مقاله ارتباط مغز ذهنیت و بدن در علم فیزیولوژی

اختصاصی از نیک فایل مقاله ارتباط مغز ذهنیت و بدن در علم فیزیولوژی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات:19

تاریخچه روانشناسی فیزیولوژیک

پژوهشهای فیزیولوژیکی که روانشناسی نوین را تحرک بخشید و به آن جهت داد، دست آورد اواخر قرن نوزدهم است. کوشش در این زمینه نیز مانند همه زمینه‌های دیگر پیشینه خودش را داشت، یعنی کارهای اولیه‌ای که زیر بنای فیزیولوژی قرار گرفتند. فیزیولوژی در خلال سالهای دهه 1830 به صورت یک رشته علمی مبتنی بر آزمایش در آمد و این کار در وهله نخست تحت نفوذ یوهانی مولد فیزیولوژیست آلمانی که از بکار بستن روشهای آزمایشی در فیزیولوژی جانب داری می‌کرد، صورت پذیرفت.

سیر تحولی و رشد

نظریه مولد درباره انرژیهای خاص اعصاب، هم در فیزیولوژی و هم برای روان شناسی در خور اهمیت است. چندین نفر از فیزیولوژیستهای اولیه خدمتهای قابل توجهی به مطالعه درباره کارکردهای مغز کرده بودند. کار آنان به سبب کشف مناطق خاص مغز و توسعه روشهای تحقیق که بعدها بطور گسترده‌ای در روان شناسی فیزیولوژیکی بکار بسته شد. برای روان شناسی اهمیت دارد. مارشال هال یکی از پیشروان پژهش درباره رفتار بازتابی از آزمایشات خود نتیجه گرفت که سطوح مختلف رفتار به قسمتهای مختلف مغز و نظام عصبی وابسته است.

در نیمه قرن نوزدهم رویکردهای جدید آزمایشی مطرح شدند، تحت عناوین روش بالینی و تحریک برقی ، روش بالینی توسط بروکا روی مردی که سالها نتوانسته بود بطور قابل فهمی صحبت کند، انجام گرفت و به این طریق بروکا توانست منطقه‌ای از مغز را که در تکلم نقش عمده دارد شناسایی کند. با کاربرد روش تحریک مغزی نیز مناطقی از مغز شناسایی شدند که در احساس لذت ، تنفر ، گرسنگی و تشنگی و ... ، دخالت دارند. در ادامه این آزمایشات پژهشهایی درباره نظام عصبی ، چگونگی در طول نظام عصبی و ... ، انجام شد.

بطور کلی می‌توان گفت بعد از تاثیر پژهشهای اولیه در شاخه فیزیولوژی چهار داشمند بطور مستقیم مسئول کاربردهای اولیه روش آزمایشی درباره ذهن و ارتباط جسم و ذهن یعنی موضوع روان شناسی فیزیولوژیک بودند. هلمهولتز ، وبر ، فخنر و ونت پژهشهای هلمهوتنر درباره سرعت تکانه عصبی و پژوهشهایی درباره بینایی ، شنوایی از نظر روان شناسی در خور توجه است. هر چند هلمهولتنر به بعد روان شناختی آنها توجهی نداشت. بعدها اهمیت روان شناختی آزمایشات وی توسط کسان دیگری که آزمایشات او را در روان شناسی ادامه دادند شناخته شد.

فایل پاورپوینت جایگاه علم و دانش در اسلام

اختصاصی از نیک فایل فایل پاورپوینت جایگاه علم و دانش در اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

زمینه های شکل گیری تمدن اسلامی

26اسلاید

جایگاه علم و دانش در اسلام

vآیات قرآن

•نهی تقلید کورکورانه

آیات 170 تا 176 سوره بقره

•آیه 56 سوره روم

وَقَالَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَالْإِیمَانَ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِی کِتَابِ اللَّهِ إِلَی یَوْمِ الْبَعْثِ فَهَذَا یَوْمُ الْبَعْثِ وَلَکِنَّکُمْ کُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

•آیه آل عمران 190(دانش اندوزی)

إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لآیَاتٍ لِّأُوْلِی الألْبَابِ

•آیه انعام 97(دانش اندوزی)

وَ هُوَ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِها فی‏ ظُلُماتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ

•آیه یونس 5(دانش اندوزی)

•هُوَ الَّذی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً وَ قَدَّرَهُ مَنازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنینَ وَ الْحِسابَ ما خَلَقَ اللَّهُ ذلِکَ إِلاَّ بِالْحَقِّ یُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ

•آیه 11 سوره انعام (تشویق به تاریخ نگاری)

قُلْ سیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الْمُکَذِّبینَ

vاحادیث پیامبر و ائمه

شرایط دانش اندوزی در اسلام چیست؟

پیامبراکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) بعد از انجام کتابت آیات، دوباره کار کاتبان را مورد بررسى قرار مى‏دادند تا اگر احیانا اشتباه، کاستى یا زیادتى در آن باشد، اصلاح و تکمیل شود و تا این بررسى و نظارت دقیق انجام نمى‏گرفت، صورت و نسخه کتبى آیات و سوره‏هاى قرآن را در اختیار سایر قرآن‏آموزان علاقه‏مند به کتابت قرآن قرار نمى‏دادند.

•زید بن ثابت مى‏گوید:

من وحى را نزد رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) کتابت مى‏کردم و آن حضرت آن را بر من املا مى‏کرد. هرگاه از کتابت فارغ مى‏شدم، مى‏فرمود: آنچه رات نوشتى، بخوان و من آن را مى‏خواندم؛ پس اگر در چیزى دچار لغزش یا فراموشى شده بوم، آن را اصلاح و تکمیل مى‏کرد؛ سپس آن را در اختیار دیگران قرار مى‏داد.

•خالد عبدالرحمن العک، یکى از دلایل توقیفى بودن رسم‏الخط قرآن را این گونه بیان مى‏کند:

به یقین نقلا و عقلا همه متن قرآن کریم در حضور رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) هم زمان با نزول تدریجى، کتابت مى‏شد. بنابراین اگر خطا یا سهوى در رسم الخط کلمات قرآن پدید مى‏آمد، پیامبراکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) از طریق وحى بدان آگاه مى‏شد؛ چرا که خطاى در کتابت و رسم الخط قرآن، در نهایت به خطاى در قرائت قرآن و تحریف و تغییر کلام خدا مى‏انجامید.

نقش آموزش و پرورش در پیشرفت علم

اختصاصی از نیک فایل نقش آموزش و پرورش در پیشرفت علم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 14

به نام خدا

مقدمه :

امروزه به تجربه ثابت شده،هرکشوری که دارای آموزش وپرورش علمی وپویا بوده است از نظر علمی وتکنیکی وصنعتی نیز پیشرفته تر بوده است . 

پیشرفت هرکشوری درگروه آموزش وپرورشی علمی و پویاست.

     امروزه به تجربه ثابت شده،هرکشوری که دارای آموزش وپرورش علمی وپویا بوده است از نظر علمی وتکنیکی وصنعتی نیز پیشرفته تر بوده، واین کشورها سرمایه گذاری وبودجه ی لازم را دراین حوزه بخصوص به کار می گیرند،واز همان دوران کودکی سعی دارند،که به کودکان شخصیت علمی،خلاق ،مبتکر و استدلالگر بدهند،در دنیای امروز این مسئله از نظر تاریخی وجامعه شناختی به اثبات رسیده که جوامع بدوی ،بادیه نشینی ،بیابانگرد و عشایری در مقایسه با جوامع علمی وصنعتی پیشرفته دارای بینش اسطوره ای بوده و در برخی از آنها تاقرن بیستم همچنان به همان شیوه های انسانهای نخستین باقی مانده اند،اگر ما به تاریخ پانصد ساله ی اخیر جهان نگاهی بیفکنیم،واز دوره ی رنسانس که بشر بویژه بشر مغرب زمین وارد فاز تازه ای می شود،نه تنها خود به پیشرفت های چشمگیری از نظرفکری ،علمی ،تکنیکی وصنعتی میرسد،بلکه کل جهان را نیز تغییر می دهد،وجوامع شرقی که در یک حالت قرون وسطایی قرار داشتند،تغییر داد،وبر بسیاری آنها صدها سال سیطره پیدا کردند،و آنهاه را استعمار واستثمارکردند،اما بسیاری از آنها بخود آمدند وبا انقلابات عظیمی که در آنها بوجود آمد،نه تنها خود را از استعمار واستثمار رهایی دادند،بلکه امروزه خود به کشورهایی بزرگ وپیشرفته تبدیل شده اند،نمونه ی آنها در آسیا چین وهند است،که این تمدن با تمدن ایران که جزو قدیمی ترین تمدنهای بشری بودند،ونشیب و فرازهای زیادی راپشت سرگذاشتند،وامروزه این دو کشور،جزو ده کشور صنعتی جهان به شمار می روند،واین میسرنشده است مگر اینکه در زمینه ی آموزش وپرورش بویژه درچین سرمایه گذاری گسترده ای انجام داد،ونتیجه ی آن نیز اکنون بدست آمده است،البته این مقایسه نه اینکه ما بخواهیم بگوییم که  آموزش و پرورش دردنیای مغرب زمین و یا چین وهند آن آموزش وپرورش مطلوب و انسانی وآن ایده آل مورد نظر می باشد،بلکه در مقایسه ی باخودمان می بینیم که به پیشرفت های عمیق و ژرفی رسیده اند.

بنابراین برای رسیدن به یک   آموزش وپرورش پویا،شرط اول آن است،که آموزش وپرورش همانند آنچه که صرف بودجه های دفاعی می شود،نیز در اولویت قرار گیرد،تا آموزش وپرورش دچار کسری بودجه نشود،لذاشرط اینکه یک آموزش وپرورش پویا و علمی باشد،باید معلمش از نظر معیشت ومنزلت تامین باشد،تادغدغه های ناشی ازمشکلات مالی جان و اندیشه ی اورا تسخیر نکند،وفکروذکر معلم خدمت به جامعه  وآموزش وپرورش ودادن شخصیت علمی وانسانی به دانش آموز باشد.

    هنگامی که چنین شرایطی فراهم بیاید،آنوقت می توان به پیشرفت علم ودانش امیدواربود،ودردنیای امروز که هر لحظه یک اختراع و اکتشاف علمی تازه روی می دهد،اساس آن آموزش وپرورش علمی و پویا می باشد،دررسانه های جمعی ومطبوعات بسیاراز مسئولین می شنویم که ما باید تولید علم کنیم ،چرا در ایران نظریه پرداز ودانشمند وفیلسوف آنچنانکه در کشورهای مغرب زمین وجود دارد،انجام می گیرد نداریم.

همانگونه که یادآوری شد،اساس کار به آموزش وپرورش بر می گردد وایجاد شخصیت علمی وپویا ،خلاق و مبتکر می باشد،که با دادن دید انسانی وخدمت به نوع انسانی کامل می شود،وبه اینگونه است،که ما میتوانیم آموزش وپرورشی بوجود اوریم که هم فیلسوف ،دانشمند نظریه پرداز پرورش دهد ونیز در خدمت انسان وجامعه ی انسانی باشد.

جمعی از مراجع تقلید و حضرات آیات عظام در قم در دیدارهای جداگانه وزیر آموزش و پرورش با آنان رهنمودهای لازم برای رشد و تعالی نظام آموزش و پرورش کشور براساس مبانی دینی و اسلامی را ارائه کردند.آموزش صحیح در کودکی مانع انحراف دردوره جوانی حضرت آیت الله فاضل لنکرانی گفت: سازمان آموزش و پرورش باید با تعلیم و تربیت صحیح در سنین کودکی از انحراف افراد در دوره جوانی جلوگیری کند. وی افزود:اگر دانش آموزان از کودکی به عنوان یک مسلمان ، خوب تربیت شوند در آینده زمینه انحراف در آنها ایجاد نخواهد شد. آیت الله فاضل لنکرانی تصریح کرد: اگر مردم احساس کنند که آموزش و پرورش در تعلیم و تربیت اسلامی فرزندانشان ناکارآمد است، علاقه و اعتماد آنها به این سازمان از بین می رود. وی با اشاره به اینکه در عالم کودکی هر چه افراد از معلم می آموزند تا آخر عمر آن را همراه خود نگه می دارند ، گفت : آموزش و پرورش در انتخاب معلمان باید دقت بسیار داشته باشد.

نظارت کامل بر تدوین کتابهای درسی

حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی نیز خواهان نظارت کامل سازمان آموزش و پرورش بر تدوین کتابهای درسی شد وگفت: متأسفانه بسیاری از کتاب های درسی در حال حاضر مشکل دارد. وی افزود: وزارت آموزش و پرورش باید در پاکسازی و بازبینی کتابهای درسی وسواس به خرج دهد. وی تصریح کرد: یک مطلب نادرست در کتابهای درسی می تواند برای جوانان ما بد آموزی بسیار داشته باشد، بنابراین وظیفه آموزش و پرورش در این راستا بسیار سنگین است. آیت الله مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: آموزش و پرورش در تدوین کتابهای درسی باید از فضلای حوزه علمیه و کارشناسان علمی استفاده کند تا برخی از مشکلات درسی برطرف شود. این مرجع تقلید با اشاره به توطئه دشمنان برای تضعیف عقاید جوانان گفت: در بسیاری از کتابهای درسی مسائل انحرافی به صورت بسیار ظریف جاسازی شده و حتی در کتابهای دینی نیز این آثار مشاهده می شود. وی افزود: متأسفانه برخی از کشورهای ضعیف عربی به دستور آمریکا آیات جهاد و شهادت را از متون درسی خود حذف کردند و باید مراقب باشیم که در ایران اسلامی چنین حادثه ای اتفاق نیفتد.

تأکید بر تربیت اسلامی دانش آموزان

رئیس مجلس خبرگان رهبری گفت: سازمان آموزش و پرورش چون با عقاید و افکار فرزندان این سرزمین سر و کار دارد، باید دانش آموزان کشور را کاملاً اسلامی تربیت نماید.

آیت الله علی مشکینی افزود: اگر آموزش و پرورش بخواهد در تربیت صحیح نسل جوان کشور خوب عمل نماید، باید باعلمای حوزه رابطه خوبی داشته باشد. وی با اشاره به اینکه تاکنون روحانیت، دین مردم خصوصاً جوانان را از مسائل و خطرات مختلف حفظ کرده است، گفت : مسؤولان سازمان آموزش و پرورش باید با علمای حوزه در تعامل باشند. آیت الله مشکینی تصریح کرد: مردم از وزارت آموزش و پرورش انتظار دارند که فرزندان آنها از نظر علمی و اسلامی پیشرفت کنند و شما در این مسؤولیت بزرگ باید کوشا باشید.

ناکامی در پرورش جوانان

نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز گفت: با توجه به اینکه نظام آموزش وپرورش از نظر گستردگی و عملکرد از حساسیت

تحقیق درمورد خاموش شدن چراغ علم

اختصاصی از نیک فایل تحقیق درمورد خاموش شدن چراغ علم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 79

خاموش شدن چراغ علم

خاموش شدن چراغ علم

مسلم است که خاموش شدن چراغ علم در هر جامعه ای یکی از دلایل اصلی عقب ماندگیش است. در ایران نیز به مدت چند قرن تمام فعالیتهایی که در وادی علوم طبیعی بود تعطیل شد. در پایان قرون وسطی در اروپا و تغییر بینش مردم و پیدایش انقلاب صنعتی کوچکترین اثری از تحول در ایران نبود. سرانجام پس از چند قرن غفلت عباس میرزا در طی جنگی با امپراطوری روس دریافت پیروزی در جنگ مستلزم تسلیحات و علوم مدرن است و امیرکبیر نیز با ساخت دارالفنون راه او را ادامه داد. البته جز ایران بسیاری از کشورها در این وضعیت بسر می برندند اما ایران در مقطعی از تاریخ مهد علم بوده است و در ادوار بعد علوم متروک گردیده اند و این باعث تعجب است. غالباً دربارة دورة دوم توضیحاتی کلیشه ای و کلی داده می شود که بالندگی مسلمین به تدریج رو به انحطاط نهاد و دیگر گرفته نمی شود که چرا اینطور شد؟ یک پاسخ متداول اما سطحی این است که مسلمانان از اسلام اصیل دور شدند و لاجرم به انحراف افتند به لحاظ سیاسی دچار تفرقه شدند و به لحاظ اجتماعی سروریشان را از دست دادند. مشکل این پاسخ این است که مراد از انحراف حکام است یا مسلمین یا هر دو و زمان انحراف نیز مشخص نیست.

اگر مقصود از انحراف حکامی باشد (بجز حضرت علی ) که امت اسلام نیز همواره خودشان به تباهی کشاندند نیز مشکل حل نمی شود زیرا مقطعی که دانشمندان مسلمان در هر زمینه ای فعال بودند به نام عمر طلایی رونق علمی اسلام درست در زمان همین انحراف (خلافت بنی عباس) حاکم بود. بعبارتی در مقطعی مسلمانان پیشرو علوم زمانه بودند و در مقطع دیگر علوم در همان اجتماع منسوخ بود. این نشان می دهد که حرف مسلمان بودن باعث پیشرفت یا رکود علمی نمی شود بلکه این مسلمانان هستند که اسباب تربیتی یا انحطاط جامعه شان را فراهم می آوردند. اما بنظر می رسد این توضیح برای ایرانیان اواخر قرن 19 واضح نبوده است چون آنان فقدان علم در ایران را نتیجه هجوم اعراب به ایران می دانند. بماد که امروزه هم افرادی چنین نظری دارند و اسلام را مانع ترقی علم می دانند. استدلال متداول دیگر در این مورد هجوم مغولان است که نه تنها باعث از بین رفتن دانشمندان شد بلکه با نابود کردن مدارس، کتابخانه ها و… نهادهای علمی مسلمانان را ریشه کن کرد. اگر مسئله به همین سادگی باشد جایی برای تحقیق باقی نمی ماند. اما مشکل اینجاست که این خاموشی از یکی دو قرن قبل از هجوم آنان شروع شده بود و تردیدی نیست که با حمله آنان این روند تسریع یافت اما نکته اساسی این است که آنان این افول را بوجود نیاورده‌اند. در واقع فقدان فعالیتهای علمی در عصر بعد از حمله مغول بیانگر واقعیت جمود علمی در ایران قبل از حمله مغول است. استدلالهایی چون استدلال مرحوم حائری، دکتر مهدی فرشاد و دکتر ذبیح الله صفا و بیل کندی مسلمانان را بوجود آمدن تضاد فکری میان فلاسفه و سنت گرایان مذهبی می دانند. از آنجا که اساس فلصفه، اندیشه و لاجرم تعقل می باشد که ممکن است با باورهای دینی سازگار نباشد- تعقل نیز مورد هجوم قرار گرفته و مطرود شده است. دکتر حائری ظاهر شدن این روند را همزمان با روی کار آمدن سلاحته می داند اما فی الواقع خردستیزی در حدود دو قرن قبل از ظهور در ایران در بغداد آغاز شده بود و در واقع سلاحته نه مبدأ که ادامه دهنده این مسیر بوده اند. پس در پاسخ به سؤال چرایی خاموش شدن چراغ علم چاره ای نیست جز اینکه ایران را در مجموعه امپراطوری اسلامی قرار دهیم در واقع وقتی این امپراطوری در عصر طلایی رونق علمی خود بود ایران نیز جزو این شکوه بود اما وقتی آن شکوفایی در پهنه اسلام از بین رفت در ایران نیز همان فضا بوجود آمد پس پرسش «چراغ علم از کی در ایران خاموش شد» مبدل می شود به «افول علمی در میان مسلمانان از چه زمانی شروع شد؟» در پاسخ به این پرسش نمی توانیم دست بر روی مقطع خاصی از زمان بگذاریم و تنها می توانیم بگوییم عواملی به تدریج دست به دست هم دادند و علمی مسلمین را از بین بردند. این تحولات نه یک شبه بوجود آمد و نه معلول یک عامل بود، بلکه در پهنه زمانی بیش از یک قرن صورت گرفت. در واقع عصر

تاکنون در علم حقوق به بحث و بررسی در باب اکراه و اشتباه در

اختصاصی از نیک فایل تاکنون در علم حقوق به بحث و بررسی در باب اکراه و اشتباه در دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 4

بخش سوم :  

محتوای این بخش در خصوص بررسی مسایل کلی و اشتباه و در قلمرو مقررات جزایی و مدنی می باشد . تاکنون در علم حقوق به بحث و بررسی در باب اشتباه در قلمروه جزائی و مدنی به صورت مجزا پرداخته شده است . لذا در این فصل هدف این است که به گونه ای منجر ماهیت حقوقی اشتباه با نتیجه اثر آن در قوانین و مقررات فعلی جزایی و مدنی بررسی گردد .

  فصل اول :

تعاریف جزائی و مدنی اشتباه :

در مسائل جزائی اشتباه عبارتست از (( تصور خلاف واقع مرتکب نسبت به تشخیص حکم یا موضوع قانون یا ماهیت و یا عناصر متشکله جرم که حسب مورد قابلیت انتساب جرم را به مرتکب آن از بین می برد و حد اعلای اشتباه جهل به قانون است )) در حالیکه در قانون مجازات اسلامی نمی توان ماده خاصی در خصوص اشتباه دید اما بر حسب آیات و روایات می توان چنین استنباط نمود که اشتباه با جمع شرایطی از علل نسبی رافع مسئولیت جزائی خواهد بود . در قانون مدنی نیز اشتباه عبارتست از (( تصور خلاف حقیقت ( اعم از مادی یا فیزیکی ) که در ذهن انسان نقش می بندد )) که در حقوق مدنی یکی از موضوعات اساسی در قسمت تعهدات و در هر عقدی اشتباه است . فایده بحث اکراه در جایی است که معامله بین طرفین عقد واقع شده است و شرایط صحت عقد نیز رعایت شده است ولی اراده حقیقی آنها توافق نداشته باشد و باید محقق نمود که اکراه در چه مرحله ای ایجاد شده و قانون چه اثری بر آن مترتب نموده است . از آنجا که اراده منبع اصلی هر تعهد قرار دادی است لذا تراضی وقتی می تواند سبب ایجاد عقد شود که دارای شرایط لازمه خود باشد از جمله اینکه طرفین ایجاب و قبول دارای قصد ایجاد تعهد را داشته باشند و قصد و رضای آنها در محیطی آزاد و سالم و خارج از هر گونه فشار و یا زور نامشروع ایجاد شود

در خصوص اشتباه این اصل که جهل به قانون رافع مسئولیت نیست به این جهت نیست که همه افراد در واقع همه قوانین مطلع باشند بلکه وجود این قاعده به علت مصلحت است که اگر چنین نباشد چاره ای دیگر نیست و جهت ایجاد درنظم در جامعه و حفظ انظباط ایجاب می کند که بگوییم جهل به قانون رافع مسئولیت نیست .

در قوانین مدنی اشتباه حقوقی به دو دسته تقسیم شده است : الف ) تصور وجود قانونی که اساساً وجود ندارد

ب ) تفسیر نادرست از یک قانون به تصور اینکه آن تفسیر نادرست است و به نظر می آید دامنه اشتباه حقوقی به مراتب محدود تر از اشتباه موضوعی باشد و فقط راجع به وجود قانون و تفسیر نادرست مواد قانونی یا فهم نادرست مقررات موضوعه است ولی اشتباه موضوعی دامنه بسیار وسیعی دارد که در قسمت های بعد بطور اجمالی به آنها پرداخته می شود .

فصل دوم :

ب) اشتباه در قوانین جزایی و مدنی

بحث اول :

اشتباه در حقوق جزایی :

1. در مورد قوانین جزایی هرگاه مرتکب جرم ادعای عدم آگاهی از حکم کند و بتواند ادعای خود را به اثبات برساند به موجب قاعده (( دراء )) از کیفر معاف خواهد شد مدرک فقهی آن در فرمایش رسول اکرم (ص) است که فرموده اند : (( تُدرَأ الحُدودُ بِالشُبَهاتِ )) یعنی کیفر ها را بوسیله اشتباه رفع کنید بنابر این به موجب این قاعده در نظام کیفری اسلام جهل به احکام با رعایت شرایطی باعث معافیت از مجازات مرتکب جرم خواهد شد

2. اشتباه موضوعی که قلمرو این اشتباه محدود به جرایم عمدی است و در جرایم غیر عمدی باعث تنزل مسئولیت جزائی مرتکب جرم می شود و به تعبیری می توان گفت که اشتباه موضوعی در جرایم شبه عمدی و غیر عمدی یکی از مصادیق خطا ست . در خصوص جهل به قانون فرقی نمی کند که نا آگاهی از قانون به خاطر جهل قصوری باشد یا جهل تقصیری به این معنی   که  در  جهل   قصوری شخصی در شرایطی قرار گرفته که به هیچ وجه نمی تواند دسترسی و آگاهی به حکم پیدا کند جهل تقصیری به این معنی است که شخص جاهل می تواند از قانون آگاه شود اما در اثر سهل انگاری بدنبال آگاهی نمی رود که این جهل زمانی موجب زائل شدن مسئولیت می گردد که جاهل مقصر غیر ملتفت باشد پس جاهل مقصر ملتفت معذور نیست بلکه مسئول است .

مبحث دوم :

اشتباه در حقوق مدنی

در قوانین مدنی اشتباه مصادیق بسیاری دارد که عمده آنها به قرار ذیل می باشند :

الف. اشتباه در نوع عقد

ب : اشتباه در موضوع معامله

ج : اشتباه در شخصیت طرف عقد

الف ) در خصوص اشتباه در نوع عقد مانند اینکه کسی پیشنهاد فروش مالی را به دیگری می کند و او به گمان اینکه مقصود مالک بخشیدن آن مال است عقد را می پذیرد که در این صورت هیچ یک از دو عقد بیع و هبه منعقد نمی شود ( مستفاد از ملاک ماده 194 ق . م )

ب ) در خصوص اشتباه در موضوع معامله مانند اینکه کسی خانه تهران خود را بفروشد و دیگری به تصور اینکه باغ شمیران مورد معامله است آن را بپذیرد که در این صورت طبق ماده 200 ق. م معامله باطل است

ج ) اشتباه در شخصیت طرف معامله مانند اینکه شخص تصور کند طرف قرارداد پزشک است و با او درباره عمل جراحی قرارداد می بندد ولی معلوم می شود که او دکتر در ادبیات بوده است اشتباه در شخصیت طرف معامله در صورتی موجب بطلان است که شخصیت طرف علت عمده عقد بوده باشد یعنی ثابت شود مشتبه اگر حقیقت امر را می دانست راضی به معامله نمی شد و در غیر این صورت که شخص راضی شود معامله صحیح خواهد بود.

فصل سوم

گفتار اول :

الف . اثر اشتباه در اراده :

از مراحل چهارگانه تکوین اراده مذکور اشتباه به مرحله اولیه آن خلل وارد می آورد پس در

نتیجه تصور نادرست از عالم واقع ، تدبر ، تمایل و رضا و تصمیم نیز صحیح حاصل نشد که در قوانین جزایی و مدنی مسئولیت را غالباً بطور کامل رفع نمی کند پس همانطور که ذکر شد در نتیجه نادرست بودن مراحل تکوین اراده ، قصد انشاء نیز در مواقع وجود نخواهد داشت لذا به عقود و معاملات اثر صحت نخواهد بخشید . ( مستفاد از مواد 190 و 199 ق. م )

گفتار دوم :

ب . اثر حقوقی اشتباه در اعمال حقوقی و اعمال جزایی :در اعمال حقوقی اثر اشتباه به دو صورت است : 1- اشتباهی که موجب بطلان عقد است و آن اشتباهی است که در وصف مهم و شرط جانشین ذات در عقد باشد مانند ماده 1067 ق. م 2- اشتباهی که موجب ایجاد حق فسخ ( بهم زدن عقد ) می گردد و آن اشتباهی است که در وصف غیر مهم و غیر اساسی عقد است مانند ماده 1128 ق . م و سایر موادی که در این مقاله مجال قید و بحث از آنها نیست در اعمال جزایی نیز همانگونه که گفتیم جرم دارای عناصری است

که باز اشتباه به عنصر روانی جرم تعلق می گیرد و آن را از بین می برد . پس بر خلاف اکراه در قوانین و مقررات جزایی اشتباه همیشه علت تام رافع مسئولیت نخواهد بود و به طور کامل مسئولیت را رفع نمی کند بلکه گاهی ممکن است با توجه به شرایط و اوضاع و احوال به طور نسبی رافع مسئولیت جزایی می باشد .

نتیجه گیری : هدف غائی از مسئولیت مدنی جبران زیان متضرر از عمل بدون مجوز قانونی  است  و اکراه  در  امور کیفری تحت شرایط خاصی ازعلل تام رافع مسئولیت جزایی خواهد بود و قاعده اقوی بودن سبب از مباشر مطرح است که حاکم می باشد در قوانین و وقایع حقوقی نیز چون سبب در اکراه موثر بوده لذاضمان قهری مکره که تقصیر از او می باشد زائل نخواهد شد چون طبق اصل 40 ق . ا و م 322 ق . م و اصل لا ضَرَرَ و لا ضِرارَفى الاسلام از سوی مکره فشار ناروا بر مکره وارد شده بنابراین معاف از مسولیت مدنی نخواهد بود .

هدف غائی از مسئولیت جزایی نیز جلوگیری از پیدایش جرم و تنبیه مجرم و حفظ نظم عمومی و اجتماعی است لذا جهل به قانون رفع مسئولیت نمی کند چون در غیر اینصورت مجرمین تجری بر ارتکاب جرم پیدا خواهند کرد همچنین طبق ماده 353 ق . آ . د . م : اصل برائت است بنابراین اگر کسی مدعی حق دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند و الا مطابق این اصل حکم به برائت مدعی علیه خواهد شد یعنی طرح دعوای خسارت درباب مسئولیت مدنی با توجه به شرایط هر مورد و دقت در آنها قابل قبول است مشروط بر آنکه بتوان تقصیر را اثبات و رابطه علیت بین عمل و خسارت را مشخص ساخت که در غیر این صورت مرتکب اشتباه معاف از مسئولیت نخواهد بود چه در امور جزایی و چه در امور مدنی که البته اثر معاملات مدنی اشتباه با قاعده (( ما قُصِدَ لَم یقَعْ و ما وَقَعَ لَم یُقْصَد )) بیان می گردد.