دانلود تحقیق گوسفند

اختصاصی از نیک فایل دانلود تحقیق گوسفند دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

توضیحات بیشتر و دانلود فایل *پایین مطلب *, فرمت فایل: Word  قابل ویرایش و آماده پرینت.

تعداد صفحه :13

قابل اطمینان ازجامع و کامل بودن پروژه

قسمتی از محتوای متن ...

محققین علوم دامى عقیده دارند که گوسفندان اهلى امروزه از گوسفندان وحشى موفلون (Moufflon) (آسیائى و اروپائی) و اوریال آسیائى که هنوز هم در کوهستان‌هاى اروپا، آسیا و آسیاى میانه وجود دارند و به‌صورت گله‌هاى وحشى زندگى مى‌کنند، به‌وجود آمده‌اند. با توجه به اینکه گوسفند پس از اهلى شدن در نقاط مختلف دنیا پراکنده شده و در اکثر نقاط جهان مردم پس از دسترسى به این حیوان در اصلاح و بهبود آن سرمایه‌گذارى کرده‌اند؛ در نتیجه، این کارهاى اصلاحى و شرایط اقلیمى متفاوت حاکم بر نقاط مختلف جهان سبب شده است که تنوع نژادى پدر این حیوان بیشتر باشد؛ طورى‌که در بین دام‌هائى که به‌نحوى مورد استفاده افراد بشرى قرار مى‌گیرند در هیچ‌کدام به‌اندازهٔ گوسفند تنوع نژادى وجود ندارد. در حال حاضر بیش از دویست نژاد از گوسفند در نقاط مختلف دنیا وجود دارد، ولى بسیارى از این نژادها از نظر تجارى و اقتصادى چندان قابل توجه نیستند.

    صنعت گوسفنددارى امروزهٔ جهان متکى بر ۱۰-۲۰ نژاد ساخته شده از این حیوان است. نژادهاى گوسفند را به روش‌هاى مختلف طبقه‌بندى مى‌کنند، متداولترین روش طبقه‌بندى براساس نوع پشم حاصله و به‌شرح زیر است:

۱. نژادهاى با پشم ظریف   

۲. نژادهاى با پشم متوسط  

۳. نژدهاى با پشم دراز    

۴. نژادهاى پشمى دو رگ.           

نژادهاى با پشم ظریف

ژادهاى موجود در این دسته مقدار قابل توجهى پشم ظریف تولید مى‌کنند. این نژادها قبلاً گوشت خوبى تولید نمى‌کردند و کمیت و کیفیت لاشهٔ آنها خوب نبود، ولى در اثر اصلاح و انتخاب‌هاى مکرر کمیت و کیفیت لاشهٔ آنها بهتر شده است

  دانلود تحقیق گوسفند ,فرمت فایل word  شامل 13 صفحه. مناسب جهت انجام تحقیقات، پروژه های کارآموزی دانشجویی  و دانش آموزی

دانلود پاورپوینت طرح توجیهی پروار 100 راس گوسفند بلوچی

اختصاصی از نیک فایل دانلود پاورپوینت طرح توجیهی پروار 100 راس گوسفند بلوچی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

رشد بی رویه جمعیت در اکثر کشورهای جهان مشکلات عدیده ای را بوجود آورده که به ناچار دولتمردان را به فکر چاره جویی واداشته است. ولی از آنجا که هیچ تصمیم و اقدامی در این زمینه، نتیجه آنی و فوری را در

برنخواهد داشت بایستی بالاجبار جهت تغذیه جمعیت رو به تزاید جهان و کشورمان به فکر چاره جویی جدی بود. این جمعیت متاسفانه از پراکنش نامتعادلی برخوردار بوده و فقط 3/1 آن در کشورهای پیشرفته مستقر می

باشند و از طرفی کشورهای پیشرفته تولید80% پروتئین دامی جهان را دارا می باشند، از این نسبتها در می یابیم که بایستی فکر جدی در این خصوص برداشته شود تا این نسبت معکوس غذا و جمعیت به یک تعادل نسبی

برسد. در آینده ما دیگر جنگهای نظامی را شاهد نخواهیم بود. بلکه جنگ آینده در خصوص غذا و تامین مایحتاج مورد نیاز هر جامعه  خواهد بود و در این میان کشورهایی می توانند روی پای خود بایستند که از تولیدات

بالای محصولات کشاورزی و دامی برخوردار باشند و بتوانند علاوه بر تولید غذای مورد نیاز کشور خود، زمینه صادرات  این مواد و فرآورده ها را فراهم آورند.

یکی از راهکارهای عملی جهت رفع این نقیصه توجه جدی به امر دامپروری و از جمله تامین گوشت در جامعه می باشد. که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زمانی که در کشور بحران کمبود گوشت مطرح می

گردد این موضوع نمایان تر و روشن تر جلوه گر خواهد شد. بطور کلی در گذشته و حال پروتئین حیوانی نقش عمده ای در تامین نیازهای غذایی داشته و مدارک نشان می دهد در جوامعی که از مقدار متنابهی مواد

پروتئینی  حیوانی استفاده نموده اند از هوش و استعداد بالاتری برخوردار بوده اند.

امروزه در کشور ما، علیرغم واردات مواد غذایی، مصرف سرانه پروتئین دامی دارای متوسط 19 گرم در روز می باشد و این در حالی است که متوسط مصرف سرانه این ماده غذایی 24 گرم در روز و در کشورهای

پیشرفته و توسعه یافته میانگین سرانه 3/57 گرم در روز می باشد F.A.O نقل شده است).

براساس استانداردهای جهانی مصرف سرانه گوشت قرمز سرانه 5/35کیلوگرم بایستی باشد که در کشورما این رقم حدود 20 کیلوگرم در سال است و اختلاف زیادی را نسبت به مصرف سرانه جهانی نشان می دهد. پس

با توجه به این اختلاف جا دارد در این خصوص سرمایه گذاری انجام پذیرد. تا انشاء ا... در آینده نه چندان دور شاهد قطع وابستگی و حتی صادرات در این زمینه باشیم.

با توجه به این که ذائقه ی مردم ایران با گوشت گوسفند گرایشی بیشتر داشته، به نظر می رسد پروار بندی بره با نیاز جامعه هماهنگی بیشتری دارد.

در میان گوسفندان بومی ایران نژاد بلوچ سازگاری بیشتری با شرایط اقلیمی خراسان دارد.

شناسنامه طرح

این طرح جهت پرواربندی گوسفند بلوچی در نظر گرفته شده است بطوری که نیمی از نیاز غذایی دام به صورت دستی و نیم دیگر با چرا در مراتع خوب تامین گردد و ظرفیت آن می تواند از مقدار حداقل(100 راس)

به بالا تا سقف 2000 راس جهت افراد حقیقی و بیش از 2000 راس جهت افراد حقوقی باشد. میزان زمین محل تاسیسات و کشت علوفه مطابق ظرفیت دام بوده و لازم است علاوه بر زمین واجد شرایط جهت ایجاد

تاسیسات ، به منظور کشت و تامین علوفه مورد نیاز زمین مناسب را تهیه کنیم تا بتواند بخشی از علوفه را تامین نماید. شرایط زمین محل تاسیسات  بشرح ذیل می باشد: رعایت  فاصله با کشتارگاه دام یکهزار متر، با

کشتارگاه طیور، کارخانه  جوجه کشی و کارخانه خوراک دام پانصد متر و با واحدهای پرورشی سگ و گربه دویست 200 متر می باشد رعایت فواصل با سایر  دامداریها و مرغداریهای مجاور کمتر از پانصد متر می

باشد که این مورد در خصوص مرغ اجداد یکهزار و پانصد متر و مرغ لاین سه هزار متر استثناء می باشد.

تامین هزینه های طرح:

تأمین هزینه طرح از طریق مجریان طرح انجام می پذیرد که در این صورت بهره برداری طرح به سهولت میسر و درزمان مطلوب انجام خواهد شد.

در صورت تمایل به استفاده از تسهیلات لازم به یادآوری است که هر ساله حدود پنج درصد متقاضیان می توانند از تسهیلات استفاده نمایند و مابقی آنها درنوبت وام قرار خواهند گرفت ترتیب اولویت بندی جهت اعطا

تسهیلات بشرح ذیل می باشد.

1- پرواربندی(بره- گوساله- شتر)........................................45% تسهیلات

2- گاوداری شیری(اعم از گاوهای اصیل و دو رگ)..................35% تسهیلات

3- زنبورداری ...........................................................  5% تسهیلات

4- مرغداری تخمگذار.................................................... 10% تسهیلات

5-مرغداری گوشی......................................................... 5%تسهیلات

محل اجرای طرح:

زمین محل اجرای طرح لازم است ضمن برداشتن کلیه شرایط صدور پروانه  مسطح و عاری از موانع جهت احداث ساختمان و تاسیسات باشد. موقعیت زمین لازم است بگونه ای باشد تا ساخت وساز براساس جهات اربعه،

متناسب با جهت وزش باد غالب منطقه امکانپذیر باشد. باتوجه به نوع خاک پی ریزی نیز متفاوت  خواهد بود و متراژ مورد نیاز بستگی مستقیم با ظرفیت طرح خواهد داشت.

کل اجرای طرح: واقع در اراضی روستای فیض آباد شهرستان نیشابور که فاصله ی زمین تا جاده اصلی (جاده نیشابور-سبزوار) 6 کیلومتر و فاصله تا روستا 2000 متر و فاصله تا برق 3 فاز 2 کیلومتر فاصله ی

محل طرح تا شهرستان حدود 16 کیلومتر می باشد.

شرایط آب وهوایی (طرح گوسفند):

نیشابور به شکل بیضی در امتداد رشته کوههای بینالود قرار دارد. سلسله  جبال  بینالود که به صورت نواری در جهت شمال  غربی- جنوب شرقی شهرستان امتداد یافته است. وسعت شهرستان نیشابور معادل 3/8925

کیلومترمربع  می باشد که 3% از مساحت استان خراسان را در برگرفته است.

نیشابور جزواقلیم مرکزی و نیمه بیابانی است که در زمستان نسبتا سرد و در تابستان  معتدل است. میانگین حداکثر مطلق و حداقل مطلق درجه حرارت  شهرستان نیشابور به ترتیب 2/39 درجه و 5/12 درجه سلسیوس

می باشد. متوسط کل بارندگی سالانه شهرستان نیشابور4/247 میلیمتر می باشد. از جمعیت شاغل شهرستان 21/35% را کارکنان ماهر کشاورزی 12/23%را صنعتگران و کارکنان  مشاغل مربوط 30/6% را

متخصصان  تشکیل می دهند. در زمینه ی دامداری این شهرستان دارای 765/908/1 واحد دامی با تولید 2/11% تولید گوشت  قرمز استان 3/18% تولید شیر استان 4/26% تولید گوشت مرغ استان و

5/29% عسل  استان در این شهرستان تولید می شود.

براساس اطلاعاتی که در مورد شهرستان نیشابور آوردیم این شهرستان برای توسعه فعالیت در این بخش آماده و زمینه های مساعد زیادی را در خود جای داده است.

مسائل ایمنی: با رعایت کلیه ضوابط فنی و بهداشتی شامل فواصل، عوارضی جغرافیایی و اقلیمی تاسیسات و تجهیزات و بخشی مدیریتی شروع به احداث این واحد گوسفند داری می کنیم. موارد زیر در هر بخشی باید مورد

بررسی ما قرار گیرد. نور پوشش ساختمان ، شرایط محیطی، آخور، آبشخور، پنجره ها، ارتفاع سقف مساحت  و حجم سیستم  تامین آب برق ارتباطات، تهویه، گرمایش، سرمایش، تجهیزات  مورد نیاز، راههای ارتباطی،

درها شکل دلخواه  استقرار فضاها امکان ادغام نسبی فضا با هم حصار کشی، استحلاک و درجه ضربه پذیری.

طرح مادر نقطه ای اجرا خواهد شد که کلیه ضوابط فنی و بهداشتی را داراست

مجوزهای طرح:

جهت اجرای طرح لازم است یکسری مجوزهای لازم از مراجع ذیربط استعلام از اداره ثبت اسناد واملاک- اداره منابع طبیعی- شهرداری- بخشداری- اداره محیط زیست- شرکت سهامی آب- اداره برق- اداره گاز- اخذ

و در صورت مثبت بودن بعد از تأیید مدیریت جهاد سازندگی شهرستان وتأیید کمیسیون صدور پروانه استان منجر به صدور پروانه تأسیس

خواهد شد، جهت ساخت و ساز لازم است مجوز از دفتر فنی استانداری تهیه گردد و پس از اتمام ساخت و سازها پروانه تأسیس اخذ وبر اساس گزارش مراجع ذیربط و تأیید کمیسیون صدرو پروانه استان پروانه بهره

برداری صادرخواهد شد و به همراه آن مجوز بهداشتی ازدامپزشکی لازم است اخذ گردد.

مدت اعتبار پروانه تأسیس دو سال اززمان صدور بوده و لازم است در طول این دو سال اقدام به ساخت و ساز نماییم. قابل ذکر است چناچه در طول این مدت اقدامی  جهت احدث بنا صورت نپذیرد امکان تمدید مجدد پروانه

نخواهد بود و مجوزهای صادره باطل خواهد گردید.

رقبای طرح:

در واقع رقبای اصلی همان کسانی هستند که اقدام به نگهداری و پرورش گوسفند می نمایند وما نیز با ارائه خدمات مطلوب ترکه با تغذیه مناسب و رعایت اصول بهداشتی ودر نهایت با مدیریت عالی بدست می آید بتوانیم از

رقبا پیشی بگیریم.

اهداف طرح:

اهداف طرح با توجه به شرحی که در مقدمه گذشت بسیار فراگیر بوده و در ذیل به مواردی از آن اشاره می شود:

تامین بخشی از نیاز جامعه به پروتئین حیوانی در راستای تامین امنیت غذایی.

افزایش تولید ظرفیت دامی

جلوگیری از کشتار دامها قبل از وزن مطلوب و استفاده بهینه از منابع موجود

فرآیند نمودن تولیدات زراعی و ایجاد ارزش افزوده محصولات زراعی

ایجاد اشتغال  وایجاد در آمد پایدار و سالم برای افراد جامعه

حفظ مراتع کشور از طریق جلوگیری و کم نمودن فشار چرای دام

شامل 35 اسلاید POWERPOINT

دانلود جزوه بهداشت و پرورش دام بزرگ (گاو و گوسفند و بز )

اختصاصی از نیک فایل دانلود جزوه بهداشت و پرورش دام بزرگ (گاو و گوسفند و بز ) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

باتوجه به اهمیت تولیدات کشاورزی و دامی و همچنین پروتئین های حیوانی در سبد غذایی جامعه لذا پرورش دام بزرگ اهمیت دوچندان پیداکرده و این جزوه یکی از این کاملترین جزوات است در این زمینه ....

46 صفحه 

در قالب pdf 

دانلود از طریق لینک زیر 

پرورش گوسفند و بز

اختصاصی از نیک فایل پرورش گوسفند و بز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

منظور از پروار بندی یعنی چاق کردن و کسب حداکثر اضافه وزن یا تولید لاشه جهت تامین گوشت است. 
پرواربندی به دو روش انجام می شود. 
الف- پروار بندی در محیط محسور ب – پروار بندی در محیط ازاد و مرتع 
روش اول یعنی پروار بندی در مکان های محصور و محدود به دو دسته زیر تقسیم می شود. 1- نگهداری گوسفند پرواری در مکانهای مسقف که به صورت اغل یا سایه بان و حفاظ می باشد
2- نگهداری گوسفند پرواری در محیط بدون سقف اما محسور که طبعا هزینه کمتری دارد 
روش دوم یعنی پروار بندی در محیط ازاد احتیاج به کارگر کمتری دارد ، کود دام میتواند مستقیما به مرتع باز گردد ، اما طبیعی است که میزان اضافه وزن کمتر باشد و مقداری انروی و مواد مغذی که باید در دام ها ذخیره گردد در راهپیمایی هدر می رود.
پروار بندی یکی از بهترین و مهمترین روش های تولید گوشت در تمام دنیا و از جمله کشور ماست پروار بندی عبارت است از مدیریت و تغذیه مناسب دام ها جهت بدست اوردن اضافه وزن در یک مدت یعنی با حد اقل هزینه. هدف از اضافه وزن تامین پروتئین حیوانی مورد نیاز انسان است

در این تعریف چند نکته قابل توجه وجود دارد. 
1- روش نگهداری و تغذیه دام های پرواری با سایر دام ها متفاوت است و توجه بیشتر را می طلبد 
2- در یک زمان و دوره معین اعمال می شود
3- بدست اوردن حد اکثر اضافه وزن مورد توجه است پس دام هایی که با سرعت بیشتری رشد می کنند برای پروار بندی مناسب تر اند
4- اصل توجه به حد اکثر بازده با حداقل هزینه ایجاب می کند حدالامکان از نگهداری دام های مسن تر و بیمار که موجب ایجاد هزینه بیشتر و اتلاف مواد غذایی می شوند برای پروار بندی خود داری شود.

5- هدف تامین پروتئین حیوانی است که عمدتا در ان چه ما بنام عضله و گوشت می شناسیم و جود دارد بنابراین در پروار بندی به پرورش دام هایی توجه می شود که با سرعت رشد بیشتر به ذخیره بافت های عضلانی در مقایسه با بافت های دیگر می پردازد

مزایای پرواربندی:
مهمترین مزایای پرواربندی را می توان بدین صورت خلاصه کرد:

1- تولید گوشت : دام های لاغر و سبک وزن پس از یک سری عملیات تبدیل به دام های سنگین وزن شده و به عبارت دیگر به تولید افزوده خواهد شد
2- مرغوبیت گوشت: گوشت دام های پروار دارای کیفیت بهتر از سایر دام هاست . هر قدر مقدار عضله در مجموع لاشه بیشتر باشد مرغوبیت گوشت بیشتر است و به همین دلیل دام هایی که چنین خصوصیتی را موجب می شوند برای نگهداری بهتر اند و انها دام های جوان هست اند.
3- برگشت اص سرمایه و سود ان در کوتاه مدت: دوره پرار بندی حدود 2 تا 4 ماه است .پس از فروش دامهای پرواری کل سرمایه و سود به سرمایه گزار بر می گردد .
4- حفظ مراتع کشور
5- استفاده از محصولات جنبی
6- ایجاد اشتغال

انواع پرواربندی: 
1- پروار بندی بره های شیری 2- پروار بندی به روش مرتع 3- پرواربندی بره های جوان : ( معمولترین روش پرواربندی در ایران همین روش است) 4- پروار بندی گوسفندان پیر

نکات قابل توجه در پروار بندی :

1- تهیه و خرید دام مناسب در صورت امکان انتخاب نوع بره برای پروار بندی بره نواد هایی انتخاب شوند که از نظر مقدار رشد و سرعت رشد قابلیت بالایی دارند مثل نواد ها ی مغانی کردی و شال 
2- رعایت نکات بهداشتی از جمله حداقل دو هفته قبل از شروع پروار بندی به بره ها داروهای ضد انگلی داده می شود همچنین در همین زمان بر علیه بیماری های انتروتوکسمی و اکسینه گردند .
3- مخارج تغذیه همیشه بالاترین رقم هزینه را تشکیل می دهد لذا قبل از شروع پروار بندی مواد غذایی تهیه شده باشند
4- هرگونه تغییر یا اضافه کردن مواد پرانروی یا با کیفیت و ماهیت متفاوت در جیره بره های پرواری نیز باید به تدریج و بنایی باشد.
5- مدتی پس از پرواربندی بره هایی که رشد خوبی ندارند بایداز گله حذف شوند و به جای انها بره های جدیدجایگزین شوند.
6- مهمترین مسئله در پرواربندی تنظیم جیره و تغذیه با جیره تنظیمی در برنامه صحیح است.

ساختمان و تاسیسات:
پرورش گوسفند و بز نیاز به جایگاه و تجهیزات زیاد و پر خرج در مقایسه با گاو و طیور ندارد. با این که سیستم های پرورش گوسفند متنوع و متعدداند اما به طور کلی در هر سیستم پرورشی ضرورت دارد گوسفند از تاثیر سو عوامل نا مساعد اب و هوایی محافظت گردد.

اصول جایگاه :
1- قبل از احداث جایگاه باید اطلاعات کافی از شرایط جغرافیایی منطقه بدست اورد و محلی را انتخاب کرد که از زمین های اطراف بلند تر باشد
2- گوسفند حیوانی است که حساسیت شدید به باد و کوران دارد لذا برای اسایش حیوان و نیز برای جلوگیری از انتشار بیماری ها باید جهت جایگاه حیوان بر خلاف وزش باد های موسمی منطقه و رو به افتاب باشد .
3- جایگاه باید به گونه ای احداث شود که بتوان رطوبت ودرجه حرارت ان را کنترل نمود زیرا گوسفند در برابر هوای گرم و مرطوب حساس است و در نتیجه میل به تغذیه در اوکاهش می یابد.
4- به دلیل الودگی فاضلاب جایگاه گوسفند ، فضولات و نیز بیماری های مشترک بین انسان و دام لازم است جایگاه پرورش گوسفند دور از محل سکونت انسان ها باشد.
5- محل جایگاه باید به گونه ای انتخای شود که به راحتی به انبار علوفه دست رسی داشته باشد.
باید جایگاه را با مصالحی ساخت که به منظور مبارزه با افات و امراض گوسفند قابل ضد عفونی کردن باشد

دانلود مقاله درباره پرورش گوسفند 22 ص

اختصاصی از نیک فایل دانلود مقاله درباره پرورش گوسفند 22 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 22

مواد معدنی

علی رغم وجود تعداد زیادی عناصر معدنی مختلف فقط 15 عنصر از نظر تغذیه حیوانات ضروری می باشند . عناصر معدنی که نقش آن ها در متابولیسم بدن مشخص شده است ، عناصر معدنی ضروری نامیده می شوند . بنابراین احتمال اینکه در آینده برخی عناصر معدنی دیگر ضروری تشخیص داده شوند وجود دارد . براساس میزان تراکم عناصر معدنی ضروری در بدن حیوان و یا مقدار مورد نیاز آن ها در جیره غذایی به دو گروه پر مصرف و کم مصرف تقسیم می شوند :

عناصر پر مصرف : مقدار این عناصر بیش از 50 میلی گرم در کیلو گرم وزن بدن است و شامل کلسیم ، فسفر ، پتاسیم ، سدیم ، کلر ، گوگرد و منیزیم می باشند که در مجموع 69 درصد از عناصر معدنی بدن (خاکستر ) را تشکیل می دهند .

عناصر کم مصرف : مقدار این عناصر در هر کیلوگرم وزن بدن در حالت طبیعی کمتر از 50 میلی گرم می باشد و شامل آهن ، روی ، مس ، مولیبدن ، سلنیوم ، ید ، منگز و کبالت بوده و مجموعا 15 درصد مواد معدنی بدن را تشکیل می دهند .

محل اصلی ذخیره مواد معدنی ، پلاسمای خون و بافت های بدن می باشد . اگر حیوان برای مدتی با جیره های نامتعادل از نظر مواد معدنی (کم یا زیاد ) تغذیه شود ، مقدار آن ها در بدن تغییر می کند که زیاد شدن آن ها سبب مسمومیت و کاهش آن ها سبب پیدایش علائم کمبود می شود .

مهمترین عوامل موثر بر احتیاجات گوسفند و بز از نظر مواد معدنی عبارت از میزان و نوع تولید ، سطح غذای مصرفی، ترکیب شیمیایی عنصر معدنی ، فعالیت فیزیولوژیکی و هورمونی ، مرحله زندگی (حیوان شیرده ، آبستن ، خشک ، پرواری ) آب و هوا ، سن ، جنس ، نژاد ، ناحیه پرورش و نسبت عناصر معدنی دیگر در جیره می باشد . به دلیل وجود عوامل فوق ممکن است یک میزان معین از مواد معدنی در یک شرایط بخصوص سبب کمبود در دامها و در شرایط دیگر سبب مسمومیت آن ها شود . لذا تعادل مواد معدنی در جیره غذایی مصرفی و یا ارزیابی میزان مواد معدنی در علوفه های مراتع برای اطمینان از مقادیر کافی این عناصر باید مورد توجه قرار گیرد . در مورد نقش هر یک از این عناصر به طور مختصر مطالبی به شرح زیر توضیح داده می شود .

کلسیم

در بین مواد معدنی موجود در بدن ، بیشترین میزان مربوط به کلسیم است و 99 درصد آن در ساختمان استخوآنها و دندانها و یک درصد آن در مایعات و بافت های بدن وجود دارد . ظهور علائم کمبود کلسیم کند و بطئی می باشد . زیرا بدن از کلسیم ذخیره شده در استخوان ها استفاده می نماید . اگر میزان کلسیم از 9 میلی گرم در 100 سانتی متر مکعب پلاسمای خون کمتر شود ، از علائم کمبود مزمن است . لذا برای جلوگیری از کمبود نباید درصد کلسیم علوفه مورد استفاده گوسفند از 32/0 – 24/0 درصد کمتر باشد . در بره های پرواری که بیشتر جیره غذائی آن ها را دانه غلات تشکیل می دهد ممکن است دو عرضه مختلف یعنی ایجاد سنگ در مجاری ادراری (به دلیل عدم رعایت نسبت بین کلسیم و فسفر ) و کزاز دیده شود . لذا در جیره های غنی از دانه های غلات باید از مکمل های کلسیم استفاده نمود . همچنین بیماری زایمان (فلجی پس از زایمان یا تب شیر ) به علت کاهش شدید کلسیم بدن گوسفند و بز می باشد . دامهای مبتلا به این عارضه برای مدت 48-4 ساعت حرکات ناهماهنگ ، لرزش عضلانی و تنفس سریع نشان می دهند .همچنین سر به طرف زمین خم شده و پاهای عقب از هم باز می شود و دام فبج می گردد . در نهایت زبان دام بیرون آمده ، ضربان نبض بسیار تند و ضعیف ، ضربان قلب نامنظم ، نفخ شدید و دام بیهوش می شود . اگر حیوان در این حالت درمان نشود پس از 14-12 ساعت تلف می شود . بیشتر محققان کاهش شدید کلسیم خون را در هنگام زایمان به علت کاهش جذب کلسیم از روده و عدم استفاده از کلسیم ذخیره موجود در بدن می دانند . اگر چه دلایل زیادی برای این کاهش وجود دارد ولی استفاده مقادیر زیاد جیره های غنی از کلسیم (نظیر یونجه خشک ) در روزهای قبل از زایمان یک عامل مهم آن می باشد . زیرا مصرف مقادیر زیاد کلسیم از طریق جیره غذایی سبب کاهش فعالیت غدد درون ریز (نظیر هیپوفیز ، فوق کلیوی و پاراتیروئید ) شده و آزاد شدن کلسیم ذخیره را دچار اختلال می نماید . خروج مقادیر زیاد کلسیم از طریق شیر و کاهش کلسیم جیره نیز از عوامل تشدید کننده این عارضه می باشند .

بهترین روش درمان این عارضه تزریق ترکیبات کلسیم دار (نظیر بروگلوکونات کلسیم ، گلوکونات کلسیم ، مپتاگلوکنات کلسیم ) به همراه املاح منیزیم ، فسفر و گلوکز است . تزریق وریدی محلول 20 درصد بوروگلوکنات کلسیم به میزان 300-200 سانتی متر مکعب از بهترین شیوه های درمان است و اثر آن پس از 30-15 دقیقه ظاهر می شود . اگر پس از 3-1 ساعت علائم بهبودی مشاهده نشود ، باید پس از 6 ساعت دیگر تزریق را تکرار کرد و در صورت لزوم به مدت 3 روز ادامه داد .

برای پیشگیری از این عارضه باید در 6-4 هفته قبل از زایمان به تعادل کلسیم و فسفر جیره غذائی توجه نمود. در این زمان بهترین روش عبارت از کاهش میزان کلسیم و افزایش میزان فسفر جیره غذایی است . لذا باید نسبت کلسیم به فسفر جیره غذایی معادل 1 به 1 و یا حداکثر 5/1 به 1 باشد . این نسبت سبب افزایش جذب کلسیم از استخوانها می شود . تزریق عضلانی ویتامین d3 حدود یک هفته قبل از زایمان نیز یک روش پیشنهادی برای پیشگیری از این عارضه است .

چون جذب کلسیم در گوسفند بالغ با زیاد شدن مقدار آن در جیره افزایش نمی یابد ، لذا جیره غذائی میشها در اواخر آبستنی باید با اطمینان از تامین احتیاجات میش از نظر کلسیم متعادل شود .

این میزان برای میش های دوقلو و تک قلوزا در ماه چهرم آبستنی به ترتیب 50 و 36 میلی گرم و در ماه پنجم آبستنی 71 و 50 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن زنده در روز می باشد . احتیاجات میش های شیرده به کلسیم حدود دو برابر بیش از مقادیر فوق است . تحقیقات نشان می دهد توانائی میش هایی که با سطوح زیاد کلسیم در زمان آبستنی تغذیه می شوند ، نسبت به میش هایی که کلسیم کمتر مصرف می کنند ، در حفظ سطوح مناسب کلسیم در زمان زایمان و شیردهی کمتر است .

بیماری های دیگری نظیر نرمی استخوان در دامهای جوان (ریکتز ) ، نرمی استخوان در دامهای بالغ (استئومالاسی )و پوکی استخوان (استئوپوروزیس ) از جمله عوارضی هستند که به سبب نارسایی در سوخت و ساز کلسیم ، فسفر و ویتامین D حادث می شوند .

حبوبات و علوفه یونجه منابع غنی از کلسیم هسستند . ولی ارزانترین منبع کلسیم سنگ آهک خرد شده است که دارای 38 درصد کلسیم می باشد و به عنوان مکمل استفاده می شود .

فسفر

بعد از کلسیم فراوانترین عنصر معدنی موجود در بدن فسفر می باشد و 85-80 درصد آن در ساختمان استخوان و دندانها می باشد . کمبود فسفر بیش از سایر عناصر معدنی سبب ایجاد اختلالات تغذیه در حیوانات (بویژه در مرتع ) می شود . بروز کمبود فسفر در گاو بیشتر از گوسفند و بز است . زیرا گوسفند و بز به هنگام چرا بر حسب عادت خود قسمت های جوان خود و در حال رشد گیاه را که از نظر فسفر غنی است مصرف می نمایند . فسفر نیز مانند کلسیم برای تشکیل استخوانها لازم است و کمبود آن در حیوانات جوان و مسن به ترتیب سبب بیماری ریکتز و استئومالاسی می شود . همچنین در بیشتر موارد عارضه گنده خواری یا پیکا را نتیجه کمبود فسفر می دانند . در این بیماری حیوان فاقد اشتها بوده و به جویدن چوب ، استخوان ، پارچه ، پلاستیک و سایر اجسام خارجی تمایل دارد .

اگر میزان فسفر خون کمتر از 4 میلی گرم در 100 سانتی متر مکعب پلاسمای خون شود ، نشانه های کمبود آن ظاهر می شود . برای جلوگیری از این امر علوفه مورد مصرف گوسفند در زمان آبستنی و شیردهی باید به ترتیب دارای 24/0 و 29/0 درصد (براساس 100 درصد ماده خشک ) باشد . همچنین باید نسبت مناسب بین کلسیم و فسفر جیره مورد توجه قرار گیرد . اگر نسبت کلسیم به فسفر برای مدت زیادی کمتر از 2 باشد ، سب تشکیل سنگ در دستگاه ادرار می شود .

سایر علائم کمبود فسفر عبارت از کاهش چربی انرژی مفید بدن (بعلت نقش فسفر در ساختمان ATP و متابولیسم انرژی ) کندی رشد ، کاهش اشتها ، افسردگی ، ناتوانی ، کاهش میزان شیر ، تولید نوزاد ضعیف و ظاهر ژولیده می باشد .