تحقیق درباره آشنایی با مفهوم تجارت الکترونیک و گسترش آن در ایران

اختصاصی از نیک فایل تحقیق درباره آشنایی با مفهوم تجارت الکترونیک و گسترش آن در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : WORD (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 24 صفحه

مقدمـــه :

بسیاری از اقتصاد دانان و متخصصین بر این عقیده اند که انقلابی مشابه انقلاب صنعتی به وقوع پیوسته که جهان را وارد عرصه اطلاعات ساخته و بسیاری از جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حیات بشر را دستخوش تحولی عظیم نموده است.

رشد روزافزون فن آوری بخصوص فن آوری اطلاعات (IT) در جهان، موانع و مشکلات زمانی و مکانی مربوط به امور تجاری را کاهش داده است و دسترسی عمومی مردم به اینترنت باعث شده امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت و یا به عبارتی تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی از جایگاه ویژه ای در کشورهای توسعه یافته برخوردار شود.

در سالهای اخیر کشورهای توسعه یافته با کنارگذاشتن تدریجی تجارت سنتی مبتنی بر کاغذ و مبادله فیزیکی اسناد، به شیوه تجارت الکترونیکی روی آورده اند.

روش تجارت الکترونیکی معروف به تجارت بدون کاغذ، صرفه جویی در زمان، هزینه ها و نیروی انسانی را به دنبال داشته و شاخص های بهره وری را افزایش داده است اما این شیوه هنوز در کشور ما جایگاه خود را به دست نیاورده است.

در این گزارش کوتاه ضمن تعریفی از مفهوم تجارت الکترونیکی، مزایای استفاده از آن در تجارت جهانی و فرآیند کاربرد آن در معاملات تجاری و بازرگانی توضیح داده خواهد شد و علل عدم گسترش این پدیده در کشورمان و راهکارهای توسعه و پیشرفت در این زمینه ارائه خواهد شد.

دانلود مقاله کامل درباره تجارت الکترونیک و موانع توسعه و گسترش آن در ایران

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله کامل درباره تجارت الکترونیک و موانع توسعه و گسترش آن در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :49

بخشی از متن مقاله

مقدمه:

در عصر ظهور پدیده‌ها، تجارت الکترونیک پدیده‌ای برتر است که تمام زیر ساخت‌های سنتی اقتصاد را به چالش طلبیده است. ناسازگاری اقتصاد سنتی و زیر ساخت‌های آن با اقتصاد نوین ناشی از به کارگیری روشی نو و جدید در اقتصاد عصر دانش است.

پویایی تجارت عامل بروز پدیده‌ای ناب در کسب و کار بین المللی شده است. که اینک این پدیده دوران بلوغ خود را در برخی از نقاط دنیا سپری می‌کند اما همچنان در برخی دیگر از مناطق دنیا در دوران طفولیت خود بسر می‌برد.

این ناهماهنگی در رشد این پدیده در مناطق مختلف بیانگر این است که زمینه‌های رشد در همه جا یکسان و به موازات هم نبوده است. هر جا که زمینه برای رشد فراهم شده است این پدیده اثر خود را به روشنی نمایان ساخته است و هر جا که محدودیت‌ها و تنگناها مانع رشد بوده‌اند هیچ جلوه‌ای از تأثیر مثبت این پدیده رویت نگردیده است. پدیده تجارت الکترونیک یا ارمغان عصر جدید می‌تواند با توجه به ویژگی‌های ذاتی آن عامل محرکی برای رشد اقتصادی کشورها باشد اما بدین شرط که محدودیت‌ها در حیطه جغرافیایی مورد بحث برداشته شود و راهکار‌ها جایگزین آن شود.

در ایران نیز موانع در راه گسترش این صنعت بسیار است اما فقدان بستر مناسب ملی و نگاه سنتی مردم به تجارت، کرس از بیکاری و عدم گسترش بانکداری الکترونیک را می‌توان از مهمترین این موانع دانست.

لذا طبیعی است که اقدامات اساسی و مهمی دارد. شناسایی و رفع این موانع از سوی دولتمردان ایران انجام گیرد.

جدایی از تجارت سنتی با توجه به ساختار اقتصاد و بازار ایران به یکباره ممکن نیست و این را همه کارشناسان و اهل فن می‌دانند  اما می‌توان با بسترسازی جهت جایگزینی تجارت نوین یا همان کسب و کار الکترونیک در از مدت به این خواسته نائل آمد.

2- «عدم زمینه‌سازی لازم برای رشد تجارت الکترونیکی[1]»:

سهم ما از درآمد تجارت الکترونیک در جهان چقدر است؟

اغراق نیست اگر بگوییم تقریباً ما هیچ درآمدی از این راه نخواهیم داشت و اگر کمی خوشبختانه‌تر به قضیه بنگریم بازهم نمی‌توانیم سهم قابل توجهی برای خودمان اختصاص دهیم.

بحث تجارت الکترونیک در کشور نه از سوی دولت و نه حتی از سوی بخش‌های خصوصی و در حقیقت مردم جدی تلقی نشده است. اما دلیل امر چیست؟

تعداد کاربران اینترنت و حتی متخصصان ما در مقایسه با کشورهایی مانند بحرین، امارات و … بسیار بیشتر است از نظر دسترسی به تجهیزات پیشرفته نیز ما تقریباً در وضعیت مناسبی بسر می‌بریم و تقریباً حدود 5 سال است که اینترنت به طور جدی وارد کشور ما شده، با این وجود سهم این کشورها از تجارت الکترونیکی به هیچ وجه قابل قیاس با درآمد ما نیست و حتی آینده روشنی نیز در این زمینه مشاهده نمی‌شود. این مسأله می‌تواند دلایل بسیاری داشت باشد. اما یکی از مهمترین دلایل به طور قطع نگاه سنتی به این پدیده چه از سوی سیاستگذاران و هم از سوی مردم است.

معمولاً به دلیل همین نگاه سنتی ما موفق نمی‌شویم از فناوری‌های جدید نهایت استفاده را ببریم. در این مثال خاص اینترنت و یک بازار بزرگ داخلی و خارجی در فراروی ما است، ولی تاکنون ما نتوانستیم حتی قدم‌های کوچکی در راه پیشرفت و توسعه تجارت الکترونیک برداریم. بگذارید کمی بیشتر وارد جزئیات شویم. مطمئناً مهمترین هدف در تجارت ـ حال چه از روش‌های بسیار پیشرفته الکترونیکی استفاده کند و چه از روش‌های سنتی و قدیمی ـ دستیابی به پول و سود بیشتر است. طبیعتاً در این میان نقش بانک‌ها و مؤسسات اقتصادی در نقل و انتقال پول بسیار حیاتی است. هنگامی که در سال 1994 اینترنت قابلیت‌هایی تجاری خودرو علاوه بر جنبه‌های علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت، مؤسسات تجاری و بانک‌ها در کشورهای پیشرفته اولین نهاد‌هایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان به کار انداختند. محصول تلاش آنها همان بانکداری الکترونیک امروزی است. به سرعت مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیت‌های بانکداری و اقتصادی به شمار می‌رود. اما در کشور ما با اینکه مدت زیادی است اینترنت به طرز جدی مورد توجه عموم جامعه قرار دارد اما نه بانک‌ها و نه مؤسسات اقتصادی نتوانستند خود را با این جریان هماهنگ کنند. به عنوان مثال در کشور ما هنوز یک روش مناسب برای پرداخت‌ها و نقل و انتقال پول در اینترنت وجود ندارد ما نه توانستیم از سیستم‌های کارت اعتباری جهانی که می‌توانست با ترویج در گسترش در جامعه راه را برای نمونه‌های مشابه ایرانی باز کند استفاده کنیم و طبیعتاً به دلیل نداشتن تجربه و نادیده گرفتن تجربه‌های دیگران خودمانی نیز نتوانستیم یک روش مناسب با بازار و وضعیت اجتماعی خودمان بنا کنیم. انواع فعالیت‌های گوناگون و پراکنده در این زمینه چه از سوی بانک‌ها و چه از سوی مؤسسات اقتصادی خصوصی با شکست محض همراه شد.

هنوز بسیاری از ما تصور می‌کنیم اگر پول نقد خود را از یک دستگاه خود پرواز با قرار دادن یک کارت و وارد کردن رمز دریافت کردیم به این ترتیب نیمی از راه دیجیتالی شدن در اقتصاد را طی کرده‌ایم در صورتی که این کار تنها ماشینی کردن همان روش‌های سنتی است.

بانکداری و تجارت الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین‌ حال بسیار پیچیده تبدیل شده است و تطبیق آنی با سیاست‌های اقتصادی در کشورمان تحقیق و برنامه‌ریزی جدی را می‌طلبد، که متأسفانه به نظر نمیرسد ما در این زمینه قدمی برداشته باشیم. در بررسی تاریخچه تجارت الکترونیک در می‌یابیم بورس‌های اوراق بهادار مؤسسات دیگری بودند که به سرعت فعالیت‌ خود را با روند پیشرفت اینترنت هماهنگ کردند و موفق شدند در مدت کوتاهی با توجه به برتری‌های اینترنت در مقایسه با روش‌های قدیمی به دلیل سرعت و عرض دقت بالا به موفقیت بی‌نظیری دست یابند به این وسیله در کنار بورس هزارات مؤسسه کارگزاری و شرکت‌هایی که انواع خدمات مرتبط را ارائه می‌دادند خدمات خود را از طریق اینترنت ارائه کردند و به این ترتیب موج جدیدی از تجارت در اینترنت به راه افتاد. اما اینترنت جز ساده‌تر کردن کارها مزایای دیگری نیز به همراه داشت. به عقیده یکی از نویسندگان روزنامه والی استرژیت ژورنال وارد شدن بورس به اینترنت به شفاف‌شدن و حتی گسترش این بازار عظیم منجر شد و توانست رونق بیشتری به آن بدهد. در این زمینه نیز در کشور ما متأسفانه هیچ حرکت مثبتی دیده نمی‌شود.

و به هر ترتیب می‌توان با استفاده از چنین اقداماتی زمینه رشد فرهنگ اقتصاد ملی را گسترش داد. برای فراگیر شدن بحث تجارت الکترونیک در کشور ـ که در آینده نه چندان دور امری اجتناب ناپذیر به شمار می‌رود ـ با توجه به اینکه ما مجبوریم به زودی به عضویت سازمان تجارت جهانی درآییم و وارد اقتصاد رقابتی جهان شویم بدون آشنایی با اسرار مسئله مهمی مانند تجارت الکترونیک شانس موفقیت خود را به شدت کاهش خواهیم داد و باید هر چه زودتر دست به کار شویم. آموزش و ایجاد انگیزه برای عموم مردم می‌تواند کلید موفقیت برای شروع موفقیت آمیز گسترش تجارت الکترونیک باشد.

ایجاد انگیزه یک نکته اساسی به شمار می‌رود به عنوان مثال مدل تجارت الکترونیک C2B که معمول‌ترین روش تجارت الکترونیک است را در نظر بگیرید. هم اکنون این روش در کشور ما موجود است و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش‌ خریدار به طور مستقیم با توزیع کننده از طریق اینترنت وارد معامله می‌شود. هم اکنون سازمان‌هایی مانند شهروند چنین خدماتی را ارائه می‌کنند، اما این خدمات هنوز به صورت عامه در میان ما جا نیفتاده است. حتی میان کاربران حرفه‌ای اینترنت در ایران استفاده از این خدمات کمتر مرسوم است. در صورتی که همه ما به خوبی از مزیت‌های این روش با خبریم ولی از آن استفاده نمی‌کنیم. مطمئناً آموزش و ایجاد انگیزه در کنار یکدیگر می‌توانند ما را به نتایج قابل توجهی برسانند.

3- «تجارت الکترونیک، موانع گسترش در ایران در راه‌کارها[2]»:

بخشی از این عوامل به طور فهرست وار عبارتند از:

الف: ضعف شبکه ارتباطی داده‌ها و نبود پی بستر مناسب ملی در کشور، عدم وجود سیستم‌های سخت اقراری مناسب و نبود شرکت‌های خدماتی قوی پشتیبانی همه‌گیر جهت ایجاد نصب و نگهداری شبکه‌ها و سایت‌های مورد نیاز نه نقاط مختلف کشور.

ب: همه‌گیر نبودن فرهنگ کاربری مناسب از کامپیوتر در بین عامه مردم ایران و گران بودن آن نسبت به درآمد در سطح کشور.

ج: علاقه سنتی مردم به حضور فیزیکی در بازار به دلیل عدم اعتماد و ناآشنا بودن به اینگونه پدیده‌های نوین و دلایل فرهنگی.

د: گستردگی فراوان مغازه‌ها، فروشگاه‌ها و مؤسسات عرضه کننده کالا در مقایسه با سایر کشورهای توسعه یافته جهانی که ترس از بیکاری را در پی دارد.

ه: عدم گسترش شبکه بانکداری الکترونیکی کشور.

و: آشنا نبودن عامه مردم با کارتهای اعتباری و مزایای آن در مقایسه با پول نقد و مشکلات ناشی از آن.

ز: پایین بودن درآمد سرانه مردم ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته که معمولاً مشکل اعتباری را به دنبال دارد.

ح: وجود برخی از ابهامات فقهی قابل پیش‌بینی که ظاهراً در مقابل با تجارت الکترونیکی‌ می‌باشد و می‌بایست توسط فقها ریشه‌یابی و حل و فصل گردد.

ط: مسأله حفاظت و امنیت تجاری در شبکه‌های کامپیوتری و نبود دادگاه‌های الکترونیکی.

ی: نیاز نه سرمایه‌گذاری اولیه و گسترده جهت ایجاد فروشگاه الکترونیکی و دوره انتظار طولانی جهت سوددهی و بازگشت سرمایه به دلیل نامأنوس بودن مردم با این قبیل فروشگاه‌ها.

ک: تئوریزه نوبدن مراحل تشکیل فروشگاه اینترنتی و عدم آشنایی و کم تجربگی برخی از سرمایه‌گذاران ایرانی در طراحی و تأسیس آن.

در صورت بی‌توجهی به تجارت الکترونیک و اصرار بر شیوه‌های سنتی، درآینده نه چندان دور به احیاء در صحنه سیاست‌های اقتصادی جهانی متصل گردیده و به حاشیه رانده خواهیم شد. بنابراین می‌بایست از هم اکنون اقدامات بنیادی و ریشه‌ای را جهت اتخاذ زمینه‌های لازم به منظور رشد و توسعه تجارت الکترونیک به عمل آوریم.

برخی از راه‌کارها و اقدامات اجرایی لازم عبارتند از:

الف: گسترش شیوه‌های نوین بازرگانی، کدگذاری کلیه کالاها و اقلام تولیدی (بارکد) با استفاده از استانداردهای بین‌المللی.

ب: ایجاد دوره‌‌های آموزشی به منظور آشنایی بازرگانان و صاحبان مؤسسات تجاری و صنعتی با تجارت الکترونیک.

ج: ایجاد برخی تغییرات در سیستم آموزشی عمومی (از دوره ابتدایی تا دبیرستان)جهت گسترش فرهنگ تکنولوژی اطلاعات.

د: بررسی برخی از مسائل تجارت الکترونیکی دارای الهام از بعد حقوقی و فقهی (مانند استناد به دیسکت‌های اطلاعاتی و اطلاعات موجود در کامپیوتر به جای اسناد مکتوب و کاغذی).

ه: گسترش شبکه بانک‌های الکترونیکی و اینترنتی و توسعه کارتهای اعتباری به جای پول نقد.

و: اصلاح ساختار تجاری کشور و تهیه قانون تجارت الکترونیک و زمینه‌سازی جهت مشارکت عامه مردم.

ز: ایجاد ارتباط گسترده و قانونمند با سازمان‌های معتبر بین‌المللی در زمینه تجارت الکترونیک و گسترش فرهنگ آن در جامعه.

*** متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است ***

بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر یزد

اختصاصی از نیک فایل بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر یزد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر یزد
40 صفحه

چکیده :

این پژوهش به بررسی و تحلیل عوامل مؤثر در پیدایش و گسترش اسکان غیر رسمی در شهر یزد می پردازد با این هدف که ضمن تبیین شاخص های اسکان غیر رسمی در این شهر از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و کالبدی، به مقایسة تطبیقی اسکان غیررسمی شهر یزد با اسکان غیر رسمی ایران و جهان پرداخته است

 روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است.

جامعة‌آماری محلة‌ خضرآباد شهر یزد می باشد. برای گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای، ابزار پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده بهره گرفته شده است نوع نمونه گیری استفاده شده در این تحقیق تصادفی بوده است برای تجزیه وتحلیل و پردازش داده ها از نرم افزار spss , excel استفاده شده است.

 عوامل موثر در پیدایش و گسترش اسکان غیررسمی در شهر یزد ( محله خضرآباد) مهاجرت، بیکاری، کمبود درآمد، ارزانی زمین و مسکن و .. بوده است که اولین عامل حاشیه نشینی در یزد اقتصاد و بعد از آن دلایل فرهنگی و اجتماعی است. تعداد افراد و خصوصیات آنها در حاشیه متفاوت است.

اسکان غیر رسمی که با عناوین دیگری همچون حاشیه نشینی، زاغه نشینی، کپرنشینی ، و غیره نیز مترادف است از پیامدهای نامطلوب شهر نشینی در جهان معاصر بویژه نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابری های منطقه ای است که عدم توازن و نابرابری سطح زندگی روستا وشهر باعث حاشیه نشینی می شود مهاجرت روستائیان به شهرها پس از مدتی شهرها را اشباع می کند سازمان ها و مسئولین کنترل شهری از پذیرایی آنها خودداری می کنند تعدادی از روستاییان خود را با محیط وفق نداده و جذب حاشیه ها می شوند

واژگان کلیدی : اسکان غیر رسمی، حاشیه نشینی، توانمند سازی – ساماندهی

مجموعه فیلم های نحوه آموزش تهیه گسترش خونی

اختصاصی از نیک فایل مجموعه فیلم های نحوه آموزش تهیه گسترش خونی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود تحقیق عوامل تاریخی گسترش بدحجابی در تاریخ معاصر ایران

اختصاصی از نیک فایل دانلود تحقیق عوامل تاریخی گسترش بدحجابی در تاریخ معاصر ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نقش مدارس آمریکایی در مبارزه با حجاب از سخنان فارغ التحصیلان و فعالیتهای موسسات وابسته به این مدارس به خوبی هویدا است. این مطلب بازخوانی مقاله ای در بررسی این مسئله می باشد
  مقدمه
گسترش اسلام تا سرزمین های جنوبی و مرکزی اروپا، از طریق شمال افریقا و آسیای صغیر، موجب هراس امپراتوران اروپایی و رهبران واتیکان شد. لذا تصمیم گرفتند مانع پیشرفت اسلام شوند که بسیار سریع و اعجاب انگیز مرزها را درمی نوردید و پیش می رفت. تحریک مغول به حمله به سرزمین های اسلامی به خصوص ایران، نیز جنگ های صلیبی که چند نسل طول کشید، تلاش هایی از قبیل تشدید اختلاف بین مذاهب اسلامی و توطئه های دیگر، در همین زمینه بوده است.
جنگ های صلیبی به طور مقطعی به نفع مسلمانان بود، اما در دراز مدت، در نتیجه تماس اروپاییان با مسلمانان به رنسانس یا تجدید حیات علوم، ادبیات و هنر در غرب انجامید که انقلاب صنعتی و اختراعات و اکتشافات در زمینه های مختلف نتیجه آن بود. ممالک غربی از یک طرف برای تهیه مواد خام اولیه این صنایع و از طرف دیگر برای تأمین بازار مصرف تولید مازاد بر مصرف خود، به کشورهای افریقایی و آسیایی، از جمله ایران روی آوردند.
پی آمد انقلاب صنعتی در همین جا متوقف نشد بلکه دین، اعتقاد، اخلاق و خانواده را نیز در برگرفت.
«چون انقلاب صنعتی در حال گسترش، بیش از هر زمان به کارگران و مدیران تحصیل کرده نیاز داشت، طبقه جدید برای مدارس، کتاب خانه ها، و دانشگاه ها به مقیاسی که به سختی در گذشته خواب آن هم دیده می شد، پول خرج می کرد، هدف تربیت استعداد فنی و محصول فرعی این کار، گسترش بی سابقه دانش غیرمذهبی بود... . این تحولات در علوم و تمایلات مشابه در فلسفه، با شرایط اجتماعات شهری و افزایش ثروت ترکیب شدند تا معتقدات مذهبی را ضعیف کنند.
انقلاب صنعتی اخلاقیات را تغییر شکل داد، این انقلاب ماهیت بشر را عوض نکرد، ولی به غرایز قدیمی که برای زندگی بدوی مفید و برای زندگی اجتماعی پردردسرند، نیروها و فرصت های تازه ای داد. این انقلاب انگیزه سودجویی را تا آن جا مورد تأکید قرار داد که به نظر می رسید خودخواهی طبیعی بشر را تشویق و تشدید می کند، در گذشته تحکم پدارانه، تعلیمات اخلاقی در مدارس و تلقینات مذهبی جلو غرایز غیراجتماعی را گرفته بودند، انقلاب صنعتی همه این عوامل جلوگیرنده را ضعیف کرد، در نظام اقتصاد کشاورزی، خانواده واحد تولید اقتصادی و هم چنین واحد دوام نسل ها و نظام اجتماعی بود، افراد خانواده در مزارع، تحت انضباط والدین و نظم و ترتیب فصول، با هم کار می کردند و خانواده پایه اقتصادی قدرت و نقش اخلاقی خود را از دست دادند... چون محدود شدن تعداد افراد خانواده و وجود وسایل ماشینی، زنان را از توجه مادرانه و کارهای خانه آزاد می ساخت، زنان به داخل کارخانه ها و ادارات کشانده شدند. آزادی زنان نتیجه صنعتی شدن بود.»
هم چنان که امام خمینی(قدس سره) نیز فرمود:
«ابر جنایت کاران که ادامه حیات خویش را در اسارت ملت ها به ویژه ملت های اسلامی می دانند، در این سده های اخیر که راهشان به کشورهای اسلامی نفت خیز و ثروت مند باز شد، دریافتند که تنها قشر مذهبی است که می تواند خاری در راه استعمار و استثمار آنان باشد و دیدند که حکم نیم سطری یک مرجع مذهبی مورد علاقه مردم دارای چنان قدرتی است که دولت انگلستان و دربار قدرت مند قاجار را به زانو درآورد و نیز دریافتند که زنان در آن نهضت نقش اساسی داشتند و متوجه شدند که در مشروطه و پس از آن نیز زنان به ویژه قشر متوسط محروم آنان هستند که می توانند با قیام خود، مردان را به میدان بکشند و احساس کردند تا این عوامل به قوت خود باقی هستند، نقشه های آنان نقش بر آب است و لازم دیدند برای دست یافتن به این کشورها و مخازن سرشار آنها پایه های مذهب و رهبری مذهبی و قشرهای مذهبی سست شود و از همان زمان به فکر این نقشه و عملی نمودن آن افتادند و توفیق هایی هم به دست آوردند.»
تأسیس و ترویج مدارس دخترانه
زن ایرانی برابر اهداف استعماری می بایست با زن اروپایی هم گون شود. مقابله با حجاب لازم بود، ولی کافی نبود، زنان باید آموزش می دیدند تا عقیده آنان تغییر کند و خود به دنبال غرب بروند.
بدین منظور، در ایران برای دختران مدارسی تأسیس و ترویج می شد که با برنامه های دقیق و با احتیاط و صبر و حوصله و به آرامی توسعه می یافت و هدف آنها راه گشایی اندیشه های غربی به کشور ما بود.
خانم کلاراکولیور رایس، همسر یکی از مأموران هیئت مذهبی ـ تبلیغی مسیحی انگلیس که در سال های قبل و بعد از جنگ اول جهانی در ایران سکونت داشته، می نویسد:
زمانی که دولت [ایران] مدرسه معمولی را در تهران گشود، از مبلغان مذهبی امریکایی بسیاری دعوت به همکاری کرد. به احتمال، رهایی زن و برداشته شدن طوق رقیت از گردن او از طریق اعتراض ها و دادخواهی های زنان حاصل نمی شود، بلکه نیل به این هدف از طریق درک و دریافت نیازها، از سوی خودشان و مردان، امکان پذیر است... .
پیش گویی این مسئله که در آینده در مورد پیش رفت فکری دختران چه پیش خواهد آمد، کار مشکلی است، لکن بی گمان به ندرت می تواند حرکتی واپس گرا وجود داشته باشد... . کتاب های درسی موجود در حال افزایش است و گرچه به نظر ما با مهارت تمام آماده نشده اند، معلمان و شاگردان بومی آنها را دل پسند می شمارند. بسیاری از معلمان مدارس دولتی، دختران بزرگ تری هستند که خود در مدارس مبلغان مذهبی به تحصیل اشتغال دارند و بالطبع روح کلاس مدرسه ای را به کلاس های دیگر منتقل می کنند. مدارس غربی راه را گشودند و آموزش و پرورش ایران در سال های آینده زیر نفوذ اندیشه ها و شیوه های غربی خواهد بود.
روند تأسیس مدارس در ایران با پیش گامی غربی ها دقت و دوراندیشی موءسسان آن در مدارس را کشور ما نشان می دهد. آنان امید داشتند بدین وسیله در درازمدت در قلب توده های مردم نفوذ و در نهایت اسلام زدایی کنند؛ زیرا اسلام مانع سلطه آنها بود.
لرد کرزن، سیاست مدار معروف انگلیسی، روند فعالیت مبلغان مسیحی را کم نتیجه و ناقص می داند. او به جای تبلیغات آشکار، آموزش از طریق مدارس را پیشنهاد می کند و ضمن تحلیل آن چه وجود دارد، آن چه را باید به وجود آید، تبیین می کند:
در کشورهای متعدد شرق که من سفر کرده ام، از سوریه تا ژاپون با این مسئله عجیب و به نظر خودم غم انگیز مواجه شدم که هیئت های مسیحی در زیر لقای سلطان صلح (حضرت مسیح) راه پیکار پیش گرفتند، در حالی که اسلحه برادر کشی را هم در دست دارند.
[...] حال نتایج عملی تمام این تأسیسات عالی را، هرچند که همواره هم آهنگی نداشته اند، در مد نظر بیاوریم. در مورد اشاراتم راجع به نسطوری های مسیحی ذکر خواهم کرد که هیئت های مذهبی در این مورد خدمت قابل ستایشی انجام داده اند و راجع به کار دکتر بروس در میان ارامنه جلفا هم می توان همین نظر را اظهار داشت، ولی روی هم رفته این هیئت ها در واقع جنبه تبلیغی دارند و رضایت قلبی نفرات غیور وابسته به آن آسان حاصل نمی شود، مگر آن که هم بر عده پیروان بیفزایند و هم علاقه و ایمان پیوستگان حاضر را راسخ تر سازند. بنابراین، اگر مقیاس کار دستگاه های روحانی در ایران تعداد افرادی است که از اسلام برگشته اند، باید بدون درنگ افزود که خروج مبالغ هنگفت، صرف نیروی صمیمانه و تحول رنج و زحمت که در آن سرزمین واقع شده است، نتایج به کلی ناقص داشته است.
گاهی مسلمان جوانی غسل تعمید هم یافته است، ولی این عمل را با گرایش باطنی اشتباه نباید کرد؛ زیرا که بیشتر این تازه کیشان، راه همان دین و قوم و خویشان خود را باز در پیش می گیرند و من حتی می پرسم از روزگاری که هنری مارتین پا به شیراز نهاده تاکنون فقط چند تن محدود از ایرانیان به جان و دل ایمان مسیحیت حاصل کرده اند و خودم بارها در مقام جست وجو برآمده ام، ولی هیچ گاه فردی را که از اسلام دست کشیده باشد، نیافته ام، البته عده یتیمانی که از دوران کودکی در مدارس مسیحی بزرگ شده اند، مستثناست و من از این اثر فاحش شکست به هیچ وجه حیرتی ندارم... . توفیق و مجال تبلیغ مسیحیت هر گاه تسلط بر جسم و بر جان تازه کیش هر دو منظور باشد، به راستی که در ایران بسیار محدود است....
امواج مجاهدت هیئت مذهبی با دیوارهای سنگی و غیر قابل رسوخ اسلام که شریعتی است شامل همه جوانب و تکالیف و اعمال زندگانی انسان، برخورد می کند و از احراز هدف خویش باز می ماند. اسلام که به وجهی بسیار نیکو با شرایط اقلیمی و اخلاقی و موقع و وضع کشورهایی که دست یافته منطبق است، از گهواره تا گور عنان اراده پیروان خود را در چنگ دارد. در نظر اهل شرق او فقط دین و ایمان نیست، بلکه حکومت است، فلسفه است و هم چنین علم و دانش است. شریعت محمدی نه چندان دولتی است مذهبی و یا اگر آوردن این عبارت روا باشد، دینی است دولتی. آن تار و پودی که خود جامعه را با آن فرا بسته اند، مدنی نیست، بلکه از مقوله روحانی است تا زمانی که این قاعده قهری و ساحر زندگانی مردم از مشرق زمین را در بر گرفته است، بر همه تکالیف و همه قسم اعمال زندگانی آنها حاکم و متضمن رستگاری نهایی است. قسمت اعظم صرف مال از جانب هیئت های مذهبی و فداکاری های ایشان پاک بیهوده است.
در واقع، به نظر من تبلیغات آشکار، بدترین کاری است که میسیونرهای مذهبی در یک سرزمین متعصب شرقی پیشه سازند. بردباری سرشار دینی که من به دولت ایران نسبت داده ام تا درجه زیادی مرهون هیئت های مذهبی از کار تبلیغات علنی است خدمت این حضرات سرانجام پاداش آنها را از طریق امور غیردینی و مشهود بیشتر از تأسیسات مذهبی قابل حصول خواهد بود.
با تأسیس مدارس و اقدامات نوع پروری و به خصوص نثار کردن مجانی کمک های درمانی رفته رفته و به نحو اطمینان آمیزی در قلب توده خاصی که به رکود فکری محکوم است، می توان تأثیر نمود. روزی که همه مرده و از یاد رفته باشند، شاید درستی و ثواب کار ایشان بهتر نمودار خواهد شد.
تاریخچه مدارس دخترانه در ایران
مبلغان مسیحی که از خارج به ایران آمده بودند، اولین مدارس دخترانه و هم چنین پسرانه را برای آموزش اقلیت های دینی بنا نهادند. پس از چندی، آرام آرام دختران مسلمان را نیز وارد این مدارس کردند. بعد از آن زرتشتیان، مسیحیان و یهودیان داخل کشور مدارسی برای خود بنا نمودند که در آنها تعدادی از دانش آموزان مسلمان به تحصیل مشغول شدند. فارغ التحصیلان این مدارس بعدها خود از معلمان و مروجان مدرسه سازی به شیوه کلاسیک در ایران شدند. از جمله اینان، خانم بدرالدجی مهرتاج رخشان را می توان نام برد که در خاطراتش می نویسد:
پس از آن که فارغ التحصیل شدم، بیشتر وقت خود را در مدرسه گذراندم. وزیر معارف از من خواست که برنامه ای کامل برای مدرسه های ایرانی برای اصول تدریس در مدرسه امریکایی که تعداد آن در ایران زیاد شده بود، بنویسم. برنامه را آماده کردم که در صفحات نخستین مجله معارف چاپ شد و نظامات مدرسه های دخترانه و پسرانه بر این اساس نوشته شد. موضوع تحصیل در مدرسه امریکایی هم به آسانی حل نشد و پدر قبول نمی کرد که من و خواهرم را به مدرسه امریکایی بفرستد. بنابراین، با خواهر قرار گذاشتیم یک روز از راه حمام فرار کنیم و در منزل علی اصغر خان اتابک که از دشمنان پدرم بود، متحصن شویم. با تدارک قبلی از راه مراجعت حمام سوار واگن اسبی شدیم و به اندرون خانه اتابک رفتیم. مدت یک ماه بست نشستیم تا پدرم موافقت کرد ما را به مدرسه امریکایی بگذارد.
چگونه شکل گرفتن نخستین مدارس دخترانه
در سال 1217 شمسی هیئت مذهبی پروتستان امریکایی، نخستین مدرسه دخترانه را در ارومیه تأسیس کرد و به تدریج مدارس مشابه بسیاری در این شهر و اطراف آن به وجود آمد که علاوه بر دانش آموزان مسیحی، کودکان مسلمان را نیز می پذیرفتند. هم چنین از سال 1218 شمسی فرقه لازاریست ها، وابسته به کلیسای کاتولیک فرانسه، موفق شد مدارس متعددی را در روستاهای مسیحی نشین ارومیه و سلماس تأسیس کند و در سال 1243 مبلغان فرانسوی مدرسه دخترانه سن ونسان دو پل را در ارومیه و هم زمان مدارس دخترانه دیگری را در روستاهای ارومیه و سلماس تأسیس کردند.
تحلیل برنامه ریزان و مبلغان مسیحی غرب از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور ما این بود که دولت و ملت ایران، از یک طرف در اوج ضعف و عقب ماندگی قرار دارند و از طرف دیگر، با ملاحظه تحولات جدید، در حال بیداری و فاصله گرفتن از گذشته و استقبال از فرهنگ و تمدن غربی اند. لذا به دقت تحولات ایران را زیر نظر داشتند و تلاش می کردند آن را در جهت اهداف خود شکل دهند. به تصور آنها در مدرسه با پذیرش کودکان از قشرهای مختلف، می توانستند بهتر از همه جا آینده ایران را به دل خواه خود بسازند. یکی از امریکایی هاکه در جریان چنین طرحی بوده، می نویسد:
یکی از نکات قابل ذکر در باب این مدرسه (مدرسه امریکایی ها در تهران) طبقه دانش آموزان ثبت نام شده در آن است. در حالی که دانش آموزان متعلق به هر رده اجتماعی و هر نژاد و عقیده می توانند بدون تبعیض در این مدرسه ثبت نام کنند، تعداد به طرز نامتعارفی زیاد از دانش آموزان آن، فرزندان اشراف و نجبا هستند... . به علاوه در مدارس امریکایی فرزندان خانواده سلطنتی هم تحصیل می کنند... به ندرت و شاید هیچ گاه مدرسه ای یافت نمی شود که چنین موقعیتی برای شکل دهی به حیات جدید یک ملت در حال بیداری داشته باشند.
این مبلغان علی رغم تمام این تلاش ها باز می دیدند که اسلام در ایران تضعیف نشده و به این زودی نمی توانند صلیب مسیحیت را جای گزین هلال اسلام نمایند، چنان که لرد کرزن سیاست مدار انگلیسی گفته بود:
وضع آزادی مذهبی در ایران به اندازه کافی نمایان ساخته است که هر چند شک و بی ایمانی در میان طبقات هوش مند رواج دارد و رفتار دولت هم نسبت به فرقه های مذهبی که به کار خود مشغولند و در کار دیگران دخالتی نمی نمایند، قرین سازگاری است و با آن که نفوذ ملاّها کاهش یافته است و بر عکس سابق سرفرازی و غروری در کار نیست، باز سلطه شریعت اسلام در ایران به هیچ وجه تضعیف نشده است و هنوز ممکن است عده ای بازار تعصب را گرم سازند و آن روز نیز سخت و دور و بعید می نماید که در ایران صلیب مسیح جای هلال اسلام را اشغال کند.
دلیل این امر جز ایستادگی خستگی ناپذیر روحانیت شیعه در مقابل صلیبی ها نبود؛ نکته ای که کرزن نیز بدان توجه دارد:
بدیهی است که باید دشمنی خستگی ناپذیر ملاّها را در نظر داشت. در موقع مسافرتم یکی از سادات نامی اصفهان با رفتار مزاحم و تعصب آمیزی که پیش گرفته بود، سعی فراوان می نمود که مردم را بر ضد عیسویان برانگیزد. بعضی از آقایان سادات که از اعقاب پیغمبر به شمار می روند، اسباب تصدیعی برای مملکت شده اند. از برکت نسب و بابت عمامه سبز، حقّ خاصی برای خود قایلند که در نتیجه آن، هم وطنان ایشان و هم چنین خارجیان، از آن جهت در عذاب اند.

شامل 24 صفحه Word