تحقیق درباره آلایندگی پساب شهری در خاکهای کشاورزی

اختصاصی از نیک فایل تحقیق درباره آلایندگی پساب شهری در خاکهای کشاورزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 12

آلایندگی پساب شهری در خاکهای کشاورزی :

چکیدهبه منظور بررسی اثرات استفاده از لجن فاضلاب و سایر مواد زائد شهری و کشاورزی بر آلودگیهای میکروبی خاک ، چهار نوع کود آلی شامل لجن فاضلاب ، کود حیوانی ، کمپوست زباله و مخلوط کاه گندم و یونجه در آزمایشات گلخانه ای در قالب طرح های کاملا تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بررسی تغییرات جمعیت میکروبی مخلوط کودهای فوق با خاک شامل باکتریها ، قارچها و آکتینومایستها بررسی تغییرات جمعیت کلیفرمها و شناسایی تعدادی از آنها و همچنین شناسایی انواع میکرو فلور غالب در تیمارهای مختلف به روش اسلاید پنهان ، از اهداف اختصاصی در تحقیق فوق بوده است. بیشترین جمعیت باکتریها و قارچها در کودهای کمپوست زباله و لجن فاضلاب و بیشترین جمعیت آکتینومایست ها در کاه گندم مشاهده شد. شمارش کلیفرمها نشان داد که در هفته اول انکوباسیون ، جمعیت کلیفرمها بخصوص در کود حیوانی بسیار زیاد است. در این مدت وجود بعضی از باکتریهای کلیفرم در کودهای لجن فاضلاب ، حیوانی و کمپوست زباله تشخیص داده شد. همچنین در این تحقیق ، تکنیک اسلاید پنهان به عنوان یکی از بهترین روشهای بررسی تنوع اکولوژیکی موجودات ذره بینی خاک معرفی شده است. کلمات کلیدی: لجن فاضلاب ، خاک، محیط زیست ، میکروارگانیسم ها

مقدمهخاک می تواند موجب انتقال عوامل بیماریزای بسیاری از امراض عفونی گردد(11) . تعداد میکروبهایی که از طریق فضولات به خاک اضافه می شوند ، به وسعت آلودگی های خاک می افزایند. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد زائد یا به عبارتی کودهای آلی ، مدتهاست که به منظور بهینه سازی و استفاده آگاهانه از آنها صورت می پذیرد(9)در این میان خصوصیات بیولوژیکی کودهای آلی در مطالعات فوق نادیده گرفته می شود و توصیه به استفاده از کودهای آلی بدون بررسیهای همه جانبه بیولوژی و زیست محیطی آنها صورت می گیرد. از آنجایی که خاک پایگاه موجودات خشکی زی بویژه جوامع انسانی است و انتقال عوامل پاتوژن از راههای گوناگون توسط گرد و غبار از راه تنفس و زخمهای سطحی بدن به انسان و حیوان صورت می گیرد ، بنابراین خصوصیات بیولوژیکی و جمعیت فلور میکروبی بیماریزای خاک را باید تعیین نمود. کلیفرمها که از باکتریهای خانواده انتروباکتریاسه هستند ، معمولا به عنوان شاخص آلودگی آب و خاک مورد ارزیابی قرار می گیرند(8). خانواده انتروباکتریاسه شامل گروه بزرگی از باکتریها می باشد که بطور وسیع در طبیعت پراکنده هستند. این باکتریها در روده انسان ، حیوانات ، در خاک و آب وجود دارند که به دلیل زندگی آنها در روده انسان و حیوانات به باسیلهای انتریک معروفند. همه این باکتریها هوازی و بی هوازی اختیاری ، گرم منفی ، بدون اسپور و میله ای شکل ، دارای متابولیسم تنفسی و تخمیری ، دارای قدرت تخمیر گلوکز و لاکتوز هستند. علاوه بر تولید بیماریهای مختلف ، از انجایی که این باکتریها ساکن طبیعی دستگاه گوارش می باشند ، به محض وارد شدن به هر نقطه از بدن ، می توانند در تمام بافتها و اعضاء ایجاد عفونت کنند (5). در شهر اصفهان به دلیل وجود کارخانه تولید کود آلی کمپوست و چند تصفیه خانه فاضلاب ، هر ساله مقادیر زیادی کمپوست زباله و لجن فاضلاب در زمینهای کشاورزی مصرف می شود و چون مصرف این کودها بدون نظارتهای بیولوژیکی صورت می گیرد ، لذا می تواند تاثیر نا مطلوبی را در محیط زیست بگذارد. تحقیق حاضر نیز در راستای ارزیابی آلودگیهای میکروبی خاکهای کشاورزی که با استفاده از انواع مواد زائد و فضولات تیمار میشوند ، صورت پذیرفت. مواد و روشهادر این تحقیق چهار نوع کود آلی شامل لجن فاضلاب ، کود حیوانی ، کمپوست زباله و مخلوط کاه گندم و یونجه ، به عنوان چهار تیمار اصلی ( به میزان دو درصد وزنی ) به همراه شاهد بدون کود در سه تکرار در یک طرح آماری کاملا تصادفی در آزمایشات گلخانه ای ارزیابی شدند. این آزمایشات بطور کلی در سه بخش شامل تعیین جمعیت باکتریها ، قارچها و اکتینومایست ها در خاک ، بررسی میزان آلودگی خاک به کلیفرمها و شناسایی انواع میکروفلور غالب در تیمارهای مختلف به روش اسلاید پنهان انجام پذیرفت. برای تعیین جمعیت میکروبی خاک ، ابتدا از نمونه خاک در تیمارهای مختلف ، سوسپانسیون و سپس سری رقت تهیه شده و به منظور پراکنده شدن خاکدانه ها و جداشدن میکروارگانیسمها از ذرات خاک ، از ارتعاشات اولتراسونیک استفاده شد. پس از تهیه سری رقت ، از محیط کشت نوترینت آگار برای کشت باکتریها ، از محیط کشت +PDA کلرامفنیکل برای کشت قارچ و از محیط کشت جنسون آگار به منظور کشت اکتینومایست ها استفاده شد. پس از طی زمان انکوباسیون ، تمام کلنی ها بر روی محیط کشت مورد نظر توسط کلنی کانتر کوبک شمارش گردید. برای مطالعه کلیفرمها از روش تخمیر چند لوله ای در محیط کشت لاکتوز برات و EMB و تست های فرضی و تأییدی و IMVic استفاده شده و نتایج به صورت MpN گزارش گردید(2و8) . برای مشاهده میکروارگانیسم ها به روش اسلاید پنهان ، محیط کشت مورد نظر را به طریقه استریل تهیه کرده و لایه نازکی از آن را روی لام شیشه ای قرار می دهیم. سپس لام مغذی را درون پلیت حاوی خاک در تیمارهای مورد نظر قرار داده پس از 7-4 روز انکوباسیون در دمای 30 درجه سانتی گراد

تحقیق درباره نقش مواد آلی در افزایش سطح حاصلخیزی خاکهای زراعی 20ص

اختصاصی از نیک فایل تحقیق درباره نقش مواد آلی در افزایش سطح حاصلخیزی خاکهای زراعی 20ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 23

نقش مواد آلی در افزایش سطح حاصلخیزی خاکهای زراعی

  l مقدمه: توان تولید و باروری خاک از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژی خاک است. توازن پایدار این فرایندها به همراه مدیریت مناسب بهرهبرداری از خاک موجب تداوم باروری میشود؛ هر گونه اقدام در جهت بر هم زدن این تعادل اثراتی جبرانناپذیر به دنبال دارد. از طرفی افزایش جمعیت با نرخ بیش از 2درصد در درازمدت شرایطی ناپایدار به وجود خواهد آورد. در بسیاری از کشورها، برای 50 تا 100 سال آینده، تولیدات کشاورزی باید دست کم سالانه 3 درصد رشد داشته باشد. تحقق این اهداف نیاز به بهرهبرداری بیشتر از مواد غذایی خاک دارد. مشکل اساسی رسیدن به این مقدار رشد در تولیدات کشاورزی میباشد که در آن کمیت منابع محیط و ظرفیت تولید اراضی و منابع آبی حفظ شود. مدیریت پایدار منابع و کاربرد فناوری مناسب در ارتباط با بهرهوری از منابع آب و خاک و منابع غذایی باید به گونهای باشد که هدف فوق تحقق یابد.

اهمیت حاصلخیزی خاک: حاصلخیزی خاک توصیفکننده توانایی و قابلیت خاک برای تامین شرایط رشد پایا، بهینه و مطلوب گیاه است. در گذشته حاصلخیزی خاک، صرفاً تامین نیاز عنصری NPK بوده است. پس از آن اهمیت ماده آلی مورد توجه قرار گرفت و سرانجام بحث ریزمغذیها مطرح شد. سپس سیستم دینامیکی زیستی (Biodynamic System) مورد بررسی قرار گرفت که توسط دانشمندی آلمانی به نام Roudolph Steuner ارائه شد و کشاورزی به عنوان یک سیستم پایدار درون اکوسیستم معرفی گردید و نام آن از واژه یونانی «بیو» که به معنی «انرژیزیستی» است، گرفته شده است. در این سیستم جانوران به عنوان یک قسمت از اکوسیستم کشاورزی در نظر گرفته شدهاند. استانداردهای بیودینامیک محدودتر از کشاورزی آلی بود و در کشاورزی بیودینامیک متدهایی شبیه به هومیوپاتی کنونی رایج بوده است و سرانجام بحث کشاورزی آلی مطرح شد (Smith ، 2002).

هر چند استفاده از کودهای معدنی ظاهراً سریعترین و مطمئنترین راه برای تامین حاصلخیزی خاک به شمار میرود، لیکن هزینههای زیاد مصرف کود، آلودگی و تخریب محیط زیست و خاک، نگرانکننده است. بنابراین، استفاده کامل از منابع گیاهی غذایی قابل تجدید موجود (آلی و بیولوژیکی) به همراه کاربرد بهینهای از مواد معدنی، نقش مهمی در جهت حفظ باروری، ساختمان و فعالیتحیاتی خاک ایفا میکند. در ایران با اقلیم غالب خشک و نیمه خشک نه تنها خاکها عموماً از نظر مواد آلی فقیر بوده (کمتر از یک درصد) بلکه به جهت بالا بودن دما، ثابت نگهداشتن و حفظ مقدار ماده آلی خاک بسیار دشوار میباشد.

شکل 1- دشواری حفظ مواد آلی در خاکهای زراعی مناطق خشک و نیمه خشک (Laegried و همکاران، 1999).

علاوه بر آن با توجه مشکل یارانهای کودهای شیمیایی، هدف دستیابی به افزایش عملکرد هکتاری، علاوه بر ترمیم مواد آلی خاکها میباشد که مستلزم حمایتهای عملی دولت و نیازمند عزم ملی میباشد چرا که علاوه بر ترویج فرهنگ مصرف کودهای آلی در کشاورزی، نیاز به تولید انبوه این کودها میباشد.

l سلامت و کیفیت خاک: مواد آلی به علت اثرات سازندهای که بر خصوصیات فیزیکی (پایداری خاکدانهها)، شیمیایی (افزایش ظرفیت نگهداری عنصری) و بیولوژیکی (اکتیویته بیوماس میکروبی) دارد، به عنوان رکن باروری خاک شناخته شده است. به طور خلاصه نقش ماده آلی در تامین سلامت و کیفیت خاک را میتوان به شرح زیر بیان داشت:

1ـ منبع کربن و انرژی برای میکروارگانیسمهای خاک، 2ـ منبع عناصر غذایی نظیر نیتروژن، گوگرد، فسفر و … ، 3ـ پایداری و نگهداری ذرات خاک به عنوان خاکدانه یا خاک واحد و کاهش خطر فرسایش خاک، 4ـ توسعه تخلخل خاک و افزایش ظرفیت نگهداری هوا و آب و تسهیل توسعه و رشد ریشهای، 5ـ حفظ و ابقای عناصر غذایی و جلوگیری از هدررفت آنها با افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC) و ظرفیت تبادل آنیونی (AEC)، 6ـ جلوگیری از فشردگی و تراکم خاک با پائین نگهداشتن وزن مخصوص ظاهری و ممانعت از ایجاد قشرها و پوستههای سخت، ترک و گسل، 7ـ افزایش قابلیت خاکورزی و تغییر در خصوصیات خاک مثل کاهش چسبندگی، افزایش نفوذپذیری و نرمی خاک، 8ـ ابقای کربن از اتمسفر و دیگر منابع، 9ـ کاهش اثرات محیطی منفی مثل اثر حشرهکشها، فلزات سنگین و بسیاری از آلایندههای دیگر، 10- افزایش قدرت بافری خاک و مقابله با تغییرات سریع اسیدیته خاک و 11- افزایش سرعت نفوذ آب در خاک و کاهش تولید رواناب.

l اثر مواد آلی بر حاصلخیزی و باروری خاک: همانگونه که ذکر شد توان باروری خاک حاصل اثرات سازنده فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است. لذا مناسب خواهد بود تا به طور اختصار اثرات مواد آلی بر این ویژگیها مورد بررسی قرار گیرد.

l ویژگیهای فیزیکی خاک: ویژگیهای فیزیکی خاک که از عوامل مهم و مشخصکننده رشد گیاهان میباشند، خود تابع عوامل مختلف است. در این بحث اثر متقابل مهمترین خواص فیزیکی خاک و ماده آلی مورد بررسی قرار میگیرد.

تحقیق در مورد بررسی خصوصیات شیمیایی خاکهای مناطق جنگی اطراف خرمشهر

اختصاصی از نیک فایل تحقیق در مورد بررسی خصوصیات شیمیایی خاکهای مناطق جنگی اطراف خرمشهر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 20صفحه

آلودگی محیط زیست در نتیجه وارد شدن مواد آلوده کننده به این بخش ایجاد میشود. جنگ نیز یکی از منابع شدید آلودگی زیست محیطی آب و خاک میباشد. استفاده وسیع از سلاح های جنگی اعم از گلوله های سربی، مواد منفجره، بمباران های هوائی، گلوله های توپ، سلاح های شیمیایی و بمب های شیمیایی-میکروبی و ... قطعا اثرات زیست محیطی مخربی را در پی خواهد داشت.

جنگ پدیده ای حاصل گذشت زمان و پیشرفت بشر است.انگیزه های مختلفی در ارتباط با جنگ وجود دارد. اما اهداف هر چه باشد، آسیب زیست محیطی زیادی خواهد داشت. به ویژه که با پیشرفت علم و دانش و تولید سلاح هایی با قدرت تخریب بسیار بالا، نبردها شکل تازه ای به خود گرفته است.

این مساله آنقدر مهم است که در سال 1980 سازمان ملل متحد نگرانی خود را در ارتباط با اثرات جنگ بر محیط زیست اعلام کرد و توجه زیادی به جنگ های هسته ای داشت. در سال 1995 در جنگ خلیج فارس و نیز در جنگ کوزوو ،آزمایشات بیانگر تخریب های زیادی در ارتباط با محیط زیست بوده است.

جنگ و صدمات زیست محیطی ناشی از آن مدت هاست که نظر بسیاری از کارشناسان را به خودش معطوف ساخته است.آلودگی خاک نیز یکی از مهمترین اثرات زیست محیطی جنگ میباشد.کشت محصولات زراعی در زمینی که دارای آلودگی شدید شیمیایی است و استفاده از آب های آلوده به ترکیبات کشنده در مزارع کشاورزی، اثرات غیرقابل جبرانی را ایجاد خواهد کرد.

با توجه به اینکه بخش اعظم ترکیب سلاح های جنگی را عناصر سنگین تشکیل میدهند، اکثر مطالعات مربوط به جنگ و محیط زیست، دربرگیرنده این عناصر هستند.

طی مطالعه ای که توسط سازمان جنگل و مرتعداری سوئیس ( SAEF) انجام گرفته، نشان میدهد که تماس گلوله ها و بمب ها به طور وسیعی باعث آلودگی عناصر سنگین میگردد. اصلی ترین این عناصر آلاینده، سرب و مس بوده است..

بروز بسیاری از عوارض گوارشی و سرطان های متعدد را در ارتباط با وجود این عناصر در مواد غذایی میدانند.

برای مثال در ارتباط با سرب، بیشتر بر اثر مسمومیت زائی آن در انسان، موجودات آبزی و پرندگان تاکید شده است ، در حالیکه همان میزان سرب نه تنها اثری بر روی گیاهان ندارد، بلکه هیچگونه علائم ظاهری در ارتباط با میزان زیاد این عنصر در گیاه دیده نمیشود. با توجه به بروز این عوارض در سطح وسیع در استان خوزستان، این مساله توجه بیشتری را می طلبد.

البته در حال حاضر به دلیل دنباله دار نبودن مطالعات ، فقدان اطلاعات ثبت شده و مشکلات در ارتباط با نمونه برداری از مناطق جنگی، نقاط کور زیادی در مورد آلودگی های ناشی از جنگ وجود دارد که نیازمند مطالعات بیشتر است.

مروری بر مطالعات گذشته:

با توجه به اهمیت موضوع، شاهد افزایش توجه و مطالعات در این زمینه هستیم. اثرات زیست محیطی ناشی از جنگ را میتوان به دو دسته تقسیم کرد.

بررسی خصوصیات شیمیایی خاکهای مناطق جنگی اطراف خرمشهر

اختصاصی از نیک فایل بررسی خصوصیات شیمیایی خاکهای مناطق جنگی اطراف خرمشهر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:  ورد ( قابلیت ویرایش ) 

---

قسمتی از محتوی متن ...

تعداد صفحات : 20 صفحه

00بررسی خصوصیات شیمیایی خاکهای مناطق جنگی اطراف خرمشهر چکیده:. آلودگی محیط زیست در نتیجه وارد شدن مواد آلوده کننده به این بخش ایجاد میشود.
جنگ نیز یکی از منابع شدید آلودگی زیست محیطی آب و خاک میباشد.
استفاده وسیع از سلاح های جنگی اعم از گلوله های سربی، مواد منفجره، بمباران های هوائی، گلوله های توپ، سلاح های شیمیایی و بمب های شیمیایی-میکروبی و ...
قطعا اثرات زیست محیطی مخربی را در پی خواهد داشت. جنگ پدیده ای حاصل گذشت زمان و پیشرفت بشر است.انگیزه های مختلفی در ارتباط با جنگ وجود دارد.
اما اهداف هر چه باشد، آسیب زیست محیطی زیادی خواهد داشت.
به ویژه که با پیشرفت علم و دانش و تولید سلاح هایی با قدرت تخریب بسیار بالا، نبردها شکل تازه ای به خود گرفته است. این مساله آنقدر مهم است که در سال 1980 سازمان ملل متحد نگرانی خود را در ارتباط با اثرات جنگ بر محیط زیست اعلام کرد و توجه زیادی به جنگ های هسته ای داشت.
در سال 1995 در جنگ خلیج فارس و نیز در جنگ کوزوو ،آزمایشات بیانگر تخریب های زیادی در ارتباط با محیط زیست بوده است. جنگ و صدمات زیست محیطی ناشی از آن مدت هاست که نظر بسیاری از کارشناسان را به خودش معطوف ساخته است.آلودگی خاک نیز یکی از مهمترین اثرات زیست محیطی جنگ میباشد.کشت محصولات زراعی در زمینی که دارای آلودگی شدید شیمیایی است و استفاده از آب های آلوده به ترکیبات کشنده در مزارع کشاورزی، اثرات غیرقابل جبرانی را ایجاد خواهد کرد. با توجه به اینکه بخش اعظم ترکیب سلاح های جنگی را عناصر سنگین تشکیل میدهند، اکثر مطالعات مربوط به جنگ و محیط زیست، دربرگیرنده این عناصر هستند.
طی مطالعه ای که توسط سازمان جنگل و مرتعداری سوئیس ( SAEF) انجام گرفته، نشان میدهد که تماس گلوله ها و بمب ها به طور وسیعی باعث آلودگی عناصر سنگین میگردد.
اصلی ترین این عناصر آلاینده، سرب و مس بوده است.. بروز بسیاری از عوارض گوارشی و سرطان های متعدد را در ارتباط با وجود این عناصر در مواد غذایی میدانند. برای مثال در ارتباط با سرب، بیشتر بر اثر مسمومیت زائی آن در انسان، موجودات آبزی و پرندگان تاکید شده است ، در حالیکه همان میزان سرب نه تنها اثری بر روی گیاهان ندارد، بلکه هیچگونه علائم ظاهری در ارتباط با میزان زیاد این عنصر در گیاه دیده نمیشود.
با توجه به بروز این عوارض در سطح وسیع در استان خوزستان، این مساله توجه بیشتری را می طلبد. البته در حال حاضر به دلیل دنباله دار نبودن مطالعات ، فقدان اطلاعات ثبت شده و مشکلات در ارتباط با نمونه برداری از مناطق جنگی، نقاط کور زیادی در مورد آلودگی های ناشی از جنگ وجود دارد که نیازمند مطالعات بیشتر است. مروری بر مطالعات گذشته:. با توجه به اهمیت موضوع، شاهد افزایش توجه و مطالعات در این زمینه هستیم.
اثرات زیست محیطی ناشی از جنگ را میتوان به دو دسته تقسیم کرد. بخش اول شامل اثرات کوتاه مدت است .این مساله شامل ابعاد مختلفی است که به اختصار میتوان به حفر کانال ها و سنگر ها، احداث فرودگاه ها، آشیانه تانک ها ، حمل و نقل وسائط جنگی و ........
اشاره کرد که همگی باعث تخریب محیط زیست میگردند. زمانیکه یک بمب سنگین رها میشود، دمایی در حدود 3000 درجه سانتیگراد تولید میکند که این دما جهت تخریب کامل اکوسیستم گیاهی

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده به صورت نمونه

ولی در فایل دانلودی بعد پرداخت متن کامل

همراه با تمام متن با فرمت ورد ,Word, که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است 

طراحی جاده ها در خاکهای نمکی 13 ص

اختصاصی از نیک فایل طراحی جاده ها در خاکهای نمکی 13 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

راه

طراحی جاده ها در خاکهای نمکی

مقدمه:

امروزه راههای ارتباطی یکی از عوامل مهم زیربنایی توسعه اقتصادی شناخته شده ودر ارتباط مستقیم با شکوفایی اقتصاد و صنعت کشـور وایجادرابطه اجتماعی افراد؛از لحاظ مبادلات بازرگانی واز همه مهمتر بسط دانش، فرهنگ وبهداشت در مناطق دور و نزدیک شناخته شده است بدین جهت راه و راهسازی بعنوان پایه و اساس اقتصاد معقول هر جامعه موردتوجه قرار گرفته است . از اینجاست که راه وسیله جابجا کردن ثروت{1} نام گرفته است. مراحل مختلف طراحی واحداث راهها ، متاثر از عوامل مختلف اقلیمی ،اجتماعی ،اقتصادی وسیاسی است .پارامترهای مختلفی که در مراحل مختلف مسیر یابی ،انتخاب مصالح مناسب ، روش اجرا و… تاثیر گذارند، را میتوان به دو بخش اختیاری و غیر اختیاری تقسیم نمود.بعنوان مثال انتخاب نوع مصالح روسازی را می توان اختیاری به حساب آورد، چون بسته به شرایط اقتصادی وبررسی منابع قرضه دور و نزدیک میتوان بهترین مصالح را از جهات مختلف انتخاب کرد،ولی پارامترههایی مانند توپوگرافی و شرایط اقلیمی به گونه ای هستند که ایجاد تغییرات در آنها مستلزم سرمایه گذاری هنگفت ودور از دسترس است و به ناچار تمامی مراحل طراحی و اجرا باید با در نظر گرفتن این شرایط صورت پذیرد.

از آنجاییکه برای تکمیل وبهبود شبکه ارتباطی کشور ، عبور از مناطق بیابانی ،اجتناب ناپذیر است به نظر میرسد که شناخت مسائل ویژه پروژههای راهسازی در برخورد با کویر و بیابان و روشهای مقابله و کنترل آنها ،لازم و مورد توجه باشد .بنا بر این در مقاله حاضر سعی می شود با رویکرد فوق به مسائل راهسازی پرداخته شود .

نکته قابل توجه اینکه در سراسر این مقاله عبارات بیابان و کویر به تساهل بجای یکدیگر مورد استفاده قرار گرفته اند که به دلیل تاکید مقاله بر مسائل راهسازی ناشی ازاقلیم (ونه خود اقلیم)، تاثیری بر روند کلی مقاله نخواهد داشت .

همچنین در معرفی مشکلات و راهکارهای ارئه شده،بدلیل محدودیت مقاله ،جانب اختصار رعایت شده و مراجع جهت اطلاعات تفصیلی در هر زمینه معرفی شده است.

نگارنده جهت جمع آوری مراجعی جامع در این زمینه ، علاوه بر کتب راهسازی موجود در کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی گرگان ،به جستجو در سایتهای مختلف شبکه اینترنت و مجلات معتبر راهسازی واساتید این رشته پرداخته است . لذا در جمع آوری ،تحلیل ،و نتیجه ــ گیریهای به عمل آمده ،وجود اشکال و مسامحه ،قریب به یقین است واز استاد گرامی که در رفع این مشکلات یاری رسان باشند،پیشاپیش سپاسگزاری میشود .

با توجه به مطالب ذکر شده ، در این مقاله مشکلات پروژههای راهسازی در مناطق مختلف کویری از جمله خاکهای نمکی ، بیابانهای ماسه ای و کویر های باتلاقی مورد بحث قرار گرفته است وراههای کنترل و مقابله به اختصار بیان شده است .

طراحی جاد هها در خاکهای نمکی طبق یک تعریف ، خاک نمکی خاکی است که در لایه یک متری فوقانی آن ، مقدار نمکهای محلول ، بیشتر از 3 /. درصد وزنی باشد {4}.اینخاکها معمولاًدر مناطق بیابانی و به صورت یک منطقه (zone)پیوسته تشکیل می شود والبته گاهی هم به صورت سطوح پراکنده بین خاکهای غیر نمکی به چشم می خورد .

در یک طبقه بندی کلی می توان این خاکها را به دو دسته خاکهای قلیایی سیاه و خاکهای قلیایی سفید تقسیم کرد که در نوع اول ،بیشتر نمکها در عمق بیشتر از 5/. متر و در نوع دوم در سطح خاک قرار دارند واز آنجاییکه در مناطق بیابانی اغلب میزان بارش اندک است ، بیشتر با نوع دوم یعنی خاکهای قلیایی سفید سرو کار داریم که نمک های غالب ، در آنها بصورت کلراید ، سولفات و کربنات سدیم ،کلسیم ومنیزیم است .

مشکلات خاکهای نمکی وجود خاکهای نمکی در پروژههای راهسازی سبب بروز مشکلاتی میگردد که ذیلاً به مهمترین آنها می پردازیم :

ــ این خاکها ممکن است در شرایط عادی (خشک)،مقاومت و مشخصات مکانیکی مناسبی از خود بروز دهند بطوریکه برای استفاده برای بستر راه مناسب تشخیص داده شوند ؛ لیکن اغلب در برخورد با رطوبت دچار افت های شدید مقاومتی شده و حتی در برابر بارهای بسیار کوچک دچار فروریزی (collapse )می شوند.یک نمونه از این خاکها به نام sabkha که در منطقه وسیعی از عربستان سعودی یافت می شود، خرابیهای شدید و نیز لغزش شیبها و ترانشه ها را پس از بارندگی ها ی بیابانی ، نمایان ساخته است . بنابراین نمی توان به مقاومت ظاهری این خاکها در حالت خشک اطمینان کرد .

ــ نمکهای موجود در خاک ممکن است به روسازی راه هم آسیب برساند که میزان آسیب رسانی به نوع و میزان نمکها و نیزبه نوع مصالح رو سازی بستگی دارد . به عنوان مثال اگر میزان سولفات سدیم و منیزیم حتی به یک درصد برسد ، می تواند در یک دوره دو تا سه ساله روسازی را تخریب کند . در جدول 1 تقسیم بندی برحسب نوع و میزان نمکها ، و کفایت هر نوع خاک برای استفاده به عنوان مصالح بستر و یا زیر اساس راه بررسی شده است .

شدت نمکی بودن خاک

میزان نمکها در یک متر فوقانی خاک %

امکان استفاده در راه سازی

نمکهای کلراید و کلراید همراه سولفات

نمکهای سولفات و کربنات

استفاده در بستر راه

استفاده در زیر اساس بصورت تثبیت شده

کم

1 – 3/0

5/0 – 3/0

مناسب

مناسب

متوسط

5 – 1

2 – 5/0

مناسب

نامناسب

زیاد

8 – 5

5 – 2

مناسب در شرایط خاص

نامناسب

بیش از حد

8

5

نامناسب

نامناسب

جدول 1-اثر نوع ومیزان نمکها بر کفایت مصالح راهسازی

راههای مقابله و کنترل خاکهای نمکی همانگونه که ذکر شد ، خاکهای نمکی تاثیرات نامطلوبی بر پرژههای راهسازی دارد . بنابراین راههای مختلفی برای مقابله و کنترل این گونه خاکها مورد برسی قرار می گیرد .

ــ ایرانیان باستان هرگاه ناگزیر از احداث راه بر روی خاکهای نمکی بودند،خاکریزی به ارتفاع 70تا 80سانتیمتر از خرده سنگ ویا خرده آجر مطابق شکل 1 ایجاد می کردند و بدین ترتیب تا حدی از مشکلات مقاومتی و رطوبتی این خاکها دوری می جستند{1}.

ــ باتوجه به مشکلات ذکر شده باید تا حد امکان از نفوذ