می دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه دارییها ، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از حیث دارای اهمیّت است که به شرکت اجازه می دهد تا فرصتهایی را جستجو کند که ارزش سهامدار را افزایش می دهد.بدون در اختیار داشتن وجه نقد ، توسعه محصولات جدید ، انجام تحصیل های تجاری ، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی ها امکان پذیر نمی باشد.اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت هایی قرار می گیرند که تصمیم هایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارش های مالی می شوند در واقع مدیریت سود زمانی رخ می دهد که مدیران قضاوت خویش را در گزارش گری مالی و در نحوه ثبت وگزارش های مالی بصورتی وارد نمایند که تغییر در محتوای گزارش های مالی، برخی از سهامداران را نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت گمراه نماید
در مقابل حسابرسان می¬توانند با افزایش کیفیت حسابرسی، مدیریت سود صورت گرفته توسط مدیران را کشف کرده و مدیران را در اعمال مدیریت سود در تنگنا قرار دهند.با توجه به مطالب مطرح شده در بالا هدف اصلی ما در این پژوهش بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. به عبارت دیگر در این پژوهش سعی شده است به این سوال پاسخ داده شود که آیا بالا بودن کیفیت حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می تواند رابطه بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود را ضعیف کند یا خیر؟

2-1 )تاریخچه مطالعاتی
1- دی آنجلو و نئو ،1993، در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که ، هنگامی که حسابرسان با کیفیت تر (کم کیفیت تر) انتخاب می شوند ، مدیران توانایی کمتری (بیشتری) برای دستکاری سود به منظور تحقق سود پیش بینی شده دارند. آنها با توجه به نتایج تحقیق خود استدلال می کنند که مدیران برای حداقل کردن تفاوت بین سود پیش بینی شده و سود گزارش شده انگیزه دارند و از اقلام تعهدی و سایر رویه های حسابداری احتیاطی برای دستکاری سود گزارش شده و در جهت کمینه کردن این تفاوت استفاده می کنند (پورکریم، 1388،ص 65)1.
درایران پژوهشی با این عنوان صورت نگرفته است ولی پژوهش هایی در مورد مدیریت سود و همچنین کیفیت حسابرسی به صورت جداگانه انجام شده است در این پژوهش نیز به لحاظ شناسایی معیارهای مناسب جهت بررسی مدیریت سود و همچنین شناسایی عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی پژوهش های ذیل مورد مطالعه قرار گرفته است :
1) ویدا مجتهد زاده وپروین آقایی ،1383، در مقاله " عوامل موثر بر کیفیت حسابرسیاز دیدگاه حسابرسان مستقل واستفاده کنندگان " به بررسی عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده کنندکان پرداخته اند نتیجه این تحقیق، شناسایی 24 عامل موثر در کیفیت حسابرسی بوده است (مجتهدزاده وآقایی، 1383،ص 53)2.
2) ایرج نوروش وهمکاران،1384، در مقاله" بررسی مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران" به بررسی مدیریت سود طی سالهای 1375تا1382 پرداخته است یافته های تحقیق نشان می دهد که شرکت های بزرگ در ایران نیز به مدیریت سود اقدام کرده اند و انگیزه اعمال مدیریت سود با افزایش بدهی همراه می باشد، مدیران این شرکت ها از اقلام تعهدی برای کمتر کردن مالیات شرکت هایشان استفاده می کنند و همچنین با بزرگتر شدن شرکت ها تمایل مدیران به مدیریت سود بیشتر می شود (نوروش وهمکاران، 1384،ص 165)3.

3-1) بیان مساله

نمودار(1-1) نشان دهنده ، چارچوب تحلیلی پژوهش در یک نگاه
همان گونه که در شکل بالا نمایان است بین کیفیت حسابرسی با جریان وجه نقد آزاد و مدیریت سود که در این پژوهش با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری سنجیده می شود رابطه معنی داری وجود دارد.
و به همین ترتیب مشاهده می گردد که بین تخصص حسابرس با جریان وجه نقد آزاد و مدیریت سود که در این پژوهش با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری سنجیده می شود رابطه معنی داری وجود دارد.
کیفیت که تعیین کننده عملکرد حسابرسی است تابع عوامل متعددی از قبیل: توانایی های حسابرس (شامل دانش ،تجربه، قدرت تطبیق و کارایی فنی) واجرای حرفه ای (شامل استقلال، عینیت، مراقبت حرفه ای ، تضاد منافع و قضاوت) است (مجتهدزاده و آقایی، 1383،ص 54)1.
یکی از اقلام صورت های مالی که به عنوان معیار ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری واحد انتفاعی قرار می گیرد،" گزارشگری سود" می باشد. محاسبه سود خالص یک واحد انتفاعی متأثر از روشها و برآوردهای حسابداری است. اختیار عمل مدیران در استفاده از اصول تحقق و تطابق، برآورد و پیش بینی و همچنین اعمال روشهایی نظیر تغییر روش ارزیابی موجودی کالا، استهلاک سرقفلی، هزینه جاری یا سرمایه ای تلقی کردن هزینه های تحقیق و توسعه و تعیین هزینه مطالبات مشکوک الوصول از جمله مواردی هستند که مدیران می توانند از طریق اعمال آنها سود را تغییر دهند. از یک طرف به دلیل آگاهی بیشتر مدیران ازوضعیت شرکت، انتظار می رود بگونه ای اطلاعات تهیه و ارائه شود که وضعیت شرکت را به بهترین نحو منعکس کند. از طرف دیگر بنابه دلایلی نظیر ابقاء در شرکت، دریافت پاداش و... مدیریت واحد انتفاعی خواسته یا ناخواسته ممکن است با دستکاری سود، وضعیت شرکت را مطلوب جلوه دهد. تحت چنین شرایطی سود واقعی با سود گزارش شده در صورتهای مالی مغایرت داشته و رویدادی تحت عنوان مدیریت سود رخ داده است. فرصت مدیریت سود در شرکت¬های دارای جریان وجوه نقد آزاد مازد بیشتر است،به این دلیل که مدیران واحدهای اقتصادی دارای جریان وجوه نقد آزاد بالا و فرصت رشد پائین، اغلب تمایل دارند تا در پروژه¬های اضافی و یا حتی در پروژه¬های دارای خالص ارزش¬ فعلی منفی(NPV منفی) سرمایه¬گذاری کنند و برای پنهان کردن و پوشش دادن اثرات سرمایه¬گذاری¬هایی که ثروت سهام-داران را بیشینه نمی¬کند از اقلام تعهدی اختیاری افزایش دهنده سود استفاده کنند.
مدیران این شرکت¬ها به طور فرصت¬طلبانه¬ای برای منافع شخصی خود رفتار می¬کنند و تمایل دارند تا در پروژه¬های بی¬فایده، سرمایه¬گذاری¬های افراطی و سوء استفاده از وجوه نقد درگیر شوند.
تمایل مدیران واحدهای اقتصادی دارای جریان وجوه نقد آزاد و فرصت¬های رشد اندک، به سرمایه-گذاری در پروژه¬های اضافی (نهایی) یا حتی پروژه¬های دارای خالص ارزش فعلی منفی می¬توانند از طریق ایجاد سرمایه¬گذاری¬¬هایی که ثروت سهام¬داران را بیشینه نمی¬کند، مشکلات نمایندگی و تضاد منافع را افزایش دهد. سرمایه¬گذاری¬هایی که ثروت سهام¬داران را بیشینه نمی¬کند سرانجام می¬تواند منجر به قیمت سهام پائین¬تر و تحریک سهام¬داران به برکنار کردن هیأت مدیره و مدیران ارشد اجرایی گردد. لذا به منظور پنهان کردن و پوشش دادن این نوع سرمایه¬¬گذاری¬ها، مدیران از اقلام تعهدی اختیاری حسابداری برای افزایش سودها استفاده می¬کنند.
همان طور که در بالا اشاره شد هدف کلی حسابرسان حفاظت ازمنافع سهامداران در مقابل تحریفات و اشتباهات با اهمیت موجود در صورت های مالی است. حسابرسان به منظور حفظ اعتبار حرفه، شهرت حرفه ای خود و اجتناب از دعاوی قضایی علیه خود به دنبال افزایش کیفیت حسابرسی هستند.
در این میان انگیزه های مدیران در جهت اعمال منافع شخصی خود در کیفیت سود، مانع از رسیدن حسابرسان به اهداف خود می شوند. در مقابل حسابرسان می توانند با افزایش کیفیت حسابرسی، مدیریت سود صورت گرفته توسط مدیران را کشف کرده و مدیران را در اعمال مدیریت سود در تنگنا قرار دهند.
تندلوو ون استرایلن ،2008، درمقاله" مدیریت سود وکیفیت حسابرسی در اورپا: مدرک از بازاربخش خصوصی "به بررسی ارتباط بین کیفیت حسابرسی ومدیریت سود در کشورهای اورپایی پرداخته و با در نظر گرفتن 4 شرکت بزرگ حسابرسی به عنوان حسابرسان با کیفیت و بررسی مدیریت سود در شرکت های حسابرسی شده توسط این 4 شرکت و مقایسه با مدیریت سود صورت گرفته درشرکت هایی که توسط غیر 4 شرکت بزرگ حسابرسی شده اند، پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی ارتباط معنی داری وجود داشته وکیفیت بالای حسابرسی در شرکت هایی که دارای قوانین مالیاتی مشابه هستند باعث محدودیت (کاهش) در مدیریت سود می شود (تندلو و ون استرایلن، 2008،ص 448) .
همچنین در پژوهش انجام شده توسط چن وهمکاران (2005) در مقاله "کیفیت حسابرسی ومدیریت سود برای شرکت های درگیر در عرضه عمومی سهام تایوان" به بررسی ارتباط کیفیت حسابرسی و مدیریت سود پرداخته، و با انتخاب 4 شرکت بزرگ حسابرسی به عنوان حسابرسان با کیفیت و مقایسه سود در شرکت های حسابرسی شده توسط این 4 شرکت با سود در سایر شرکت هایی که توسط غیر این چهار شرکت حسابرسی شده اند، قبل و بعد از عرضه عمومی سهام در تایوان پرداخته اند و نتیجه حاکی از این بود که اولاً در چنین شرکت هایی مدیریت سود روی می دهد و ثانیاً بین مدیریت سود وکیفیت حسابرسی ارتباط معنی داری وجود دارد به این صورت که بالاتر بودن کیفیت حسابرسی موجب کاهش مدیریت سود در این شرکت ها می شود(چن و همکاران، 2005،ص 88) .
در ادبیات حسابداری ارائه تعریف درستی از مدیریت سود مشکل است، زیرا مرز بین مدیریت سود و تقلب های مالی مشخص نشدهاست. همچنین ساختار کیفیت حسابرسی چند بعدی ولی نامشهود است به همین جهت اندازه گیری آن دشوار است از آنجا که عوامل زیادی بر کیفیت حسابرسی تاثیر می گذارد، تعیین چارچوبی برای مشخص نمودن کیفیت حسابرسی موضوعی با اهمیت محسوب می شود (مجتهدزاده و آقایی، 1383،ص 54) .
کیفیت حسابرسی،وجه نقد آزاد و مدیریت سود به عنوان متغیرهای اصلی پژوهش بوده و بررسی اثر کیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود هدف اصلی پژوهش است. در تحقیقات انجام شده در خارج از کشور مثل دی آنجلو ،1981، پالرموس (1988)، تندلو و ون استرلین 2008، چن و همکاران 2005 و سایر محققان، موسسات حسابرسی که عضو 4 بزرگ (قبلا" به موسسات حسابرسی 6 بزرگ و8 بزرگ معروف بودند) هستند را به عنوان موسسات حسابرسی بزرگ و دارای اعتبار وشهرت در نظر گرفته ودر تحقیقات خود حسابرسی های انجام گرفته شده به وسیله آنها را به عنوان حسابرسی با کیفیت بالا مطرح کرده اند و آن را به عنوان معیار و شاخص کیفیت حسابرسی در تحقیقات خود آورده اند. به این دلیل که، شرکت های عضو 4 بزرگ علاوه بر شهرت واعتبارشان، در امر آموزش کارکنان و حفظ استقلال (ظاهری و باطنی ) در برابر صاحبکاران و دیگر موارد مهم اثر گذار در افزایش کیفیت موفق عمل می¬کنند. با توجه به اینکه آقای مرتضی قربانی ،1388، در پایان نامه خود با عنوان " بررسی تاثیر اندازه موسسه حسابرسی بر کیفیت حسابرسی" موسسات حسابرسی را به 2 گروه موسسات حسابرسی بزرگ (سازمان حسابرسی) و غیر بزرگ (موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی) تقسیم نموده و کیفیت حسابرسی را در هر دو گروه مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که در سطح خطای 5 درصد موسسات بزرگ حسابرسی (سازمان حسابرسی) کیفیت بالاتری نسبت به موسسات کوچک حسابرسی (موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی) دارند (قربانی، 1388،ص 3)1. در این پژوهش نیز سازمان حسابرسی به عنوان موسسه بزرگ و دارای اعتبار وشهرت بالا در ایران در نظر گرفته شده است، بنابراین شرکت های حسابرسی شده به وسیله سازمان حسابرسی به عنوان شرکت هایی در نظر گرفته می شوند که اقلام صورت های مالی آنها از اعتبار بالایی برخوردار بوده و در نهایت کیفیت حسابرسی بالاتری
خواهند داشت. و در مقابل، شرکت های حسابرسی شده به وسیله سایر موسسات حسابرسی (موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابدران رسمی) در نظر گرفته می شود که اندازه آنها نسبت به سازمان کوچکتر است. این موسسات حسابرسی در مقابل سازمان حسابرسی از میزان اعتبار دهی کمتری برخوردار بوده و در نهایت کیفیت حسابرسی پایین تری از لحاظ حفظ استقلال، آموزش کارکنان و غیره خواهند داشت. وسپس با توجه به هدف اصلی پژوهش مدیریت سود صورت گرفته در شرکت هایی که توسط این دو گروه حسابرسی شده اند مورد بررسی قرار داده شده است. برای اندازه گیری مدیریت سود مدل تعدیل شده جونزاستفاده شده است. شرکت های مورد بررسی در این پژوهش، شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی بین 1384تا 1388 بوده است.
با توجه به این که شناسایی ارتباط بین کیفیت حسابرسی و مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می تواند اطلاعات بسیار مفیدی را در زمینه کیفیت حسابرسی و نقش آن در کاهش رفتارهای مدیریت سود توسط مدیران داشته باشد هدف اصلی ما در این پژوهش بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

4-1) فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی اول :
بین اقلام تعهدی اختیاری (مدیریت سود)و جریان وجوه نقد آزاد رابطه معنی داری وجود د دارد
فرضیه اصلی دوم :
در شرکت های دارای جریان وجه نقد آزاد و رشد اندک بین اقلام تعهدی اختیاری(مدیریت سود)و کیفیت حسابرس رابطه معنا داری وجود دارد
فرضیه فرعی اول:
در شرکت های دارای جریان وجه نقد آزاد و رشد اندک بین اقلام تعهدی اختیاری(مدیریت سود)و تخصص حسابرس در صنعت رابطه معنا داری وجود دارد
فرضیه فرعی دوم:
در شرکت های دارای جریان وجه نقد آزاد و رشد اندک بین اقلام تعهدی اختیاری(مدیریت سود)و اندازه حسابرس رابطه معنا داری وجود دارد

5-1) اهداف پژوهش
هدف نخست
هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
اهداف بعدی پژوهش
1- ارائه اطلاعاتی در رابطه با مدیریت سود و ارتباط آن با کیفیت حسابرسی در شرکت های سرمایه پذیر می تواند سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان از صورت های مالی وتحلیل گران بازار سرمایه را در تصمیم گیری های مربوط به سرمایه گذاری یاری دهد.
2- حل مشکلات کنونی مربوط به کیفیت و صداقت گزارش های مالی وارائه اطلاعات مناسب، مطمئن، به هنگام و ارتقای آنها در دستیابی به بورس پویا و پایدار
3- با توجه به اینکه تحلیل گران مالی و شرکت های سرمایه گذار به عنوان عوامل اصلی بازار سرمایه محسوب می شوند، شرکت های سرمایه گذاری، تحلیل گران بازار سرمایه و کارگزاران بورس اوراق بهادار وتدوین کنندگان استانداردهای حسابداری وحسابرسی بعنوان اصلی ترین کاربران این پژوهش محسوب می شوند.
4- همچنین با توجه اینکه ارائه صورت های مالی حسابرسی شده برای پذیرفته شدن در بورس اوراق بهادار الزامی است بررسی ارتباط بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی می تواند اطلاعات مفیدی برای سرمایه گذاران و سایر ذی نفعان در بورس فراهم نموده ومعیاری برای ارزیابی ارائه منصفانه صورت های مالی این شرکت¬ها باشد.
5- رعایت نکردن الزامات افشای اصول پذیرفته شده حسابداری ممکن است به طور مستقیم به کیفیت ضعیف کار حسابرسی مربوط باشد، و رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری با افزایش اندازه موسسه حسابرسی و تخصص حسابرس در صنعت مورد رسیدگی افزایش یابد.لذا بررسی ارتباط بین کیفیت حسابرسی ومدیریت سود می تواند اطلاعات مفیدی را در جهت تدوین استانداردهای جدید در اختیار تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و حسابرسی قرار دهد. همچنین این پژوهش می تواند با ارائه اطلاعاتی در مورد عامل مدیریت سود واحدهای انتفاعی و ارتباط آن با کیفیت حسابرسی های انجام شده در این واحدها کمکی در جهت اخذ تصمیمات مناسب تر و انتقال صحیح منابع برای آنها فراهم کند.

6-1) اهمیت و ضرورت پژوهش
تصمیم گیری امری است که از ساده ترین تا پیچیده ترین امور زندگی انسان با آن درگیر است. سرعت توسعه فن آوری، گسترش ارتباطات، اتصال بازارهای کشورها به یکدیگر و نظایر آنها موجب وسیعترشدن گستره های عملیاتی و در نتیجه پیچیده تر شدن محیط های اقتصادی و سرمایه گذاری گردیده که در نتیجه آن امر تصمیم گیری اقتصادی به موضوعی تبدیل شده که انجام آن روز به روز مشکل تر و نیازمند داشتن اطلاعات و توانمندیهایی بالاتر برای تصمیم گیرندگان است. اینجاست که اهمیت کسب اطلاعات مفیدتر جهت تصمیم گیری های دقیق تر ضرورت بیش از پیش خود را آشکار می سازد و طبیعی است که در چنین فضای آکنده از رقابت و تغییر، تصمیم گیری های اقتصادی نیز هرچه بیشتر متکی بر دانش و اطلاعات گردیده و از جنبه های تصادفی و غیر منطقی فاصله می گیرد. در این میان پایه و اساس بسیاری از تصمیم گیری های اقتصادی استفاده کنندگان را می توان اطلاعات مالی و حسابداری و خاصه صورت های مالی اساسی دانست. از بین استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری، سرمایه گذاران مهمترین بهره وران تلقی می گردند.
بر این اساس اطلاعات حسابداری بایستی سرمایه گذاران را جهت پیش بینی رویدادهای آتی یاری دهد. سرمایه گذاران اغلب به دنبال به حداکثر رساندن بازده سرمایه گذاری خود هستند.
جهت این امر تشخیص اینکه سهام چه زمانی خریداری شود و تا چه زمانی نگهداری و چه زمانی فروخته شود ایشان را قادر به تأمین هدف به حداکثر رسانی منافع حاصل از سرمایه گذاری های خود می نماید.
بدین علت موضوع بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب گردید تا از طریق بررسی تجربی و انجام آزمونهای علمی بر روی اطلاعات وقوع یافته طی سالهای متمادی در بورس اوراق بهادار تهران راهکارهای مفیدی با ارائه پیشنهادهای مطلوب به سرمایه گذاران جهت کسب بیشترین بازدهی در دوران های مشابه فراهم گردد. لذا این پژوهش در راستای کمک به تصمیم گیری سرمایه گذاران و صاحبان سهام جهت انجام معاملات در بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران می باشد. و در نهایت این پژوهش نشان میدهد که کیفیت و تخصص حسابرس با مدیریت سود که با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری سنجیده می شود و جریان وجه نقد آزاد دارای ارتباط است که این مهم می تواند سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان از صورتهای مالی را در فرآیند تصمیم گیری یاری نماید .

7-1 ) حدود مطالعاتی
1-7-1)قلمرو موضوعی
بررسی اثرکیفیت حسابرسی بر ارتباط بین جریان وجوه نقد آزاد و مدیریت سود

2-7-1) قلمرو زمانی
قلمرو زمانی این پژوهش شش سال از سال 1384 تا سال 1388 می باشد

3-7-1) قلمرو مکانی
قلمرو پژوهش از نظر مکانی، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

8-1)واژگان کلیدی و اصطلاحات
کیفیت حسابرسی :
کیفیت حسابرسی به شیوه های مختلفی تعریف شده است. در ادبیات کاربردی، کیفیت حسابرسی را اغلب از طریق تطابق آن با استانداردهای حسابرسی تعریف نموده اند. در مقابل پژوهشگران حسابداری و حسابرسی، ابعاد چندگانه کیفیت حسابرسی را مورد توجه قرار داده اند. ابعاد مذکور اغلب به تعاریف متفاوتی منجر شده است (حساس یگانه و قنبریان، 1385، ص 4) . برخی از رایج ترین تعاریف در مورد کیفیت حسابرسی عبارتنداز:
الف)ارزیابی بازار از احتمال آن که صورت های مالی حاوی تحریف های با اهمیت است و حسابرس این تحریف ها را کشف و گزارش می نماید.
ب) احتمال آن که حسابرس نسبت به صورت های مالی حاوی تحریف های با اهمیت است گزارش مقبول صادر ننماید.
پ) صحت اطلاعات گزارش شده توسط حسابرسان .
ت) اندازه گیری توانایی حسابرس برای کاهش پارازیت و سوگیری و بهبود کیفیت داده های حسابداری
1- اندازه حسابرسی :
اندازه حسابرسی، کیفیت کار مؤسسات حسابرسی کننده از یکدیگر متفاوت بوده و محققان از جانشین هایی برای تمایز میان مؤسسات حسابرسی با کیفیت بالا از مؤسسات حسابرسی با کیفیت پایین استفاده می نمایند. اندازه مؤسسات حسابرسی کننده، قدمت و نام تجاری مؤسسات نمونه ای از معیارهای متمایز کننده می باشد. یعنی مؤسسات بزرگ تر و دارای نام تجاری مشهورتر نبست به مؤسسات دیگر دارای کیفیت کاری بالاتری هستند (دی آنجلو، 1981، ص 189-183) .
2- تخصص حسابرس در صنعت:
در این تحقیق از سهم بازار به عنوان شاخصی برای تخصص صنعت حسابرس بهره گرفته می شود ، زیرا الویت صنعت را نسبت به سایر حسابرسان نشان می دهد . هرچه بازار حسابرس بیشتر باشد تخصص صنعت و تجربه حسابرس نسبت به سایر رقبا بالاتر می باشد . داشتن سهم بالای بازار همچنین اشاره دارد به این که حسابرس به طور موفقیت آمیزی خود را از از سایر رقبا از لحاظ کیفیت حسابرسی متمایز می کندمی هو و ویلکینز ،2002، سهم بازار به صورت زیر محاسبه می شود:
«جذر مجموع ارزش دفتری دارایی¬های مشتریان مؤسسه حسابرسی در آن صنعت تقسیم بر جذر مجموع ارزش دفتری دارایی¬های تمام مشتریان آن مؤسسه حسابرسی».
جریان وجوه نقد آزاد :
از نظر جنسن جریان¬های وجوه نقد آزاد واحد تجاری وجوه نقدی است که مازاد بر وجوه نقد مورد نیاز برای کلیه پروژه¬های دارای خالص ارزش فعلی مثبت (بر مبنای تنزیل نرخ هزینه سرمایه قابل اتکا)، وجود دارد.
مدیریت سود :
دی جورج (1999) مدیریت سود را نوعی دستکاری مصنوعی سود توسط مدیریت، جهت حصول به سطح مورد انتظار سود برای بعضی از تصمیم های خاص، مثل پیش بینی تحلیل گران و یا برآورد روند سودهای قبلی برای پیش بینی سودهای آتی تعریف کرده است. در این پژوهش منظور از مدیریت سود، مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که از طریق مدل تعدیل شده جونز (1995) محاسبه شده است.
1-اقلام تعهدی اختیاری :
اقلام تعهدی اختیاری به درآمدها و هزینه هایی اطلاق می شود که مستلزم ورود یا خروج وجه نقد به شرکت نبوده و مدیریت یک واحد انتفاعی می تواند براساس ابزارهای حسابداری که در چارچوب و مطابق با استانداردهای حسابداری است، آنها را کم یا زیاد کند و از این طریق سود واحد انتفاعی را کمتر یا بیشتر از واقع نشان دهد. مانند هزینه استهلاک دارایی های استهلاک پذیر و هزینه مطالبات مشکوک الوصول. و در این پژوهش منظور از اقلام تعهدی اختیاری، اقلام تعهدی اختیاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد (مونس خواه، 1389،ص 8) .
2-اقلام تعهدی غیراختیاری :
اقلام تعهدی غیر اختیاری به درآمدها و هزینه هایی اطلاق می شود که مستلزم ورود یا خروج وجه نقد به شرکت نبوده ولی مدیریت نمی تواند از طریق آن اقلام اقدام به دستکاری سود نماید و سود واحد انتفاعی را تحت تأثیر تمایلات شخصی خود قرار دهد و در این پژوهش منظور از اقلام تعهدی غیر اختیاری ، اقلام تعهدی غیر اختیاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد (همان منبع،88)4.

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
 

1-2 مقدمه
در این فصل ، پژوهشگر مبانی نظری و پیشینه پژوهش را در قالب بخش های زیر تدوین داده است :
بخش نخست : کیفیت حسابرسی
بخش دوم : اندازه حسابرس،تخصص گرایی در صنعت و دوره تصدی حسابرس
بخش سوم: جریان وجه نقد آزاد، تعاریف و مشکلات نمایندگی ناشی از آن
بخش چهارم : نظریه مدیریت سود و اقلام تعهدی اختیاری
بخش پنجم : مفاهیم سود و نظریه نمایندگی
بخش ششم : تببین رابطه بین مدیریت سود و کیفیت حسابرسی
بخش هفتم : پژوهشهای انجام گرفته در زمینه پژوهش حاضر

2-2) کیفیت حسابرسی :
از کیفیت حسابرسی تعریف های گوناگونی کرده اند. در ادبیات حرفه ای کیفیت حسابرسی در رابطه با میزان رعایت استاندارد های حسابرسی مربوطه تعریف می شود. در مقابل پژوهشگران حسابداری ابعادی چندگانه برای کیفیت حسابرسی قائلند و این ابعاد اغلب به تعاریفی که ظاهری متفاوت دارند منجر می شود عمومی ترین تعریف ها از کیفیت حسابرسی عناصر زیر را در بر می گیرد :
- احتمال وجود اشتباهات عمده در صورت های مالی که حسابرس بتواند آنها را کشف و گزارش کند .
- احتمال این که حسابرس برای صورت های مالی حاوی اشتباهات با اهمیت گزارش مشروط صادر نکند .
- سنجه ای برای توان حسابرس در کاهش اشتباهات و تحریفات جانبدارانه و بهبود کیفیت داده های حسابداری
- دقت اطلاعاتی که حسابرس درباره آنها گزارش صادر کرده است .
تعاریف مذکور درجات متفاوتی از ابعاد شایستگی و استقلال حسابرسان در انجام حسابرسی (استقلال واقعی ) و همچنین چگونگی درک استفاده کنندگان از استقلال آنها را در بر می گیرند (علوی طبری و همکاران، 1388،ص 33)1.
اگر چه کیفیت درک شده حسابرسی می تواند با کیفیت واقعی حسابرسی مرتبط باشد اما لزوماً یکسان نیست. بنابراین ، حسن شهرت و مراقبت حرفه ای برای حفظ ویژگی های واقعی کیفیت حسابرسی و کیفیت درک شده استفاده می شود. به علاوه، باید در نظر داشت که مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات صورت های مالی را تحت تاثیر قرار می دهد در حالی که حسن شهرت حسابرس چگونگی درک ذی نفعان از اطلاعات مذکور را متاثر می سازد.

1-2-2) چارچوب کیفیت حسابرسی
کیفیت حسابرسی در اغلب پژوهش های تجربی انجام شده پیرامون کیفیت حسابرسی به نوعی در رابطه با ریسک حسابرسی تعریف شده است. ریسک حسابرسی آن ریسکی است که حسابرس درباره صورت های مالی حاوی تحریف با اهمیت، نظر نامعتبر ارائه کند. برای مثال، دی آنجلو 1981 کیفیت حسابرسی را به عنوان احتمال ارزیابی بازار از (الف) تحریف های بااهمیت موجود در صورت های مالی که توسط حسابرس کشف نشده است. و (ب) گزارش تحریف های مذکور، تعریف نموده است. اکثر تعاریف دیگر از کیفیت حسابرسی به رغم تفاوت ها، برخی از ویژگی های دی آنجلو را بازتاب می دهند .
تعریف دی آنجلو، ویژگی انتقادی از درک تاثیر حسابرسی بر اطلاعات صورت های مالی را نشان می دهد. بیانیه مفاهیم بنیادی حسابرسی، به توانایی حسابرس برای کنترل کیفیت اطلاعات تولیدی یا اطمینان بخشی از مطابقت آنها با اصول پذیرفته شده حسابداری می پردازد. مطابق قسمت (الف) از تعریف دی آنجلو این امر به شایستگی حسابرس یا توانایی کشف تحریف با اهمیت مربوط می شود. قسمت (ب) از تعریف فوق، یعنی احتمال گزارشگری تحریف مذکور، موکول به استقلال حسابرس می باشد. از آنجا که تضاد منافع بین استفاده کنندگان و تهیه کنندگان اطلاعات منجر به افزایش تقاضا برای حسابرسی می شود بنابراین استقلال باید ویژگی بنیادی حسابرسی باشد. درجه شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به اجزای کیفیت حسابرسی وابسته است. نکته مهمی که در تعریف دی آنجلو وجود دارد این است که این تعریف در زمینه ی احتمالات ارزیابی شده بازار جای می گیرد. از این رو، این تعریف به درک بازار از این که آیا حسابرس عملیات حسابرسی را با شایستگی انجام داده و نیز میزان درک از استقلال حسابرس، وابسته است. دی آنجلو با معرفی مفهوم درک بازار از شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به سمت تاکید بر اجزای کیفیت حسابرسی تغییر جهت می دهد.
این مطلب به آنچه در بیانیه پژوهش حسابرسی شماره 6 تحت عنوان توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت های مالی توصیف شده است، مربوط می شود. حسن شهرت حسابرس اغلب در پژوهش های تجربی پیرامون کیفیت حسابرسی آزمون شده است. بنابراین اغلب در ادبیات مربوطه فاصله بین شایستگی (صلاحیت) و استقلال درک شده و واقعی مبهم می باشد. در راستای بررسی کامل مطالب گذشته ارائه تعریفی که وضعیت مذکور را ترسیم کند، مطلوب به نظر می رسد.

نمودار (1-2) چارچوب کیفیت حسابرسی

نمودار (2-2) برنامه ای را ارائه می کند که رابطه بین ابعاد مختلف کیفیت حسابرسی را نمایش می دهد. این نگاره رابطه بین اجزای کیفیت حسابرسی و محصولات کیفیت حسابرسی و تاثیر آنها بر اطلاعات صورت های مالی را ارائه می کند. اجزای کیفیت حسابرسی، یعنی حسن شهرت حسابرس و توانایی آگاهی دهندگی حسابرسی، ازادبیات دانشگاهی و حرفه ای بر گرفته شده است. اجزای مذکور دو محصول کیفیت حسابرسی، یعنی اطلاعات معتبر و اطلاعات با کیفیت را تحت تاثیر قرار می دهند. حسن شهرت حسابرس بر دیدگاه استفاده کنندگان از مراقبت حرفه ای حسابرس استوار است، که این مطلب هم عموما غیر قابل مشاهده است .
همان طور که والاس بحث میکند مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات را با بهبود مناسبت، کاهش آلودگی وکاهش سوگیری اطلاعات تحت تاثیر قرار می دهد. این موضوع نشان می دهد که توانایی حسابرس برای ارائه اطلاعاتی درباره تفاوت بین شرایط اقتصادی گزارش شده صاحبکار و شرایط اقتصادی غیر قابل مشاهده و درست صاحبکار کمینه می باشد. مهمتر از همه این که مراقبت حرفه ای حسابرس باید با گزارش های مالی شرایط اقتصادی درست صاحبکار و کیفیت برتر اطلاعات ارتباط نزدیک تری داشته باشد. توانایی اثر بخشی نظارت حسابرسی تحت تاثیر شایستگی و بی طرفی حسابرس (در واقع استقلال حسابرس) قرار دارد. حسن شهرت حسابرس به درک بازار از شایستگی و بی طرفی (استقلال ظاهری) حسابرس مرتبط می شود. این امر توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت های مالی (حتی در فقدان اطلاعات با کیفیت) را نمایش می دهد. حسن شهرت احتمالا به عنوان ویژگی اندازه موسسه حسابرسی است، در حقیقت توانایی نظارت حسابرس می تواند با نوع قرارداد حسابرسی تغییر نماید. بنابراین همان طور که رسوایی های اخیر مانند رسوایی اندرسون اثبات کرده، حسن شهرت بالای حسابرس در کوتاه مدت منجر به درک معتبر اطلاعات با کیفیت پایین گردد بنابراین در سطح خرد می تواند رابطه مبهمی بین کیفیت اطلاعات دزک شده و توانایی نظارت حسابرس وجود داشته باشد (حساس یگانه وقنبریان، 1385،ص 7) . به هر حال در تنظیم مجدد واقعیت اطلاعات افشا شده، انتظارات معقولی باید وجود داشته باشد. در هر صورت اعتقاد نداریم که بحث مذکور برای رفع نیاز به تحقیق در باب رابطه ذکر شده کافی است.

2-2-2) مباحث نظری و شواهد تجربی در باب کیفیت حسابرسی
در نودار (3-2) طبقه بندی عملی پژوهش های تجربی ارائه شده است. اکثر مطالعات تجربی کیفیت حسابرسی، رابطه بین کیفیت حسابرسی و محرک های تقاضا نظیر راهبردهای ریسک صاحبکار را با تضاد نمایندگی، یا با محرک های عرضه نظیر حق الزحمه و راهبردهای مدیریت ریسک مؤسسه حسابرسی بررسی می نمایند.

نمودار (2-2)چارچوب و طبقات پژوهش کیفیت حسابرسی

نمودار (2-2) به نحوی نمودار (1-2) را بسط می دهد تا محرک های عرضه وتقاضا را در برگیرد.
تاریخچه تحقیقات در زمینه حسابرسی را می توان به 2 دسته اصلی تقسیم کرد. تحقیقاتی که از دیدگاه تقاضا کنندگان صورت گرفته است. و تحقیقاتی که از دیدگاه عرضه کنندگان به عمل آمده است.
تحقیقاتی که از دیدگاه متقاضیان خدمات حسابرسی صورت گرفته عمدتآ با عواملی سروکار دارند که بر استفاده کنندگان گزارشات حسابرسی از جمله سهامداران، مراجع قانونی، و اعتبار دهندگان و صاحبکاران تآثیر می گذارد. برعکس، تحقیقاتی که از دیدگاه عرضه کنندگان خدمات حسابرسی صورت گرفته عمدتآ با عواملی تآکید می کنند که بر توانایی های حسابرس در ارائه حسابرسی با کیفیت بالا تآثیر می گذارد. سایر مطالعات تجربی کیفیت حسابرسی، همبستگی بین دو عضو کیفیت حسابرسی (یعنی حسن شهرت حسابرس، و توانایی نظارت حسابرس) یا روابط بین اجزای کیفیت حسابرسی و محصولات آن (نظیر اعتبار اطلاعات و کیفیت اطلاعات) را بررسی می نمایند. بخش های فرعی که در ادامه تشریح می شوند به بررسی مباحث بنیادین روابط پیش بینی شده بین ویژگی های متنوع شناسایی شده در چارچوب کیفیت حسابرسی می پردازند.

1-2-2-2) تقاضا برای کیفیت حسابرسی
تقاضا برای حسابرسی پیش از تدوین قوانین و مقررات وجود داشته است. برای مثال، بنستون (1969) می گوید که 82 درصد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار نیویورک قبل از تدوین قوانین ومقررات اوراق بهادار در سال های 1933 و1934 حسابرسی می شده اند. بنابراین، منطقی است تا صرف نظر از وجود قوانین و مقررات، درباره نقش اقتصادی حسابرسی، که باعث ایجاد تقاضا برای کیفیت حسابرسی شده است، بحث نماییم. فرضیه اصلی تحقیق درباب تقاضا برای کیفیت حسابرسی از عدم تقارن اطلاعات بین گروه های درون شرکتی و سرمایه گذاران ناشی می شود. از آنجا که بحث قیمت گذاری سهام شرکت مطرح می باشد، حسابرسی یکی از راه های مشخص کردن اعتبار اطلاعات صورت های مالی است. فرضیه های متعددی در این باره وجود دارد که چگونه شهرت حسابرس (ادراک سهامداران از کار حسابرسی) می تواند به عنوان نشانه ای برای کیفیت اطلاعات به کار رود. تحقیقات انجام شده چنین مطرح می کند که "حسابرسی با کیفیت بالاتر" دقت اطلاعات تهیه شده را بهبود می بخشد و به استفاده کنندگان به خصوص سرمایه گذاران فرصت می دهد با اعتماد بیشری وضعیت مالی و نتایج عملکرد شرکت را مورد تجزیه وتحلیل نمایند بر اساس نظریه
تقاضا، شرکت ها با روی آوردن به حسابرسانی که نام معروفتری دارند می کوشند نشان دهند که کیفیت اطلاعات صورت های مالی آنها مطلوب تر است. نیاز به حل تناقضات نمایندگی نیز محرک دیگری برای تقاضای حسابرسی با کیفیت بالا است. نا متقارن بودن اطلاعات بین صاحب سرمایه (ذینفعان) و نماینده (مدیر) موجب بروز اغتشاش ذهنی می شود. و این نگرانی را پدید می آورد که نماینده، منافع شخصی خود را به هزینه صاحب سرمایه دنبال می کند بر اساس تئوری نمایندگی، صاحب سرمایه و نماینده به این نتیجه می رسند که به نفع هر دو طرف است که اغتشاش ذهنی کاهش یابد. لذا ترتیباتی را دنبال می کنند که منافع شخصی آن ها را همراستا سازد. یکی از این ترتیبات، حسابرس مستقل است که ابزاری نظارتی برای بهبود اطلاعات درباره وضعیت و عملکرد مالی شرکت و افزایش تقارن اطلاعات است. هر چه تناقض نمایندگی بین مدیران و صاحبان سرمایه بزرگتر باشد، هزینه های نمایندگی بیشتر و نیاز به حسابرس مستقل با کیفیت بالا افزون تر خواهد بود (علوی طبری و همکاران، 1388،ص 25) .

2-2-2-2) عرضه کیفیت حسابرسی
پژوهش در باب کیفیت حسابرسی را نمیتوان بدون در نظر گرفتن عرضه کیفیت حسابرسی توسط موسسات حسابداری رسمی تحلیل کرد. بخش دیگری از پژوهشهای انجام شده درباره کیفیت حسابرسی بر عرضه حسابرسی با کیفیت مطلوب به وسیله حسابرسان مستقل متمرکز بوده است. برای مثال داتار و همکارانش (1991) بیان کردند که پیش بینی اولیه ی طرف تقاضا این است که صاحبکاران پرریسکتر، حسابرسان با کیفیت تر را انتخاب می کنند اما فلتهام و همکارانش (1991) بیان کرده اند که پیش بینی داتار و همکارانش را باید با توجه به افزایش هزینه تفاضلی حسابرسی با کیفیت تر تحلیل کرد (حساس یگانه وقنبریان، 1385،ص 13) .
تحقیقات نشان داده است که ساختارموسسه حسابرسی نیزبرکیفیت حسابرسی اثردارد. براساس این تحقیقات کیفیت حسابرسی درموسسه هایی که ساختار قوی تری در استفاده از روشهای حسابرسی دارند،با سایر موسسه ها تفاوت دارند. ادغام موسسه های حسابرسی و یکسان شدن روشهای مورد استفاده در موسسه های مختلف این فرضیه را کم اهمیت ساخته است.بیشتر محققان این نظریه را مطرح کردهاند که به طور کلی،رابطه مستقیمی بین کیفیت حسابرسی و حق الزحمه حسابرسی وجود دارد
و اگر موسسه های بزرگ حق الزحمه بیشتری به صاحبکار تحمیل میکنند به این معنی است که کیفیت خدمات حسابرسی آنها مطلوبتر است. تحقیقات،البته این فرضیه را نیز مطرح کرده است که موسسه های بزرگتر به دلیل تجربه بیشتر و ساختار مناسبترمی توانند بخشی از صرفه اقتصادی خود را به مشتری منتقل کنند و حق الزحمه کمتری از صاحب کار بگیرند (علوی طبری و همکاران، 1388،ص 26) .

3-2-2-2) رابطه بین اجزای کیفیت حسابرسی
همانطور که در قسمت های قبلی بحث شد، کیفیت حسابرسی را در دو بخش یعنی توانایی نظارت حسابرس و حس شهرت حسابرس، تعریف نمودیم .توانایی نظارت حسابرس به توانایی حسابرس برای بهبود کیفیت اطلاعات و اثبات مشکلات اندازه گیری مستقیم مربوط می شود. حسن شهرت حسابرس بر مبنای شناخت ذی نفعان قرار دارد. از دیدگاه نظری چندین دلیل برای رابطه مستقیم مورد انتظار بین حسن شهرت حسابرس، که شاخص آن اندازه موسسه حسابرسی می باشد، و توانایی نظارت حسابرس وجود دارد. حسابرسان بزرگتر، صاحبکاران بیشتری دارند واین امر موجب وقوع زیان های بیشتر ازعملکرد حسابرسی با کیفیت می شود. همچنین دی آنجلو استدلال می کند که هزینه های ارزیابی کیفیت سبب می گردد تا حسابرسان در یکنواخت نمودن سطح کیفیت متخصص گردند. موسسه های حسابرسی بزرگ در واکنش به هزینه های ارزیابی وهزینه های کاهش استقلال ایجاد شدند. از این رو بر اساس استدلال دی آنجلو استقلال حسابرس از کیفیت حسابرس مشتق می شود.
یک استدلال مرتبط اما متمایز، این است که موسسات حسابرسی می توانند درمقام مقایسه با موسسات کم اعتبارتر وکوچک ترحسن شهرت بیشتری را وثیقه گذارند و با احتمال کمتری از اشتباهات با اهمیت با مخاطره دعوی حقوقی چشم پوشند. سایر استدلال ها به قابلیت استفاده از منابع مربوط می شود. برای مثال دوپاچ و سیمونیچ (1982) استدلال می کنند که کیفیت حسابرسی تابعی از تعداد رویه های حسابرسی انجام شده و تعداد حسابرسان می باشد و مؤسسات حسابرسی بزرگ به طور واضح منابع بیشتری را برای هدایت آزمون های حسابرسی دارند به هر حال، به کارگیری منابع برای بالا بردن کیفیت حسابرسی از قابلیت استفاده منابع مهم تر است.
در هر صورت دیویدسون و نئو (1993) بیان می کنند که اکثر